آیه ۵۴ - سوره احزاب

آیه إِنْ تُبْدُوا شَيْئاً أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللهَ كانَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَليماً [54]

اگر چيزى را آشكار كنيد يا آن را پنهان داريد، خداوند همه چيز دانا است.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! در خانه‌های پیامبر داخل نشوید مگر به شما اجازه داده شود

۱ -۱
(احزاب/ ۵۴)

الصّادق ( کَانَ جَبْرَئِیلُ إِذَا أَتَی النَّبِیَّ (قَعَدَ بَیْنَ یَدَیْهِ قِعْدَهًَْ الْعَبْدِ وَ کَانَ لَا یَدْخُلُ حَتَّی یَسْتَأْذِنَه.

امام صادق ( هر وقت جبرئیل بر رسول خدا (وارد می‌شد، مقابل و در خدمت آن حضرت مانند غلام پیش مولایش می‌نشست و هیچ‌گاه بدون اذن آن حضرت وارد نمی‌شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۰
علل الشرایع، ج۱، ص۷/ نورالثقلین
۱ -۲
(احزاب/ ۵۴)

الباقر ( قَالَ أبوجعفر (: لَمَّا احْتُضِرَ الْحَسَنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (قَالَ لِلْحُسَیْنِ (یَا أَخِی إِنِّی أُوصِیکَ بِوَصِیَّهًٍْ فَاحْفَظْهَا فَإِذَا أَنَا مِتُّ فَهَیِّئْنِی ثُمَّ وَجِّهْنِی إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (لِأُحْدِثَ بِهِ عَهْداً ثُمَّ اصْرِفْنِی إِلَی أُمِّی فَاطِمَهًَْ (ثُمَّ رُدَّنِی فَادْفِنِّی بِالْبَقِیعِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ سَیُصِیبُنِی مِنَ الْحُمَیْرَاءِ مَا یَعْلَمُ النَّاسُ مِنْ صَنِیعِهَا وَ عَدَاوَتِهَا لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ (وَ عَدَاوَتِهَا لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلَمَّا قُبِضَ الْحَسَنُ (وَ وُضِعَ عَلَی سَرِیرِهِ فَانْطَلَقُوا بِهِ إِلَی مُصَلَّی رَسُولِ اللَّهِ (الَّذِی کَانَ یُصَلِّی فِیهِ عَلَی الْجَنَائِزِ فَصَلَّی عَلَی الْحَسَنِ (فَلَمَّا أَنْ صَلَّی عَلَیْهِ حُمِلَ فَأُدْخِلَ الْمَسْجِدَ فَلَمَّا أُوقِفَ عَلَی قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ (بَلَغَ عَائِشَهًَْ الْخَبَرُ وَ قِیلَ لَهَا إِنَّهُمْ قَدْ أَقْبَلُوا بِالْحَسَنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (لِیُدْفَنَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (فَخَرَجَتْ مُبَادِرَهًًْ عَلَی بَغْلٍ بِسَرْجٍ فَکَانَتْ أَوَّلَ امْرَأَهًٍْ رَکِبَتْ فِی الْإِسْلَامِ سَرْجاً فَوَقَفَتْ وَ قَالَتْ نَحُّوا ابْنَکُمْ عَنْ بَیْتِی فَإِنَّهُ لَا یُدْفَنُ فِیهِ شَیْءٌ وَ لَا یُهْتَکُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (حِجَابُهُ فَقَالَ لَهَا الْحُسَیْنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (قَدِیماً هَتَکْتِ أَنْتِ وَ أَبُوکِ حِجَابَ رَسُولِ اللَّهِ (وَ أَدْخَلْتِ بَیْتَهُ مَنْ لَا یُحِبُّ رَسُولُ اللَّهِ (قُرْبَهُ وَ إِنَّ اللَّهَ سَائِلُکِ عَنْ ذَلِکِ یَا عَائِشَهًُْ إِنَّ أَخِی أَمَرَنِی أَنْ أُقَرِّبَهُ مِنْ أَبِیهِ رَسُولِ اللَّهِ (لِیُحْدِثَ بِهِ عَهْداً وَ اعْلَمِی أَنَّ أَخِی أَعْلَمُ النَّاسِ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ (وَ أَعْلَمُ بِتَأْوِیلِ کِتَابِهِ مِنْ أَنْ یَهْتِکَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (سِتْرَهُ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ وَ قَدْ أَدْخَلْتِ أَنْتِ بَیْتَ رَسُولِ اللَّهِ (الرِّجَالَ بِغَیْرِ إِذْنِه.

امام باقر ( هنگامی که اجل امام حسن (فرا رسید به امام حسین (فرمود: «ای برادر! این وصیتی را که من می‌کنم حفظ کن. وقتی که من از دنیا رفتم جنازه‌ام را آماده کن و به حضور جدّم رسول خدا (ببر تا به آن بزرگوار تجدید پیمان کنم، آنگاه جنازه‌ام را نزد قبر مادرم زهرا (سپس بدنم را بازگردان و در بقیع دفن کن. آگاه باشید که به زودی از عایشه معصیتی به جنازه من خواهد رسید و مردم از اعمال و رفتار ور دشمنی عایشه نسبت به خداوند و رسول و اهل بیت (آگاه خواهند شد». هنگامی که امام حسن (شهید شد، جنازه‌اش را بالای تختی نهادند و به مکانی که پیامبر اکرم (بر جنازه‌ها نماز می‌خواند، بردند. وقتی بر بدن آن حضرت نماز خوانده شد، پیکر مبارکش را وارد مسجد حضرت محمد (کردند. زمانی که آن جنازه‌ی مبارک را روی قبر پیامبر (نگاه داشتند و به عایشه خبر رسید که جنازه‌ی امام حسن (را آورده‌اند که در جوار رسول خدا (دفن کنند، عایشه درحالی‌که بر استر زین کرده سوار شده بود اوّلین زنی را که در اسلام بر زین سوار شد، عایشه بود عایشه توقّف نمود و گفت: «این جنازه را از خانه‌ی من دور کنید. زیرا نباید چیزی در خانه من دفن شود، نباید حریم پیامبر خدا هتک گردد». امام حسین (فرمود: «تو قبلاً حریم پیامبرخدا (را هتک کردی و کسی را داخل خانه آن حضرت نمودی که نزدیک شدن او را دوست نداشت. ای عایشه! تو از این جهت نزد خدا مسئولیت خواهی داشت. برادرم امام حسن (به من دستور داد او را نزد جدّش رسول خدا (بیاورم تا با آن حضرت تجدید پیمان کند ... ای عایشه بدان که برادرم حسن (آگاه‌تر از دیگر مردم به خدا و رسول (و به تأویل قرآن خدا عالم‌تر از آن بود که حریم رسول خدا (را هتک کند. زیرا خداوند متعال می‌فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلاَّ أَنْ یُؤْذَنَ لَکُم در صورتی که تو مردان را (جنازه ابوبکر و عمر را) بدون اجازه‌ی پیامبر (وارد خانه وی کردی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۰
بحار الأنوار، ج۴۴، ص۱۴۲/ الکافی، ج۱، ص۳۰۲/ بحار الأنوار، ج۱۷، ص۳۱، فیه: «لمّا احتضر ... فلمّا أن صلی علیه» محذوف
۱ -۳
(احزاب/ ۵۴)

الحسن ( فَإِنِّی أُوصِیکَ یَا حُسَیْنُ (بِمَنْ خَلَّفْتُ مِنْ أَهْلِی وَ وُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِکَ أَنْ تَصْفَحَ عَنْ مُسِیئِهِمْ وَ تَقْبَلَ مِنْ مُحْسِنِهِمْ وَ تَکُونَ لَهُمْ خَلَفاً وَ وَالِداً وَ إِنْ تَدْفِنِّی مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (فَإِنِّی أَحَقُّ بِهِ وَ بِبَیْتِهِ مِمَّنْ أُدْخِلَ بَیْتَهُ بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ لَا کِتَابَ جَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِهِ قَالَ اللَّهُ فِیمَا أَنْزَلَهُ عَلَی نَبِیِّهِ (فِی کِتَابِهِ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ فَوَ اللَّهِ مَا أَذِنَ لَهُمْ فِی الدُّخُولِ عَلَیْهِ فِی حَیَاتِهِ بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ لَا جَاءَهُمُ الْإِذْنُ فِی ذَلِکَ مِنْ بَعْدِ وَفَاتِهِ وَ نَحْنُ مَأْذُونٌ لَنَا فِی التَّصَرُّفِ فِیمَا وَرِثْنَاهُ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنْ أَبَتْ عَلَیْکَ الِامْرَأَهًُْ فَأَنْشُدُکَ اللَّهَ بِالْقَرَابَهًِْ الَّتِی قَرُبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنْکَ وَ الرَّحِمِ الْمَاسَّهًِْ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (أَنْ تُهَرِیقَ فِیَّ مِحْجَمَهًٌْ مِنْ دَمٍ حَتَّی نَلْقَی رَسُولَ اللَّهِ (فَنَخْتَصِمَ إِلَیْهِ وَ نُخْبِرَهُ بِمَا کَانَ مِنَ النَّاسِ إِلَیْنَا بَعْدَهُ ثُمَّ قُبِضَ (قَالَ ابْنُ‌عَبَّاسٍ (فَدَعَانِی الْحُسَیْنُ‌بْنُ‌َعلِیٍّ (وَ عَبْدَ‌اللَّهِ‌بْنَ‌جَعْفَرٍ وَ عَلِیَّ‌بْنَ‌عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌الْعَبَّاسِ فَقَالَ اغْسِلُوا ابْنَ عَمِّکُمْ فَغَسَّلْنَاهُ وَ حَنَّطْنَاهُ وَ أَلْبَسْنَاهُ أَکْفَانَهُ ثُمَّ خَرَجْنَا بِهِ حَتَّی صَلَّیْنَا عَلَیْهِ فِی الْمَسْجِدِ وَ إِنَّ الْحُسَیْنَ (أَمَرَ أَنْ یُفْتَحَ الْبَیْتُ فَحَالَ دُونَ ذَلِکَ مَرْوَانُ بْنُ الْحَکَمِ وَ آلُ أَبِی سُفْیَانَ وَ مَنْ حَضَرَ هُنَاکَ مِنْ وُلْدِ عُثْمَانَ‌بْنِ َفَّانَ وَ قَالُوا یُدْفَنُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (الشَّهِیدُ الْقَتِیلُ ظُلْماً بِالْبَقِیعِ بِشَرِّ مَکَانٍ وَ یُدْفَنُ الْحَسَنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (لَا یَکُونُ ذَلِکَ أَبَداً حَتَّی تُکْسَرَ السُّیُوفُ بَیْنَنَا وَ تَنْقَصِفَ الرِّمَاحُ وَ یَنْفَدَ النَّبْلُ فَقَالَ الْحُسَیْنُ (أَمَا وَ اللَّهِ الَّذِی حَرَّمَ مَکَّهًَْ لَلْحَسَنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (وَ ابْنُ فَاطِمَهًَْ (أَحَقُّ بِرَسُولِ اللَّهِ (وَ بِبَیْتِهِ مِمَّنْ أُدْخِلَ بَیْتَهُ بِغَیْرِ إِذْنِهِ.

امام حسن ( [امام حسن (به امام حسین (چنین وصیت کرد] ای حسین! من درمورد اهل بیت خود و فرزندانم و اهل بیتت به تو سفارش می‌کنم که از بدرفتاری آنان درگذری و نیکوکاری آنان را بپذیری و برای ایشان چون پدر باشی. مرا نزد پیامبراکرم (دفن کن. زیرا من به آن حضرت و خانه‌اش، از آن افرادی که بدون اجازه آن حضرت وارد خانه‌اش شدند، سزاوارترم؛ چون که بعد از آن بزرگوار کتابی برای آنان نازل نشده است. یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَن یُؤْذَنَ لَکُمْ به خدا قسم آنان در زمان حیات پیامبر خدا (مجاز نبودند بدون اجازه داخل خانه‌های آن بزرگوار شوند و بعد از فوت هم یک چنین اجازه‌ای برای ایشان نیامده است ولی ما چون وارث پیامبر اعظم اسلام هستیم، بعد از آن حضرت، حقّ تصرف داریم. ولی اگر آن زن (عایشه) مانع تو شود، تو را به حق و آن قرابتی که خدا با رسول خدا برای تو قرار داده قسم می‌دهم که مبادا حتّی به قدر یک خون حجامت به‌خاطر من خونریزی کنی، تا اینکه پیامبر خدا (را ملاقات نماییم و درباره‌ی آن ظلم و ستمی که مردم بعد از آن حضرت به ما کردند شکایت کنیم و آن بزرگوار را آگاه نماییم». این سخن را فرمود و شهید شد. ابن‌عبّاس (می‌گوید: «امام حسین (مرا با عبداللَّه‌جعفر و علیّ‌بن‌عبداللَّه ابن‌عبّاس (خواست و به ما فرمود: «پسر عموی خود را غسل دهید، ما بدن امام حسن (را غسل دادیم، حنوط کردیم، کفن نمودیم، آنگاه آن را از مغسل خارج و داخل مسجد کردیم و نماز بر بدنش خواندیم، سپس امام حسین (دستور داد تا در خانه را باز نمایند، ولی مروان‌بن‌حکم و آل ابوسفیان و اشخاصی که از فرزندان عثمان‌ابن‌عفان در آنجا حضور داشتند ممانعت کردند و گفتند: «عثمان شهید در بدترین مکان یعنی بقیع دفن شود و حسن (نزد پیامبر خدا (دفن گردد!؟ ابداً چنین موضوعی عملی نخواهد شد مگر اینکه نیزه و شمشیرهایی در بین ما شکسته شوند و تیرهایی تمام گردند». امام حسین (فرمود: «آری، به حق آن خدایی که مکّه را محترم شمرده حسن‌بن‌علی (که فرزند فاطمه (است به رسول خدا (سزاوارتر است از آن افرادی که (یعنی ابوبکر و عمر) بدون اجازه‌ی داخل خانه‌ی آن حضرت شدند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۰
بحار الأنوار، ج۴۴، ص۱۵۱/ الأمالی للطوسی، ص۱۶۰/ بشارهًْ المصطفی، ص۲۷۱/ نورالثقلین و البرهان، فیهما: «قال ابن عباس فدعان ... الی آخر» محذوف

مگر به شما برای صرف غذا اجازه داده شود، درحالی‌که [قبل از موعد نیایید و] در انتظار وقت غذا ننشینید امّا هنگامی‌که دعوت شدید داخل شوید و وقتی غذا خوردید پراکنده شوید، و [بعد از صرف غذا] به بحث و صحبت ننشینید این عمل، پیامبر را ناراحت می‌نماید، ولی از شما شرم می‌کند [و چیزی نمی‌گوید]

۲ -۱
(احزاب/ ۵۴)

علی‌بن‌إبراهیم ( فِی قَوْلِهِ تَعَالَی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ ... قَالَ فَإِنَّهُ لَمَّا أَنْ تَزَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ (بِزَیْنَبَ بِنْتِ جَحْشٍ وَ کَانَ یُحِبُّهَا فَأَوْلَمَ وَ دَعَا أَصْحَابَهُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلاَّ أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ إِلی طَعامٍ غَیْرَ ناظِرینَ إِناهُ وَ لکِنْ إِذا دُعیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَ لا مُسْتَأْنِسینَ لِحَدیثٍ إِنَّ ذلِکُمْ کانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیی مِنْکُمْ وَ اللهُ لا یَسْتَحْیی مِنَ الحَقِّ وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللهِ عَظیماً هنگامی که رسول خدا (با زینب دختر جحش که او را دوست می‌داشت، ازدواج نمود، ولیمه‌ای به مناسبت ازدواج ترتیب داد و اصحاب خود را دعوت نمود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۲
مستدرک الوسایل، ج۱۴، ص۲۰۱/ بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۱۹/ نورالثقلین/ البرهان/ القمی، ج۲، ص۱۹۴
۲ -۲
(احزاب/ ۵۴)

الرّسول ( عَن إبن عباس (أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (تَزَوَّجَ زَیْنَبَ بِنْتَ جَحْشٍ فَأَوْلَمَ فَکَانَتْ وَلِیمَتُهُ الْحَیْسَ وَ کَانَ یَدْعُو عَشَرَهًًْ فَکَانُوا إِذَا أَصَابُوا طَعَامَ رَسُولِ اللَّهِ (اسْتَأْنَسُوا إِلَی حَدِیثِهِ وَ اسْتَغْنَمُوا النَّظَرَ إِلَی وَجْهِهِ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (یَشْتَهِی أَنْ یَخِفَّوا عَنْهُ فَیَخْلُوا لَهُ الْمَنْزِلَ لِأَنَّهُ حَدِیثُ عَهْدٍ بِعُرْسٍ وَ کَانَ یَکْرَهُ أَذَی الْمُؤْمِنِینَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِیهِ قُرْآناً أَدَباً لِلْمُؤْمِنِینَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ إِلی طَعامٍ غَیْرَ ناظِرِینَ إِناهُ وَ لکِنْ إِذا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَ لا مُسْتَأْنِسِینَ لِحَدِیثٍ إِنَّ ذلِکُمْ کانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیِی مِنْکُمْ وَ اللهُ لا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ فَلَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ کَانَ النَّاسُ إِذَا أَصَابُوا طَعَامَ نَبِیِّهِمْ (لَمْ یَلْبَثُوا أَنْ یَخْرُجُوا قَالَ فَلَبِثَ رَسُولُ اللَّهِ (سَبْعَهًَْ أَیَّامٍ وَ لَیَالِیهِنَّ عِنْدَ زَیْنَبَ بِنْتِ جَحْشٍ ثُمَّ تَحَوَّلَ إِلَی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَهًَْ بِنْتِ أَبِی أُمَیَّهًَْ وَ کَانَ لَیْلَتُهَا وَ صَبِیحَهًُْ یَوْمِهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (قَالَ فَلَمَّا تَعَالَی النَّهَارُ انْتَهَی عَلِیٌّ (إِلَی الْبَابِ فَدَقَّهُ دَقّاً خَفِیفاً لَهُ عَرَفَ رَسُولُ اللَّهِ (دَقَّهُ وَ أَنْکَرَتْهُ أُمُّ سَلَمَهًَْ فَقَالَ یَا أُمَّ سَلَمَهًَْ قُومِی فَافْتَحِی لَهُ الْبَابَ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (مَنْ هَذَا الَّذِی یَبْلُغُ مِنْ خَطَرِهِ أَنْ أَقُومَ لَهُ فَأَفْتَحَ لَهُ الْبَابَ وَ قَدْ نَزَلَ فِینَا بِالْأَمْسِ مَا قَدْ نَزَلَ مِنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حِجابٍ فَمَنْ هَذَا الَّذِی بَلَغَ مِنْ خَطَرِهِ أَنْ أَسْتَقْبِلَهُ بِمَحَاسِنِی وَ مَعَاصِمِی قَالَ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (کَهَیْئَهًِْ الْمُغْضَبِ مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ قُومِی فَافْتَحِی لَهُ الْبَابَ فَإِنَّ بِالْبَابِ رَجُلًا لَیْسَ بِالْخَرِقِ وَ لَا بِالنَّزِقِ وَ لَا بِالْعَجُولِ فِی أَمْرِهِ یُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ (وَ یُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (وَ لَیْسَ بِفَاتِحِ الْبَابِ حَتَّی یَتَوَارَی عَنْهُ الْوَطْءُ فَقَامَتْ أُمُّ سَلَمَهًَْ وَ هِیَ لَا تَدْرِی مَنْ بِالْبَابِ غَیْرَ أَنَّهَا قَدْ حَفِظَتِ النَّعْتَ وَ الْمَدْحَ فَمَشَتْ نَحْوَ الْبَابِ وَ هِیَ تَقُولُ بَخْ بَخْ لِرَجُلٍ یُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ (وَ یُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ فَفَتَحَتْ لَهُ قَالَ فَأَمْسَکَ عَلِیٌّ (بِعِضَادَتَیِ الْبَابِ وَ لَمْ یَزَلْ قَائِماً حَتَّی خَفِیَ عَنْهُ الْوَطْءُ وَ دَخَلَتْ أَمُّ سَلَمَهًَْ خِدْرَهَا فَفَتَحَ الْبَابَ وَ دَخَلَ فَسَلَّمَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (یَا أُمَّ سَلَمَهًَْ أَ‌تَعْرِفِینَهُ قَالَتْ نَعَمْ وَ هَنِیئاً لَهُ هَذَا عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (.

پیامبر ( ابن‌عبّاس (گوید: رسول خدا (با زینب بنت جحش ازدواج نموده و ولیمه‌ای ترتیب داد و آن ولیمه، حَیس (غذایی که از خرما، روغن و کشک درست می‌شود) بود و از اصحاب خود هر نوبت ده نفر را دعوت می‌کرد و آن‌ها چون از خوردن غذا فارغ می‌شدند، تمایل داشتند که با رسول خدا (سخن بگویند و فرصت را برای نگاه به چهره‌ی حضرت، غنیمت بشمارند و رسول خدا (تمایل داشت به اینکه آنان، زحمت را کم کرده تا او بتواند با اهل منزل خود خلوت کند؛ چرا که رسول خدا (تازه عروسی کرده بود و از اینکه مؤمنان موجب آزار او می‌شدند، بیزار بود. این‌گونه بود که خداوند عزّوجلّ این آیه را نازل فرمود یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَن یُؤْذَنَ لَکُمْ إِلَی طَعَامٍ غَیْرَ نَاظِرِینَ إِنَاهُ وَلَکِنْ إِذَا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانتَشِرُوا وَ لَا مُسْتَأْنِسِینَ لِحَدِیثٍ إِنَّ ذَلِکُمْ کَانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیِی مِنکُمْ وَ اللهُ لَا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ چون این آیه نازل شد، مردم پس از آنکه غذایی را که رسول خدا (تدارک دیده بود می‌خوردند، بی‌درنگ رسول خدا (را ترک گفته و بیرون می‌رفتند. رسول خدا (به مدّت هفت روز نزد زینب بنت جحش ماند. سپس به خانه‌ی امّ سلمه بنت ابوامیّه رفت و همان شب و فردای آن روز را نزد او بود. چون خورشید بالا آمد، علی (به در آن خانه آمده و خیلی آهسته در زد. رسول خدا (صدای در زدن او را شناخت. امّا امّ سلمه اینکه کسی در زده را انکار کرد. رسول خدا (به امّ سلمه فرمود: «ای امّ سلمه! برخیز و در را به روی او بگشای». امّ سلمه عرض کرد: «ای رسول خدا (! او چه کسی است که آن قدر اهمیّت دارد که من، باید برخیزم و در را به روی او بگشایم درصورتی که همین دیروز آیه‌ی وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ در شأن ما (زنان پیامبر () نازل شد. پس او کیست که آن‌قدر اهمیّت دارد که من، باید با اندام زیبا و دست‌بندهای خود (زیورآلاتی که به سر و دست دارم) به استقبال او بروم»؟ رسول خدا (با هیئتی برافروخته و عصبانی پاسخ داد: «کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده. (نساء/۸۰)! برخیز و در را به روی او بگشا؛ چرا که پشت در مردی ایستاده که نادان و سبک مغز نیست و در کار خود عجول نمی‌باشد. خداوند و رسولش را دوست می‌دارد و خداوند و رسولش نیز او را دوست می‌دارند و او تا زمانی‌که صدای گام‌های تو قطع نشود و مطمئن نشود که تو به پس پرده بازگشتهای، در را نمی‌گشاید». امّ سلمه برخاست درحالی‌که نمی‌دانست چه کسی پشت در است و تنها آن توصیف و مدح رسول خدا (از او را در خاطر سپرده بود. پس به‌سوی در رفت درحالی‌که این جمله را زمزمه می‌کرد: «آفرین! آفرین به مردی که خدا و رسولش (را دوست می‌دارد و خدا و رسولش (نیز او را دوست می‌دارند». پس امّ سلمه در را به روی او گشود و علی (دو لنگه در را گرفت و همچنان پشت در ایستاد تا آنکه صدای گام برداشتن امّ سلمه قطع شد و امّ سلمه به اندرونی خود رفت. آنگاه علی (در را گشود و وارد شد و به رسول خدا (سلام کرد. رسول خدا (فرمود: «ای امّ سلمه! آیا او را می‌شناسی»؟ امّ سلمه پاسخ داد: «آری و این توصیف و مدح بر او گوارا باشد. او علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۲
بحار الأنوار، ج۳۲، ص۳۴۷/ علل الشرایع، ج۱، ص۶۴/ الیقین، ص۳۳۱ / البرهان

خداوند از [بیان] حق شرم ندارد

۳ -۱
(احزاب/ ۵۴)

الکاظم ( أَبُو عَلِیِّ بْنُ رَاشِدٍ وَ غَیْرُهُ فِی خَبَرٍ طَوِیل أَنَّهُ اجْتَمَعَتْ عِصَابَهًُْ الشِّیعَهًِْ بِنَیْسَابُورَ وَ اخْتَارُوا مُحَمَّدَ‌بْنَ‌عَلِیٍّ (النَّیْسَابُورِیَّ فَدَفَعُوا إِلَیْهِ ثَلَاثِینَ أَلْفَ دِینَارٍ وَ خَمْسِینَ أَلْفَ دِرْهَمٍ وَ شِقَّهًًْ مِنَ الثِّیَابِ وَ أَتَتْ شَطِیطَهًُْ بِدِرْهَمٍ صَحِیحٍ وَ شِقَّهًِْ خَامٍ مِنْ غَزْلِ یَدِهَا تُسَاوِی أَرْبَعَهًَْ دَرَاهِمَ فَقَالَتْ إِنَّ اللهَ لا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ قَالَ فَثَنَّیْتُ دِرْهَمَهَا ... فَدَخَلَ عَلَی الْأَفْطَحِ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌جَعْفَرٍ وَ جَرَّبَهُ وَ خَرَجَ عَنْهُ قَائِلًا رَبِّ اهْدِنِی إِلَی سَوَاءِ الصِّرَاطِ قَالَ فَبَیْنَمَا أَنَا وَاقِفٌ إِذَا أَنَا بِغُلَامٍ یَقُولُ أَجِبْ مَنْ تُرِیدُ فَأَتَی بِی دَارَ مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (فَلَمَّا رَآنِی قَالَ لِی لِمَ تَقْنَطُ یَا أَبَاجَعْفَر وَ لِمَ تَفْزَعُ إِلَی الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی إِلَیَّ فَأَنَا حُجَّهًُْ اللَّهِ وَ وَلِیُّهُ أَ لَمْ یُعَرِّفْکَ أَبُوحَمْزَهًَْ عَلَی بَابِ مَسْجِدِ جَدِّی وَ قَدْ أَجَبْتُکَ عَمَّا فِی الْجُزْءِ مِنَ الْمَسَائِلِ بِجَمِیعِ مَا تَحْتَاجُ إِلَیْهِ مُنْذُ أَمْسِ فَجِئْنِی بِهِ وَ بِدِرْهَمِ شَطِیطَهًَْ الَّذِی وَزْنُهُ دِرْهَمٌ وَ دَانِقَانِ الَّذِی فِی الْکِیسِ الَّذِی فِیهِ أَرْبَعُمِائَهًِْ دِرْهَمٍ لِلْوَازُورِیِّ وَ الشِّقَّهًِْ الَّتِی فِی رِزْمَهًِْ الْأَخَوَیْنِ الْبَلْخِیَّیْنِ قَالَ فَطَارَ عَقْلِی مِنْ مَقَالِهِ وَ أَتَیْتُ بِمَا أَمَرَنِی وَ وَضَعْتُ ذَلِکَ قِبَلَهُ فَأَخَذَ دِرْهَمَ شَطِیطَهًَْ وَ إِزَارَهَا ثُمَّ اسْتَقْبَلَنِی وَ قَالَ إِنَّ اللهَ لا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ یَا أَبَاجَعْفَرٍ (أَبْلِغْ شَطِیطَهًَْ سَلَامِی وَ أَعْطِهَا هَذِهِ الصُّرَّهًَْ.

امام کاظم ( ابو علی پسر راشد و دیگران در ضمن یک خبر طولانی گفتند که شیعیان نیشابور جمع شدند و محمّدبن‌علی نیشابوری را انتخاب کردند و سی‌هزار دینار و پنجاه‌هزار درهم و مقداری پارچه به او دادند؛ شطیطه هم یک درهم صحیح و تکّه پارچه‌ای ابریشمی که خودش بافته بود و چهار درهم ارزش داشت آورد و گفت: «خدا از حق شرم ندارد». درهم او را کج کردم [چون نمیتوانست آن یک درهم را در کیسه‌ی مخصوصی بگذارد لا جرم برای نشانه آن را کج کرد] ... محمّد به مدینه آمد و پیش افطع عبدالله‌بن‌جعفر رفت و او را آزمود و درحالی‌که می‌گفت: «پروردگارا! مرا به راه راست هدایت کن»! از پیش او بیرون آمد. او نقل کرده، ایستاده بودم که غلامی پیشم آمد و گفت: «بیا پیش کسی که می‌خوای، برویم»! مرا به خانه موسی‌بن‌جعفر (برد همین که ایشان مرا دید، فرمود: «ای اباجعفر! چرا ناامید شدی؟ و چرا به یهود و نصاری پناه بردی پیش من بیا! من حجّت و ولیّ خدا هستم. مگر ابوحمزه کنار درب مسجد جدّم مرا به تو معرّفی نکرد؟ من از دیروز جواب تمام مسائلی را که در جلد به همراه آورده‌ای را داده‌ام. آن پول‌ها را و آن یک درهم شطیطه که وزن آن یک درهم و دودانگ است و در کیسه‌ای که چهارصددرهم دارد و متعلّق به وازوری است، قرار دارد را به همراه آن قطعه پارچه ابریشمی او که در بسته‌بندی آن دو برادر بلخی گذاشته‌اند را برایم بیاور»! از گفتار امام (عقل از سرم پرید، هرچه امر کرده بود را آوردم و در مقابلشان گذاشتم. یک درهم شطیطه و پارچه را برداشت. سپس رو به من فرمود: «خدا از حق شرم ندارد. ای اباجعفر! سلام مرا به شطیطه برسان و این کیسه پول را به او بده ...»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۴
بحار الأنوار، ج۴۸، ص۷۳

و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری خود درآورید که این کار نزد خدا بزرگ است

۴ -۱
(احزاب/ ۵۴)

علی‌بن‌إبراهیم ( قَوْلُهُ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ (فَإِنَّهُ کَانَ سَبَبَ نُزُولِهَا أَنَّهُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ النَّبِیُّ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ حَرَّمَ اللَّهُ نِسَاءَ النَّبِیِّ (عَلَی الْمُسْلِمِینَ غَضِبَ طَلْحَهًُْ فَقَالَ یُحَرِّمُ مُحَمَّدٌ (عَلَیْنَا نِسَاءَهُ وَ یَتَزَوَّجُ هُوَ بِنِسَائِنَا لَئِنْ أَمَاتَ اللَّهُ مُحَمَّداً (لَنَرْکُضَنَّ بَیْنَ خَلَاخِیلِ نِسَائِهِ کَمَا رَکَضَ بَیْنَ خَلَاخِیلِ نِسَائِنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللهِ عَظِیماً إِنْ تُبْدُوا شَیْئاً أَوْ تُخْفُوهُ ...

علیّ‌بن‌ابراهیم ( سبب نزول آیه، وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ این است که وقتی خداوند آیه: پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آن‌ها [مؤمنان] محسوب می‌شوند. (احزاب/۶) را نازل کرد و خداوند زنان پیامبر (را بر مسلمانان حرام کرد، طلحه ناراحت شد و گفت: «محمّد زنان خودش را بر ما حرام می‌کند، درحالی‌که او با زنان ما ازدواج می‌کند! اگر خداوند، محمّد (را بمیراند، بی گمان در میان خلخال‌ها و زیورآلات زنانش خواهیم دوید [و با آنان ازدواج خواهیم کرد]، همان‌طورکه او در میان خلخال‌های زنان ما دوید». این‌گونه بود که خداوند، این آیه را نازل کرد: وَمَا کَانَ لَکُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَلَا أَن تَنکِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِکُمْ کَانَ عِندَ اللهِ عَظِیمًا* إِن تُبْدُوا شَیْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللهَ کَانَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۶
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۱۹۰/ نورالثقلین/ البرهان/ بحار الأنوار، ج۳۲، ص۱۰۷
۴ -۲
(احزاب/ ۵۴)

الصّادق ( لَوْ لَمْ یَحْرُمْ عَلَی النَّاسِ أَزْوَاجُ النَّبِیِّ (لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً حَرُمْنَ عَلَی الْحَسَنِ وَ (لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ وَ لَا یَصْلُحُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَنْکِحَ امْرَأَهًَْ جَدِّهِ.

امام صادق ( محمدبن‌مسلم از امام صادق (روایت می‌کند که فرمود: «اگر خداوند به‌خاطر آیه: وَ مَا کَانَ لَکُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لَا أَن تَنکِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا همسران رسول خدا (را بر مردم حرام نمی‌کرد، به دلیل آیه: وَ لاَ تَنکِحُواْ مَا نَکَحَ آبَاؤُکُم مِّنَ النِّسَاء؛ قطعاً ازدواج با آن‌ها بر امام حسن و امام حسین (حرام بود؛ چرا که مرد نمی‌تواند با همسر جدّ خود، ازدواج نماید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۶
الکافی، ج۵، ص۴۲۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۴۱۲/ الإستبصار، ج۳، ص۱۵۵/ مستدرک الوسایل، ج۱۴، ص۳۷۷/ النوادرللأشعری، ص۱۰۱/ نورالثقلین/ البرهان
۴ -۳
(احزاب/ ۵۴)

الباقر ( عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (نَحْوَهُ وَ قَالَ فِی حَدِیثِهِ وَ هُمْ یَسْتَحِلُّونَ أَنْ یَتَزَوَّجُوا أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ کَانُوا مُؤْمِنِینَ وَ إِنَّ أَزْوَاجَ رَسُولِ اللَّهِ (فِی الْحُرْمَهًِْ مِثْلُ أُمَّهَاتِهِم.

امام باقر ( اگر انسان مؤمن باشد ازدواج با مادرانشان را حلال خواهد شمرد؟ و همسران رسول خدا (از جهت حرمت مثل مادرانشان هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۶
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۱۱/ نورالثقلین
۴ -۴
(احزاب/ ۵۴)

الصّادق ( عَنْ أَبِی‌الْجَارُودِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (یَقُولُ وَ ذَکَرَ هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً فَقَالَ (رَسُولُ اللَّهِ (أَحَدُ الْوَالِدَیْن فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌عَجْلَانَ مَنِ الْآخَرُ قَالَ عَلِیٌّ (وَ نِسَاؤُهُ عَلَیْنَا حَرَامٌ وَ هِیَ لَنَا خَاصَّهًْ.

امام صادق ( ابوالجارود گوید: «از امام صادق (درباره‌ی آیه: ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند. (عنکبوت/۸) پرسیدم». فرمود: «رسول خدا (یکی از والدین است». عبدالله‌بن‌عجلان گفت: «و دیگری کیست»؟ فرمود: «امام علی (و زنان او بر ما حرام هستند. و این آیه در شأن ما نازل شده است و ما مصداق این آیه هستیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۸
الکافی، ج۵، ص۴۲۰/ البرهان
۴ -۵
(احزاب/ ۵۴)

الصّادق ( وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ أَنَّهُمْ یَسْتَحِلُّونَ نِکَاحَ ذَوِی الْأَرْحَامِ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ فَإِنَّهُمْ زَعَمُوا أَنَّهُ إِنَّمَا حَرَّمَ وَ عَنَی بِذَلِکَ النِّکَاحِ نِکَاحَ نِسَاءِ النَّبِیِّ (فَإِنَّ أَحَقَّ مَا یُبْدَأُ بِهِ تَعْظِیمُ حَقِّ اللَّهِ وَ کَرَامَهًُْ رَسُولِ اللَّهِ (وَ مَا حَرَّمَ عَلَی تَابِعِیهِ مِنْ نِکَاحِ نِسَائِهِ بِقَوْلِهِ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً.

امام صادق ( امّا اینکه می‌گویی ایشان ازدواج با ارحامی که خداوند در قرآن حرام نموده است را حلال نمودند به‌این‌جهت است که گمان می‌کردند مقصود ازدواج با زنان رسول خدا (است چرا که این عمل نشانه‌ی احترام به حقّ خداوند و کرامت رسول خدا (و احترام تابعین آن حضرت این است وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً که با این عمل خویش پیامبر (را آزرده ننموده و با همسران آن حضرت ازدواج نکنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۸
وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۴۱۰/ مستدرک الوسایل، ج۱۴، ص۳۷۵/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۹۴/ بصایرالدرجات، ص۵۳۲
۴ -۶
(احزاب/ ۵۴)

الرّسول ( عَنْ قَتَادَهًَْ عَنِ الْحَسَنِ {البَصرِی} أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (تَزَوَّجَ امْرَأَهًًْ مِنْ عَامِرِ بْنِ صَعْصَعَهًَْ یُقَالُ لَهَا سَنَا وَ کَانَتْ مِنْ أَجْمَلِ أَهْلِ زَمَانِهَا فَلَمَّا نَظَرَتْ إِلَیْهَا عَائِشَهًُْ وَ حَفْصَهًُْ قَالَتَا لَتَغْلِبُنَا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَقَالَتَا لَهَا لَا تُرِیِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (مِنْکَ حِرْصاً فَلَمَّا دَخَلَتْ عَلَی النَّبِیِّ (فَنَاوَلَهَا یَدَهُ فَقَالَتْ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْکَ فَانْقَبَضَتْ یَدُ رَسُولِ اللَّهِ (عَنْهَا فَطَلَّقَهَا وَ أَلْحَقَهَا بِأَهْلِهَا وَ تَزَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ (امْرَأَهًًْ مِنْ کِنْدَهًَْ ابْنَهًَْ أَبِی الْجَوْنِ فَلَمَّا مَاتَ إِبْرَاهِیمُ بْنُ رَسُولِ اللَّهِ (ابْنُ مَارِیَهًَْ الْقِبْطِیَّهًِْ قَالَتْ لَوْ کَانَ نَبِیّاً (مَا مَاتَ ابْنُهُ فَأَلْحَقَهَا رَسُولُ اللَّهُ (بِأَهْلِهَا قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا فَلَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ (وَ وَلَّی النَّاسُ أَبَا بَکْرٍ أَتَتْهُ الْعَامِرِیَّهًُْ وَ الْکِنْدِیَّهًُْ وَ قَدْ خُطِبَتَا فَاجْتَمَعَ أَبُو بَکْرٍ وَ عُمَرُ فَقَالا لَهُمَا اخْتَارَا إِنْ شِئْتُمَا الْحِجَابَ وَ إِنْ شِئْتُمَا الْبَاهَ فَاخْتَارَتَا الْبَاهَ فَزُوِّجَتَا فَجُذِمَ أَحَدُ الرَّجُلَیْنِ وَ جُنَّ الْآخَرُ قَالَ عُمَرُ بْنُ أُذَیْنَهًَْ فَحَدَّثْتُ بِهَذَا الْحَدِیثِ زُرَارَهًَْ وَ الْفُضَیْلَ فَرَوَیَا عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (أَنَّهُ قَالَ مَا نَهَی النَّبِیُّ (عَنْ شَیْءٍ إِلَّا وَ قَدْ عُصِیَ فِیهِ حَتَّی لَقَدْ نَکَحُوا أَزْوَاجَهُ (مِن بَعدِهِ و ذَکَرَ هَاتَیْنِ الْعَامِرِیَّهًَْ وَ الْکِنْدِیَّهًَْ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (لَوْ سَأَلْتَهُمْ عَنْ رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَهًًْ فَطَلَّقَهَا قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا أَ تَحِلُّ لِابْنِهِ لَقَالُوا لَا فَرَسُولُ اللَّهِ (أَعْظَمُ حُرْمَهًًْ مِنْ آبَائِهِمْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- حسن بصری نقل می‌کند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با زنی از قبیله‌ی بنی‌عامربن‌صَعصَعه به نام سنا که از زنان هم عصر خود زیباروتر بود، ازدواج نمود. چون نگاه عایشه و حفصه به او افتاد، گفتند: «این زن، با این زیبایی خود حتماً در دل رسول خدا (بیشتر از ما جا باز می‌کند و بر ما چیره خواهد شد». از این رو به آن زن گفتند: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از تو شوق به آمیزش را نبیند»! پس چون آن زن نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رفت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست خود را به‌سوی او دراز کرد و آن زن گفت: «به خدا پناه می‌برم! پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از او دست کشید و او را طلاق داد و به خانواده‌اش بازگرداند». پس از آن رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با زنی از قبیله‌ی کِنده دختر ابوالجَون ازدواج نمود. چون ابراهیم پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پسر ماریّه قبطیّه در گذشت، این زن گفت: «اگر محمّد پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بود، پسرش نمی‌مرد». این‌گونه بود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) او را پیش از آنکه با او آمیزش کند، به خانواده‌اش بازگرداند. چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درگذشت و ابوبکر زعامت مردم را در دست گرفت، آن دو زن از قبیله‌ی بنی‌عامر و کِنده که از آن‌ها خواستگاری شده بود، نزد ابوبکر آمدند تا بپرسند که آیا می‌توانند ازدواج کنند یا نه؟ ابوبکر و عمر با هم مشورت نموده و به آن دو گفتند: «شما مخیّرید که اگر می‌خواهید ازدواج نکنید و یا اگر می‌خواهید ازدواج کنید». آن دو زن، دوّمین گزینه را اختیار کرده و ازدواج کردند. در نتیجه، یکی از این دو مرد که با آن دو ازدواج کرده بودند، به بیماری جذام مبتلا شد و دیگری عقل خود را از دست داد و دیوانه شد. عمربن‌اذینه می‌گوید: «زراره و فضیل، این حدیث را از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده‌اند و حضرت در آن فرمود: «در تمام چیزهایی که خداوند، از آن نهی فرموده، معصیّت و نافرمانی صورت گرفته است؛ حتّی پس از وفات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با همسران او ازدواج کرده‌اند». حضرت، در آن حدیث، ماجرای آن دو زن از قبیله‌ی بنی‌عامر و کنده را ذکر نمود. سپس فرمود: «اگر از آن‌ها می‌پرسیدی که زنی با مردی ازدواج نموده و آن مرد پیش از آنکه با او آمیزش کند، او را طلاق داده است. آیا ازدواج با او بر پسر آن مرد، حلال است»؟ پاسخ می‌دادند: «خیر». پس [با اینکه] حرمت ازدواج با زنان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بیشتر از حرمت ازدواج با زنان پدرانشان بود، [چگونه به خود اجازه دادند که پس از وفات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با زنان او ازدواج کنند]؟».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۳۸
نورالثقلین/ البرهان/ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۲۳

ولایت

۱
(احزاب/ ۵۴)

الأئمّهًْ ( عَن مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مَرْوَانَ رَفَعَهُ إِلَیْهِم فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ (فِی عَلِیٍّ (وَ الْأَئِمَّهًِْ (کَالَّذِینَ آذَوْا مُوسی (فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قالُوا.

ائمه ( محمّدبن‌مروان در حدیثی مرفوع از ائمّه (نقل می‌کند: پیرامون شأن نزول آیه‌ی وَ مَا کَانَ لَکُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ فرمود: «این آیه در شأن علی (و ائمه (نازل شده است: همانند کسانی نباشید که موسی را آزار دادند و خداوند او را از آنچه در حقّ او می‌گفتند مبرّا ساخت. (احزاب/۶۹)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۴۰
الکافی، ج۱، ص۴۱۴/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(احزاب/ ۵۴)

أمیرالمؤمنین ( فِی الْمَنَاقِبِ لِابْنِ شَهْرِ آشُوبٍ: أَنَّ عَلِیّاً (تُوُفِّیَ عَنْ أَرْبَعِ نِسْوَهًٍْ: أُمَامَهًَْ وَ أُمُّهَا زَیْنَبُ بِنْتُ النَّبِیِّ (وَ أَسْمَاءَ بِنْتِ عُمَیْسٍ وَ لَیْلَی التَّمِیمِیَّهًِْ وَ أُمِ الْبَنِینَ الْکِلَابِیَّهًِْ وَ لَمْ یَتَزَوَّجْنَ بَعْدَهُ وَ خَطَبَ الْمُغِیرَهًُْ بْنُ نَوْفَلٍ أُمَامَهًَْ ثُمَّ أَبُو الْهَیَّاجِ بْنُ أَبِی سُفْیَانَ بْنِ الْحَارِثِ، فَرَوَتْ عَنْ عَلِیٍّ (أَنَّهُ لَا یَجُوزُ لِأَزْوَاجِ النَّبِیِّ (وَ الْوَصِیِّ (أَنْ یَتَزَوَّجْنَ بِغَیْرِهِ بَعْدَهُ فَلَمْ یَتَزَوَّجْ امْرَأَهًٌْ وَ لَا أُمُّ وَلَدٍ بِهَذِهِ الرِّوَایَهًِْ.

امام علی ( امیرالمؤمنین علیّ‌بن‌ابیطالب (هنگام شهادت چهار همسر داشت امامه که دختر زینب دختر رسول خدا (بود و اسماء بنت عمیس و لیلی تمیمیه و ام‌البنین کلابیه بودند که این زنان بعد از آن حضرت ازداج نکردند. و مغیره‌بن‌نوفل از امامه خواستگاری نمود سپس ابوالهیاج پسر ابوسفیان از وی خواستگاری کرد امّا وی از امیرالمؤمنین (روایت نمود که ازدواج زنان پیامبر (و وصیّ ایشان با غیر نبی یا وصیّ پیامبر (جایز نمی‌باشد. لذا با این روایت هیچ‌کدام از زنان یا امّ ولد ایشان با کسی ازدواج نکردند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۴۰
نورالثقلین
بیشتر