آیه ۳۴ - سوره انبیاء

آیه وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ [34]

و پيش از تو [نيز] براى هيچ بشرى جاودانگى قرار نداديم؛ آيا اگر تو بميرى، آنان [كه انتظار مرگ تو را مى‌كشند] جاويد خواهند بود؟!

۱
(انبیاء/ ۳۴)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِکَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ فَإِنَّهُ لَمَّا أَخْبَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ بِمَا یُصِیبُ أَهْلَ بَیْتِهِ بَعْدَهُ وَ ادِّعَاءِ مَنِ ادَّعَی الْخِلَافَهًَْ دُونَهُمْ اغْتَمَّ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِکَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیْرِ فِتْنَهًًْ أَیْ نَخْتَبِرُهُمْ وَ إِلَیْنا تُرْجَعُونَ فَأَعْلَمَ ذَلِکَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ لَا بُدَّ أَنْ یَمُوتَ کُلُّ نَفْسٍ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( پیش از تو [نیز] برای هیچ انسانی جاودانگی قرار ندادیم [وانگهی آن‌ها که انتظار مرگ تو را می‌کشند،] آیا اگر تو بمیری، آنان جاوید خواهند بود؟ (انبیاء/۳۴) زمانی که خداوند پیامبرش را از آنچه که پس از ایشان بر سر اهل بیتش خواهد آمد آگاه کرد و جریان مدّعی خلافت شدن کسی غیر از اهل بیت (را به ایشان خبر داد، رسول خدا (اندوهگین شد؛ آنگاه خداوند عزّ‌وجلّ این آیات را نازل فرمود: وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّن قَبْلِکَ الخُلْدَ أَفَإِن مِّتَّ فَهُمُ الْخَالِدُونَ * کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْموْتِ وَنَبْلُوکُم بِالشَّرِّ وَالخَیْرِ فِتْنَةً؛ یعنی شما را می‌آزماییم، وَإِلَیْنَا تُرْجَعُونَ پس این آیه به پیامبر خدا (اعلام کرد که هر نفْسی ناگزیر از دنیا خواهد رفت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۰۸
بحارا لأنوار، ج۲۸، ص۵۱/ القمی، ج۲، ص۷۰/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(انبیاء/ ۳۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنْ حَجَّهًِْ الْوَدَاعِ: أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ نَزَلَ مِنْ عِنْدِ رَبِّی جَلَّ جَلَالُهُ وَ قَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ إِنِّی قَدِ اشْتَقْتُ إِلَی لِقَائِکَ فَأَوْصِ بِخَیْرٍ وَ تَقَدَّمْ إِلَیَّ. أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلِی وَ کَأَنَّنِی بِکُمْ قَدْ فَارَقْتُمُونِی بِأَبْدَانِکُمْ وَ لَا تُفَارِقُونِی بِقُلُوبِکُمْ. أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَمْ یَکُنْ لِلَّهِ نَبِیٌّ خُلِّدَ فِی الدُّنْیَا فَأُخَلَّدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْت أَلَا وَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَدُلَّکُمْ عَلَی سَفِینَهًِْ نَجَاتِکُمْ وَ بَابِ حِطَّتِکُمْ فَمَنْ أَرَادَ النَّجَاهًَْ بَعْدِی وَ السَّلَامَهًَْ مِنَ الْعَیْنِ الْمُرْدِیَهًِْ فَلْیَتَمَسَّکْ بِحُبِّ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِب (علیه السلام).

پیامبر ( ابن‌عبّاس (گوید: رسول خدا (بعد از باز گشتش از حجهًْ‌الوداع فرمود: «ای مردم! جبرئیل روح‌الامین از جانب پروردگارم جلّ جلاله نازل شد و گفت: ای محمّد (! خدای تعالی می‌فرماید: من مشتاق دیدار تو هستم؛ پس به خیر و نیکی وصیّت کن و به‌سوی من بیا. ای مردم! مرگ من نزدیک شده است و گویا شما را می‌بینم که با بدن‌هایتان از من جدا شده‌اید ولی با قلب‌هایتان از من جدا نشوید. ای مردم! خداوند در دنیا پیامبری نداشته که جاودانه باشد تا من جاودانه شوم. أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ المَوْتِ. آگاه باشید! من می‌خواهم شما را به کشتی نجاتتان و درِ ریزش گناهانتان راهنمایی کنم؛ پس هرکس خواست بعد از من نجات یابد و از دریای هلاکت سالم بماند، به دوستی علیّ‌بن‌ابی‌طالب (پناهنده شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۰۸
التحصین لابن طاوس، ص۶۰۳/ میهًْ منقبهًْ، ص۴۴
۳
(انبیاء/ ۳۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَالَ اللَّهُ تَعَالَی تَسْلِیَهًًْ لِلنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ قَالَ وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِکَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ.

ابن‌عبّاس ( خدای تعالی جهت تسلّی خاطر پیامبر (فرمود: محمّد فقط فرستاده‌ی خداست و پیش از او، فرستادگان دیگری نیز بودند. (آل عمران/۱۴۴) و فرمود: وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِکَ الخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۴۰۸
بحارا لأنوار، ج۲۲، ص۴۷۱
بیشتر