آیه ۵۰ - سوره احزاب

آیه يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَكَ أَزْواجَكَ اللاَّتي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَ ما مَلَكَتْ يَمينُكَ مِمَّا أَفاءَ اللهُ عَلَيْكَ وَ بَناتِ عَمِّكَ وَ بَناتِ عَمَّاتِكَ وَ بَناتِ خالِكَ وَ بَناتِ خالاتِكَ اللاَّتي هاجَرْنَ مَعَكَ وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَها خالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنينَ قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَيْهِمْ في أَزْواجِهِمْ وَ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ لِكَيْلا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَ كانَ اللهُ غَفُوراً رَحيماً [50]

اى پيامبر! ما همسران تو را كه مهرشان را پرداخته‌اى براى تو حلال كرديم، و همچنين كنيزانى كه از طريق غنايمى كه خدا به تو داده است مالك شده‌اى و دختران عموى تو، و دختران عمّه‌ها، و دختران دايى تو، و دختران خاله‌ها كه با تو مهاجرت كردند [ازدواج با آن‌ها براى تو جايز است] و [نيز] زن با ايمانى كه خود را به پيامبر ببخشد [و مهرى براى خود نخواهد] چنانچه پيامبر بخواهد مى‌تواند او را به همسرى برگزيند؛ امّا چنين ازدواجى تنها براى تو مجاز است نه ديگر مؤمنان؛ ما مى‌دانيم براى آنان در مورد همسرانشان و كنيزانشان چه حكمى مقرّر داشته‌ايم [و مصلحت آنان چه حكمى را ايجاب مى‌كند]؛ اين به خاطر آن است كه مشكلى [در اداى رسالت] بر تو نباشد [و از اين راه حاميان فزونترى فراهم سازى]؛ و خداوند آمرزنده و مهربان است.

ای پیامبر! ما همسران تو را که مهرشان را پرداخته‌ای برای تو حلال کردیم، و همچنین کنیزانی که از طریق غنایمی که خدا به تو بخشیده است مالک شده‌ای و دختران عموی تو، و دختران عمّه‌ها، و دختران دایی تو، و دختران خاله‌ها که با تو مهاجرت کردند [ازدواج با آن‌ها برای تو حلال است]

۱ -۱
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (لَمْ یَتَزَوَّجْ عَلَی خَدِیجَهًْ (.

امام صادق ( رسول خدا (در دوره‌ی حیات حضرت خدیجه (زن دیگری اختیار نکرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۰
الکافی، ج۵، ص۳۹۱/ البرهان
۱ -۲
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( تَزَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ (أُمَّ سَلَمَهًَْ زَوَّجَهَا إِیَّاهُ عُمَرُ بْنُ أَبِی سَلَمَهًَْ وَ هُوَ صَغِیرٌ لَمْ یَبْلُغِ الْحُلُمَ، وَ جُوَیْرِیَهًُْ بِنْتُ الْحَارِثِ وَ سَوْدَهًُْ بِنْتُ زَمْعَهًَْ وَ أَفْضَلُهُنَ خَدِیجَهًُْ بِنْتُ خُوَیْلِدٍ ثُمَّ أُمُّ سَلَمَهًَْ بِنْتُ أُمَیَّهًَْ ثُمَّ مَیْمُونَهًُْ بِنْتُ الْحَارِثِ.

امام صادق ( رسول خدا (ام سلمه را تزویج نمود، عمر بن ابی سلمه که پسر او بود او را به تزویج پیامبر (در آورد و عمر هنوز کوچک بود و بالغ نشده بود و جویریه دختر حارث و سوده دختر زمعه و بهترین زنان آن حضرت خدیجه (دختر خویلد سپس امّ سلمه دختر ابی‌امیّه سپس جویریه دختر حارث بودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۰
البرهان
۱ -۳
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( عَنِ الصَّادِقِ (قَالَ: تَزَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ (بِخَمْسَ عَشْرَهًَْ امْرَأَهًًْ (فَمَاتَتْ مِنْهُنَّ اثْنَتَانِ) وَ دَخَلَ بِثَلَاثَ عَشْرَهًَْ مِنْهُنَّ وَ قُبِضَ عَنْ تِسْعٍ فَأَمَّا الَّتِی لَمْ یَدْخُلْ بِهِمَا فَعَمْرَهًُْ وَ الشَّنْبَاءُ وَ أَمَّا الثَّلَاثَ عَشْرَهًَْ اللَّاتِی دَخَلَ بِهِنَّ فَأَوَّلُهُنَّ خَدِیجَهًُْ بِنْتُ خُوَیْلِدٍ ثُمَّ سَوْدَهًُْ بِنْتُ زَمْعَهًَْ ثُمَّ أُمُّ سَلَمَهًَْ وَ اسْمُهَا هِنْدُ بِنْتُ أَبِی أُمَیَّهًَْ ثُمَّ أُمُّ عَبْدِ اللَّهِ عَائِشَهًُْ بِنْتُ أَبِی بَکْرٍ ثُمَّ حَفْصَهًُْ بِنْتُ عُمَرَ ثُمَّ زَیْنَبُ بِنْتُ خُزَیْمَهًَْ بْنِ الْحَارِثِ أُمُّ الْمَسَاکِینِ ثُمَّ زَیْنَبُ بِنْتُ جَحْشٍ ثُمَّ أُمُّ حَبِیبَهًَْ رَمْلَهًُْ بِنْتُ أَبِی سُفْیَانَ ثُمَّ مَیْمُونَهًُْ بِنْتُ الْحَارِثِ ثُمَّ زَیْنَبُ بِنْتُ عُمَیْسٍ ثُمَّ جُوَیْرِیَهًُْ بِنْتُ الْحَارِثِ ثُمَّ صَفِیَّهًُْ بِنْتُ حُیَیِّ بْنِ أَخْطَبَ وَ الَّتِی وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِیِّ (خَوْلَهًُْ بِنْتُ حَکِیمٍ السُّلَمِیِّ وَ کَانَ لَهُ سُرِّیَّتَانِ یَقْسِمُ لَهُمَا مَعَ أَزْوَاجِهِ مَارِیَهًُْ الْقِبْطِیَّهًُْ وَ رَیْحَانَهًُْ الْخِنْدِفِیَّهًُْ وَ التِّسْعُ اللَّاتِی قُبِضَ عَنْهُنَّ عَائِشَهًُْ وَ حَفْصَهًُْ وَ أُمُّ سَلَمَهًَْ وَ زَیْنَبُ بِنْتُ جَحْشٍ وَ مَیْمُونَهًُْ بِنْتُ الْحَارِثِ وَ أُمُّ حَبِیبَهًَْ بِنْتُ أَبِی سُفْیَانَ وَ صَفِیَّهًُْ بِنْتُ حُیَیِّ بْنِ أَخْطَبَ.

امام صادق ( رسول خدا (با پانزده زن ازدواج کرد و با سیزده تن از آنان آمیزش نمود (دخول کرد) و به هنگام وفات نه همسر داشت. آن دو همسری که رسول خدا (با آن‌ها آمیزش نکرد، عَمْرَه و شنباء و آن همسرانی که رسول خدا (با آن‌ها آمیزش نمود، عبارت بودند از: خدیجه دختر خویلد، سوده، امّ سلمه [که نام او هند دختر ابی‌امیّه است]، امّ عبدالله عایشه دختر ابوبکر، حفصه دختر عمر، زینب دختر خزیمهًْ‌بن‌حارث امّ‌المساکین، سپس زینب دخترجحش، امّ‌حبیب رمله دختر ابوسفیان، میمونه دختر حارث، زینب دختر عُمیَس، جویریه دختر حارث، سپس صفیّه دختر حییّ‌بن‌اخطب نام داشتند و آن زنی که مهریه‌ی خود را به رسول خدا (بخشید و از راه هبه با رسول خدا (ازدواج نمود، خویله دختر حَکیم سَلمی بود. همچنین رسول خدا (دو سُرّیّه داشت که حضور خویش را علاوه بر زنان خود با آنان نیز قسمت می‌کرد، ماریه قبطیّه و ریحانه خندقیه. آن نُه همسر پیامبر (که حضرت هنگام وفات داشت، عبارتند از: عایشه، حفصه، امّ سلمه، زینب دختر جحش، میمونه دختر حارث، امّ حبیب دختر ابوسفیان، صفیّه دختر حییّ‌بن‌اخطب، جوبریه دختر حارث و سوره دختر زمعه.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۰
وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۲۴۴/ البرهان
۱ -۴
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَکَ أَزْواجَکَ قَالَ أَحَلَّ لَهُ مِنَ النِّسَاءِ مَا شَاءَ وَ أَحَلَّ لَهُ أَنْ یَنْکِحَ الْمُؤْمِنَاتِ بِغَیْرِ مَهْرٍ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرادَ النَّبِیُّ أَنْ یَسْتَنْکِحَها ثُمَّ بَیَّنَ عَزَّوَجَلَّ أَنَّ ذَلِکَ إِنَّمَا هُوَ خَاصٌّ لِلنَّبِیِّ (فَقَالَ خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَیْهِمْ فِی أَزْواجِهِمْ وَ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ الْآیَهًَْ ثُمَّ قَالَ جَعْفَرُ‌بْنُ‌مُحَمَّدٍ (فَلَا تَحِلُّ الْهِبَهًُْ إِلَّا لِرَسُولِ اللَّهِ (وَ أَمَّا غَیْرُهُ فَلَا یَصْلُحُ لَهُ أَنْ یَنْکِحَ إِلَّا بِمَهْرٍ یَفْرِضُهُ قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا مَا کَانَ ثَوْباً أَوْ دَرَاهِمَ أَوْ دَنَانِیرَ أَوْ خَادِماً.

امام صادق ( از آن حضرت در مورد آیه: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَکَ أَزْواجَکَ سؤال شد. فرمود: «برای او (محمّد () زنان حلال است و برای وی حلال است که با زنان مؤمنه بدون مهریه ازدواج نماید همانگونه که خداوند تعالی فرمود وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرادَ النَّبِیُّ أَنْ یَسْتَنْکِحَها زن مؤمنه اگر خویش را به پیامبر (عرضه نمود اگر پیامبر (بخواهد می‌تواند با وی ازدواج نماید. سپس خداوند تعالی بیان فرمود این امر به پیامبر (اختصاص دارد لذا فرمود خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ المُؤْمِنِینَ قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَیْهِمْ فِی أَزْواجِهِمْ وَ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ. سپس امام صادق (فرمود: «این نوع هبه جز برای پیامبر (حلال نمی‌باشد امّا برای غیر آن حضرت ازدواج فقط با قراردادن مهریه قبل از مباشرت با زن صحیح است خواه این مهریه لباس یا درهم و دینار یا خادم باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۲
مستدرک الوسایل، ج۱۵، ص۷۵
۱ -۵
(احزاب/ ۵۰)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ ما مَلَکَتْ یَمِینُکَ مِمَّا أَفاءَ اللهُ عَلَیْکَ یَعْنِی مِنْ الْغَنِیمَهًِْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ مَا مَلَکَتْ یَمِینُکَ مِمَّا أَفَاء اللهُ عَلَیْکَ یعنی از غنیمت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۲
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۱۹۵/ القمی، ج۲، ص۱۹۴
۱ -۶
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( عن الحلبی عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَکَ أَزْواجَکَ قُلْتُ کَمْ أُحِلَّ لَهُ مِنَ النِّسَاءِ قَالَ مَا شَاءَ مِنْ شَیْءٍ قُلْتُ قَوْلُهُ لا یَحِلُّ لَکَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ فَقَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ (أَنْ یَنْکِحَ مَا شَاءَ مِنْ بَنَاتِ عَمِّهِ وَ بَنَاتِ عَمَّاتِهِ وَ بَنَاتِ خَالِهِ وَ بَنَاتِ خَالَاتِهِ وَ أَزْوَاجِهِ اللَّاتِی هَاجَرْنَ مَعَهُ وَ أُحِلَّ لَهُ أَنْ یَنْکِحَ مِنْ عُرْضِ الْمُؤْمِنِینَ بِغَیْرِ مَهْرٍ وَ هِیَ الْهِبَهًُْ وَ لَا تَحِلُّ الْهِبَهًُْ إِلَّا لِرَسُولِ اللَّهِ (فَأَمَّا لِغَیْرِ رَسُولِ اللَّهِ (فَلَا یَصْلُحُ نِکَاحٌ إِلَّا بِمَهْرٍ وَ ذَلِکَ مَعْنَی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ.

امام صادق ( حلبی گوید: از امام صادق (درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَکَ أَزْوَاجَکَ پرسیدم: «چه تعداد زن بر پیامبر (حلال بود»؟ حضرت پاسخ داد: «هر تعداد که می‌خواست بر او حلال بود». عرض کردم: «تفسیر آیه‌ی لَا یَحِلُّ لَکَ النِّسَاء مِن بَعْدُ وَ لَا أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ چیست»؟ حضرت پاسخ داد: «رسول خدا (می‌توانست با هرکدام از دختران عمو، دختران عمّه‌ها، دختران دایی، دختران خاله‌ها و همسران او که به همراه او مهاجرت کرده بودند، ازدواج کند. همچنین بر او حلال بود که با زن مؤمنی بدون آنکه زن برای خود مهری قائل شود، ازدواج کند که به این کار، هبه گفته می‌شود و تنها بر رسول خدا (حلال بود. امّا دیگران تنها می‌توانند با قراردادن مهریه ازدواج کنند. منظور از آیه‌ی وَ امْرَأَةً مُّؤْمِنَةً إِن وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِیِّ نیز همین است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۲
الکافی، ج۵، ص۳۸۷/ بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۰۶/ الکافی، ج۵، ص۳۸۴/ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۳۶۴/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۲۶۵/ نورالثقلین

هرگاه زن با ایمانی خود را به پیامبر ببخشد [و مهری برای خود نخواهد] چنانچه پیامبر بخواهد می‌تواند او را به همسری برگزیند امّا چنین ازدواجی تنها برای تو مجاز است نه دیگر مؤمنان

۱ -۲
(احزاب/ ۵۰)

الباقر ( جَاءَتِ امْرَأَهًٌْ مِنَ الْأَنْصَارِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَدَخَلَتْ عَلَیْهِ وَ هُوَ فِی مَنْزِلِ حَفْصَهًَْ وَ الْمَرْأَهًُْ مُتَلَبِّسَهًٌْ مُتَمَشِّطَهًٌْ فَدَخَلَتْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (إِنَّ الْمَرْأَهًَْ لَا تَخْطُبُ الزَّوْجَ وَ أَنَا امْرَأَهًٌْ أَیِّمٌ لَا زَوْجَ لِی مُنْذُ دَهْرٍ وَ لَا وَلَدَ فَهَلْ لَکَ مِنْ حَاجَهًٍْ فَإِنْ تَکُ فَقَدْ وَهَبْتُ نَفْسِی لَکَ إِنْ قَبِلْتَنِی فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (خَیْراً وَ دَعَا لَهَا ثُمَّ قَالَ یَا أُخْتَ الْأَنْصَارِ جَزَاکُمُ اللَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (خَیْراً فَقَدْ نَصَرَنِی رِجَالُکُمْ وَ رَغِبَتْ فِیَّ نِسَاؤُکُمْ فَقَالَتْ لَهَا حَفْصَهًُْ مَا أَقَلَّ حَیَاءَکِ وَ أَجْرَأَکِ وَ أَنْهَمَکِ لِلرِّجَالِ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (کُفِّی عَنْهَا یَا حَفْصَهًُْ فَإِنَّهَا خَیْرٌ مِنْکِ رَغِبَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (فَلُمْتِهَا وَ عَیَّبْتِهَا ثُمَّ قَالَ لِلْمَرْأَهًِْ انْصَرِفِی رَحِمَکِ اللَّهُ فَقَدْ أَوْجَبَ اللَّهُ لَکِ الْجَنَّهًَْ لِرَغْبَتِکِ فِیَّ وَ تَعَرُّضِکِ لِمَحَبَّتِی وَ سُرُورِی وَ سَیَأْتِیکِ أَمْرِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرادَ النَّبِیُّ أَنْ یَسْتَنْکِحَها خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ فَأَحَلَّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ هِبَهًَْ الْمَرْأَهًِْ نَفْسَهَا لِرَسُولِ اللَّهِ (وَ لَا یَحِلُّ ذَلِکَ لِغَیْرِهِ.

امام باقر ( زنی از انصار خدمت رسول خدا (رسید و آن حضرت در منزل حفصه بود و آن زن لباس نیکو پوشیده و آراسته بود و با این حال بر رسول خدا (وارد شد و عرض نمود: «ای رسول خدا (زن نمی‌تواند به خواستگاری مرد برود و من زنی هستم که هرگز ازدواج نکرده‌ام و فرزندی ندارم آیا قبول می‌نمایی و حاجتی داری که خودم را به شما هدیه نمایم»؟ رسول خدا (فرمود: «خیر است و برای آن زن دعا نمود». سپس فرمود: «ای خواهر انصاری خداوند از رسول خدا (به شما بهترین جزا را بدهد مردان شما مرا یاری نموده‌اند امّا زنان شما به من رغبت کرده‌اند». حفصه به آن زن گفت: «چقدر کم حیا و پر جرأت شدی و قصد مردان نموده‌ای». پیامبر (فرمود: «ای حفصه ملامتش نکن وی به رسول خدا (رغبت نموده است. آن وقت تو وی را سرزنش می‌نمایی»، سپس به آن زن فرمود: «بازگرد خدا تو را رحمت نماید به تحقیق به خاطر میل به من و محبّت به من و خوشحال‌کردن من خداوند بهشت را بر تو واجب نمود به‌زودی حکم من برای تو اعلام خواهد شد». پس خداوند تعالی آیه‌ی وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرادَ النَّبِیُّ أَنْ یَسْتَنْکِحَها خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ المُؤْمِنِینَ را نازل فرمود و پروردگار هبه‌نمودن زنان را بر پیامبر (حلال کرد امّا برای غیر آن حضرت حلال نیست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۲
الکافی، ج۵، ص۵۶۸/ بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۱۱/ نورالثقلین
۲ -۲
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (عَنِ الْمَرْأَهًِْ تَهَبُ نَفْسَهَا لِلرَّجُلِ یَنْکِحُهَا بِغَیْرِ مَهْرٍ فَقَالَ إِنَّمَا کَانَ هَذَا لِلنَّبِیِّ (وَ أَمَّا لِغَیْرِهِ فَلَا یَصْلُحُ هَذَا حَتَّی یُعَوِّضَهَا شَیْئاً یُقَدِّمُ إِلَیْهَا قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا قَلَّ أَوْ کَثُرَ وَ لَوْ ثَوْبٌ أَوْ دِرْهَمٌ وَ قَالَ یُجْزِئُ الدِّرْهَم.

امام صادق ( حلبی گوید: از امام صادق (سؤال کردم: «اگر خانم، وجود خود را به معشوق خود (مردی) تقدیم کند تا بدون کابین به ازدواج او درآید، چه صورت دارد»؟ امام صادق (فرمود: «این‌گونه ازدواج، فقط برای رسول خدا (حلال و آزاد شد. برای دیگران روا نخواهد بود که با خانمی ازدواج کنند، مگر اینکه مبلغی به‌عنوان کابین مقرّر کنند و آن را قبل از عروسی تقدیم و پیشکش نمایند. کم باشد یا زیاد باشد، فرقی نمی‌کند: گرچه یک قواره پارچه باشد و یا یک درهم نقره». امام صادق (فرمود: «یک درهم کافی است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۴
الکافی، ج۵، ص۳۸۴/ نورالثقلین
۳ -۲
(احزاب/ ۵۰)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ فَإِنَّهُ کَانَ سَبَبَ نُزُولِهَا أَنَّ امْرَأَهًًْ مِنَ الْأَنْصَارِ أَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ (وَ قَدْ تَهَیَّأَتْ وَ تَزَیَّنَتْ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (هَلْ لَکَ فِیَّ حَاجَهًٌْ فَقَدْ وَهَبْتُ نَفْسِی لَکَ فَقَالَتْ لَهَا عَائِشَهًُْ قَبَّحَکِ اللَّهُ مَا أَنْهَمَکِ لِلرِّجَالِ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (مَهْ یَا عَائِشَهًُْ فَإِنَّهَا رَغِبَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (إِذْ زَهِدْتِی (زَهِدْتُنّ) فِیهِ ثُمَّ قَالَ رَحِمَکِ اللَّهُ وَ رَحِمَکُمْ یَا مَعْشَرَ الْأَنْصَارِ نَصَرَنِی رِجَالُکُمْ وَ رَغِبَتْ فِیَّ نِسَاؤُکُمُ ارْجِعِی رَحِمَکِ اللَّهُ فَإِنِّی أَنْتَظِرُ أَمْرَ اللَّهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ امْرَأَهًًْ مُؤْمِنَهًًْ إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرادَ النَّبِیُّ أَنْ یَسْتَنْکِحَها خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ فَلَا تَحِلُّ الْهِبَهًُْ إِلَّا لِرَسُولِ اللَّهِ (.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ نزول این آیه، به این دلیل بوده که زنی از انصار که آماده شده و خود را آرایش کرده بود، نزد رسول خدا (آمد و عرض کرد: «ای رسول خدا (! آیا شما به من نیازی در خود احساس می‌کنید؟ چرا که من آمده‌ام تا مهریه خود را به شما هبه کنم و با شما ازدواج نمایم». عایشه به آن زن گفت: «خدا تو را زشت گرداند (نفرین بر تو)! چرا این قدر تمایل به مردان داری»؟! رسول خدا (به عایشه فرمود: «ای عایشه! بس کن. او میل به رسول خدا دارد؛ زمانی‌که تو از رسول خدا، کناره‌گیری می‌کنی». سپس رسول خدا (به زن انصاری فرمود: «خدا تو را و شما را ای جماعت انصار، مورد رحمت خود قرار دهد؛ چرا که مردان شما مرا یاری کردند و زنان شما، به من تمایل پیدا کردند. ای زن بازگرد خدا تو را مورد رحمت قرار دهد زیرا من منتظر دستور خداوند هستم». این‌گونه بود که خداوند، این آیه را نازل فرمود: وَ امْرَأَةً مُّؤْمِنَةً إِن وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِیِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِیُّ أَن یَسْتَنکِحَهَا خَالِصَةً لَّکَ مِن دُونِ المُؤْمِنِینَ پس ازدواج هبه (بخشیدن مهریه) تنها برای رسول خدا (جایز بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۴
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۱۹۵/ القمی، ج۲، ص۱۹۴/ البرهان
۲ -۴
(احزاب/ ۵۰)

الرّسول ( رُوِیَ أَنَّهَا لَمَّا وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ قَالَتْ عَائِشَهًُْ: مَا بَالُ النِّسَاءِ یَبْذُلْنَ أَنْفُسَهُنَّ بِلَا مَهْرٍ، فَنَزَلَتِ الْآیَهًُْ، فَقَالَتْ عَائِشَهًُْ: مَا أَرَی اللَّهَ تَعَالَی إِلَّا یُسَارِعُ فِی هَوَاکَ. فَقَالَ رَسُولُ اللهِ (وَ إِنَّکِ إِنْ أَطَعْتِ اللَّهَ سَارَعَ فِی هَوَاکِ.

پیامبر ( چون آن زن خود را به پیامبر (هدیه نمود عایشه گفت: «چرا زنان خویش را بدون مهریه به پیامبر (می‌بخشند»؟ آیه‌ی شریفه نازل شد. عایشه گفت: «خداوند را می‌بینم که برای خواسته‌ی تو عجله دارد». رسول خدا (فرمود: «اگر تو نیز از دستور خداوند اطاعت نمایی پروردگار در برآوردن حاجت تو شتاب می‌نماید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۴
نورالثقلین
۲ -۵
(احزاب/ ۵۰)

السّجّاد ( خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ ... قِیلَ: هِیَ امْرَأَهًٌْ مِنْ بَنِی أَسَدٍ یُقَالُ لَهَا أُمُّ شَرِیکٍ بِنْتُ جَابِرٍ. عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (.

امام سجاد ( در مورد آیه‌ی شریفه‌ی خالِصَةً لَکَ مِنْ دُونِ الْمؤْمِنینَ قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَیْهِمْ فی أَزْواجِهِمْ وَ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ لِکَیْلا یَکُونَ عَلَیْکَ حَرَجٌ وَ کانَ اللهُ غَفُوراً رَحیماً از امام سجاد (روایت شده که مراد زنی از بنی‌اسد به نام ام شریک دختر جابر بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۴
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۱۸۰/ نورالثقلین
۲ -۶
(احزاب/ ۵۰)

الصّادق ( وَ الَّتِی وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِیِّ خَوْلَهًُْ بِنْتُ حَکِیمٍ السُّلَمِیِّ.

امام صادق ( و آن زنی که مهریه‌ی خود را به رسول خدا (و از راه هبه با رسول خدا (ازدواج نمود، خَوله دختر حَکیم سَلمی بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۲۶
البرهان/ نورالثقلین، فیه: «خولهًْ» بدل «خویلد»
بیشتر