آیه ۱۹ - سوره انبیاء

آیه وَ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِنْدَهُ لا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا يَسْتَحْسِرُونَ [19]

و از آن اوست هركس كه در آسمان‌‌ها‌‌ و زمين است. و كسانى‌ كه نزد اويند [فرشتگان ] هيچ‌گاه از عبادتش استكبار نمى‌ورزند، و هرگز خسته نمى‌شوند.

۱
(انبیاء/ ۱۹)

العسکری (علیه السلام)- قَالَ أَبُویَعْقُوبَ وَ أَبُوالْحَسَنِ: قُلْنَا لِلْحَسَنِ أَبِی‌الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)فَإِنَّ قَوْماً عِنْدَنَا یَزْعُمُونَ أَنَ هَارُوتَ وَ مَارُوتَ مَلَکَانِ اخْتَارَتْهُمَا الْمَلَائِکَهًُْ لَمَّا کَثُرَ عِصْیَانُ بَنِی آدَمَ، وَ أَنْزَلَهُمَا اللَّهُ مَعَ ثَالِثٍ لَهُمَا إِلَی الدُّنْیَا، وَ أَنَّهُمَا افْتَتَنَا بِالزُّهُرَهًِْ، وَ أَرَادَا الزِّنَا بِهَا، وَ شَرِبَا الْخَمْرَ، وَ قَتَلَا النَّفْسَ الْمُحَرَّمَهًَْ، وَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی یُعَذِّبُهُمُا بِبَابِلَ، وَ أَنَّ السَّحَرَهًَْ مِنْهُمَا یَتَعَلَّمُونَ السِّحْرَ وَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالِی مَسَخَ تِلْکَ الْمَرْأَهًْ َ هَذَا الْکَوْکَبَ الَّذِی هُوَ الزُّهَرَهًُْ. فَقَالَ الْإِمَامُ (علیه السلام): مَعَاذَ اللَّهِ مِنْ ذَلِکَ، إِنَّ مَلَائِکَهًَْ اللَّهِ تَعَالَی مَعْصُومُونَ {مِنَ الْخَطَإِ} مَحْفُوظُونَ مِنَ الْکُفْرِ وَ الْقَبَائِحِ بِأَلْطَافِ اللَّهِ تَعَالَی، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فِیهِم:لا یَعْصُونَ اللهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ وَ قَالَ تَعَالَی: وَ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِنْدَهُ یَعْنِی الْمَلَائِکَهًَْ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا یَسْتَحْسِرُونَ. یُسَبِّحُونَ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ لا یَفْتُرُونَ وَ قَالَ فِی الْمَلَائِکَهًِْ بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُونَ. لا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ إِلَی قَوْلِهِ وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ. ثمَّ قَالَ: لَوْ کَانَ کَمَا یَقُولُونَ کَانَ اللَّهُ قَدْ جَعَلَ هَؤُلَاءِ الْمَلَائِکَهًَْ خُلَفَاءَهُ عَلَی الْأَرْضِ وَ کَانُوا کَالْأَنْبِیَاءِ فِی الدُّنْیَا وَ کَالْأَئِمَّهًِْ، فَیَکُونُ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَئِمَّهًِْ قَتْلُ النَّفْسِ وَ فِعْلُ الزِّنَا.

امام عسکری ( ابویعقوب و ابوالحسن گویند: ما به امام حسن عسکری (گفتیم: «گروهی نزد ما هستند که می‌پندارند هاروت و ماروت دو فرشته بودند که چون گناه آدمی‌زاده‌ها افزون شد خدا آنان را با یک سوّمی، به دنیا فرستاد و زهره آن‌ها را فریفت و آن‌ها دنبال زنا رفتند و می‌نوشیدند و آدم می‌کشتند و خدای تبارک‌وتعالی آن‌ها را در بابل عذاب کرد و جادوگران از آن‌ها جادو می‌آموختند و خدا آن زن را به‌صورت این اختری درآورد که زهره است». امام (فرمود: «به خدا از این گفتار پناه می‌برم، البتّه فرشته‌ها معصومند و به لطف خدا محفوظ از کفر و گناه هستند، خدای عزّوجلّ فرموده است: و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمی‌کنند و آنچه را فرمان داده شده‌اند (به‌طور کامل) اجرا می‌نمایند!. (تحریم/۶). و فرموده است: وَ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِنْدَهُ یعنی از فرشته‌ها لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا یَسْتَحْسِرُونَ یُسَبِّحُونَ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ لا یَفْتُرُونَ. و باز درباره‌ی فرشته‌ها فرموده است: بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُونَ لا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُون؛ سپس امام (فرمود: «اگر چنان باشد که گویند، خدا این فرشته‌ها را خلیفه‌ی زمین ساخته و مانند پیغمبران در دنیا یا چون امامان است که لازم می‌آید پیغمبر و امام هم آدم بکشند و زنا کنند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۵۰
الإمام العسکری، ص۴۷۵/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۵۸، فیه: «فعل» محذوف/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۶۹/ نورالثقلین، فیه: «وقال منی الملایکه بل عبادُ ... الی آخر» محذوف
۲
(انبیاء/ ۱۹)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَوْلُهُ وَ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِنْدَهُ یَعْنِی الْمَلَائِکَهًَْ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا یَسْتَحْسِرُونَ أی لَا یَضْعُفُونَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِندَهُ؛ منظور از این آیه فرشتگان هستند که هیچ‌گاه از عبادتش استکبار نمی‌ورزند، و هرگز خسته نمی‌شوند، یعنی [از عبادت] سست و ضعیف نمی‌گردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۵۲
القمی، ج۲، ص۶۸/ البرهان
۳
(انبیاء/ ۱۹)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَ الَّذِینَ عِنْدَ رَبِّکَ یَعْنِی الْأَنْبِیَاءَ وَ الرُّسُلَ وَ الْأَئِمَّهًَْ (لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُونَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( إِنَّ الَّذِینَ عِنْدَ رَبِّکَ (اعراف/۲۰۶) یعنی انبیاء و رسل و ائمّه (که هیچ‌گاه از عبادتش استکبار نمی‌ورزند، و هرگز خسته نمی‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۵۲
بحارا لأنوار، ج۲۴، ص ۹۱
۴
(انبیاء/ ۱۹)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَلَائِکَهًًْ لَیْسَ شَیْءٌ مِنْ أَطْبَاقِ أَجْسَادِهِمْ إِلَّا وَ هُوَ یُسَبِّحُ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ یُحَمِّدُهُ مِنْ نَاحِیَهًٍْ بِأَصْوَاتٍ مُخْتَلِفَهًٍْ لَا یَرْفَعُونَ رُءُوسَهُمْ إِلَی السَّمَاءِ وَ لَا یَخْفِضُونَهَا إِلَی أَقْدَامِهِمْ مِنَ الْبُکَاءِ وَ الْخَشْیَهًِْ لِلَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ.

پیامبر ( خدای تبارک و تعالی فرشتگانی دارد که با تمام اجزاء و اندام‌هایشان با صداهای مختلف تسبیح و حمد خدا را به جا میآورند. از شدت گریه و ترس از خدای عزّ و جلّ سرهای خود را نه به آسمان بالا میبرند و نه به قدم‌های خود نظر میافکنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۵۲
التوحید، ص۲۸۰ / نورالثقلین
بیشتر