آیه ۱۸ - سوره یوسف

آیه وَ جاؤُ عَلى قَميصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَمْراً فَصَبْرٌ جَميلٌ وَ اللهُ الْمُسْتَعانُ عَلى ما تَصِفُونَ [18]

و پيراهن او را با خونى دروغين [آغشته ساخته، نزد پدر] آوردند؛ گفت: «نفس [سركش] شما اين كار [زشت] را برايتان زينت داده؛ من صبر جميل خواهم داشت [و شكيبايى خالى از ناسپاسى]؛ و در برابر آنچه مى‌گوييد، از خداوند يارى مى‌طلبم».

۱
(یوسف/ ۱۸)

الباقر (علیه السلام)- فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُودِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ وَ جاؤُ عَلی قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ قَالَ إِنَّهُمْ ذَبَحُوا جَدْیاً عَلَی قَمِیصِه.

امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوالجارود از امام باقر (علیه السلام) آمده است: وَ جاؤُ عَلی قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ؛ برادران یوسف (علیه السلام) بزغاله‌ای را روی پیراهن یوسف (علیه السلام) کشتند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۲۲۴/ القمی، ج۱، ص۳۴۱/ قصص الأنبیاءللجزایری، ص۱۶۰/ نورالثقلین
۲
(یوسف/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- کَانَ فِی قَمِیصِ یُوسُفَ (علیه السلام) ثَلَاثُ آیَاتٍ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ جاؤُ عَلی قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ وَ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ إِنْ کانَ قَمِیصُهُ قُدَّ مِنْ قُبُلٍ ... وَ قَوْلِهِ اذْهَبُوا بِقَمِیصِی هذا ...

امام صادق (علیه السلام)- پیراهن یوسف (علیه السلام) در سه مورد، نشانه واقع گردید. یکی در آیه: وَ جاؤُ عَلی قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ [که نشانه‌ی دروغگویی برادران شد] و آیه: إِنْ کانَ قَمیصُهُ قُدَّ مِنْ قُبُلٍ (یوسف/۲۶) [که نشانه‌ی دروغگویی زلیخا و راستگویی یوسف (علیه السلام) شد] و آیه‌ی إِذْهَبُوا بِقَمِیصِی هَذَا (یوسف/۹۳) [که باعث بیناشدن یعقوب (علیه السلام) گردید].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۲۵۶/ الخصال، ج۱، ص۱۱۸/ نورالثقلین
۳
(یوسف/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- فی تفسیر علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه): وَ سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) مَا بَلَغَ مِنْ حُزْنِ یَعْقُوبَ عَلَی یُوسُفَ فَقَالَ حُزْنَ سَبْعِینَ ثَکْلَی بِأَوْلَادِهَا وَ قَالَ إِنَّ یَعْقُوبَ لَمْ یَعْرِفِ الِاسْتِرْجَاعَ فَمِنْهَا قَالَ وَا أَسَفی عَلی یُوسُف.

امام صادق (علیه السلام)- در کتاب تفسیر قمی آمده است از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: «اندوه و حزن یعقوب (علیه السلام) بر فراق یوسف (علیه السلام) چقدر بود»؟ فرمود: «به‌میزان اندوه هفتاد مادر در عزای فرزندشان و این به دلیل آن بود که یعقوب (علیه السلام) کلمه‌ی استرجاع؛ إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُون (بقره/۱۵۶) را نمی‌دانست و به همین دلیل گفت: أَسَفی عَلی یُوسُف (یوسف/۸۴)

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
قصص الأنبیاءللجزایری، ص۱۶۶/ نورالثقلین/ نورالثقلین
۴
(یوسف/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)، قَالَ: قِیلَ لَهُ کَیْفَ تَحَزَّنَ یَعْقُوبُ عَلَی یُوسُفَ وَ قَدْ أَخْبَرَهُ جَبْرَئِیلُ أَنَّهُ لَمْ یَمُتْ وَ أَنَّهُ سَیَرْجِعُ إِلَیْهِ فَقَالَ إِنَّهُ نَسِیَ ذَلِک.

امام صادق (علیه السلام)- از هشام‌بن‌سالم از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: به ایشان عرض شد: «چگونه با اینکه جبرئیل به یعقوب (علیه السلام) خبر داده بود یوسف (علیه السلام) نمرده است و به‌زودی به نزدش بازخواهد گشت، با این‌حال یعقوب (علیه السلام) در اندوه یوسف (علیه السلام) غمگین بود»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «چون یعقوب (علیه السلام) این مطلب را فراموش کرده بود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۳۱۱/ نورالثقلین
۵
(یوسف/ ۱۸)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ یَعْقُوبُ (علیه السلام) مَا کَانَ أَشَدَّ غَضَبَ ذَلِکَ الذِّئْبِ عَلَی یُوسُفَ (علیه السلام) وَ أَشْفَقَهُ عَلَی قَمِیصِهِ حَیْثُ أَکَلَ یُوسُفَ (علیه السلام) وَ لَمْ یَمْزِقْ قَمِیصَهُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یعقوب (علیه السلام) گفت: «این چگونه گرگی بوده که یوسف (علیه السلام) را خورده امّا پیراهن او را سالم گذاشته و پاره نکرده»؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۲۲۴/ القمی، ج۱، ص۳۴۱/ سعدالسعود، ص۱۲۰/ قصص الأنبیاءللجزایری، ص۱۶۰
۶
(یوسف/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی جَمِیلَهًَْ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: لَمَّا أُوتِیَ بِقَمِیص یُوسُفَ إِلَی یَعْقُوبَ قَالَ اللَّهُمَ لَقَدْ کَانَ ذِئْباً رَفِیقاً حِینَ لَمْ یَشُقَّ الْقَمِیصَ قَالَ وَ کَانَ بِهِ نَضْحٌ مِنْ دَم.

امام صادق (علیه السلام)- ابوجمیله از مردی از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: وقتی پیراهن یوسف (علیه السلام) را برای یعقوب (علیه السلام) آوردند. گفت: «خدایا! این چه گرگ مهربانی بوده که پیراهن را پاره نکرده است». امام (علیه السلام) فرمود: «بر روی لباس، لکه‌ی خون وجود داشت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۳۰۰/ نورالثقلین/ البرهان
۷
(یوسف/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ‌الْعَسْکَرِیِّ عَنْ آبَائِهِ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فِی قَوْلِ یَعْقُوبَ (علیه السلام) فَصَبْرٌ جَمِیلٌ قَالَ بِلَا شَکْوَی.

امام صادق (علیه السلام)- امام عسکری از پدرانش از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند درباره‌ی تفسیر آیه: فَصَبْرٌ جَمِیلٌ که گفتار حضرت یعقوب (علیه السلام) است، فرمود: «فَصَبْرٌ جَمِیلٌ» یعنی صبرنمودن در مصائب بدون اینکه انسان شکوه و شکایتی داشته باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۸
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۲۶۷/ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۸۷/ الأمالی للطوسی، ص۲۹۴/ نورالثقلین
۸
(یوسف/ ۱۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) رَحِمَکَ اللَّهُ مَا الصَّبْرُ الْجَمِیلُ فَقَالَ کَانَ {ذَاکَ} صَبْرٌ لَیْسَ فِیهِ شَکْوَی إِلَی النَّاس.

امام باقر (علیه السلام)- جابر (رحمة الله علیه) گوید: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «خداوند شما را بیامرزد! فَصَبْرٌ جَمِیلٌ چیست»؟ فرمود: «صبری که همراه با شکایت [به مردم] نباشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۸
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۳۱۰/ نورالثقلین
بیشتر