آیه ۱۰۰ - سوره یوسف

امام باقر (علیه السلام)- آنگاه که یعقوب (علیه السلام) و خاندانش بر یوسف (علیه السلام) وارد شدند چون نگاهشان به یوسف (علیه السلام) افتاد به شکرانه‌ی الهی به سجده افتادند و سجده‌ی ایشان برای خدا بود.

امام هادی (علیه السلام)- یحیی‌بن‌اکثم گوید: موسی‌بن‌محمّد در مورد موضوعاتی سؤال داشت که آن‌ها را به امام هادی (علیه السلام) عرضه کرد. یکی از آن‌ها این بود پیرامون آیه: وَ رَفَعَ أَبَوَیْهِ عَلَی الْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّداً از امام هادی (علیه السلام) پرسید: «آیا یعقوب (علیه السلام) و فرزندانش با اینکه از پیامبران بودند برای یوسف (علیه السلام) سجده کردند»؟! امام (علیه السلام) در جواب فرمود: «سجده‌ی یعقوب (علیه السلام) و فرزندانش برای یوسف (علیه السلام) نبود بلکه سجده‌ی ایشان، به‌عنوان عبادت خدا و [درعین‌حال] تحیّت و درودی برای یوسف (علیه السلام) بود، همچنان که فرشتگان در مقابل آدم (علیه السلام) سجده کردند ولی این سجده به خاطر او نبود بلکه به‌عنوان طاعت خدا بود و تحیّتی برای آدم (علیه السلام). یعقوب (علیه السلام) و فرزندانش و خود یوسف (علیه السلام) همه به‌عنوان شکر الهی، برای خدا سجده کردند چراکه خداوند، آن‌ها را گرد هم جمع نموده بود، مگر نمی‌بینی که یوسف (علیه السلام) در مقام شکر الهی عرض کرد: پروردگارا! بخشی [عظیم] از حکومت به من بخشیدی، و مرا از علم تعبیر خواب‌ها آگاه ساختی! ای آفریننده‌ی آسمان‌ها و زمین! تو ولیّ و سرپرست من در دنیا و آخرت هستی، مرا مسلمان بمیران و به صالحان ملحق فرما!. (یوسف/۱۰۱) دراین‌هنگام، جبرئیل بر یوسف (علیه السلام) نازل شد و خطاب به او گفت: «ای یوسف (علیه السلام)! دست خود را بیرون بیاور»، وقتی یوسف (علیه السلام) دست خود را بیرون آورد از میان انگشتانش نوری خارج گردید، یوسف (علیه السلام) گفت: «ای جبرئیل! این نور چه بود»؟ جبرئیل (علیه السلام) گفت: «این (نورِ) نبوّت است که خداوند آن را از نسل تو بیرون آورد، چراکه به احترام پدرت از جای خود برنخاستی». بدین‌ترتیب، خداوند نورش را زدوده و نبوّت را از نسل یوسف (علیه السلام) محو نمود و آن را در نسل لاوی برادر یوسف (علیه السلام) قرار داد و این بدان‌جهت بود که چون برادران، قصد کشتن یوسف (علیه السلام) را نمودند، لاوی گفت: یوسف را نکشید! و اگر می‌خواهید کاری انجام دهید، او را در نهانگاه چاه بیفکنید. (یوسف/۱۰) بدین‌خاطر خداوند از کار او تقدیر نمود؛ و زمانی هم که بنیامین به دستور یوسف (علیه السلام) در مصر نگه داشته شد و برادران قصد بازگشتن به نزد یعقوب (علیه السلام) راداشتند، لاوی گفت: من از این سرزمین حرکت نمی‌کنم، تا پدرم به من اجازه دهد یا خدا درباره‌ی من داوری کند، که او بهترین حکم‌کنندگان است! (یوسف/۸۰) بدین‌خاطر خداوند از کار او تقدیر نمود، در نتیجه همه‌ی پیامبرانِ بنی‌اسرائیل از فرزندان لاوی پسر یعقوب‌بن‌اسحاق بن‌ابراهیم (علیه السلام) بودند و موسی (علیه السلام) نیز از فرزندان او بود، بدین‌صورت که او موسی‌بن‌عمران بن‌یهصربن واهث‌بن‌لاوی بن‌یعقوب‌بن‌إسحاق بن‌ابراهیم (علیه السلام) می‌باشد.

امام کاظم (علیه السلام)- وقتی عزیز مصر در آن سال‌های قحطی فوت کرد، همسرش به فقر گرفتار آمد و چنان محتاج گشت که از مردم گدایی می‌کرد. به او گفتند: «تو را چه باک از اینکه به محلّ گذر عزیز یوسف (علیه السلام) در آن هنگام، عزیز نامیده می‌شد بنشینی»؟ وی گفت: «از روی وی شرم دارم. امّا آنان آنقدر به او اصرار کردند که بر سر راه یوسف نشست. چون یوسف (علیه السلام) در جمع همراهانش از راه رسید، از جایش برخاسته و گفت: پاک و منزّه است آن خدایی که پادشاهان را به دلیل ارتکاب معصیت و گناه، به بردگی می‌کشاند و بردگان را به دلیل اطاعت به پادشاهی می‌رساند». یوسف (علیه السلام) به او گفت: «تو همانی»؟ گفت: «بلی، منم نام وی زلیخا بود » یوسف (علیه السلام) به او گفت: «از من توقعی داری»؟ گفت: «اکنون که پیر شده‌ام، مرا به تمسخر می‌گیری»؟ یوسف (علیه السلام) گفت: «خیر، قصدم این نبود». یوسف (علیه السلام) دستور داد که از وی مراقبت کنند. آن زن را که اکنون پیرزنی بود، به خانه یوسف (علیه السلام) بردند. یوسف (علیه السلام) از او پرسید: «آیا تو همان کس نبودی که با من چنین‌وچنان کردی»؟ گفت: «ای پیامبر خدا (علیه السلام)! مرا سرزنش نکن؛ به مصیبتی مبتلا گشته‌ام که کسی تاکنون به آن گرفتار نیامده است». پرسید: «چه مصیبتی»؟ گفت: «به درد عشق تو مبتلا شده‌ام، تو آن کسی هستی که خداوند، برای تو همتا و نظیری نیافریده است و نیز به این بلا مبتلا گشته‌ام که در مصر زنی به زیبایی من و ثروتمندتر از من یافت نشده بود. ثروتم را از دست داده و زیبایی‌ام از دست رفت و به همسری که در زناشویی ناتوان بود گرفتار شدم». یوسف (علیه السلام) به او گفت: «چه درخواستی از من داری»؟ گفت: «از خدا بخواه که جوانی مرا به من بازگرداند»؛ و یوسف (علیه السلام) از خداوند درخواست نمود و خداوند جوانی او را به وی بازگرداند. یوسف (علیه السلام) نیز با وی که باکره بود ازدواج کرد.

امام علی (علیه السلام)- از امام حسین (علیه السلام) روایت است: عالمی از یهودیان شام به امام علی (علیه السلام) گفت: این حضرت یوسف (علیه السلام) است که سختی دوری و فراق پدر چشید، و برای پرهیز از گناه گوشه زندان را برگزید، و تک و تنها در چاه انداخته شد. حضرت (علیه السلام) فرمود: همین طور است، و حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) سختی و مرارت غربت و فراق و دوری اهل و اولاد و مال را چشید، و از حرم امن الهی مهاجرت نمود، و هنگامی که خداوند این حال او را مشاهده فرمود، خوابی را همچون خواب یوسف به او نمایاند و راستی و صدق آن را برای جهانیان نمایاند و فرمود: خداوند آنچه را به پیامبرش در عالم خواب نشان داد راست گفت بطور قطع همه شما بخواست خدا وارد مسجد الحرام می‌شوید در نهایت امنیّت و درحالی‌که سرهای خود را تراشیده یا کوتاه کرده‌اید و از هیچ کس ترس و وحشتی ندارید ولی خداوند چیزهایی را می‌دانست که شما نمی‌دانستید [و در این تأخیر حکمتی بود] و قبل از آن، فتح نزدیکی [برای شما] قرار داده است. (فتح/۲۷) و اگر یوسف در زندان محبوس شد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خود را در شعب ابی طالب به مدّت سه سال محبوس نمود، درحالی‌که تمام اقارب و فامیل با او قطع رابطه نمودند، و کفّار او را به شدّت در تنگنا قرار دادند. در این میان خداوند ضعیف‌ترین خلق خود را امر فرمود تا آن عهد مکتوب ایشان را در قطع رحم با آن حضرت بخورد. و اگر یوسف (علیه السلام) در چاه انداخته شد، حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) از ترس دشمنش در غار مخفی شد، تا اینکه به همراه خود فرمود: «غم مخور، خدا با ماست!» (توبه/۴۰) و خداوند با این کلام وی را در قرآن مدح فرموده است.

امام باقر (علیه السلام)- آنان نه روز در راه بودند تا اینکه به مصر رسیدند. زمانی‌که در کاخ عزیز مصر، بر یوسف (علیه السلام) وارد شدند، یوسف (علیه السلام) در گردن پدر دست انداخته و او را بوسید و گریست و او و خاله‌اش را بر تخت پادشاهی نشاند؛ سپس وارد اتاق خود شد و سر خود را به روغن اندود و بر چشمان خود سرمه کشید و لباس فاخر عزّت و حکومت را پوشید و نزد پدر و خانواده‌اش برگشت. وقتی یعقوب (علیه السلام) و پسرانش او را مشاهده کردند، همگی به‌خاطر بزرگداشت حضرت باری‌تعالی و سپاس به درگاه خداوند، سجده کردند. آنگاه، یوسف (علیه السلام) گفت: یَا أَبَتِ هَذَا تَأْوِیلُ رُؤْیَایَ مِن قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّی حَقًّا وَ قَدْ أَحْسَنَ بَی إِذْ أَخْرَجَنِی مِنَ السِّجْنِ وَ جَاء بِکُم مِّنَ الْبَدْوِ مِن بَعْدِ أَن نَّزغَ الشَّیْطَانُ بَیْنِی وَ بَیْنَ إِخْوَتِی امام (علیه السلام) می‌فرماید: «یوسف (علیه السلام) در آن بیست سالی که از پدر جدا بود، سر خویش را روغن اندود نکرده و به چشمانش سرمه نکشیده بود و بوی خوش، استعمال نکرده و نخندیده بود و به سراغ زنان نرفته بود، تا آن زمان که خداوند خانواده آنان را گرد آورده و آنان را به هم رساند و یوسف (علیه السلام) را در کنار یعقوب (علیه السلام) و برادران خویش قرارداد».