آیه ۸۲ - سوره کهف

امام باقر (علیه السلام)- علاء از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که در مورد وَ کانَ تَحْتَهُ کَنْزٌ لَهُما، فرمود: «به خدا سوگند، آن گنج طلا و نقره نبود و فقط یک لوح بود که روی آن چهار جمله نوشته شده بود که: من خدایی هستم که هیچ خدایی جز من وجود ندارد و محمّد (صلی الله علیه و آله) فرستاده‌ی من است. تعجب میکنم کسی که به مرگ یقین دارد چگونه قلبش خوشحال میشود؟! و تعجّب میکنم کسی که به حساب روز قیامت یقین دارد چگونه دندانش میخندد؟! و تعجب میکنم کسی که به قضا و قدر ایمان دارد چگونه در رزق خود نسبت بیاعتنایی و کندی به خدا میدهد؟! و تعجّب می‌کنم از کسی که خلق‌کردن اولیه انسان را دیده است چگونه زنده شدن در آخرت را انکار می‌کند؟!

امام رضا (علیه السلام)- امام رضا (علیه السلام) از پدرانش از امام حسین (علیه السلام) روایت کرده که فرموده است: زیر دیوار یکی از شهرها لوحی پیدا شده که بر روی آن نوشته شده بود: من همان خدایی هستم که هیچ خدایی جز من وجود ندارد و محمد (صلی الله علیه و آله) پیامبر من است. در عجبم از کسی که به مرگ یقین دارد چگونه خوشحال می‌شود؟! و در عجبم از کسی که به قضا و قدر یقین دارد چگونه ناراحت می‌شود؟! و در عجبم از کسی که دنیا را آزمایش کرده است چگونه به آن اعتماد می‌کند؟! و در عجبم از کسی که به حساب روز قیامت یقین دارد چگونه گناه می‌کند؟!

امام رضا (علیه السلام)- احمدبن‌عمر حلبی گوید: خدمت امام رضا (علیه السلام) هنگامی‌که در منا بود رسیدم و عرض کردم: «فدایت شوم! ما خاندانی بودیم اهل نعمت و بخشش و همواره در رفاه و آسایش زندگی می‌کردیم ولی اکنون همه‌ی آن‌ها از بین رفت، و اینک نیازمند کسانی شده‌ایم که به ما در زندگی خود نیاز داشتند». امام (علیه السلام) فرمود: «ای احمد! چه اندازه حالت خوب می‌باشد»!، عرض کردم: «فدایت شوم! حال من همان است که گفتم». فرمود: «ای احمد دلت می‌خواهد مانند این جبّاران زندگی کنی و طلاهای دنیا برایت فراهم شود». گفتم: «نه به خداوند سوگند به این وضع راضی نخواهم شد». دراین‌هنگام امام رضا (علیه السلام) خندیدند و فرمود: «اینک از اینجا برمی‌گردید به عقب کدام شخص حالش بهتر از شما می‌باشد تو اکنون متاعی داری که به دنیای پر از طلا نمی‌دهی اینک تو را مژده‌ای بدهم»، عرض کردم: «بفرمایید خداوند مرا به‌وسیله‌ی تو و پدرانت خوشحال گرداند». امام جواد (علیه السلام) به من فرمود: مقصود از آیه‌ی شریفه: وَ کانَ تَحْتَهُ کَنْزٌ لَهُما لَوْحٌ مِنْ ذَهَبٍ فِیهِ مَکْتُوبٌ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، آن است که آن لوحی از طلا بود که در آن نوشته شده بود: به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان؛ خدایی جز خدای واحد نیست و محمّد (صلی الله علیه و آله) فرستاده‌ی او می‌باشد. درعجبم از کسانی که به مرگ یقین دارند ولی خوشحالی می‌کنند و تغیّرات دنیا را مشاهده می‌کنند باز هم به آن اعتماد می‌نمایند، لازم است کسانی که به خداوند اعتقاد و ایمان دارند از تأخیر روزی خداوند ناراحت نشوند، و خدا را در قضایش متّهم نکنند، بعدا گفتند: «ای احمد راضی شدی». گفتم: «آری از خدا و شما اهل بیت راضی هستم».

امام صادق (علیه السلام)- خضر (علیه السلام) گفت: وَ امّا الْجِدارُ فَکانَ لِغُلامَیْنِ یَتِیمَیْنِ فِی الْمدِینَةِ وَ کانَ تَحْتَهُ کَنْزٌ لَهُما وَ کانَ أَبُوهُما صالِحاً؛ و آن گنج از طلا و نقره نیست بلکه لوحی از طلا است و در آن نوشته شده: عجب است از کسی که یقین به مرگ دارد چگونه شادی می‌نماید، عجب است از کسی که یقین به مقدّرات و مشیّت الهی دارد و با این حال محزون است [که چرا چنین است و چنان و من بیمار و فلان شخص سالم و یا من فقیرم و فلانی ثروتمند] عجب است از کسی که یقین به قیامت و حشر دارد و [به دیگران و یا به خود] ظلم می‌کند، عجب است از کسی که می‌بیند دنیا و اهل دنیا را که در تغییر و تبدیلند [که هر روزی کسی بالا می‌رود و عزیز و ثروتمند می‌شود و یکی خوار و فقیر می‌گردد] با وجود این دل به دنیا می‌بندد و میل به او دارد. و فاصله‌ی میان دو پسر یتیم و پدر صالحشان هفتاد نسل می‌باشد و خداوند حفظ حرمت آن دو پسر را فرمود. به جهت صالح‌بودن آن پدر، و خداوند اراده فرموده بود که چون آن دو پسر به حدّ رشد و کمال عقل برسند، گنج خود را بیرون آورند [و از آن پند بگیرند و به درجه‌ی کمال آدمیّت برسند]، رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ وَ ما فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِی ذلِکَ تَأْوِیلُ ما لَمْ تَسْطِعْ عَلَیْهِ صَبْراً و این بود تأویل و اسرار باطنی آنچه را که تو طاقت و توانایی دیدن آن‌ها را نداشتی.

امام حسین (علیه السلام)- یزیدبن‌رومان گوید: نافع بن ازرق وارد مسجد الحرام شد و حسین‌بن‌علی (علیه السلام) به همراه عبدالله‌بن‌عباس در حجر بود پس او نزد آن دو نشست ... امام حسین (علیه السلام) فرمود: ای نافع! سؤالی از تو درباره‌ی این آیه میپرسم، به من بگو: وَ امّا الْجِدارُ فَکانَ لِغُلامَیْنِ یَتیمَیْنِ فِی الْمدینَةِ وَ کانَ تَحْتَهُ کَنْزٌ لَهُما وَ کانَ أَبُوهُما صالِحاً فَأَرادَ رَبُّکَ أَنْ یَبْلُغا أَشُدَّهُما وَ یَسْتَخْرِجا کَنزَهُما رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ وَ ما فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْری ذلِکَ تَأْویلُ ما لَمْ تَسْطِعْ عَلَیْهِ صَبْراً؛ به‌واسطه‌ی چه کسانی آن دو کودک حفظ شدند»؟ او گفت: «پدر و مادر آن‌ها». حضرت فرمود: «پس کدامیک برتر است؟ پدر آن‌ها و یا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و فاطمه (سلام الله علیها)»؟ گفت: «البتّه که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و دختر او فاطمه (سلام الله علیها) برتر هستند». حضرت فرمود: «پس آیا خداوند ما را حفظ نکرده که ما از کفر به دور بمانیم»؟

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: خداوند به بنده‌ی نیکوکارش بعد از مرگش، در مورد فرزندان و مال او پاداش می‌دهد؛ هرچند که فرزندان او انسان‌های بدی باشند. سپس حضرت این آیه را تلاوت نمود: وَ کانَ أَبُوهُما صالِحاً.

امام صادق (علیه السلام)- اسحاق‌بن‌عمّار گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند به‌واسطه‌ی صالح‌بودن انسان مؤمن، فرزندان او و فرزندانِ فرزندان او را و نیز اهل خانه‌ی او را و نیز اهالی خانههای اطراف او را حفظ می‌کند و آنان همواره در پناه خداوند هستند و این به خاطر مقامی است که انسان صالح در نزد خداوند دارد. آنگاه حضرت داستان آن دو کودک را ذکر کرد و فرمود: وَ کانَ أَبُوهُما صالِحاً آیا ندیدی که خداوند چگونه نیکوکاری آن مرد را در مورد فرزندانش سپاس گفت.

امام صادق (علیه السلام)- وقتی که آن عالم دیوار را بر پا داشت، خدای متعال به موسی (علیه السلام) وحی کرد: من پسران را به‌واسطه‌ی عمل پدرانشان جزا می‌دهم، اگر خیر انجام داده باشند، جزای خیر و اگر مرتکب شرّ شده باشند، جزای بد و شرّ، زنا نکنید که زنان شما مورد زنا واقع می‌شوند و هرکس در بستر زنی با او هم‌خوابه شود مسلّما همسرش در بستر او هم‌آغوش دیگری می‌گردد، همان‌طور که عمل کنید جزا داده می‌شوید.

امام صادق (علیه السلام)- وَ کانَ أَبُوهُما صالِحاً کَانَ بَیْنَهُمَا؛ بین او و این دو پسر هفتاد پدر دیگر قرار داشتند که حقّ تعالی با صلاح خود این دو پسر را محافظت فرمود.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند ذرّیّه‌ی مؤمن را تا هزار سال حفظ می‌کند و میان آن دو کودک و والدینشان، هفتصد سال فاصله بود.