آیه ۷۷ - سوره مریم

آیه أَ فَرَأَيْتَ الَّذي كَفَرَ بِآياتِنا وَ قالَ لَأُوتَيَنَّ مالاً وَ وَلَداً [77]

آيا ديدى كسى را كه به آيات ما كافر شد، و گفت: «ثروت و فرزند فراوانى به من داده خواهد شد»؟!

سبب نزول

۱
(مریم/ ۷۷)

الباقر (علیه السلام)- فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُود عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ أَ فَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآیاتِنا وَ قالَ لَأُوتَیَنَّ مالًا وَ وَلَداً وَ ذَلِکَ أَنَّ الْعَاص‌بْنَ‌وَائِلِ‌بْنِ‌هِشَامٍ الْقُرَشِیَّ ثُمَّ السَّهْمِیَّ وَ هُوَ أَحَدُ الْمُسْتَهْزِءِینَ وَ کَانَ لِخَبَّابِ‌بْنِ‌الْأَرَتِّ عَلَی الْعَاصِ‌بْنِ‌وَائِلٍ حَقٌّ فَأَتَاهُ یَتَقَاضَاهُ فَقَالَ لَهُ الْعَاصُ: أَ لَسْتُمْ تَزْعُمُونَ أَنَّ فِی الْجَنَّهًِْ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّهًَْ وَ الْحَرِیرَ قَالَ بَلَی قَالَ فَمَوْعِدُ مَا بَیْنِی وَ بَیْنَکَ الْجَنَّهًُْ فَوَ اللَّهِ لَأُوتَیَنَّ فِیهَا خَیْراً مِمَّا أُوتِیتُ فِی الدُّنْیَا کَلَّا سَیَکْفُرُونَ بِعِبادَتِهِمْ وَ یَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا الضِّدُّ الْقَرِینُ الَّذِی یَقْتَرِنُ بِهِ.

امام باقر ( در روایت ابوجارود آمده است: امام باقر (در مورد آیه: أَ فَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآیَاتِنَا وَ قَالَ لَأُوتَیَنَّ مَالًا وَ وَلَدًا فرمود: «سبب نزول این آیه این است که عاص‌بن‌وائل قرشی سهمی که یکی از کسانی بود که قرآن را به تمسخر می‌گرفت، به خبّاب‌بن‌اَرَت بدهکار بود. خبّاب نزد عاص آمد و بدهی خود را مطالبه نمود. عاص به او گفت: «آیا شما عقیده ندارید که در بهشت، طلا و نقره و حریر وجود دارد»؟ او گفت: «چرا». عاص گفت: «پس وعده‌ی من و تو در بهشت، چرا که به خدا سوگند یاد می‌کنم که در آنجا از جمله نعمت‌هایی که در دنیا برخوردار هستم، بهرهمند خواهم بود». خداوند دراین‌باره می‌فرماید: کَلَّا سَیَکْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَ یَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا»، ضدّ یعنی همراه و قرینی که کسی را با او مقایسه می‌کنند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۶
القمی؛ ج۲، ص۵۴/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»
۲
(مریم/ ۷۷)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- بَاعَ خَبَّابُ‌بْنُ‌الْأَرَتِّ سُیُوفاً مِنَ الْعَاصِ‌بْنِ‌وَائِلٍ فَجَاءَهُ یَتَقَاضَاهُ فَقَالَ أَ لَیْسَ یَزْعُمُ مُحَمَّدٌ أَنَّ فِی الْجَنَّهًِْ مَا ابْتَغَی أَهْلُهَا مِنْ ذَهَبٍ وَ فِضَّهًٍْ وَ ثِیَابٍ وَ خَدَمٍ قَالَ بَلَی قَالَ فَأَنْظِرْنِی أَقْضِکَ هُنَاکَ حَقَّکَ فَوَ اللَّهِ لَا تَکُونُ هُنَالِکَ وَ أَصْحَابُکَ عِنْدَ اللَّهِ آثَرُ مِنِّی فَنَزَلَ أَ فَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآیاتِنا إِلَی قَوْلِهِ فَرْداً.

ابن‌عبّاس ( خبّاب‌بن‌أرتّ شمشیرهایی به عاص‌بن‌وائل فروخت و نزد او آمد [طلب خود را] از او مطالبه می‌کرد. گفت: «آیا محمّد (گمان نمی‌کند که اهل بهشت هرچه بخواهند از طلا، نقره، لباس‌ها و خادمان در آن است»؟! گفت: «بله». گفت: «پس به من مهلت بده آنجا حقّ تو را بپردازم؛ به خدا سوگند آنجا نزد خداوند تو و اصحابت از من برتر نیستید». در نتیجه نازل شد: أَ فَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآیاتِنا وَ قالَ لَأُوتَیَنَّ مالاً وَ وَلَداً، أَطَّلَعَ الْغَیْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً، کَلاَّ سَنَکْتُبُ ما یَقُولُ وَ نَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذابِ مَدًّا، وَ نَرِثُهُ ما یَقُولُ وَ یَأْتینا فَرْداً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۳۶
بحار الأنوار، ج۱۸، ص۱۹۹
بیشتر