آیه ۲۸ - سوره انبیاء

آیه يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ [28]

آنچه پيش‌رو و پشت‌سر آن‌ها‌‌ست [گذشته و آينده‌ی آنان] را مى‌داند و آن‌ها‌‌ جز براى كسى ‌كه خدا راضى [به شفاعت براى او] است شفاعت نمى‌كنند و از ترس او بيمناكند.

آن‌ها جز برای کسی که خدا راضی [به شفاعت برای او] است شفاعت نمی‌کنند

۱ -۱
(انبیاء/ ۲۸)

الهادی (علیه السلام)- مَا یُقَالُ عِندَ قَبرِ أَمِیرالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقُّهُ صَبَرْتَ وَ احْتَسَبْتَ حَتَّی أَتَاکَ الْیَقِینُ فَأَشْهَدُ أَنَّکَ لَقِیتَ اللَّهَ وَ أَنْتَ شَهِیدٌ عَذَّبَ اللَّهُ قَاتِلَکَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ وَ جَدَّدَ عَلَیْهِ الْعَذَابَ جِئْتُکَ عَارِفاً بِحَقِّکَ مُسْتَبْصِراً بِشَأْنِکَ مُعَادِیاً لِأَعْدَائِکَ وَ مَنْ ظَلَمَکَ أَلْقَی عَلَی ذَلِکَ رَبِّی إِنْ شَاءَ اللَّهُ یَا وَلِیَّ اللَّهِ إِنَّ لِی ذُنُوباً کَثِیرَهًًْ فَاشْفَعْ لِی إِلَی رَبِّکَ فَإِنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَحْمُوداً مَعْلُوماً وَ إِنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ جَاهاً وَ شَفَاعَهًًْ وَ قَدْ قَالَ تَعَالَی وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی.

امام هادی ( نزد قبر امیرالمؤمنین (بگو: «سلام بر تو ای ولیّ خدا (تو اوّل مظلوم و اوّل کسی هستی که حقّش غصب شده، صبر نموده و تحمّل کردی تا مرگ تو را دریافت و شهادت می‌دهم که خدا را ملاقات نمودی درحالی‌که شهید بودی، خدا قاتل و کشنده‌ی تو را به انواع عذاب‌ها معذّب نموده و آن را بر او تجدید نماید، به نزدت آمده درحالی‌که به حقّت آگاه و به شأن و مرتبه‌ات مطّلع و نسبت به دوستانت دوست و دشمنان و آنان‌که به تو ظلم کرده‌اند دشمن می‌باشم، خدا را با همین حال ملاقات خواهم نمود ان‌شاءاللَّه تعالی. همانا گناهان زیادی در عهده‌ی من بوده پس نزد پروردگارت من را شفاعت فرما زیرا برای تو نزد او مقام و مرتبه‌ای معلوم بوده و در درگاهش شوکتی عظیم و حق شفاعت داری و خداوند، خود در قرآن کریمش فرموده: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۲
الکافی، ج۴، ص۵۶۹/ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۵۸۶/ تهذیب الأحکام، ج۶، ص۲۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۴، ص۳۹۴/ نورالثقلین
۱ -۲
(انبیاء/ ۲۸)

الکاظم (علیه السلام)- عن ابْنِ أَبِی‌عُمَیْرٍ قَالَ سَمِعْتُ مُوسَی‌بْنَ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ لَا یُخَلِّدُ اللَّهُ فِی النَّارِ إِلَّا أَهْلَ الْکُفْرِ وَ الْجُحُودِ وَ أَهْلَ الضَّلَالِ وَ الشِّرْکِ وَ مَنِ اجْتَنَبَ الْکَبَائِرَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ لَمْ یُسْأَلْ عَنِ الصَّغَائِرِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ نُدْخِلْکُمْ مُدْخَلًا کَرِیماً قَالَ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَالشَّفَاعَهًُْ لِمَنْ تَجِبُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ آبَائِهِ عَنْ علی (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُ رسول الله (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ إِنَّمَا شَفَاعَتِی لِأَهْلِ الْکَبَائِرِ مِنْ أُمَّتِی فَأَمَّا الْمُحْسِنُونَ مِنْهُمْ فَمَا عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ قَالَ ابْنُ أَبِی‌عُمَیْرٍ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَکَیْفَ تَکُونُ الشَّفَاعَهًُْ لِأَهْلِ الْکَبَائِرِ وَ اللَّهُ تَعَالَی یَقُولُ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ وَ مَنْ یَرْکَبُ الْکَبَائِرَ لَا یَکُونُ مُرْتَضًی فَقَالَ یَا أَبَاأَحْمَدَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَرْتَکِبُ ذَنْباً إِلَّا سَاءَهُ ذَلِکَ وَ نَدِمَ عَلَیْهِ وَ قَدْ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) کَفَی بِالنَّدَمِ تَوْبَهًًْ وَ قَالَ مَنْ سَرَّتْهُ حَسَنَهًٌْ وَ سَاءَتْهُ سَیِّئَهًٌْ فَهُوَ مُؤْمِنٌ فَمَنْ لَمْ یَنْدَمْ عَلَی ذَنْبٍ یَرْتَکِبُهُ فَلَیْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَمْ تَجِبْ لَهُ الشَّفَاعَهًُْ وَ کَانَ ظَالِماً وَ اللَّهُ تَعَالَی یَقُولُ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَ لا شَفِیعٍ یُطاعُ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ کَیْفَ لَا یَکُونُ مُؤْمِناً مَنْ لَمْ یَنْدَمْ عَلَی ذَنْبٍ یَرْتَکِبُهُ فَقَالَ یَا أَبَاأَحْمَدَ مَا مِنْ أَحَدٍ یَرْتَکِبُ کَبِیرَهًًْ مِنَ الْمَعَاصِی وَ هُوَ یَعْلَمُ أَنَّهُ سَیُعَاقَبُ عَلَیْهَا إِلَّا نَدِمَ عَلَی مَا ارْتَکَبَ وَ مَتَی نَدِمَ کَانَ تَائِباً مُسْتَحِقّاً لِلشَّفَاعَهًِْ وَ مَتَی لَمْ یَنْدَمْ عَلَیْهَا کَانَ مُصِرّاً وَ الْمُصِرُّ لَا یُغْفَرُ لَهُ لِأَنَّهُ غَیْرُ مُؤْمِنٍ بِعُقُوبَهًِْ مَا ارْتَکَبَ وَ لَوْ کَانَ مُؤْمِناً بِالْعُقُوبَهًِْ لَنَدِمَ وَ قَدْ قَالَ النبی (صلی الله علیه و آله) لَا کَبِیرَهًَْ مَعَ الِاسْتِغْفَارِ وَ لَا صَغِیرَهًَْ مَعَ الْإِصْرَارِ وَ أَمَّا قَوْلُ اللَّهِ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی فَإِنَّهُمْ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنْ ارْتَضَی اللَّهُ دِینَهُ وَ الدِّینُ الْإِقْرَارُ بِالْجَزَاءِ عَلَی الْحَسَنَاتِ وَ السَّیِّئَاتِ وَ مَنِ ارْتَضَی اللَّهُ دِینَهُ نَدِمَ عَلَی مَا یَرْتَکِبُهُ مِنَ الذُّنُوبِ لِمَعْرِفَتِهِ بِعَاقِبَتِهِ فِی الْقِیَامَهًِْ.

امام کاظم ( ابن‌ابی‌عمیر گوید: از امام کاظم (شنیدم که می‌فرمود: «خدا کسی را در آتش دوزخ جز اهل کفر و جحود و اهل ضلالت و شرک را جاوید نگه نمی‌دارد و هرکس از مؤمنان از گناهان کبیره دوری کند از گناهان صغیره بازخواست نمی‌شود. خدای تبارک‌وتعالی فرموده است: اگر اجتناب و دوری کنید از گناهان بزرک از آنچه نهی کرده می‌شوید از آن؛ یعنی ما و خلیفه‌ی ما شما را از آن نهی کرده‌ایم در گذرانیم و عفو کنیم از شما گناهان شما را؛ یعنی گناهان کوچک شما را و درآوردیم شما را در موضع خوب گرانمایه که بهشت است. (نساء/۳۱)». به آن حضرت (عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (! پس شفاعت برای کدام یک از گناهکاران واجب است»؟ فرمود: «پدرم از پدرانش از علی (برایم نقل کرده که فرمود: از رسول خدا (که می‌فرمود: جز این نیست که شفاعت من برای صاحبان گناهان کبیره از امّت من است و امّا نیکوکاران از ایشان، پس بر ایشان هیچ راه و تسلّطی نیست». به آن حضرت (عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (چگونه شفاعت برای صاحبان گناهان کبیره می‌باشد و در حالی‌که خدای عزّوجلّ می‌فرماید: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ و هرکس مرتکب گناهان کبیره شود، پسندیده نمی‌باشد». حضرت (فرمود: «ای ابواحمد! هیچ مؤمنی نیست که گناهی را مرتکب شود مگر آنکه از این امر بدش آید و بر آن پشیمان شود و پیغمبر (فرمود: «کافیست که پشیمانی توبه باشد». و آن حضرت (فرمود: «هرکه خوبی او را شاد کند و از ناراحت شود، مؤمن است و هرکه بر گناهی که آن را مرتکب می‌شود، پشیمان نشود مؤمن نیست. و شفاعت برایش واجب نمی‌باشد و ستمکار خواهد بود و خدای عزّوجلّ می‌فرماید: برای ستمکاران دوستی وجود ندارد، و نه شفاعت‌کننده‌ای که شفاعتش پذیرفته شود. (غافر/۱۸) من به آن حضرت (عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (چگونه کسی که بر گناهی که آن را مرتکب شده و پشیمان نمی‌شود، مؤمن نمی‌باشد»؟ فرمود: «ای ابواحمد هیچ‌کس نیست که مرتکب گناهان کبیره شود و او بداند که به‌زودی بر آن بازخواست می‌شود مگر آنکه بر آنچه مرتکب شده پشیمان شود. و در هر زمان که پشیمان می‌شود تائب می‌باشد که شفاعت دارای استحقاق و سزاواری است. و در هر زمان‌که بر آن پشیمان نشود و صاحب اصرار باشد؛ آنکه اصرار بر گناه کبیره دارد، گناهانش آمرزیده نمی‌شود؛ چراکه او به عقوبت آنچه مرتکب شده ایمان ندارد و اگر به عقوبت آن ایمان می‌داشت پشیمان می‌شد. و پیغمبر (فرمود: «با طلب آمرزش، کبیره نیست و به اصرار، صغیره نیست. چرا که بار اوّل گناه برطرف می‌شود و در دبار دوّم کبیره می‌گردد. و امّا کلام خدای عزّوجلّ: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی، پس به‌درستی‌که ایشان شفاعت نمی‌کند مگر کسی را که خدا دینش را پسندیده باشد و دین همان اقرار و اعتراف به جزای بر خوبی‌ها و بدی‌هاست و کسی که خدا دینش را پسندیده باشد بر آنچه از گناهان مرتکب شده به‌جهت معرفتش به عاقبت و انجام خویش در روز قیامت، پشیمان می‌شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۴
بحارا لأنوار، ج۸، ص۳۵۱ / التوحید، ج۶۳، ص۴۰۷/ مشکاه الانوار، ص۳۲۸
۱ -۳
(انبیاء/ ۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌خَالِدٍ عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِه عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ لَمْ یُؤْمِنْ بِحَوْضِی فَلَا أَوْرَدَهُ اللَّهُ حَوْضِی وَ مَنْ لَمْ یُؤْمِنْ بِشَفَاعَتِی فَلَا أَنَالَهُ اللَّهُ شَفَاعَتِی ثُمَّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) إِنَّمَا شَفَاعَتِی لِأَهْلِ الْکَبَائِرِ مِنْ أُمَّتِی فَأَمَّا الْمُحْسِنُونَ فَمَا عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ قَالَ الْحُسَیْنُ‌بْنُ‌خَالِدٍ فَقُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) فَمَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی قَالَ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَی اللهُ دِینَهُ.

پیامبر ( حسین‌بن‌خالد نقل می‌کند: امام رضا (از پدرانش از امام علی (روایت نمود، پیامبر (فرمود: «هرکس به حوض من (حوض کوثر) ایمان نیاورد، خداوند او را بر آن حوض نمی‌رساند و هرکس ایمان به شفاعت من نیاورد، خداوند او را به شفاعت من فائز نمی‌گرداند»! سپس فرمود: «شفاعت من مربوط به کسانی است که مرتکب گناهان کبیره می‌شوند. و امّا نیکوکاران، اصلا، مستحقّ توبیخ و مؤاخذه نیستند». به حضرت عرض کردم: یا ای پسر رسول خدا (معنی این آیه: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی چیست»؟ فرمود: «یعنی شفاعت نمی‌کنند مگر کسی را که خداوند از دینش خوشنود باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۴
بحارا لأنوار، ج۸، ص۳۴/ الأمالی الصدوق، ص۷/ عیون اخبارالرضا، ج۱۱، ص۱۳۶/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۴
(انبیاء/ ۲۸)

السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ طَاوُسٍ الْیَمَانِیِّ قَالَ: رَأَیْتُ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ رَجُلًا مُتَعَلِّقاً بِأَسْتَارِ الْکَعْبَهًِْ قَالَ فَتَأَمَّلْتُهُ فَإِذَا هُوَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَقُلْتُ یَا ابْنَ رسول الله (علیه السلام) مَا هَذَا الْجَزَعُ وَ أَنْتَ ابْنُ رسول الله (علیه السلام) وَ لَکَ أَرْبَعُ خِصَالٍ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ شَفَاعَهًُْ جَدِّکَ رسول الله (صلی الله علیه و آله) وَ أَنْتَ ابْنُهُ وَ أَنْتَ طِفْلٌ صَغِیرٌ فَقَالَ لَهُ یَا طَاوُسُ إِنَّنِی نَظَرْتُ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَلَمْ أَرَ مِنْ ذَلِکَ شَیْئاً فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ وَ أَمَّا کَوْنِی ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ فَأُولئِکَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِی جَهَنَّمَ خالِدُونَ وَ أَمَّا کَوْنِی طِفْلًا فَأَنَا رَأَیْتُ الْحَطَبَ الْکِبَارَ لَا تَشْتَعِلُ إِلَّا بِالصِّغَارِ ثُمَّ بَکَی (علیه السلام) حَتَّی غُشِیَ عَلَیْهِ.

امام سجّاد ( طاوس یمانی گوید: در دل شب مردی را دیدم که پرده‌ی کعبه را گرفته بود، دقّت کردم و دیدم او علیّ‌ّبن‌الحسین (است عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (این ناله چیست؟ و حال آنکه تو فرزند رسول خدایی و دارای چهار امتیاز هستی، رحمت خدا، شفاعت جدّت رسول خدا (فرزند رسول خدا (بودن، صغیر بودن». فرمود: «ای طاوس، من در کتاب خدا نگاه کردم و چیزی از این‌ها را ندیدم، زچرا که خداوند می‌فرماید: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ. و امّا فرزند رسول خدا (بودن من: خدا می‌فرماید: زمانی‌که در صور دمیده شود نَسَب در آن روز بین ایشان نیست، نه از هم بپرسند، هرکس میزآن‌هایش سنگین بیاید از رستگارانند، و هرکس میزآن‌هایش سبک باشد، آنان‌کسانی هستند که به خویشتن ضرر زدند در دوزخ جاودان‌هاند. (مؤمنون/۱۰۳۱۰۱). و امّا کوچک بودن من: دیده‌ام هیزم‌های کلفت، جز با هیزم‌های نازک و کوچک، آتش نمی‌گیرند سپس گریه کرد تا از حال رفت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۶
بحارا لأنوار، ج۹۶، ص۱۹۸/ اعلام الدین، ص۱۷۱، فیه: «لایشقل» بدل «لاتشتعل»
۱ -۵
(انبیاء/ ۲۸)

السّجّاد (علیه السلام)- قَالَ طَاوُسٌ رَأَیْتُ رَجُلًا یُصَلِّی فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ تَحْتَ الْمِیزَابِ یَدْعُو وَ یَبْکِی فِی دُعَائِهِ فَجِئْتُهُ حِینَ فَرَغَ مِنَ الصَّلَاهًِْ فَإِذَا هُوَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) رَأَیْتُکَ عَلَی حَالَهًِْ کَذَا وَ لَکَ ثَلَاثَهًٌْ أَرْجُو أَنْ تُؤْمِنَکَ مِنَ الْخَوْفِ أَحَدُهَا أَنَّکَ ابْنُ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ الثَّانِی شَفَاعَهًُْ جَدِّکَ وَ الثَّالِثُ رَحْمَهًُْ اللَّهِ فَقَالَ یَا طَاوُسُ أَمَّا أَنِّی ابْنُ رسول الله (علیه السلام) فَلَا یُؤْمِنُنِی وَ قَدْ سَمِعْتُ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ وَ أَمَّا شَفَاعَهًُْ جَدِّی فَلَا تُؤْمِنُنِی لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ أَمَّا رَحْمَهًُْ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ إِنَّهَا قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ وَ لَا أَعْلَمُ أَنِّی مُحْسِنٌ.

امام سجّاد ( طاوس یمانی گفت: دیدم مردی مشغول نماز است و زیر ناودان خانه‌ی خدا دعا می‌کند و اشک می‌ریزد پس از پایان نمازش پیش او رفتم دیدم علیّ‌ّبن‌الحسین (است عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (تو را در چنین حالتی دیدم با اینکه شما دارای سه امتیاز هستی که هریک از آن‌ها مایه‌ی امید نجات است، اوّل آنکه فرزند پیامبری، دوّم شفاعت جدّت و سوّم رحمت خدا». فرمود: «اینکه فرزند پیامبرم مایه‌ی امیدی نیست، زیرا خداوند می‌فرماید: هیچ‌یک از پیوندهای خویشاوندی میان آن‌ها در آن روز نخواهد بود و از یکدیگر تقاضای کمک نمی‌کنند [چون کاری از کسی ساخته نیست]!. (مؤمنون/۱۰۱). شفاعت جدّم نیز امیدوارکننده نیست؛ زیرا خداوند می‌فرماید، وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی. امّا رحمت خدا: خودش می‌فرماید: رحمت خدا شامل حال نیکوکاران است. (اعراف/۵۶). من نمی‌دانم از نیکوکارانم یا نه»؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۶
بحارا لأنوار، ج۴۶، ص۱۰۱/ کشف النعمّه، ج۲، ص۱۰۸
۱ -۶
(انبیاء/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ: هَذِهِ شَرَائِعُ الدِّینِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ یَتَمَسَّکَ بِهَا وَ أَرَادَ اللَّهُ هُدَاه ... وَ أَصْحَابُ الْحُدُودِ فُسَّاقٌ لَا مُؤْمِنُونَ وَ لَا کَافِرُونَ وَ لَا یَخْلُدُونَ فِی النَّارِ وَ یَخْرُجُونَ مِنْهَا یَوْماً وَ الشَّفَاعَهًُْ جَائِزَهًٌْ لَهُمْ وَ لِلْمُسْتَضْعَفِینَ إِذَا ارْتَضَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ دِینَهُم.

امام صادق ( اعمش نقل می‌کند: امام صادق (فرمود: «این‌ها شرایع دین هستند ... گناهکاران، آن‌هایی که حد بر آن‌ها جاری شده، نه مؤمن هستند و نه کافر، آن‌ها در آتش جاودان نخواهند ماند و روزی از آنجا آزاد خواهند شد و شفاعت به آن‌ها خواهد رسید، ولی مستضعفان باید خداوند از آن‌ها راضی گردد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۶
الخصال، ج۲، ص۶۰۳
۱ -۷
(انبیاء/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِ‌بْنِ‌عُمَرَ قَال: سَأَلْتُ سَیِّدِیَ الصَّادِقَ (علیه السلام) ... یَا مَوْلَایَ أَیُّ ذَنْبٍ کَانَ لِرسول الله (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) یَا مُفَضَّلُ إِنَّ رسول الله (علیه السلام) قَالَ اللَّهُمَّ حَمِّلْنِی ذُنُوبَ شِیعَهًِْ أَخِی وَ أَوْلَادِی الْأَوْصِیَاءِ مَا تَقَدَّمَ مِنْهَا وَ مَا تَأَخَّرَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ لَا تَفْضَحْنِی بَیْنَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ (مِنْ شِیعَتِنَا فَحَمَّلَهُ اللَّهُ إِیَّاهَا وَ غَفَرَ جَمِیعَهَا قَالَ الْمُفَضَّلُ فَبَکَیْتُ بُکَاءً طَوِیلًا وَ قُلْتُ یَا سَیِّدِی هَذَا بِفَضْلِ اللَّهِ عَلَیْنَا فِیکُمْ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) یَا مُفَضَّلُ مَا هُوَ إِلَّا أَنْتَ وَ أَمْثَالُکَ بَلَی یَا مُفَضَّلُ لَا تُحَدِّثْ بِهَذَا الْحَدِیثِ أَصْحَابَ الرُّخَصِ مِنْ شِیعَتِنَا فَیَتَّکِلُونَ عَلَی هَذَا الْفَضْلِ وَ یَتْرُکُونَ الْعَمَلَ فَلَا یُغْنِی عَنْهُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً لِأَنَّا کَمَا قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِینَا لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ.

امام صادق ( مفضّل گوید: از امام صادق (پرسیدم: ... آقا! پیغمبر چه گناهی کرده بود، که خدا می‌فرماید: گناهان گذشته و آینده‌ی تو را ببخشد؟. (فتح/۲) فرمود: «ای مفضّل پیغمبر (عرض کرد: خدایا! گناهان گذشته و آینده‌ی شیعیان برادرم (علیّ‌بن‌ابیطالب () و اولادم که جانشینان منند تا روز قیامت به من واگذار کن و مرا میان پیغمبران و انبیاء (از کرده‌ی پیروانم رسوا مگردان». خدا هم گناهان آن‌ها را به پیغمبر (واگذار کرد و همه‌ی آنان را بخشید». مفضّل می‌گوید: «در این وقت من سخت گریستم، و عرض کردم: آقا، این از موهبت خداوند است که به برکت وجود شما به ما رسیده است». حضرت (فرمود: «ای مفضّل! شیعیانی که پیغمبر گناهان آن‌ها را به گردن گرفت تو و امثال تو هستی. ای مفضّل این حدیث را برای بعضی از شیعیان ما که در امر دین لاابالی هستند نگو. زیرا به اعتماد این فضیلت، عمل به احکام دین را ترک می‌گویند و در نتیجه از رحمت الهی محروم می‌گردند. خداوند درباره‌ی آن‌ها فرمود: لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۸
بحارا لأنوار، ج۵۳، ص۳۳
۱ -۸
(انبیاء/ ۲۸)

الرّضا (علیه السلام)- قِیلَ لِلرِّضَا (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی قَالَ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَی دِینَهُ.

امام رضا ( و به امام رضا (گفته شد: «ای پسر رسول خدا (! معنی این آیه که می‌فرماید: وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی چیست»؟ فرمود: «یعنی برای کسی که خداوند از دین و آیین او خشنود است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۹۸
روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۵۰۱/ کشف النعمهًْ، ج۲، ص۲۸۶
بیشتر