آیه ۳ - سوره کهف

آیه ماكِثينَ فيهِ أَبَداً [3]

[همان بهشت برين] كه جاودانه در آن خواهند ماند.

۱
(کهف/ ۳)

الأئمّهًْ ( لَوْ أَنَّ کُلَّ مَلَکٍ (خَلَقَهُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ کُلَّ نَبِیٍّ (بَعَثَهُ اللَّهُ وَ کُلَّ صِدِّیقٍ وَ کُلَّ شَهِیدٍ شَفَعُوا فِی نَاصِبٍ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ أَنْ یُخْرِجَهُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مِنَ النَّارِ مَا أَخْرَجَهُ اللَّهُ أَبَداً وَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ ماکِثِینَ فِیهِ أَبَداً وَ قَدْ رُوِیَ بِأَسَانِیدَ مُعْتَبَرَهًٍْ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (أَنَّهُ قَالَ لَیْسَ النَّاصِبُ مَنْ نَصَبَ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ لِأَنَّکَ لَا تَجِدُ رَجُلًا یَقُولُ أَنَا أُبْغِضُ محمدا (وَ آل محمد (وَ لَکِنَّ النَّاصِبَ مَنْ نَصَبَ لَکُمْ وَ هُوَ یَعْلَمُ أَنَّکُمْ تَتَوَلَّوْنَا وَ تَتَبَرَّءُونَ مِنْ عَدُوِّنَا وَ أَنَّکُمْ مِنْ شِیعَتِنَا.

ائمه ( از ائمه (روایت شده است: اگر هر فرشتهای که خداوند عزّوجلّ او را آفریده باشد و هر پیامبری که خداوند او را مبعوث کرده باشد و هر دوست و هر شهیدی در حق دشمن ما اهل بیت شفاعت کنند که خداوند عزّوجلّ او را از آتش بیرون بیاورد، خداوند هرگز او را خارج نمیکند و در کتاب خود میفرماید: ماکِثِینَ فِیهِ أَبَداً. از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «دشمن کسی نیست که با ما اهل بیت دشمنی کند، زیرا کسی نمیگوید من دشمن محمّد و آل او هستم، بلکه دشمن کسی است که با شما دشمنی کند درحالیکه میداند شما دوستان ما هستید و از دشمنان ما بیزاری میجویید و شیعه ما هستید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۴۰۴
بحارالأنوار، ج۸، ص۳۶۹/ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۲۳۴ و ثواب الأعمال، ص۲۰۷؛ «و قد روی باسانید ... الی آخر» محذوف
۲
(کهف/ ۳)

الصّادق ( عَنْ مَسْعَدَهًَْ بْنِ صَدَقَهًَْ، قَالَ: قَصَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (قِصَصَ أَهْلِ الْمِیثَاقِ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ أَهْلِ النَّارِ، فَقَالَ فِی صِفَاتِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ: فَمِنْهُمْ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ شُهَدَاءَ لِرُسُلِهِ، ثُمَّ مَرَّ فِی صِفَتِهِمْ حَتَّی بَلَغَ مِنْ قَوْلِهِ، ثُمَّ جَاءَ الِاسْتِثْنَاءُ مِنَ اللَّهِ فِی الْفَرِیقَیْنِ جَمِیعاً، فَقَالَ الْجَاهِلُ بِعِلْمِ التَّفْسِیرِ: إِنَّ هَذَا الِاسْتِثْنَاءَ مِنَ اللَّهِ إِنَّمَا هُوَ لِمَنْ دَخَلَ الْجَنَّهًَْ وَ النَّارَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الْفَرِیقَیْنِ جَمِیعاً، یَخْرُجَانِ مِنْهُمَا فَیَبْقَیَانِ وَ لَیْسَ فِیهِمَا أَحَدٌ، وَ کَذَبُوا بَلْ إِنَّمَا عَنَی بِالاسْتِثْنَاءِ، أَنَّ وُلْدَ آدَمَ کُلَّهُمْ وَ وُلْدَ الْجَانِّ مَعَهُمْ عَلَی الْأَرْضِ وَ السَّمَاوَاتِ تُظِلُّهُمْ فَهُوَ یَنْقُلُ الْمُؤْمِنِینَ حَتَّی یُخْرِجَهُمْ إِلَی وَلَایَهًِْ الشَّیَاطِینِ وَ هِیَ النَّارُ، وَ یَنْقُلُ الْکُفَّارَ حَتَّی یُخْرِجَهُمْ إِلَی وَلَایَهًِْ حُجَجِهِ وَ هِیَ الْجَنَّهًُْ، فَذَلِکَ الَّذِی عَنَی اللَّهُ فِی أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ أَهْلِ النَّارِ مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ، یَقُولُ فِی الدُّنْیَا. وَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَیْسَ بِمُخْرِجٍ أَهْلَ الْجَنَّهًِْ مِنْهَا أَبَداً وَ لَا أَهْلَ النَّارِ مِنْهَا أَبَداً وَ کَیْفَ یَکُونُ ذَلِکَ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ: خالِدِینَ فِیها أَبَداً، لَیْسَ فِیهَا اسْتِثْنَاءٌ وَ کَذَلِکَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (: مَنْ دَخَلَ فِی وَلَایَهًِْ آلِ مُحَمَّدٍ، دَخَلَ الْجَنَّهًَْ وَ مَنْ دَخَلَ فِی وَلَایَهًِْ عَدُوِّهِمْ، دَخَلَ النَّارَ وَ هَذَا الَّذِی عَنَی اللَّهُ مِنَ الِاسْتِثْنَاءِ فِی الْخُرُوجِ مِنَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ وَ الدُّخُولِ.

امام صادق (علیه السلام)- مسعدهًْ‌بن‌صدقه گوید: امام صادق (علیه السلام) داستان بهشتیان و دوزخیانی را که خداوند از ایشان پیمان گرفته، بیان فرمود و در اوصاف بهشتیان فرمود: «برخی از آنان با خداوند دیدار کرده و در محضر او حضور می‌یابند درحالی‌که گواهان صدق پیامبران خدایند». سپس امام (علیه السلام) اوصاف آنان را ذکر کرد. تا به این جمله رسید که: «سپس در بیان پروردگار درباره‌ی بهشتیان و دوزخیان حرف استثناء آمده است و آن که از علم تفسیر اطّلاعی ندارد و نسبت به آن جاهل است، اظهار داشته است که: این ادات استثنا، در بیان پروردگار متعال، درباره کسی است که وارد بهشت و دوزخ گشته است، چرا که هر دو گروه بهشتی و دوزخی از آن جا خارج می‌شوند. و بهشت و دوزخ، باقی می‌ماند درحالی‌که هیچ کس در این دو مکان نیست. امّا برداشت چنین اشخاصی و تفسیر آن‌ها غلط و کذب است و منظور خداوند متعال از این استثنا، آن است که همه‌ی فرزندان آدم و فرزندان جانّ، در این دنیا بر روی زمین هستند و آسمان‌ها بر آنان سایه می‌افکند، پس اوست که مؤمنان را منتقل می‌کند تا آنکه به ولایت شیاطین یعنی آتش درمی‌آورد و این همان مفهومی است که خداوند راجع به دوزخیان و بهشتیان به آن اشاره فرموده است: تا آسمانها و زمین برپاست (هود/۱۰۸) یعنی در این دنیا نه در روز قیامت. ذات باری‌تعالی هرگز بهشتیان را از بهشت بیرون نمی‌کند، همچنان که هرگز همه دوزخیان را از دوزخ، خارج نمی‌کند؛ بنابراین چنین امری اصلاً ممکن نیست، چرا که خداوند در قرآن فرموده است: در باغهایی از بهشت وارد می‌کنیم (نساء/۵۷) در این آیه کریمه کسی را استثنا نکرده است. همچنین امام باقر (علیه السلام) فرمود: «هرکه در ولایت آل محمد (وارد گردد، داخل بهشت خواهد شد، و هر آن کس که در ولایت دشمنان آن‌ها وارد گردد، دوزخی خواهد شد؛ و این همان مفهومی است که خداوند متعال از استثنا در خروج از بهشت و آتش و ورود به بهشت، قصد کرده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۴۰۴
الفصول المهمه، ج۱، ص۳۷۴/ العیاشی، ج۲، ص۱۵۹
۳
(کهف/ ۳)

علی‌بن‌ابراهیم ( وَ یُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً ماکِثِینَ فِیهِ أَبَداً یَعنِی فِی الجَنَّهًِْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ یُبَشِّرَ الْمؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا * مَاکِثِینَ فِیهِ أَبَدًا؛ یعنی در آن (بهشت) ماندگار خواهند بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۴۰۶
القمی، ج۲، ص۳۰
بیشتر