آیه فَأَشارَتْ إِلَيْهِ قالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا [29]
[مريم] به او اشاره كرد؛ گفتند: «چگونه با كودكى كه در گاهواره است سخن بگوييم»؟!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أمیرالمؤمنین (علیه السلام) ... إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی مَا أَلْحَقَ صِبْیَاناً بِرِجَالٍ کَامِلِی الْعُقُولِ إِلَّا هَؤُلَاءِ الْأَرْبَعَهًَْ عِیسَی‌ابْنَ‌مَرْیَمَ وَ یَحْیَی‌بْنَ‌زَکَرِیَّا (علیها السلام) وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ (علیها السلام)أَمَّا عِیسَی (علیه السلام) فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی حَکَی قِصَّتَهُ فَأَشارَتْ إِلَیْهِ قالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیًّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی حَاکِیاً عَنْ عِیسَی (علیه السلام) قالَ إِنِّی عَبْدُ اللهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا الْآیَهًَْ.
امام علی ( امیرالمؤمنین (فرمود: «... خدای تعالی هیچ کودکی را به مردان دارای عقل کامل ملحق نکرده مگر این چهار نفر: عیسی‌بن‌مریم، یحیی‌بن‌زکریّا، حسن و حسین (امّا عیسی (پس خدای تعالی داستان او را حکایت فرمود: فَأَشارَتْ إِلَیْهِ قالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیّاً. خدای تعالی درحال حکایت سخن عیسی (فرمود: «إِنِّی عَبْدُ اللهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیّا».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ وَهْبِ‌بْنِ‌مُنَبِّهٍ الْیَمَانِیِّ قَالَ: إِنَّ یَهُودِیّاً سَأَلَ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) أَ کُنْتَ فِی أُمِّ الْکِتَابِ نَبِیّاً قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ؟ قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: وَ هَؤُلَاءِ أَصْحَابُکَ الْمُؤْمِنُونَ مُثْبَتُونَ مَعَکَ قَبْلَ أَنْ یُخْلَقُوا؟ قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: فَمَا شَأْنُکَ لَمْ تَتَکَلَّمْ بِالْحِکْمَهًِْ حِینَ خَرَجْتَ مِنْ بَطْنِ أُمِّکَ کَمَا تَکَلَّمَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ (علیه السلام) عَلَی زَعْمِکَ وَ قَدْ کُنْتَ قَبْلَ ذَلِکَ نَبِیّاً؟ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله): إِنَّهُ لَیْسَ أَمْرِی کَأَمْرِ عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ (علیه السلام). إِنَّ عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ (علیه السلام) خَلَقَهُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مِنْ أُمٍّ لَیْسَ لَهُ أَبٌ کَمَا خَلَقَ آدَمَ (علیه السلام) مِنْ غَیْرِ أَبٍ وَ لَا أُمٍّ وَ لَوْ أَنَّ عِیسَی (علیه السلام) حِینَ خَرَجَ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ لَمْ یَنْطِقْ بِالْحِکْمَهًِْ لَمْ یَکُنْ لِأُمِّهِ عُذْرٌ عِنْدَ النَّاسِ وَ قَدْ أَتَتْ بِهِ مِنْ غَیْرِ أَبٍ وَ کَانُوا یَأْخُذُونَهَا کَمَا یُؤْخَذُ بِهِ مِثْلَهَا مِنَ الْمُحْصَنَاتِ فَجَعَلَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَنْطِقَهُ عُذْراً لِأُمِّهِ.
پیامبر ( از وهب‌بن‌منبه یمانی روایت است: مردی یهودی از پیامبر (سؤال کرد: «ای محمّد (تو در علم الهی قبل از اینکه آفریده شوی، پیامبر بوده‌ای»؟! پیامبر (فرمود: «آری»، یهودی گفت: «و این اصحاب تو هم قبل از آفرینش مقدّر بوده که تو را تصدیق کنند»؟ فرمود: «آری». یهودی گفت: «پس چرا تو مثل عیسی (وقتی از شکم مادرت متولّد شدی به اندرز و حکمت سخن نگفتی»؟! پیامبر (فرمود: «امر من با عیسی (متفاوت بود، خداوند او را بدون پدر از مادری باکره خلق نمود، همان‌طورکه آدم (را بدون پدر و مادر ایجاد کرد، اگر عیسی (در آن لحظه به سخن در نمی‌آمد مادرش هیچ عذری برای تولّد او نداشت و مردم او را حدّ می‌زدند، پس خداوند سخن گفتن او را عذر مادرش قرار داد».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ لَهُ الْیَهُودِیُّ فَإِنَّ هَذَا عِیسَی‌ابْنُ‌مَرْیَمَ (سلام الله علیها) یَزْعُمُونَ أَنَّهُ تَکَلَّمَ فِی الْمَهْدِ صَبِیًّا قَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَقَدْ کَانَ کَذَلِکَ.
امام علی ( یهودی گفت: «می‌پندارند که عیسی‌بن‌مریم (در گهواره سخن می‌گفت». علی (فرمود: «صحیح است».
الباقر (علیه السلام)- لَمَّا وُلِدَ عِیسَی‌بْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) کَانَ ابْنَ یَوْمٍ کَأَنَّهُ ابْنُ شَهْرَیْنِ فَلَمَّا کَانَ ابْنَ سَبْعَهًِْ أَشْهُرٍ أَخَذَتْ وَالِدَتُهُ بِیَدِهِ وَ جَاءَتْ بِهِ الْکُتَّابَ وَ أَقْعَدَتْهُ بَیْنَ یَدَیِ الْمُؤَدِّبِ فَقَالَ لَهُ الْمُؤَدِّبُ قُلْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ عِیسَی (علیه السلام) بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ لَهُ الْمُؤَدِّبُ قُلْ أَبْجَدْ فَرَفَعَ عِیسَی (علیه السلام) رَأْسَهُ فَقَالَ وَ هَلْ تَدْرِی مَا أَبْجَدْ فَعَلَاهُ بِالدِّرَّهًِْ لِیَضْرِبَهُ فَقَالَ یَا مُؤَدِّبُ لَا تَضْرِبْنِی إِنْ کُنْتَ تَدْرِی وَ إِلَّا فَاسْأَلْنِی حَتَّی أُفَسِّرَ لَکَ فَقَالَ فَسِّرْ لِی فَقَالَ عِیسَی (علیه السلام) الْأَلِفُ آلَاءُ اللَّهِ وَ الْبَاءُ بَهْجَهًُْ اللَّهِ وَ الْجِیمُ جَمَالُ اللَّهِ وَ الدَّالُ دِینُ اللَّهِ هَوَّزْ الْهَاءُ {هِیَ} هَوْلُ جَهَنَّمَ وَ الْوَاوُ وَیْلٌ لِأَهْلِ النَّارِ وَ الزَّاءُ زَفِیرُ جَهَنَّمَ حُطِّی حُطَّتِ الْخَطَایَا عَنِ الْمُسْتَغْفِرِینَ کَلَمَنْ کَلَامُ اللَّهِ لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ سَعْفَصْ صَاعٌ بِصَاعٍ وَ الْجَزَاءُ بِالْجَزَاءِ قَرَشَتْ قَرَشَهُمْ فَحَشَرَهُمْ فَقَالَ الْمُؤَدِّبُ أَیَّتُهَا الْمَرْأَهًُْ خُذِی بِیَدِ ابْنِکِ فَقَدْ عُلِّمَ وَ لَا حَاجَهًَْ لَهُ فِی الْمُؤَدِّبِ.2
امام باقر ( هنگامی که عیسی (متولّد شد و یک روزه بود گویا که دو ماهه است، پس آن گاه که هفت ماهه بود مادرش دست او را گرفت و به مکتب خانه برد و در مقابل معلّمش نشاند، پس معلّم به عیسی گفت: بگو: «بسم الله الرحمن الرحیم»، عیسی گفت: «بسم الله الرحمن الرحیم». سپس به او گفت: «بگو: أبجد». پس عیسی سرش را بالا گرفت و گفت: «و آیا می دانی که أبجد چیست»؟ معلّم تازیانه ای را بلند کرد تا با آن عیسی را بزند، ولی او گفت: «ای معلّم، اگر معنای أبجد را می دانی مرا نزن وگرنه معنایش را از من بپرس تا برایت تفسیر کنم»، پس معلم گفت: «برایم تفسیر کن»، آن گاه عیسی گفت: (ألف): نشانه های خداوند، (باء) شکوه و بهجت خداوند، (جیم): جمال و زیبایی خداوند، (دال): دین وآئین خداوند، (هوّز): (هاء): ترس و هراس جهنم، (واو): ویل و هلاکت ساکنان جهنم، (زاء) صدای گُرگر آتش جهنم؛ (حطّی): گناه آنان که طلب بخشش کردند از بین رفت و زدوده شد، (کلمن): کلام خداوند است که هیچ تغییر و تحویلی در کلماتش روی نمی دهد، (سعفص): پیمانه در مقابل پیمانه و پاداش (نیک یا بد) در مقابل پاداش، (قرشت): آنان را جمع کرد و گِرد هم آورد». سپس معلّم گفت: «ای زن، دست پسرت را بگیر، او آگاه گشته است و هیچ نیازی به معلّم ندارد».
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ صَفْوَانَ‌بْنِ‌یَحْیَی قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) قَدْ کُنَّا نَسْأَلُکَ قَبْلَ أَنْ یَهَبَ اللَّهُ لَکَ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) فَکُنْتَ تَقُولُ یَهَبُ اللَّهُ لِی غُلَاماً فَقَدْ وَهَبَهُ اللَّهُ لَکَ فَأَقَرَّ عُیُونَنَا فَلَا أَرَانَا اللَّهُ یَوْمَکَ فَإِنْ کَانَ کَوْنٌ فَإِلَی مَنْ فَأَشَارَ بِیَدِهِ إِلَی أَبِی‌جَعْفَر (علیه السلام) وَ هُوَ قَائِمٌ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ هَذَا ابْنُ ثَلَاثِ سِنِینَ فَقَالَ وَ مَا یَضُرُّهُ مِنْ ذَلِکَ فَقَدْ قَامَ عِیسَی (علیه السلام) بِالْحُجَّهًِْ وَ هُوَ ابْنُ ثَلَاثِ سِنِینَ.1
امام رضا ( صفوان‌بن‌یحیی روایت می‌کند که به امام رضا (گفتم: «ما قبل از اینکه خداوند اباجعفر (را به تو ببخشد، از شما سؤال می کردیم و شما می فرمودید: «خداوند فرزندی به من عطا می‌کند، و خداوند فرزندی به شما داد و چشمانمان را روشن کرد، خداوند مرگت را به ما ننمایاند و اگر دنیا پابرجا باشد، مقام امامت به چه کسی می‌رسد»؟ سپس ایشان با دستش به امام جواد (که در برابرش ایستاده بود، اشاره نمود. من گفتم: «فدایت شوم، اینکه سه سال دارد»؟ ایشان فرمود: «چه عیبی دارد؟ و حال آنکه عیسی (سه‌ساله به‌عنوان حجّت برگزیده شد».