آیه ۷۸ - سوره انبیاء

آیه وَ داود وَ سُلَيْمانَ إِذْ يَحْكُمانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فيهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَ كُنَّا لِحُكْمِهِمْ شاهِدينَ [78]

و داود و سليمان را [به‌ خاطر‌ بياور] هنگامى‌كه درباره‌ی كشتزارى كه گوسفندانِ [بى‌شبانِ] مردم، شبانگاه در آن چريده [و آن را تباه كرده] بودند، داورى مى‌كردند و ما گواه بر حكم آنان بوديم.

داود

۱
(انبیاء/ ۷۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کَانَ لَهُ تِسْعَهًَْ عَشَرَ وَلَداً فَوَرِثَهُ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) دُونَهُمْ وَ کَانَ عُمُرُ دَاوُدَ (علیه السلام) مِائَهًَْ سَنَهًٍْ وَ مُدَّهًُْ مِلْکِهِ أَرْبَعِینَ سَنَهًًْ.

پیامبر ( داود (غیر از سلیمان (نوزده پسر داشت و عمر او صد سال بود و مدّت حکومتش چهل سال به طول انجامید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۰
قصص الأنبیاءللجزایری، ص۳۴۱
۲
(انبیاء/ ۷۸)

الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا دَنَا عُمُرُ آدَمَ (علیه السلام) هَبَطَ عَلَیْهِ مَلَکُ الْمَوْتِ لِیَقْبِضَ رُوحَهُ فَقَالَ یَا مَلَکَ الْمَوْتِ قَدْ بَقِیَ مِنْ عُمُرِی ثَلَاثُونَ سَنَهًًْ فَقَالَ أَ لَمْ تَجْعَلْهَا لِابْنِکَ دَاوُدَ (علیه السلام) وَ أَنْتَ بِوَادِی الرَّوْحَا فَقَالَ آدَمُ (علیه السلام) یَا مَلَکَ الْمَوْتِ مَا أَذْکُرُ هَذَا فَقَالَ یَا آدَمُ (علیه السلام) لَا تَجْهَلْ أَ لَمْ تَسْأَلِ اللَّهَ أَنْ یُثْبِتَهَا لِدَاوُدَ (علیه السلام) وَ یَمْحُوَهَا مِنْ عُمُرِکَ.

امام باقر ( وقتی‌که عمر آدم (به پایان رسید، فرشته‌ی مرگ بر او فرود آمد تا جانش را بگیرد. آدم (به او گفت: «ای فرشته‌ی مرگ! از عمر من سی سال باقی مانده است». فرشته‌ی مرگ به او گفت: «آیا آن را برای فرزندت داود (پیامبر قرار ندادی؟! و هنگامی‌که اسم‌های پیامبران از فرزندانت بر تو عرضه شد و عمرهای آن‌ها بر تو عرضه شد، آن [سی سال] را از عمر خود کم کردی و تو دراین‌هنگام در سرزمین دخنا بودی». آدم (گفت: «ای فرشته‌ی مرگ! این را به خاطر نمی‌آورم». فرشته‌ی مرگ به او گفت: «ای آدم (جاهل نباش! آیا از خدا نخواستی که آن را برای داود (در «زبور» ثبت کند و آن را از عمر تو کم نمود و از کتاب «ذکر» محو کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۰
قصص الأنبیاءللجزایری، ص۳۳۸/ نورالثقلین

و داود و سلیمان را [به‌خاطر بیاور] هنگامی‌که درباره‌ی کشتزاری که گوسفندانِ [بی‌شبانِ] مردم، شبانگاه در آن چریده [و آن را تباه کرده] بودند، داوری می‌کردند و ما گواه بر حکم آنان بودیم

۱ -۱
(انبیاء/ ۷۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ داود وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِیهِ غَنَمُ الْقَوْمِ فَقَالَ لَا یَکُونُ النَّفَشُ إِلَّا بِاللَّیْلِ إِنَّ عَلَی صَاحِبِ الْحَرْثِ أَنْ یَحْفَظَ الْحَرْثَ بِالنَّهَارِ وَ لَیْسَ عَلَی صَاحِبِ الْمَاشِیَهًِْ حِفْظُهَا بِالنَّهَارِ وَ إِنَّمَا رَعْیُهَا بِالنَّهَارِ وَ أَرْزَاقُهَا فَمَا أَفْسَدَتْ فَلَیْسَ عَلَیْهَا وَ عَلَی أَصْحَابِ الْمَاشِیَهًِْ حِفْظُ الْمَاشِیَهًِْ بِاللَّیْلِ عَنْ حَرْثِ النَّاسِ فَمَا أَفْسَدَتْ بِاللَّیْلِ فَقَدْ ضَمِنُوا وَ هُوَ النَّفَشُ وَ إِنَّ داود (علیه السلام) حَکَمَ لِلَّذِی أَصَابَ زَرْعَهُ رِقَابَ الْغَنَمِ وَ حَکَمَ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) الرِّسْلَ وَ الثَّلَّهًَْ وَ هُوَ اللَّبَنُ وَ الصُّوفُ فِی ذَلِکَ الْعَامِ.

امام صادق ( ابوبصیر گوید از امام صادق (در مورد آیه: وَ دَاوُودَ وَ سُلَیْمَانَ إِذْ یَحْکُمَانِ فِی الحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِیهِ غَنَمُ الْقَوْمِ پرسیدم. ایشان فرمود: «کلمه‌ی نَفَشَتْ فقط بیانگر چریدن چهارپایان در شب می‌باشد و فرد کشاورز باید آن را در روز حفظ کند و فرد مال‌دار وظیفه ندارد که در روز مراقب چهارپایانش باشد، بلکه در روز آنان را می‌چراند و خوراک می‌دهد و هرچه که در روز فساد کنند، بر عهده‌ی آنان (مال‌دار) نیست. همان‌طور که فرد مال‌دار باید چهارپایانش را به هنگام شب، از رفتن در کشتزار مردم منع کند. هر فسادی که آنان در شب به بار بیاورند، بر عهده‌ی آنان است، و این همان نفش است، یعنی فساد گوسفندان در چریدن شبانه. داود (حکم کرد که گوسفندان به فردی که کشتزارش خراب شده بود، تعلّق گیرد، امّا قضاوت سلیمان (این بود که صاحب گوسفندان شیر و پشم (رسل و ثله) آن سال آنان را به صاحب زمین بدهد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۰
الکافی، ج۵، ص۳۰۱/ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۲۲۴/ بحارا لأنوار، ج۱۴، ص۱۳۱/ قصص الأنبیاءللجزایری، ص۳۸۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۹، ص۲۷۸/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۲
(انبیاء/ ۷۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ لَهُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ داود وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ قُلْتُ حِینَ حَکَمَا فِی الْحَرْثِ کَانَتْ قَضِیَّهًًْ وَاحِدَهًًْ فَقَالَ إِنَّهُ کَانَ أَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَی النَّبِیِّینَ (قَبْلَ داود (علیه السلام) إِلَی أَنْ بَعَثَ اللَّهُ داود (علیه السلام) أَیُّ غَنَمٍ نَفَشَتْ فِی الْحَرْثِ فَلِصَاحِبِ الْحَرْثِ رِقَابُ الْغَنَمِ وَ لَا یَکُونُ النَّفَشُ إِلَّا بِاللَّیْلِ فَإِنَّ عَلَی صَاحِبِ الزَّرْعِ أَنْ یَحْفَظَهُ بِالنَّهَارِ وَ عَلَی صَاحِبِ الْغَنَمِ حِفْظُ الْغَنَمِ بِاللَّیْلِ فَحَکَمَ داود (علیه السلام) بِمَا حَکَمَتْ بِهِ الْأَنْبِیَاءُ (مِنْ قَبْلِهِ وَ أَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَی سُلَیْمَانَ (علیه السلام) أَیُّ غَنَمٍ نَفَشَتْ فِی زَرْعٍ فَلَیْسَ لِصَاحِبِ الزَّرْعِ إِلَّا مَا خَرَجَ مِنْ بُطُونِهَا وَ کَذَلِکَ جَرَتِ السُّنَّهًُْ بَعْدَ سُلَیْمَانَ (علیه السلام) وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ کُلًّا آتَیْنا حُکْماً وَ عِلْماً فَحَکَمَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا بِحُکْمِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ.

امام صادق ( ابوبصیر گوید: به امام صادق (گفتم: «منظور از وَ دَاوُودَ وَ سُلَیْمَانَ إِذْ یَحْکُمَانِ فِی الحَرْثِ چیست؟ و آیا زمانی‌که در مورد آن کشتزار حکم صادر نمودند، قضیه‌ای مطرح بود»؟ ایشان فرمود: «این حکمی است که خداوند قبل از داود (به همه‌ی پیامبران (وحی نمود، تا اینکه نوبت به او رسید و آن این است که هر گوسفندی که شب هنگام به کشتزار کشاورزی برود، گوسفندان باید به مالک زمین داده شود و نفش فقط بر چریدن در شب دلالت می‌کند و فرد کشاورز باید در روز از زمینش محافظت کند و فرد گوسفنددار نیز باید در شب از گوسفندانش نگهداری کند، و چنان شد که داود (براساس حکم پیامبران (پیشین نظر داد و خداوند به سلیمان (وحی کرد؛ هر گوسفندی که شب هنگام در کشتزار کشاورزی برود، تنها مالی که در شکم گوسفندان است، به مالک کشتزار تخصیص می‌یابد و بعد از سلیمان (سنّت اینچنین گردید، و این منظور از آیه: وَ کُلًّا آتَیْنَا حُکْمًا وَ عِلْمًا بود، و چنان شد که هریک از این دو پیامبر (براساس حکم خداوند نظر دادند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۲
الکافی، ج۵، ص۳۰۲/ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۲۲۴/ بحارا لأنوار، ج۱۴، ص۱۳۲/ قصص الأنبیاءللجزایری، ص۳۸۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۹، ص۲۷۸/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۳
(انبیاء/ ۷۸)

الباقر (علیه السلام)- وَ داود وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِیهِ غَنَمُ الْقَوْمِ قَالَ لَمْ یَحْکُمَا إِنَّمَا کَانَا یَتَنَاظَرَانِ فَفَهَّمْنَاهَا سُلَیْمَانَ.

امام باقر ( وَ دَاوُودَ وَ سُلَیْمَانَ إِذْ یَحْکُمَانِ فِی الحَرْثِ؛ آن‌ها حکم صادر نکردند، داشتند مناظره می‌نمودند که ما [حکم واقعی] آن را به سلیمان فهماندیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۲
من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۱۰۰/ البرهان؛ فیه: «اذنفشت فیه غنم القوم» محذوف
۱ -۴
(انبیاء/ ۷۸)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ‌عُمَرَ الْحَلَبِیِّ قَال: سَأَلْتُ أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ داود (علیه السلام) وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ قَالَ کَانَ حُکْمُ داود (علیه السلام) رِقَابَ الْغَنَمِ وَ الَّذِی فَهَّمَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ سُلَیْمَانَ (علیه السلام) أَنْ حَکَمَ لِصَاحِبِ الْحَرْثِ بِاللَّبَنِ وَ الصُّوفِ ذَلِکَ الْعَامَ کُلَّهُ.

امام کاظم ( احمدبن‌عمر حلبی گوید: از امام کاظم (در مورد این آیه: وَ داود وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فیهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَ کُنَّا لِحُکْمِهِمْ شاهِدینَ پرسیدم. فرمود: «نظر داود (این بود که گوسفندان را در مقابل زراعت که تباه شده است، به صاحب مزرعه دهند. و آنچه را که خدا می‌فرماید ما به سلیمان (آموختیم این بود که گوسفندان از آن صاحبش باشد لکن منفعت آن از شیر و پشم به صاحب مزرعه داده شود تا زمانی‌که زمین از نو بروید و مزرعه به حال اوّل باز گردد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۲
من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۱۰۱/ بحارا لأنوار، ج۱۴، ص۱۳۱/ نورالثقلین
۱ -۵
(انبیاء/ ۷۸)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ داود وَ سُلَیْمانَ إِذْ یَحْکُمانِ فِی الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِیهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَ کُنَّا لِحُکْمِهِمْ شاهِدِینَ فَإِنَّهُ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌یَحْیَی عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ کَانَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ رَجُلٌ کَانَ لَهُ کَرْمٌ وَ نَفَشَتْ فِیهِ غَنَمٌ لِرَجُلٍ آخَرَ بِاللَّیْلِ وَ قَضَمَتْهُ وَ أَفْسَدَتْهُ فَجَاءَ صَاحِبُ الْکَرْمِ إِلَی داود (علیه السلام) فَاسْتَعْدَی عَلَی صَاحِبِ الْغَنَمِ فَقَالَ داود (علیه السلام) اذْهَبَا إِلَی سُلَیْمَانَ (علیه السلام) لِیَحْکُمَ بَیْنَکُمَا فَذَهَبَا إِلَیْهِ فَقَالَ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) إِنْ کَانَتِ الْغَنَمُ أَکَلَتِ الْأَصْلَ وَ الْفَرْعَ فَعَلَی صَاحِبِ الْغَنَمِ أَنْ یَدْفَعَ إِلَی صَاحِبِ الْکَرْمِ الْغَنَمَ وَ مَا فِی بَطْنِهَا وَ إِنْ کَانَتْ ذَهَبَتْ بِالْفَرْعِ وَ لَمْ تَذْهَبْ بِالْأَصْلِ فَإِنَّهُ یَدْفَعُ وُلْدَهَا إِلَی صَاحِبِ الْکَرْمِ وَ کَانَ هَذَا حُکْمَ داود (علیه السلام) وَ إِنَّمَا أَرَادَ أَنْ یُعَرِّفَ بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّ سُلَیْمَانَ (علیه السلام) وَصِیُّهُ بَعْدَهُ وَ لَمْ یَخْتَلِفَا فِی الْحُکْمِ وَ لَوِ اخْتَلَفَ حُکْمُهُمَا لَقَالَ وَ کُنَّا لِحُکْمِهِمَا شَاهِدِین.

امام صادق ( ... وَ دَاوُودَ وَ سُلَیْمَانَ إِذْ یَحْکُمَانِ فِی الحَرْثِ؛ در میان بنی‌اسرائیل فردی بود که تاکستانی داشت و گوسفندان شخص دیگری از بنی‌اسرائیل شب هنگام وارد آنجا شده بود و تمامی تاک‌ها را جویده و از بین برده بود. صاحب تاکستان نزد داود (آمد و از دست صاحب گوسفندان، در پیشگاه او دادخواهی نمود. داود (گفت: «نزد سلیمان (بروید تا بین شما حکم نماید». آن‌دو نزد سلیمان (رفتند و او به آن‌ها گفت: «اگر گوسفندان تنه و شاخه‌ها را خورده‌اند، صاحب گوسفند باید گوسفندان و آنچه را که در شکم دارند، به صاحب تاکستان بدهد، و اگر تنها شاخه‌ها را خورده‌اند و به ساقه کاری نداشته‌اند، صاحب گوسفند باید فرزندان گوسفندانش را به صاحب تاکستان بپردازد». قضاوت داود (چنین بود. او با این‌کار می‌خواست به بنی‌اسرائیل بفهماند که بعد از او، سلیمان (وصیّ او خواهد بود و حکم آن‌دو مخالف هم نبود، چرا که اگر اینچنین بود، خداوند می‌فرمود: وَ کُنَّا لِحُکْمِهِمَا شَاهِدِین.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۲
بحارا لأنوار، ج۱۴، ص۱۳۱/ القمی، ج۲، ص۷۳، فیه: «وکان هذا حکم داوود ... الی آخر» محذوف/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۶
(انبیاء/ ۷۸)

الصّادقین (علیها السلام)- وَ اخْتُلِفَ فِی الْحُکْمِ الَّذِی حَکَمَا بِهِ، فَقِیلَ: إِنَّهُ کَانَ کَرْماً قَدْ بَدَتْ عَنَاقِیدُهُ فَحَکَمَ دَاوُدُ (علیه السلام) بِالْغَنَمِ لِصَاحِبِ الْکَرْمِ. فَقَالَ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) عَنْ هَذَا: یَا نَبِیَّ اللهِ (علیه السلام) ارْفُقْ. قَالَ: وَ مَا ذَاکَ؟ قَالَ: تَدْفَعُ الْکَرْمَ إِلَی صَاحِبِ الْغَنَمِ فَیَقُومُ عَلَیْهِ حَتَّی یَعُودَ کَمَا کَانَ وَ تَدْفَعُ الْغَنَمَ إِلَی صَاحِبِ الْکَرْمِ فَیُصِیبُ مِنْهَا حَتَّی إِذَا عَادَ الْکَرْمُ کَمَا کَانَ ثُمَّ دَفَعَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا إِلَی صَاحِبِهِ مَالَهُ. وَ رُوِیَ ذَلِکَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ أَبِی‌عَبْدِ اللهِ (علیه السلام).

امام باقر (و امام صادق ( آن، تاکستانی بود که خوشه‌هایش درآمده بود و داود (نیز در مورد آن حکم نمود که گوسفندان به صاحب تاکستان تعلّق گیرد. سپس سلیمان (گفت: «ای پیامبر خدا (! این حکم را تغییر بده». داود (گفت: «پس حکم چیست»؟ او پاسخ داد: «باید تاکستان به صاحب گوسفندان تحویل داده شود تا آن را به حالت سابقش برگرداند و گوسفندان به صاحب تاکستان داده شود تا از آن بهره ببرد تا زمانی‌که تاکستان به حالت اولیّه‌اش بازگردد. پس از این مدّت، هریک از آن دو، باید اموال طرف مقابل را بازگرداند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۴
نورالثقلین/ البرهان
۱ -۷
(انبیاء/ ۷۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ سُلَیْمَانَ (علیه السلام) قَضَی بِحِفْظِ الْمَوَاشِی عَلَی أَرْبَابِهَا لَیْلًا وَ قَضَی بِحِفْظِ الْحَرْثِ عَلَی أَرْبَابِهِ نَهَاراً.

پیامبر ( در مخاصمه‌ای که برای قضاوت نزد داود و سلیمان (آمده بودند و دام یک نفر وارد کِشت طرف مقابل شده بود، سلیمان (بر صاحب دام حکم کرد که شب‌ها از آن مواظبت کند و بر صاحب کِشت حکم کرد که روزها از آن مواظبت کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۴
نورالثقلین
۱ -۸
(انبیاء/ ۷۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُعَاوِیَهًَْ‌بْنِ‌عَمَّارٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ الْإِمَامَهًَْ عَهْدٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَعْهُودٌ لِرِجَالٍ مُسَمَّیْنَ لَیْسَ لِلْإِمَامِ أَنْ یَزْوِیَهَا عَنِ الَّذِی یَکُونُ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَوْحَی إِلَی دَاوُدَ (علیه السلام) أَنِ اتَّخِذْ وَصِیّاً مِنْ أَهْلِکَ فَإِنَّهُ قَدْ سَبَقَ فِی عِلْمِی أَنْ لَا أَبْعَثَ نَبِیّاً إِلَّا وَ لَهُ وَصِیٌّ مِنْ أَهْلِهِ وَ کَانَ لِدَاوُدَ (علیه السلام) أَوْلَادٌ عِدَّهًٌْ وَ فِیهِمْ غُلَامٌ کَانَتْ أُمُّهُ عِنْدَ دَاوُدَ وَ کَانَ لَهَا مُحِبّاً فَدَخَلَ دَاوُدُ (علیه السلام) عَلَیْهَا حِینَ أَتَاهُ الْوَحْیُ فَقَالَ لَهَا إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ أَوْحَی إِلَیَّ یَأْمُرُنِی أَنِ أَتَّخِذَ وَصِیّاً مِنْ أَهْلِی فَقَالَتْ لَهُ امْرَأَتُهُ فَلْیَکُنِ ابْنِی قَالَ ذَلِکَ أُرِیدُ وَ کَانَ السَّابِقُ فِی عِلْمِ اللَّهِ الْمَحْتُومِ عِنْدَهُ أَنَّهُ سُلَیْمَانُ فَأَوْحَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِلَی دَاوُدَ أَنْ لَا تَعْجَلْ دُونَ أَنْ یَأْتِیَکَ أَمْرِی فَلَمْ یَلْبَثْ دَاوُدُ (علیه السلام) أَنْ وَرَدَ عَلَیْهِ رَجُلَانِ یَخْتَصِمَانِ فِی الْغَنَمِ وَ الْکَرْمِ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَی دَاوُدَ أَنِ اجْمَعْ وُلْدَکَ فَمَنْ قَضَی بِهَذِهِ الْقَضِیَّهًِْ فَأَصَابَ فَهُوَ وَصِیُّکَ مِنْ بَعْدِکَ فَجَمَعَ دَاوُدُ (علیه السلام) وُلْدَهُ فَلَمَّا أَنْ قَصَّ الْخَصْمَانِ قَالَ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) یَا صَاحِبَ الْکَرْمِ مَتَی دَخَلَتْ غَنَمُ هَذَا الرَّجُلِ کَرْمَکَ قَالَ دَخَلَتْهُ لَیْلًا قَالَ قَضَیْتُ عَلَیْکَ یَا صَاحِبَ الْغَنَمِ بِأَوْلَادِ غَنَمِکَ وَ أَصْوَافِهَا فِی عَامِکَ هَذَا ثُمَّ قَالَ لَهُ دَاوُدُ فَکَیْفَ لَمْ تَقْضِ بِرِقَابِ الْغَنَمِ وَ قَدْ قَوَّمَ ذَلِکَ عُلَمَاءُ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ کَانَ ثَمَنُ الْکَرْمِ قِیمَهًَْ الْغَنَمِ فَقَالَ سُلَیْمَانُ (علیه السلام) إِنَّ الْکَرْمَ لَمْ یُجْتَثَ مِنْ أَصْلِهِ وَ إِنَّمَا أُکِلَ حِمْلُهُ وَ هُوَ عَائِدٌ فِی قَابِلٍ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَی دَاوُدَ (علیه السلام) إِنَّ الْقَضَاءَ فِی هَذِهِ الْقَضِیَّهًِْ مَا قَضَی سُلَیْمَانُ (علیه السلام) بِهِ یَا دَاوُدُ (علیه السلام) أَرَدْتَ أَمْراً وَ أَرَدْنَا أَمْراً غَیْرَهُ فَدَخَلَ دَاوُدُ (علیه السلام) عَلَی امْرَأَتِهِ فَقَالَ أَرَدْنَا أَمْراً وَ أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ أَمْراً غَیْرَه وَ لَمْ یَکُنْ إِلَّا مَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فَقَدْ رَضِینَا بِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ سَلَّمْنَا وَ کَذَلِکَ الْأَوْصِیَاءُ (لَیْسَ لَهُمْ أَنْ یَتَعَدَّوْا بِهَذَا الْأَمْرِ فَیُجَاوِزُونَ صَاحِبَهُ إِلَی غَیْرِهِ.

امام صادق ( معاویهًْ‌بن‌عمّار گوید: امام صادق (فرمود: «امامت عهد و پیمانی از جانب خدای عزّوجلّ است که برای مردانی نامبرده بسته شده است، امام، حق ندارد آن را از امام بعد از خود دور گرداند، همانا خدای تبارک‌وتعالی به داود (وحی کرد که از خاندان خود وصیّی انتخاب کن، زیرا در علم من پیشی‌گرفته که هیچ پیغمبری را مبعوث نسازم جز اینکه برای او وصیّی از خاندانش باشد». داود (فرزندان بسیاری داشت و در میان آن‌ها جوان نورسی بود که مادرش نزد داود (بود و داود (آن زن را دوست می‌داشت، چون این وحی به داود (رسید، نزد آن زن آمد و به او گفت: «خدای عزّوجلّ به من وحی فرستاده و امر کرده است که از خاندان خودم وصیّی انتخاب کنم»، همسرش به او گفت: «خوب است پسر من باشد»، داود (گفت: «من هم همین را خواستارم». ولی در علم پیشین و حتمی خدا گذشته بود که وصیّ او سلیمان (باشد، خدای تبارک و تعالی به داود (وحی کرد، تا فرمان من به تو نرسد، در این‌کار شتاب مکن، دیری نگذشت که دو مرد نزد داود (آمدند و درباره‌ی گوسفندان و باغ انگور مرافعه کردند، [زیرا گوسفندان یکی باغ انگور دیگری را خورده بود] خدای عزّوجلّ به داود (وحی کرد که پسرانت را جمع کن، هرکه در این قضیه حکم درست دهد، او وصیّ بعد از توست. داود (پسرانش را جمع کرد، چون دو طرف نزاع، قصّه‌ی خود را گفتند، سلیمان (گفت: «ای صاحب باغ! گوسفندان این مرد، کی به باغ تو ریخته‌اند»؟ گفت: «شب». سلیمان (گفت: «ای صاحب گوسفند! من حکم دادم که بچه‌ها و پشم امسال گوسفندان تو مال صاحب باغ باشد»، داود (به او گفت: «چرا حکم نکردی که خود گوسفندان را بدهد، با اینکه علماء بنی‌اسرائیل آن را قیمت کرده‌اند و بهای انگور با قیمت گوسفندان برابر است»؟ سلیمان (گفت: «تاک‌ها از ریشه کنده نشده و تنها بار آن خورده شده است و سال آینده بار می‌دهد». خدای عزّوجلّ به داود (وحی فرستاد که: «حکم در این قضیّه همان است که سلیمان (صادر کرد، ای داود (تو چیزی را خواستی و ما چیز دیگری را (تو آن پسرت را برای جانشینی خواستی و ما سلیمان (را)». داود (نزد همسرش آمد و گفت: «ما چیزی را خواستیم و خدای عزّوجلّ چیز دیگری را خواست و جز آنچه خدا خواهد نشود، ما نسبت به امر خدای عزّوجلّ راضی و تسلیمیم». و همچنین است امر اوصیاء و امامان (ایشان هم حق ندارند از امر خدا تجاوز کنند و امامت را از صاحبش به دیگری دهند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۶۴
الکافی، ج۱، ص۲۷۸ / نورالثقلین
بیشتر