آیه يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيراً [45]
اى پيامبر! ما تو را گواه فرستاديم و بشارت‌دهنده و بيم‌دهنده.
أمیرالمؤمنین ( لَمَّا بَعَثَ مُحَمَّداً (أَمَرَهُ فِی بَدْءِ أَمْرِهِ أَنْ یَدْعُوَ بِالدَّعْوَهًِْ فَقَطْ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً* وَ داعِیاً إِلَی اللهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً* وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللهِ فَضْلًا کَبِیراً* وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ وَ دَعْ أَذاهُمْ وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللهِ وَ کَفی بِاللهِ وَکِیلًا فَبَعَثَهُ اللَّهُ بِالدَّعْوَهًِْ فَقَطْ وَ أَمَرَهُ أَنْ لَا یُؤْذِیَهُمْ فَلَمَّا أَرَادُوهُ بِمَا هَمُّوا بِهِ مِنْ تَبْیِیتٍ أَمَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی بِالْهِجْرَهًِْ وَ فَرَضَ عَلَیْهِ الْقِتَال.
امام علی ( خداوند تبارک و تعالی هنگامی که محمد (را به پیامبری برگزید در آغاز نبوّتش به آن حضرت امر فرموده که فقط به دعوت بپردازد و این آیات را بر او نازل فرمود: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً وَ داعِیاً إِلَی الله بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ الله فَضْلًا کَبِیراً وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ المُنافِقِینَ وَ دَعْ أَذاهُمْ وَ تَوَکَّلْ عَلَی الله وَ کَفی بِالله وَکِیلًا؛ پس خداوند آن حضرت را فقط برای دعوت برگزید و به او دستور داد که مردم را آزار ندهد. زمانی که در صدد برآمدند شبانه به او بتازند، خداوند متعال به او دستور داد که هجرت کند و جهاد را بر او واجب نمود.
الرّسول ( عَن الْحَسَنِ‌بْنِ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (قَالَ: جَاءَ نَفَرٌ مِنَ الْیَهُودِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَسَأَلَهُ أَعْلَمُهُمْ فِیمَا سَأَلَهُ فَقَالَ لِأَیِ شَیْءٍ سُمِّیتَ محمد ({مُحَمَّداً} وَ أَحْمَدَ وَ أَبَا الْقَاسِمِ وَ بَشِیراً وَ نَذِیراً وَ دَاعِیاً فَقَالَ النَّبِیُّ (... وَ أَمَّا الدَّاعِی فَإِنِّی أَدْعُو النَّاسَ إِلَی دِینِ رَبِّی عَزَّوَجَلَّ وَ أَمَّا النَّذِیرُ فَإِنِّی أُنْذِرُ بِالنَّارِ مَنْ عَصَانِی وَ أَمَّا الْبَشِیرُ فَإِنِّی أُبَشِّرُ بِالْجَنَّهًِْ مَنْ أَطَاعَنِی.
پیامبر ( امام حسن (می‌فرماید: چند نفر یهودی خدمت حضرت رسول (آمدند و عالم ایشان چندین سؤال از آن حضرت کرد، و از جمله پرسید: «چرا شما را محمّد و احمد و ابوالقاسم و بشیر و نذیر و داعی می‌نامند»؟ آن حضرت فرمود: «... مرا داعِیاً می‌گویند چرا که مردم را به دین پروردگارم دعوت می‌کنم. و نَذِیراً می‌نامند؛ کسانی را که نافرمانی مرا کنند، از آتش [جهنم] می‌ترسانم. و بشیر نامیده شدم به‌خاطر اینکه کسانی که فرمانبردار من باشند را به بهشت بشارت می‌دهم».
الحسن ( أَبُو الْحَسَنِ عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ الْوَاحِدِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ الْوَسِیطِ مَا یَرْفَعُهُ بِسَنَدِهِ أَنَّ رَجُلًا قَال دَخَلْتُ مَسْجِدَ الْمَدِینَهًِْ فَإِذَا أَنَا بِرَجُلٍ یُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (وَ النَّاسُ حَوْلَهُ فَقُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِی عَنْ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ فَقَالَ نَعَمْ أَمَّا الشَّاهِدُ فَیَوْمُ الْجُمُعَهًِْ وَ أَمَّا الْمَشْهُودُ فَیَوْمُ عَرَفَهًَْ فَجُزْتُهُ إِلَی آخَرَ یُحَدِّثُ فَقُلْتُ أَخْبِرْنِی عَنْ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ فَقَالَ نَعَمْ أَمَّا الشَّاهِدُ فَیَوْمُ الْجُمُعَهًِْ وَ أَمَّا الْمَشْهُودُ فَیَوْمُ النَّحْرِ فَجُزْتُهُمَا إِلَی غُلَامٍ کَانَ وَجْهُهُ الدِّینَارَ وَ هُوَ یُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (فَقُلْتُ أَخْبِرْنِی عَنْ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ فَقَالَ نَعَمْ أَمَّا الشَّاهِدُ فَمُحَمَّدٌ (وَ أَمَّا الْمَشْهُودُ فَیَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَ مَا سَمِعْتَهُ یَقُولُ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ (إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ قَالَ تَعَالَی ذلِکَ یَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ وَ ذلِکَ یَوْمٌ مَشْهُودٌ فَسَأَلْتُ عَنِ الْأَوَّلِ فَقَالُوا ابْنُ‌عَبَّاسٍ (وَ سَأَلْتُ عَنِ الثَّانِی فَقَالُوا ابْنُ عُمَرَ وَ سَأَلْتُ عَنِ الثَّالِثِ فَقَالُوا الْحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (وَ کَانَ قَوْلُ الْحَسَنِ (أَحْسَنَ.
امام حسن ( علی‌بن‌احمد واحدی در تفسیر وسیط، حدیثی با سند مرفوع آورده است: شخصی گفت که من داخل مسجد پیغمبر معظّم اسلام شدم. مردی را دیدم که از قول رسول خدا (حدیث می‌گفت و مردم گرد او جمع شده بودند. از وی پرسیدم: «معنی این آیه: وَ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ چیست»؟ گفت: «معنی کلمه‌ی شاهِدٍ یعنی روز جمعه و معنی مَشْهُودٍ یعنی روز عرفه». از وی گذشتم و به مرد دیگری که حدیث می‌گفت رسیدم، از او پرسیدم: «مرا از معنای شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ آگاه کن»! گفت: «شاهِدٍ یعنی روز جمعه و مَشْهُودٍ یعنی روز عید قربان». از او نیز گذشتم و با پسری مواجه شدم که صورتی نورانی و درخشنده داشت. به وی گفتم: «مرا از معنای شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ آگاه کن»! گفت: «آری، معنی کلمه شاهِدٍ یعنی حضرت محمّد (و معنی مَشْهُودٍ یعنی روز قیامت. آیا نشنیده‌ای که خدا به رسول خود می‌فرماید: یا أَیُّهَا النَّبِی إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً و نیز می‌فرماید: همان روزی است که مردم در آن جمع می‌شوند، و روزی که همه آن را مشاهده می‌کنند. (هود/۱۰۳)». وقتی هویّت مرد اول را جویا شدم، گفتند که وی ابن‌عباس است. مرد دوّمی را هم گفتند که ابن‌عمر است. وقتی پرسیدم: «مرد سوّمی کیست»؟ گفتند: «حضرت حسن‌بن‌علی‌ّبن‌ابی‌طالب است (». و قول امام حسن (نیک‌ترین قول‌ها بود.