آیه ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً [89]
سپس [بار ديگر] از اسبابى [كه در اختيار داشت] بهره گرفت.
امیرالمؤمنین ( عَنِ الْأَصْبَغِبْنِنُبَاتَهًَْ عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (قَالَ: قَوْلِهِ وَ سَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنا یُسْراً ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً ذُو الْقَرْنَیْنِ مِنَ الشَّمْسِ سَبَباً ثُمَّ قَالَ أمیرالمؤمنین (إِنَّ ذَاالْقَرْنَیْنِ لَمَّا انْتَهَی مَعَ الشَّمْسِ إِلَی الْعَیْنِ الْحَامِیَهًِْ وَجَدَ الشَّمْسَ تَغْرُبُ فِیهَا وَ مَعَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ یَجُرُّونَهَا بِسَلَاسِلِ الْحَدِیدِ وَ الْکَلَالِیبِ یَجُرُّونَهَا مِنْ قَعْرِ الْبَحْرِ فِی قُطْرِ الْأَرْضِ الْأَیْمَنِ کَمَا یَجْرِی السَّفِینَهًُْ عَلَی ظَهْرِ الْمَاءِ فَلَمَّا انْتَهَی مَعَهَا إِلَی مَطْلَعِ الشَّمْسِ سَبَباً وَجَدَها تَطْلُعُ عَلی قَوْمٍ إِلَی بِما لَدَیْهِ خُبْراً فَقَالَ أمِیرِالمُؤمِنین (إِنَّ ذَاالْقَرْنَیْنِ وَرَدَ عَلَی قَوْمٍ قَدْ أَحْرَقَتْهُمُ الشَّمْسُ وَ غَیَّرَتْ أَجْسَادَهُمْ وَ أَلْوَانَهُمْ حَتَّی صَیَّرَتْهُمْ کَالظُّلْمَهًِْ ثُمَّ أَتْبَعَ ذُوالْقَرْنَیْنِ سَبَباً فِی نَاحِیَهًِْ الظُّلْمَهًِْ حَتَّی إِذا بَلَغَ بَیْنَ السَّدَّیْنِ وَجَدَ مِنْ دُونِهِما قَوْماً لا یَکادُونَ یَفْقَهُونَ قَوْلا.
امام علی (علیه السلام)- اصبغ نقل میکند: امام علی (علیه السلام) فرمود: وَ سَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا یُسرًْا* ثمَُّ أَتْبَعَ سَبَبًا یعنی ذوالقرنین نشانهای از خورشید را دنبال نمود. سپس فرمود: «چون ذوالقرنین با خورشید به چشمهی تیره و گل آلود رسید، دید که خورشید در آن فرو میرود و در کنار خورشید هفتادهزار فرشته دید که با زنجیرهای آهنین و چنگالها خورشید را به درون آب میکشیدند و بعد هم هنگام طلوع آن را در سمت راست زمین با زنجیر میکشیدند؛ درست همانطور که کشتی بر روی آب روان میشود. وقتی ذوالقرنین همراه خورشید به محلّ طلوع خورشید رسید، تا زمانیکه به خاستگاه خورشید رسید؛ [در آنجا] دید خورشید بر جمعیّتی طلوع میکند که در برابر [تابش] آفتاب، پوششی برای آنها قرار نداده بودیم. [و سایبانی نداشتند]. (کهف/۹۰) ذوالقرنین نزد کسانی رفت که خورشید آنان را سوزانده بود و جسدها و رنگشان را تغییر داده و سیاه کرده بود و سپس او در منطقهی تاریکی بهدنبال یک نشانه و راهنما به راه افتاد. [و همچنان به راه خود ادامه داد] تا به میان دو کوه رسید و در کنار آن دو (کوه) قومی را یافت که هیچ سخنی را نمیفهمیدند [و زبانشان مخصوص خودشان بود]! (کهف/۹۳)».
امیرالمؤمنین ( عَنْ أمِیرِالمُؤمِنین (ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً أَیْ دَلِیلًا.
امام علی (علیه السلام)- ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً یعنی یک دلیل.