آیه فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقينَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا [97]
و ما فقط قرآن را بر زبان تو آسان ساختيم براى آنكه پرهيزگاران را به‌وسيله‌ی آن بشارت دهى، و گروه دشمنان سرسخت را با آن انذاركنى.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا نَزَلَتْ فِی بَنِی أَمَیَّهًَْ وَ بَنِی الْمُغَیْرُهًَْ ً.
ابن‌عبّاس ( وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا، درباره‌ی بنی‌امیّه و بنی‌مغیره نازل شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) دَخَلْتُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ... قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) آمِینَ فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا إِلَی آخِرِ السُّورَهًِْ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) الْمُتَّقُونَ عَلِیُ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ وَ شِیعَتُهُ.
پیامبر ( امیرالمؤمنین علی (فرمود: «نزد رسول خدا (آمدم، فرمود: «... جبرئیل فرود آمد و گفت: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمانُ وُدّاً...». پیامبر (فرمود: «منظور از پرهیزگاران، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (و شیعه‌اش می‌باشد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ... قُلْتُ قَوْلُهُ فَإِنَّما یَسَّرْناهُ بِلِسانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا قَالَ إِنَّمَا یَسَّرَهُ اللَّهُ عَلَی لِسَانِهِ حِینَ أَقَامَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَلَماً فَبَشَّرَ بِهِ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْذَرَ بِهِ الْکَافِرِینَ وَ هُمُ الَّذِینَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ لُدّاً أَیْ کُفَّارا.
امام صادق ( ابوبصیر نقل می‌کند: به امام صادق (گفتم: «عبارت فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَتُنذِرَ بِهِ قَوْمًا لُّدًّا به چه معناست»؟ ایشان فرمود: «همانا خداوند ولایت امیرالمؤمنین (را بر زبان پیامبر (آسان نمود و آن زمانی بود که ایشان را به‌مانند علمی برافراشت و با او مؤمنان را بشارت داد و کافران را ترساند و ایشان کسانی هستند که خداوند از آنان در کتاب خویش باعنوان دشمنان سرسخت، یعنی کافران، یاد کرده است».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدًّا أَیْ عَظِیماً قَوْلُهُ قَوْماً لُدًّا قَالَ أَصْحَابُ الْکَلَامِ وَ الْخُصُومَهًِْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدًّا؛ یعنی عظیم. قَوْماً لُدًّا؛ یعنی اهل بحث و خصومت.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَا عَلِیُّ (علیه السلام) قُلْ: اللَّهُمَّ ثَبِّتْ لِیَ الْوُدَّ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ اجْعَلْ لِی عِنْدَکَ وُدّاً وَ عَهْداً. فَقَالَهَا عَلِیٌّ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): ثَبَتَتْ وَ رَبِّ الْکَعْبَهًِْ. ثُمَّ نَزَلَتْ: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ إِلَی قَوْلِهِ قَوْماً لُدًّا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): قَدْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِیمَنْ کَانَ مُخَالِفاً لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ لِعَلِی (علیه السلام).
پیامبر ( رسول خدا (به علی (فرمود: «یا علی (! بگو: خدایا محبّتی برای من در دل‌های مؤمنان ثابت کن و مرا نزد خود پیمان و محبّتی قرار بده». چون علی (برطبق دستور محمّد (دعا کرد. پیامبر (فرمود: «به خدای کعبه آنچه علی (خواسته بود تثبیت شد». سپس آیه: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمانُ وُدّاً، نازل شد. و رسول خدا (فرمود: «این آیه برای کسانی که هم قسم با رسول خدا و علی (هستند، نازل شد».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِبَانَهًُْ ابْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُطَّهًْ نَاظَرَ ابْنُ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) جَمَاعَهًَْ الْحَرُورِیَّهًِْ فَقَالَ مَا ذَا نَقَمْتُمْ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالُوا ثَلَاثاً أَنَّهُ حَکَّمَ الرِّجَالَ فِی دِینِ اللَّهِ فَکَفَرَ بِهِ وَ قَاتَلَ وَ لَمْ یَغْنَمْ وَ لَمْ یَسْبِ وَ مَحَی اسْمَهُ مِنْ إِمْرَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ حَکَّمَ رِجَالًا فِی أَمْرِ اللَّهِ مِثْلَ قَتْلِ صَیْدٍ فَقَالَ یَحْکُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْکُمْ وَ فِی الْإِصْلَاحِ بَیْنَ الزَّوْجَیْنِ قَالَ وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها وَ أَمَّا أَنَّهُ قَاتَلَ وَ لَمْ یَسْبِ وَ لَمْ یَغْنَمْ أَ فَتَسْبُونَ أُمَّکُمْ عَائِشَهًَْ ثُمَّ تَسْتَحِلُّونَ مِنْهَا مَا یُسْتَحَلُّ مِنْ غَیْرِهَا فَلَئِنْ فَعَلْتُمْ لَقَدْ کَفَرْتُمْ وَ هِیَ أُمُّکُمْ وَ إِنْ قُلْتُمْ لَیْسَتْ بِأُمِّنَا فَقَدْ کَذَبْتُمْ لِقَوْلِهِ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أَمَّا أَنَّهُ مَحَی اسْمَهُ مِنْ إِمْرَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ فَقَدْ سَمِعْتُمْ بِأَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) أَتَاهُ سُهَیْلُ‌بْنُ‌عَمْرٍو وَ أَبُوسُفْیَانَ لِلصُّلْحِ یَوْمَ الْحُدَیْبِیَهًِْ فَقَالَ اکْتُبْ هَذَا مَا صَالَحَ عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الْقِصَّهًَْ وَ وَ اللَّهِ لَرَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) خَیْرٌ مِنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ مَا خَرَجَ مِنَ النُّبُوَّهًِْ بِذَلِکَ فَقَالَ بَعْضُهُمْ هَذَا مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ وَ قَالَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا قَالَ وَ رَجَعَ مِنْهُمْ خَلْقٌ کَثِیرٌ.
ابن‌عبّاس ( از ابانهًْ‌بن‌ابی‌عبدالله روایت است: ابن‌عبّاس (با جماعت حروریّهًْ (طائفه‌ای از خوارج که در محلّی نزدیک کوفه به نام حروراء جمع شده بودند) مناظره کرد و گفت: «چه چیزی را در مورد امیرالمؤمنین (زشت و بد دانستید»؟. گفتند: «سه چیز را؛ [اوّل]: او اشخاصی را در دین خدا حَکَم قرار داد و به سبب آن کافر شد. و [دوّم]: جنگید و غنیمت نگرفت و اسیر نکرد. و [سوّم]: اسمش را از امیری برای مؤمنان محو کرد». [ابن‌عبّاس (] گفت: «خداوند مردانی را در امر خدا حکم قرار داد؛ مثل شکارکردن [در حال احرام] که فرمود: کفّاره‌ای که دو نفر عادل از شما، معادل‌بودن آن را تصدیق کنند. و در اصلاح بین زن شوهر فرمود: و اگر از جدایی و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از خانواده شوهر، و یک داور از خانواده زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگی کنند) (نساء/۳۵). و امّا اینکه او جنگید ولی اسیر نکرد و غنیمت نگرفت؛ آیا مادرتان عایشه را اسیر می‌گیرید و سپس از او حلال می‌شمارید چیزی را که از غیر او حلال شمرده می‌شود؛ پس اگر انجام دادید، کافر شدید درحالی که او مادر شما است و اگر بگویید مادر ما نیست، دروغ می‌گویید؛ به خاطر سخن خداوند: و همسران او مادران آن‌ها (مؤمنان) محسوب می‌شوند. (احزاب/۶). و امّا اینکه او اسمش را از امیربودن برای مؤمنان محو کرد؛ پس شما شنیده‌اید که سهیل‌بن‌عمرو و ابوسفیان روز حدیبیّه برای صلح نزد پیامبر (آمدند. [پیامبر (] فرمود: «بنویس: این چیزی است که بر آن مصالحه نمود محمّد رسول خدا (... [که در اینجا به خاطر اعتراض آن‌ها پیامبر (کلمه رسول الله را حذف کرد] و به خدا سوگند رسول خدا (از علی (برتر است و به سبب آن از نبوّت خارج نشد؛ پس بعضی از آن‌ها گفتند: «این از کسانی است که خدای تعالی [در مورد آن‌ها] فرمود: آنان گروهی کینه‌توز و پرخاشگرند. (زخرف/۵۸). و فرمود: وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدّاً. افراد زیادی از آن‌ها [به خاطر این سخنان ابن‌عبّاس (از اعتقاد باطلشان] برگشتند».