آیه وَ داعِياً إِلَى اللهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنيراً [46]
و تو را دعوتكننده بهسوى خدا به فرمان او قرار داديم، و چراغى روشنى بخش.
الرّسول ( أَنَّ أَوَّلَ عِبَادَهًِْ اللَّهِ الْمَعْرِفَهًُْ بِهِ فَهُوَ الْأَوَّلُ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍ فَلَا شَیْءَ قَبْلَهُ وَ الْفَرْدُ فَلَا ثَانِیَ لَهُ وَ الْبَاقِی لَا إِلَی غَایَهًٍْ فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا فِیهِمَا وَ مَا بَیْنَهُمَا مِنْ شَیْءٍ وَ هُوَ اللهُ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ثُمَّ الْإِیمَانُ بِی وَ الْإِقْرَارُ بِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَرْسَلَنِی إِلَی کَافَّهًِْ النَّاسِ بَشِیراً وَ نَذِیراً وَ داعِیاً إِلَی اللهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً.
پیامبر ( [خطاب به اباذر (:] قدم اوّل عبادت و بندگی آفریدگار، شناسایی اوست، و خداوند نخست است قبل از همه چیز که هیچچیز پیش از او نبوده و فرد است که دوّمی برای او نیست و باقی است که آخری برای او تصوّر نمیرود، به وجود آوردنده آسمانها و زمین است و آنچه که در آنهاست، او خداوند لطیف و خبیر است و بر همه کارها تواناست. بعد ایمان به من و اقرار به اینکه خداوند متعال مرا به عنوان بشارتدهنده و بیمدهنده و دعوتکننده بهسوی خدا به فرمان او، و چراغی روشنی بخش قرار داد.
الحسین ( عَنِ الْحُسَیْنِبْنِعَلِیٍّ (قَالَ کُنَّا جُلُوساً فِی الْمَسْجِدِ إِذْ صَعِدَ الْمُؤَذِّنُ الْمَنَارَهًَْ فَقَالَ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ فَبَکَی امیرالمؤمنین عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (وَ بَکَیْنَا بِبُکَائِهِ فَلَمَّا فَرَغَ الْمُؤَذِّنُ قَالَ أَتَدْرُونَ مَا یَقُولُ الْمُؤَذِّنُ قُلْنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (وَ وَصِیُّهُ أَعْلَمُ فَقَالَ لَوْ تَعْلَمُونَ مَا یَقُولُ لَضَحِکْتُمْ قَلِیلًا وَ لَبَکَیْتُمْ کَثِیراً ... أَمَّا قَوْلُهُ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه یَقُولُ أُشْهِدُ اللَّهَ أَنِّی أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً (عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ (وَ نَبِیُّهُ وَ صَفِیُّهُ وَ نَجِیبُهُ أَرْسَلَهُ إِلَی کَافَّهًِْ النَّاسِ أَجْمَعِینَ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ وَ أُشْهِدُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ أَنِّی أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ (سَیِّدُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ فِی الْمَرَّهًِْ الثَّانِیَهًِْ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ یَقُولُ أَشْهَدُ أَنْ لَا حَاجَهًَْ لِأَحَدٍ إِلَی أَحَدٍ إِلَّا إِلَی اللَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ الْغَنِیِّ عَنْ عِبَادِهِ وَ الْخَلَائِقِ أَجْمَعِینَ وَ أَنَّهُ أَرْسَلَ مُحَمَّداً (إِلَی النَّاسِ بَشِیراً وَ نَذِیراً وَ داعِیاً إِلَی اللهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً فَمَنْ أَنْکَرَهُ وَ جَحَدَهُ وَ لَمْ یُؤْمِنْ بِهِ أَدْخَلَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِداً مُخَلَّداً لَا یَنْفَکُّ عَنْهَا أَبَداً.
امام حسین ( حسینبنعلیّبنابیطالب (فرمود: «در مسجد نشسته بودیم که مؤذّن از مناره بالا رفت. زمانیکه گفت: «الله اکبر؛ الله اکبر»، امیرمؤمنان علیّبنابیطالب (گریست و ما از گریهی او گریستیم. وقتی مؤذّن فارغ شد، فرمود: «آیا میدانید مؤذّن چه میگوید»؟ پاسخ دادیم: «خدا و رسولش و وصیّش آگاهتر هستند». فرمود: «اگر میدانستید چه میگوید اندکی میخندیدید و بسیار میگریستید ... عبارت أشهد ان محمّداً رسول الله میگوید: خدا را شاهد میگیرم که من شهادت میدهم که هیچ الهی جز او وجود ندارد، و محمّد بنده، رسول، نبی، برگزیده و منتخب اوست، و خداوند او را به هدایت و دین حق، بهسوی همهی مردم مبعوث ساخت تا آن را بر همه آیینها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند! (توبه/۳۳) و آنچه که در آسمان و زمین است از انبیاء و مرسلین و ملائکه و همهی مردم را به شهادت میگیرم که من شهادت میدهم: «محمّد رسول خدا (و سرور اوّلینها و آخرینهاست». در بار دوم أشهد ان محمداً رسول الله میگوید: «شهادت میدهم؛ هیچکس به فرد دیگر نیاز ندارد مگر به خدای واحدِ قهّارِ بینیاز از بندگان و همهی مخلوقات، و اوست که محمّد (را به عنوان بشارتدهنده و بیمدهنده و دعوتکننده بهسوی خدا به فرمان او، و چراغی روشنی بخش قرار داد، پس هرکس او را انکار کند و از او سرباز زند و به او ایمان نیاورد او را وارد آتش جهنّم میکند؛ درحالیکه در آن جاودان و ابدی است و هیچگاه از آن جدا نمیشود».
أمیرالمؤمنین ( عَن أبیجعفر (قال: خَطَبَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ فَقَالَ ... أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً (عَبْدُهُ الْمُصْطَفَی وَ رَسُولُهُ (الْمُجْتَبَی وَ أَمِینُهُ الْمُرْتَضَی أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِیراً وَ نَذِیراً وَ دَاعِیاً إِلَیْهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً فَبَلَّغَ الرِّسَالَهًَْ وَ أَدَّی الْأَمَانَهًَْ وَ نَصَحَ الْأُمَّهًْ.
امام علی ( از امام باقر (روایت است که فرمود: امیرالمؤمنین (در روز جمعه این چنین خطبه خواند و فرمود: «... شهادت میدهم که حضرت محمّد (بندهی برگزیده و رسول انتخابشدهی خدا و امین پسندیدهی الهی است که پروردگار او را به حق بهعنوان بشارتدهنده و بیمدهنده و دعوتکننده بهسوی خدا به فرمان او، و چراغی روشنی بخش قرار داد و آن حضرت رسالت خویش را ابلاغ نمود و امانت خویش را ادا کرد و خیرخواه امّت بود».