آیه ۵۰ - سوره مریم

آیه وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِيًّا [50]

و از رحمت خود به آنان عطا كرديم؛ و براى آن‌ها نام نيك و مقام برجسته‌اى [در ميان همه‌ی امّت‌ها] قرار داديم.

۱
(مریم/ ۵۰)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا یَعْنِی لِإِبْرَاهِیمَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ مِنْ رَحْمَتِنا یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا یَعْنِی أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ وَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا؛ منظور، ابراهیم و اسحاق و یعقوب (است. و منظور از مِّن رَّحْمَتِنَا، منظور، رسول خدا (است. وَ جَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا، منظور، امیرالمؤمنین (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۴
بحار الأنوار، ج۱۲، ص۹۳/ قصص الأنبیاءللجزایری؛ ص۱۲۱/ المناقب؛ ج۳؛ ص۱۰۷؛ «یعنی رسول الله (ص)» محذوف/ البرهان؛ «یعنی لابراهیم و اسحاق ... رسول الله (ص)» محذوف
۲
(مریم/ ۵۰)

الصّادق (علیه السلام)- وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا یَعْنِی عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام).

امام صادق ( وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا، منظور از عَلِیًّا علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۴
بحار الأنوار، ج۳۵، ص۵۹/ المناقب؛ ج۳، ص۱۰۷
۳
(مریم/ ۵۰)

العسکری (علیه السلام)- فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ یَعْنِی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا یَعْنِی لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ مِنْ رَحْمَتِنا یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا یَعْنِی أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).

امام عسکری ( فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ؛ یعنی ابراهیم (از آنان دوری کرد. وَ مَا یَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَکُلًّا جَعَلْنَا نَبِیًّا* وَ وَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا؛ منظور، ابراهیم و اسحاق و یعقوب (است. و منظور از مِّن رَّحْمَتِنَا، یعنی رسول خدا (وَ جَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا، منظور امیرالمؤمنین (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۴
بحار الأنوار، ج۹۳، ص۱۲/ القمی؛ ج۲، ص۵۰/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»
۴
(مریم/ ۵۰)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ‌بْنِ‌عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَال: قُلْتُ لِأَبِی‌الْحَسَنِ‌الرِّضَا (علیه السلام) إِنَّ قَوْماً طَالَبُونِی بِاسْمِ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی کِتَابِ اللَّهِ عزّوجلّ فَقُلْتُ لَهُمْ مِنْ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا فَقَالَ صَدَقْتَ هُوَ هَکَذَا.

امام رضا ( یونس‌بن‌عبدالرّحمن گوید: به امام رضا (عرض کردم: «جمعی از من خواستهاند نام امیرالمؤمنین (را در قرآن به آنها نشان دهم؛ پس به ایشان گفتم: نام آن حضرت در آیه: وَ جَعَلْنَا لَهُم لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا آمده است». فرمود: «راست گفتی؛ او چنین است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۴
بحار الأنوار، ج۳۶، ص۵۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ؛ ص۲۹۷؛ «بتفاوت»/ البرهان
۵
(مریم/ ۵۰)

الصّادق (علیه السلام)- قَوْلُهُ تَعَالَی وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ هُوَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) عَرَضَتْ وَلَایَتُهُ عَلَی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَقَالَ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ مِنْ ذُرِّیَّتِی فَفَعَلَ اللَّهُ ذَلِک.

امام صادق ( وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ، مراد از این آیه، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است، از آن‌رو که وقتی خداوند ولایت خود را بر ابراهیم خلیل (عرضه داشت، ابراهیم (گفت: «پروردگارا! این منصب را در ذرّیّه‌ی من قرار ده، خداوند دعای او را مستجاب نمود و به علی (این منصب و مقام را بخشید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۴
کشف الغمه ، ج۱، ص ۳۲۰
۶
(مریم/ ۵۰)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَیْلَهًَْ عُرِجَ بِی إِلَی السَّمَاءِ حَمَلَنِی جَبْرَئِیلُ عَلَی جَنَاحِهِ الْأَیْمَنِ فَقِیلَ لِی: مَنِ اسْتَخْلَفْتَهُ عَلَی أَهْلِ الْأَرْضِ فَقُلْتُ خَیْرَ أَهْلِهَا لَهَا أَهْلًا: عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَخِی وَ حَبِیبِی وَ صِهْرِی یَعْنِی ابْنَ عَمِّی فَقِیلَ لِی: یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) أَ تُحِبُّهُ فَقُلْتُ: نَعَمْ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ. فَقَالَ لِی: أَحِبَّهُ وَ مُرْ أُمَّتَکَ بِحُبِّهِ، فَإِنِّی أَنَا الْعَلِیُّ الْأَعْلَی اشْتَقَقْتُ لَهُ مِنْ أَسْمَائِی اسْماً فَسَمَّیْتُهُ عَلِیّاً (علیه السلام)، فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ یَقْرَأُ عَلَیْکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ: اقْرَأْ. قُلْتُ: وَ مَا أَقْرَأُ قَالَ: وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا، وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا.

پیامبر ( پیامبر (فرمود: آن شب که مرا به معراج بردند، جبرئیل مرا با بال راست خود حمل کرد به من گفته شد که «چه کسی را جانشین خود برای اهل زمین قرار دادی»؟ گفتم: «بهترین اهل آن علیّ‌بن‌ابی‌طالب (برادرم و دوستم و دامادم و پسر عمویم را قرار دادم». گفته شد: «ای محمّد (آیا او را دوست داری»؟ گفتم: «آری! ای پروردگار جهانیان». به من گفته شد: «او را دوست بدار و امّت خود را به دوست داشتن او امر کن، همانا من علیّ اعلی هستم و نام او را از نام‌های خود مشتق کردم و او را علی (نامیدم»، پس جبرئیل فرود آمد و گفت: «خداوند بر تو سلام می‌رساند و به تو می‌گوید: بخوان». گفتم: «چه بخوانم»؟ گفت: «وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۶
شواهدالتنزیل؛ ج۱، ص۴۶۲
۷
(مریم/ ۵۰)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لِسَانُ الصِّدْقِ لِلْمَرْءِ یَجْعَلُهُ اللَّهُ فِی النَّاسِ خَیْراً مِنَ الْمَالِ یَأْکُلُهُ وَ یُوَرِّثُه.

امام علی ( نام نیکی که خدا برای کسی در میان مردم می‌گذارد، از مالی که می‌خورد و به ارث می‌گذارد بهتر است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۷۶
الکافی، ج۲، ص۱۵۴ / نورالثقلین/ نورالثقلین؛ «یاکله» محذوف
بیشتر