آیه ۱۷ - سوره مریم

آیه فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا [17]

و ميان خود و آنان حجابى افكند. [تا خلوتگاهش از هر نظر براى عبادت آماده باشد]. دراين‌هنگام، ما روح [و فرشته‌ی مقرّب] خود را به‌سوى او فرستاديم؛ و او در شكل انسانى بى‌عيب و نقص، بر مريم ظاهر شد.

۱
(مریم/ ۱۷)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ الْأَصْبَغِ‌بْنِ‌نُبَاتَهًْ أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِیّاً (علیه السلام) عَنِ الرُّوحِ قَالَ لَیْسَ هُوَ جَبْرَئِیلَ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) جَبْرَئِیلُ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ الرُّوحُ غَیْرُ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) وَ کَانَ الرَّجُلُ شَاکّاً فَکَبُرَ ذَلِکَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَقَدْ قُلْتَ عَظِیماً مَا أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ یَزْعُمُ أَنَّ الرُّوحَ غَیْرُ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) قَالَ (علیه السلام) أَنْتَ ضَالٌّ تَرْوِی عَنْ أَهْلِ الضَّلَالِ یَقُولُ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِه فَالرُّوحُ غَیْرُ الْمَلَائِکَهًِْ.. وَ قَالَ لِمَرْیَمَ (سلام الله علیها) فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا.

امام علی ( اصبغ‌بن‌نباته گوید: مردی درباره‌ی روح از علی (پرسید و گفت: «[آیا] آن جبرئیل نیست»؟ علی (فرمود: «جبرئیل از فرشتگان است و «روح» غیر از جبرئیل است». آن مرد شک داشت و این سخن بر او سنگین آمد و گفت: «سخن بزرگی گفتی؛ هیچ‌کس از مردم گمان نمی‌کند که روح غیر از جبرئیل است». فرمود: «تو گمراه هستی؛ از اهل گمراهی روایت می‌کنی. [دلیل من بر اینکه روح غیر از جبرئیل است این است که] خداوند به پیامبرش می‌فرماید: فرمان خدا (برای مجازات مشرکان و مجرمان،) فرا رسیده است برای آن عجله نکنید! منزّه و برتر است خداوند از آنچه همتای او قرار می‌دهند! فرشتگان را با روح (الهی) بفرمانش بر هر کس از بندگانش بخواهد نازل می‌کند (نحل/۲۱). پس روح، غیر از فرشتگان است. ... و به مریم (فرمود: فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۶
بحار الأنوار، ج۹۴، ص۵/ الغارات؛ ج۱، ص۱۰۷/ مستدرک الوسایل؛ ج۷، ص۴۶۳؛ «اجد» بدل «احد»
۲
(مریم/ ۱۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً قَالَ فِی مِحْرَابِهَا فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا یَعْنِی جَبْرَئِیلَ (علیه السلام).

علیّ‌بن‌ابراهیم ( فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا؛ یعنی جبرئیل را به‌سوی او فرستادیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۳۶
بحار الأنوار، ج۱۴، ص۲۱۵/ قصص الأنبیاءللراوندی؛ ص۲۶۴
بیشتر