آیه ۹۴ - سوره یوسف

امام صادق (علیه السلام)- حفص برادر مرازم از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: در مورد آیه‌ی وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِیرُ قَالَ أَبُوهُمْ إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْلاَ أَن تُفَنِّدُونِ فرمود: «وقتی‌که کاروان از مصر حرکت کرد، یعقوب (علیه السلام) که در فلسطین بود، بوی پیراهن یوسف (علیه السلام) را احساس کرد».

امام صادق (علیه السلام)- فردی صحرانشین، نزد یوسف (علیه السلام) آمد که از وی مقداری غذا بخرد؛ یوسف (علیه السلام) به او فروخت و وقتی از این کار، فارغ شد به او گفت: «خانه‌ات کجاست»؟ پاسخ داد: «در فلان جا». یوسف (علیه السلام) به او گفت: «اگر گذرت به دشت فلان افتاد، بایست و بانگ برآور و بگو: «ای یعقوب (علیه السلام)! ای یعقوب (علیه السلام)»! خواهی دید که مردی تنومند، خوش‌سیما و زیباروی، نزد تو خواهد آمد؛ به او بگو: «با مردی در مصر برخورد کردم که به تو سلام رساند و این پیغام را برای تو داشت. امانتی که نزد خدای متعال گذاشته‌ای، هرگز تباه نخواهد شد». حضرت (علیه السلام) فرمود: «آن مرد بیابان‌نشین رفت و به آنجا که یوسف (علیه السلام) گفته بود، رسید و به غلامانش اشاره کرد که مواظب باشید که مبادا از شتر فرو افتم؛ سپس فریاد برآورد و گفت: ای یعقوب (علیه السلام)! ای یعقوب (علیه السلام)! پس دید مردی نابینا، بلندقامت، درشت هیکل و زیباروی، دست به دیوار گرفته به‌سوی او می‌آید؛ چون به او رسید، آن مرد به او گفت: «تو یعقوب (علیه السلام) هستی»؟ گفت: «آری منم». آن مرد، پیغام یوسف (علیه السلام) را به یعقوب (علیه السلام) داد. یعقوب از هوش رفت و بر زمین افتاد. وقتی که به هوش آمد به اعرابی گفت: «ای اعرابی! آیا حاجت و تمنّایی از خداوند متعال داری»؟ گفت: «آری. من مردی ثروتمند هستم و دختر عمویی دارم که از من، صاحب فرزند نمی‌شود؛ خوش می‌دارم که از خداوند بخواهی تا به من فرزندی عطا کند». امام (علیه السلام) فرمود: «یعقوب (علیه السلام) وضو ساخت و دو رکعت نماز گزارد و سپس به درگاه خداوند متعال دعا کرد و آن مرد، چهار بار صاحب فرزند شد، یا اینکه فرمود: شش بار صاحب فرزند شد که همسرش هر بار، دوقلو می‌زایید. یعقوب (علیه السلام) می‌دانست یوسف (علیه السلام)، زنده است و نمرده است و خداوند متعال به او یادآوری کرده بود که بعد از این غیبت، روی او را آشکار خواهد نمود و به پسرانش می‌گفت: من از خدا چیزهایی می‌دانم که شما نمی‌دانید؟!. (یوسف/۹۶) این درحالی بود که فرزندان و خویشاوندان و نزدیکانش او را به خاطر آنکه بسیار از یوسف (علیه السلام)، یاد می‌کرد، ملامت می‌کردند، تا آنکه او بوی یوسف (علیه السلام) را احساس کرد و گفت: إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْلاَ أَن تُفَنِّدُونِ* قَالُواْ تَالله إِنَّکَ لَفِی ضَلاَلِکَ الْقَدِیمِ* فَلَمَّا أَنْ جاءَ الْبَشیرُ أَلْقاهُ عَلی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصیراً قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ مِنَ اللهِ ما لا تَعْلَمُونَ (یوسف/۹۴۹۶).

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ یعنی اگر مرا نادان و بی‌خرد مپندارید.