آیه خالِدينَ فيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّكَ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِما يُريدُ [107]
تا آسمانها و زمین برپاست، جاودانه در آن خواهند ماند؛ مگر آنچه پروردگارت بخواهد. به یقین پرورگارت آنچه را بخواهد انجام مىدهد.
الصّادق (علیه السلام)- عن حمران: قُلْتُ لِأَبِیعَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) إِنَّهُ بَلَغَنَا أَنَّهُ یَأْتِی عَلَی جَهَنَّمَ حِینٌ یَصْطَفِقُ أَبْوَابُهَا فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ إِنَّهُ الْخُلُودُ قُلْتُ خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّکَ فَقَالَ هَذِهِ فِی الَّذِینَ یَخْرُجُونَ مِنَ النَّارِ.
امام صادق (علیه السلام)- حمران گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «به ما گفتهاند که روزی خواهد آمد که درِِ جهنّم بسته میشود». فرمود: «نه! به خداوند قسم! که جهنّم همیشگی و جاودانه است». عرض کردم: «[پس معنای] خَالِدِینَ فِیهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّکَ چیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «این آیه دربارهی کسانی است که از آتش جهنّم خارج میشوند و بیرون میروند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ الثَّوَابَ وَ الْعِقَابَ فِی الدُّنْیَا بَعْدَ الْمَوْتِ قَبْلَ الْقِیَامَهًِْ فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی یَوْمَ یَأْتِ لا تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ فَإِذَا قَامَتِ الْقِیَامَهًُْ تُبَدَّلُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ.
امام علی (علیه السلام)- در ردّ نظر کسانی که ثواب و عذابِ در دنیا را که بعد از مردن و قبل از قیامت است، انکار میکنند، خداوند متعال میفرماید: یَوْمَ یَأْتِ لا تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ، فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ، خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ [و این وقایع مربوط به قبل از قیامت است زیرا] وقتی قیامت برپا شود، آسمانها و زمین دگرگون میشود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ فَهَذَا هُوَ فِی نَارِ الدُّنْیَا قَبْلَ الْقِیَامَهًْ.
امام علی (علیه السلام)- خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ؛ مربوط به آتش دنیا و قبل از قیامت است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِبْنِمُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْجَهَنَّمِیِّینَ فَقَالَ کَانَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ یَخْرُجُونَ مِنْهَا فَیُنْتَهَی بِهِمْ إِلَی عَیْنٍ عِنْدَ بَابِ الْجَنَّهًِْ تُسَمَّی عَیْنَ الْحَیَوَانِ فَیُنْضَحُ عَلَیْهِمْ مِنْ مَائِهَا فَیَنْبُتُونَ کَمَا یَنْبُتُ الزَّرْعُ لُحُومُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ وَ شُعُورُهُم.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبنمسلم گوید: «از امامصادق (علیه السلام) دربارهی جهنّمیان پرسیدم». ایشان فرمود: «پدرم امامباقر (علیه السلام) میفرمود: «جهنّمیان از دوزخ بیرون میآیند و به چشمهای در در ورودی بهشت که چشمهی زندگی نام دارد، میرسند. از آب آن چشمه بر روی بدن افراد پاشیده میشود. و همانگونه که محصولات کشاورزی رشد میکنند، گوشت و پوست و استخوانهایشان بر بدن آنها میروید»».
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمَ یَأْتِ لا تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ خالِدِینَ فِیها فَهَذَا هُوَ فِی نَارِ الدُّنْیَا قَبْلَ الْقِیَامَهًِْ ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ أَمَّا الَّذِینَ سُعِدُوا فَفِی الْجَنَّةِ خالِدِینَ فِیها یَعْنِی فِی جِنَانِ الدُّنْیَا الَّتِی تَنْقُلُ إِلَیْهَا أَرْوَاحُ الْمُؤْمِنِینَ ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّکَ عَطاءً غَیْرَ مَجْذُوذٍ یَعْنِی غَیْرَ مَقْطُوعٍ مِنْ نَعِیمِ الْآخِرَهًِْ فِی الْجَنَّهًِْ یَکُونُ مُتَّصِلًا بِهِ، وَ هُوَ رَدٌّ عَلَی مَنْ یُنْکِرُ عَذَابَ الْقَبْرِ وَ الثَّوَابَ وَ الْعِقَابَ فِی الدُّنْیَا فِی الْبَرْزَخِ قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- تفسیر آیه: یَوْمَ یَأْتِ لاَ تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلاَّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ، فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُواْ فَفِی النَّارِ لَهُمْ فِیهَا زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ، خَالِدِینَ فِیهَا؛ حکایت آنان است. در آتش دنیا هستند، قبل از آنکه قیامت بر پا شود و تا آسمانها و زمین برپاست. و توضیح آیهی وَ أَمَّا الَّذِینَ سُعِدُواْ فَفِی الجَنَّةِ خَالِدِینَ فِیهَا؛ [یعنی] در بهشتهای دنیوی که روح انسانهای مؤمن به آنجا منتقل میشود». مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّکَ عَطَاء غَیْرَ مَجْذُوذٍ؛ [یعنی] آنان در دنیا برخوردارشده و از نعمتهای آخرت نیز بهرهمند خواهند شد. و این نعمتهای دنیوی به نعمتهای اخروی پیوند خواهد خورد و قطع نخواهد شد. و این پاسخ آن دسته از منکرانی است که منکر عذاب قبر و ثواب و عقاب دنیا در عالم برزخ، قبل از وقوع روز قیامتهستند.
الباقر (علیه السلام)- عن حُمران: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ قَوْلُ اللَّهِ خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّکَ لِأَهْلِ النَّارِ أَ فَرَأَیْتَ قَوْلَهُ لِأَهْلِ الْجَنَّهًِْ خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّکَ قَالَ نَعَمْ إِنْ شَاءَ جَعَلَ لَهُمْ دُنْیَا فَرَدَّهُمْ وَ مَا شَاءَ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّکَ فَقَالَ هَذِهِ فِی الَّذِینَ یَخْرُجُونَ مِنَ النَّارِ.
امام باقر (علیه السلام)- حمران گوید: «به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! آیهی خَالِدِینَ فِیهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّکَ؛ دربارهی دوزخیاناست و همچنین خَالِدِینَ فِیهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّکَ؛ دربارهی بهشتیان نیز هست، نظر شماچیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «بله، اگر خدا بخواهد برای آنان، دنیایی قرار میدهد و آنان را به دنیا بازمیگرداند، ولی خدا اینچنین نخواسته است». «سپس در مورد آیهی خَالِدِینَ فِیهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّکَ؛ [در مورد جهنّمیان] از امام (علیه السلام) پرسیدم». امام (علیه السلام) فرمود: «این آیه در مورد کسانی است که از آتش خارج میشوند»».