آیه ۷۶ - سوره مریم

آیه وَ يَزيدُ اللهُ الَّذينَ اهْتَدَوْا هُدىً وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ مَرَدًّا [76]

و كسانى كه پذيراى هدايت شوند، خداوند بر هدايتشان مى‌افزايد؛ و آثار ماندگار شايسته‌اى كه [از انسان] باقى مى‌ماند، ثوابش در پيشگاه پروردگارت بهتر، و عاقبتش نيكوتر است.

و کسانی که پذیرای هدایت شوند، خداوند بر هدایتشان می‌افزاید

۱ -۱
(مریم/ ۷۶)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ... قُلْتُ قَوْلُهُ وَ یَزِیدُ اللهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْا هُدیً قَالَ یَزِیدُهُمْ ذَلِکَ الْیَوْمَ هُدًی عَلَی هُدًی بِاتِّبَاعِهِمُ الْقَائِمَ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) حَیْثُ لَا یَجْحَدُونَهُ وَ لَا یُنْکِرُونَه.

امام صادق ( ابوبصیر گوید: از امام صادق (در مورد این آیه: وَ یَزِیدُ اللهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْا هُدیً پرسیدم. فرمود: «یعنی خداوند در آن روز بر هدایت‌یافتگان به‌واسطه‌ی پیروی از قائم (که منکر او نشده‌اند، می‌افزاید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۲
الکافی؛ ج۱، ص۴۳۱/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۳۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ؛ ص۳۰۰
۱ -۲
(مریم/ ۷۶)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ یَزِیدُ اللهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْا هُدیً رَدٌّ عَلَی مَنْ زَعَمَ أَنَّ الْإِیمَانَ لَا یَزِیدُ وَ لَا یَنْقُص.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ یَزِیدُ اللهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْا هُدیً؛ این آیه‌ی شریفه گفتار کسانی را که معتقد هستند ایمان کم و زیاد نمی‌شود، باطل می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
بحار الأنوار، ج۶۶، ص۱۷۹

و آثار ماندگار شایسته‌ای که [از انسان] باقی می‌ماند

۲ -۱
(مریم/ ۷۶)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ هُوَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ، عبارت از این ذکرهاست: سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَر.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
بحار الأنوار، ج۹۰، ص۱۶۹/ القمی؛ ج۲، ص۵۲/ مستدرک الوسایل؛ ج۵، ص۳۲۵/ نورالثقلین
۲ -۲
(مریم/ ۷۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ الْآیَهًَْ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) هِیَ کَلِمَاتُ الْإِیمَانِ قِیلَ کَیْفَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ هِیَ إِیمَانُ الْمَلَائِکَهًِْ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ وَ إِسْرَافِیلَ وَ عَزْرَائِیلَ قَالَ مَنْ قَالَهَا مُخْلِصاً یَکُونَ لَهُ بِعَدَدِ تَسْبِیحِهِمْ وَ تَحْمِیدِهِمْ وَ تَهْلِیلِهِمْ وَ تَکْبِیرِهِم.

پیامبر ( درباره‌ی سخن خدای تعالی وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ... پیامبر (فرمود: «آن [گفتن] کلمات ایمان (سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَر) است». عرض شد: «چگونه ای رسول خدا (»؟ فرمود: «آن ایمان ملائکه، جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل است». فرمود: «هرکس آن را خالصانه بگوید، برای او به تعداد تسبیح‌گفتن، حمدگفتن، لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ گفتن و تکبیرگفتن آن‌ها خواهد بود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
مستدرک الوسایل؛ ج۵، ص۳۲۷
۲ -۳
(مریم/ ۷۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام)، قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی مَلَإٍ مِنْ أَصْحَابِهِ قَالَ: فَقَالَ: خُذُوا جُنَّتَکُمْ. فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ، حَضَرَ عَدُوٌّ قَالَ: لَا، جُنَّتَکُمْ مِنَ النَّارِ. قَالَ: قُولُوا: سُبْحَانَ اللَّهِ، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ، وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَ اللَّهُ أَکْبَرُ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهًَْ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ فَإِنَّهُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ مُقَدَّمَاتٌ مُنْجِیَاتٌ وَ مُعَقِّبَاتٌ، وَ هُنَّ عِنْدَ اللَّهِ الصَّالِحَاتُ الْبَاقِیَاتُ.

پیامبر ( از امام صادق (روایت است: رسول خدا (فرمود: «سپرتان را بردارید». گفتند: «ای رسول خدا! دشمنی آمده است»؟ فرمود: «نه، ولکن سپر آتش را با خود بردارید». گفتند: «ای رسول خدا! سپر ما چیست»؟ فرمود: «سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَر؛ چون این‌ها روز قیامت می‌آیند و آن‌ها مقدّمات و مؤخّراتی دارند. و آن‌ها آثار ماندگار شایسته‌ای هستند که [از انسان] باقی می‌ماند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
الأمالی (للطوسی)، ص۶۷۷
۲ -۴
(مریم/ ۷۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِأَصْحَابِهِ ذَاتَ یَوْمٍ أَ تَرَوْنَ لَوْ جَمَعْتُمْ مَا عِنْدَکُمْ مِنَ الْآنِیَهًِْ وَ الْمَتَاعِ أَ کُنْتُمْ تَرَوْنَهُ یَبْلُغُ السَّمَاءَ قَالُوا لَا یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ أَ فَلَا أَدُلُّکُمْ عَلَی شَیْءٍ أَصْلُهُ فِی الْأَرْضِ وَ فَرْعُهُ فِی السَّمَاءِ قَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ یَقُولُ أَحَدُکُمْ إِذَا فَرَغَ مِنْ صَلَاتِهِ الْفَرِیضَهًِْ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ ثَلَاثِینَ مَرَّهًًْ فَإِنَّ أَصْلَهُنَّ فِی الْأَرْضِ وَ فَرْعَهُنَّ فِی السَّمَاءِ وَ هُنَّ یَدْفَعْنَ الْحَرَقَ وَ الْغَرَقَ وَ الْهَدْمَ وَ التَّرَدِّیَ فِی الْبِئْرِ وَ مِیتَهًَْ السَّوْءِ وَ هُنَّ الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ.

پیامبر ( از امام صادق (روایت است: روزی پیامبر خدا (به اصحاب خود فرمود: «آیا شما می‌پندارید هرآنچه از ظروف و لباس و مایحتاج خانه که نزد خود دارید، اگر فراهم آورده و روی هم بریزید به آسمان می‌رسد»؟ عرض کردند: «نه، ای رسول خدا (». فرمود: «اگر یکی از شما بعد از نماز واجبش سی‌بار بگوید: سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَر پس ریشه‌ی آن «کلمات أربع» در زمین است و شاخه و برگش در آسمان، و آن کلمات سوختن و غرق‌شدن و ویرانی، و سرنگون‌شدن در چاه و مرگ بد را از شخص باز می‌دارد، و آن‌ها کردار شایسته‌ی پایدارند که ثمره‌ی آن تا أبد باقی خواهد ماند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
معانی الأخبار، ص۳۲۴
۲ -۵
(مریم/ ۷۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِرَجُلٍ یَغْرِسُ غَرْساً فِی حَائِطٍ لَهُ فَوَقَفَ لَهُ وَ قَالَ أَ لَا أَدُلُّکَ عَلَی غَرْسٍ أَثْبَتَ أَصْلًا وَ أَسْرَعَ إِینَاعاً وَ أَطْیَبَ ثَمَراً وَ أَبْقَی قَالَ بَلَی فَدُلَّنِی یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَیْتَ فَقُلْ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ فَإِنَّ لَکَ إِنْ قُلْتَهُ بِکُلِّ تَسْبِیحَهًٍْ عَشْرَ شَجَرَاتٍ فِی الْجَنَّهًِْ مِنْ أَنْوَاعِ الْفَاکِهَهًِْ وَ هُنَّ مِنَ الْبَاقِیَاتِ الصَّالِحَات.

پیامبر ( رسول خدا (از کنار مردی گذر کرد که در باغش درخت می‌کاشت؛ پس آن حضرت (نزد او ایستاد و فرمود: «آیا تو را بر کشت درختی که ریشه‌اش پا برجاتر و میوه‌هایش زودرس‌تر و بهتر و پاینده‌تر باشد، راهنمایی نکنم»؟ عرض کرد: «چرا، مرا رهنمایی فرما! ای رسول خدا (». فرمود: «هنگام صبح و شام بگو: سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَر زیرا اگر آن را بگویی به شماره‌ی هر تسبیحی (هریک مرتبه) ده درخت در بهشت داری [که هر درختی از آن‌ها نوعی] از انواع میوه‌ها را [می‌دهد] و آن‌ها از کارهای شایسته و پاینده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۴
الکافی، ج۲، ص ۵۰۶
۲ -۶
(مریم/ ۷۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَرَّ عِیسَی‌بْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) بِقَبْرٍ یُعَذَّبُ صَاحِبُهُ ثُمَّ مَرَّ بِهِ مِنْ قَابِلٍ فَإِذَا هُوَ لَیْسَ یُعَذَّبُ فَقَالَ یَا رَبِّ مَرَرْتُ بِهَذَا الْقَبْرِ عَامَ أَوَّلَ فَکَانَ صَاحِبُهُ یُعَذَّبُ ثُمَّ مَرَرْتُ بِهِ الْعَامَ فَإِذَا هُوَ لَیْسَ یُعَذَّبُ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَیْهِ یَا رُوحَ اللَّهِ إِنَّهُ أَدْرَکَ لَهُ وَلَدٌ صَالِحٌ فَأَصْلَحَ طَرِیقاً وَ آوَی یَتِیماً فَغَفَرْتُ لَهُ بِمَا عَمِلَ ابْنُهُ قَالَ وَ قَالَ عِیسَی‌بْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) لِیَحْیَی‌بْنِ‌زَکَرِیَّا (علیه السلام) إِذَا قِیلَ فِیکَ مَا فِیکَ فَاعْلَمْ أَنَّهُ ذَنْبٌ ذُکِّرْتَهُ فَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ مِنْهُ وَ إِنْ قِیلَ فِیکَ مَا لَیْسَ فِیکَ فَاعْلَمْ أَنَّهَا حَسَنَهًٌْ کُتِبَتْ لَکَ لَمْ تَتْعَبْ فِیهَا.

پیامبر ( رسول خدا (فرمود: «عیسی (از کنار قبری گذشت که صاحبش را عذاب می‌کردند و سال دیگر بر آن گذشت و عذاب نداشت، عرض کرد: «پروردگارا! پارسال به از کنار این قبر می‌گذشتم درحالی‌که صاحبش در عذاب بود و امسال عذابی ندارد». خدا به او وحی کرد: «ای روح اللَّه! فرزند صالحی داشت که بالغ شده و راهی را مرمّت کرد و یتیمی را پناه داد او را به خاطر کار پسرش آمرزیدم». عیسی‌بن‌مریم (به یحیی (فرمود: «اگر از عیبی که داری بگویند، گناهت را به یادت آورده‌اند؛ از آن گناه از خدا آمرزش بخواه! و اگر به تو تهمت عیبی زنند حسنه‌ای برایت نوشته می‌شود که برای به دست آوردن آن زحمتی نکشیده‌ای».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۶
الأمالی (للصدوق)، ص ۵۱۲
بیشتر