آیه وَ تِلْكَ الْقُرى أَهْلَكْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنا لِمَهْلِكِهِمْ مَوْعِداً [59]
اين شهرها و آباديهايى است كه ما آنها را هنگامىكه ستم كردند هلاك نموديم؛ و براى هلاكتشان موعدى قرار داديم. [آنها را با چشم مىبينند، ولى عبرت نمىگيرند].
السّجّاد ( عَنْ أَبِیحَمْزَهًَْ الثُّمَالِیِّ قَالَ: دَخَلَ قَاضٍ مِنْ قُضَاهًِْ الْکُوفَهًِْ عَلَی عَلِیبْنالحُسَیْن (فَقَالَ لَهُ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ جَعَلْنا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقُرَی الَّتِی بارَکْنا فِیها قُریً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ قَالَ لَهُ مَا یَقُولُ النَّاسُ فِیهَا قَبْلَکُمْ بِالْعِرَاقِ قَالَ یَقُولُونَ إِنَّهَا مَکَّهًُْ فَقَالَ وَ هَلْ رَأَیْتَ السَّرَقَ فِی مَوْضِعٍ أَکْثَرَ مِنْهُ بِمَکَّهًَْ قَالَ فَمَا هُوَ قَالَ إِنَّمَا عَنَی الرِّجَالَ قَالَ وَ أَیْنَ ذَلِکَ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَقَالَ أَ وَ مَا تَسْمَعُ إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ کَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ وَ قَالَ وَ تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُمْ.
امام سجّاد (علیه السلام)- ابوحمزه ثمالی گوید: یکی از قضات کوفه خدمت امام سجّاد (علیه السلام) رسید گفت: «فدایت شوم! مرا از تفسیر این آیه مطلع فرما: وَ جَعَلْنا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقُرَی الَّتِی بارَکْنا فِیها قُریً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ». فرمود: «مردم عراق در مورد آیه چه اظهار نظر میکنند»؟ گفت: «آنها میگویند منظور مکّه است». فرمود: «آیا دزدی در جایی بیشتر از مکّه دیدهای؟ [یعنی پس چگونه در آیه میفرماید در آنجا شما ایمن هستید این چه ایمنی است]». گفت: «پس کجا است»؟ فرمود: «منظور از این قریهها رجال و مردانی هستند [نه سرزمین]». گفت: «بر این مطلب چه دلیلی از قرآن دارید». فرمود: «مگر این آیه را نشنیدهای؟: چه بسیار شهرها و آبادیها که اهل آن از فرمان خدا و رسولانش سرپیچی کردند. (طلاق/۸) و آیهی دیگر: تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُم».
امیرالمؤمنین ( وَ أَمَّا مَا هُوَ مُتَّفِقُ اللَّفْظِ مُخْتَلِفُ الْمَعْنَی قَوْلُهُ وَ سْئَلِ الْقَرْیَةَ الَّتِی کُنَّا فِیها وَ الْعِیرَ الَّتِی أَقْبَلْنا فِیها وَ إِنَّمَا عَنَی أَهْلَ الْقَرْیَهًِْ وَ أَهْلَ الْعِیرِ وَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ إِنَّمَا عَنَی أَهْلَ الْقُرَی.
امام علی (علیه السلام)- و امّا چیزی که [در آیات قرآن] لفظ یکسان و معنای مختلف دارد، این سخن خداوند است: وَ سْئَلِ الْقَرْیَةَ الَّتِی کُنَّا فِیها [بپرس] و خداوند «اهل شهر» و «اهل قافله» را قصد کرده است. و [مثال دیگر] این سخن خدا تعالی است: وَ تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا و اهل شهر را قصد کرده است.
علیبنابراهیم ( وَ تِلْکَ الْقُرَی أَیْ أَهْلُ الْقُرَی أَهْلَکْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً أَیْ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ یَدْخُلُونَ النَّار.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً؛ و این آیه اشاره دارد به اینکه این قوم در روز قیامت به جهنّم وارد میشوند.