آیه وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا وَ لا تُخاطِبْني فِي الَّذينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ [37]
و [اکنون] در محضر ما و طبق وحى ما، کشتى بساز. و درباره‌ي آن‌ها که ستم کردند با من سخن مگو [و شفاعت مکن] که [همه‌ی] آن‌ها غرق شدنى هستند»!
الصّادق (علیه السلام)- عن المفضل‌بن‌عمر کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) بِالْکُوفَهًْ ... فَقُلْتُ وَ کَانَتِ الْکُوفَهًُْ وَ مَسْجِدُهَا فِی زَمَنِ نُوحٍ (علیه السلام) فَقَالَ لِی نَعَمْ یَا مُفَضَّلُ وَ کَانَ مَنْزِلُ نُوحٍ (علیه السلام) وَ قَوْمِهِ فِی قَرْیَهًٍْ عَلَی مَنْزِلٍ مِنَ الْفُرَاتِ مِمَّا یَلِی غَرْبِیَّ الْکُوفَهًِْ فَقَالَ وَ کَانَ نُوحٌ (علیه السلام)رَجُلًا نَجَّاراً فَجَعَلَهُ اللَّهُ نَبِیّاً (وَ انْتَجَبَهُ وَ نُوحٌ (علیه السلام) أَوَّلُ مَنْ عَمِلَ سَفِینَهًًْ تَجْرِی عَلَی ظَهْرِ الْمَاءِ وَ إِنَّ نُوحاً (علیه السلام) لَبِثَ فِی قَوْمِهِ أَلْفَ سَنَهًٍْ إِلَّا خَمْسِینَ عاماً یَدْعُوهُمْ إِلَی الْهُدَی فَیَهْزَءُونَ بِهِ وَ یَسْخَرُونَ مِنْهُ فَلَمَّا رَأَی ذَلِکَ مِنْهُمْ دَعَا عَلَیْهِمْ فَقَالَ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنَ الْکافِرِینَ دَیَّاراً إِلَی قَوْلِهِ إِلَّا فاجِراً کَفَّاراً قَالَ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ یَا نُوحُ (علیه السلام) اصْنَعِ الْفُلْکَ وَ أَوْسِعْهَا وَ عَجِّلْ عَمَلَهَا بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا فَعَمِلَ نُوحٌ (علیه السلام) سَفِینَهًًْ فِی مَسْجِدِ الْکُوفَهًِْ بِیَدِهِ یَأْتِی بِالْخَشَبِ ... فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فِی کَمْ عَمِلَ نُوحٌ (علیه السلام) سَفِینَتَهُ حَتَّی فَرَغَ مِنْهَا قَالَ فِی دَوْرَیْنِ قُلْتُ وَ کَمِ الدَّوْرَیْنِ قَالَ ثَمَانِینَ سَنَهًًْ قُلْتُ وَ إِنَّ الْعَامَّهًَْ یَقُولُونَ عَمِلَهَا فِی خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ فَقَالَ کَلَّا کَیْفَ وَ اللَّهُ یَقُولُ وَ وَحْیِنا.
امام صادق (علیه السلام)- مفضّل‌بن‌عمر گوید: در کوفه در محضر امام صادق (علیه السلام) بودم... گفتم: «قدمت شهر کوفه و مسجد کوفه به روزگار نوح (علیه السلام) بر می‌گردد». فرمود: «آری، ای مفضّل! منزل نوح (علیه السلام) و مردم و قوم او در دهکده‌ای در فاصله‌ی یک منزل از رودخانه فرات و در غرب کوفه واقع شده بودند. حضرت نوح (علیه السلام) مردی بود که به نجّاری مشغول بود و خداوند متعال او را به پیامبری انتخاب نمود. نوح (علیه السلام) اوّلین انسانی است که کشتی ساخت و آن را به آب انداخت و روی آب حرکت کرد، وی در میان قوم خود نهصدوپنجاه سال زندگی کرد. در این مدّت آنان را به‌سوی خداوند متعال فرامی‌خواند امّا آن‌ها او را مسخره می‌کردند وقتی نوح (علیه السلام) این چنین‌دید، آن‌ها را نفرین‌کرد و فرمود: و نوح گفت: ای پروردگار من! بر روی زمین هیچ‌یک از کافران را مگذار. که اگر بگذاریشان، بندگانت را گمراه می‌کنند و جز فرزندانی فاجر و کافر نیاورند. (نوح/۲۷۲۶) سپس خداوند به نوح (علیه السلام) وحی کرد؛ «کشتی را تا آنجا که می‌توانی بزرگ بساز و با نظارت و الهامات ما در کار ساخت آن تعجیل کن». وی ساختِ کشتی را با دستان خود و در مسجد کوفه شروع کرد و چوب و الواح آن را از جاهای دور به آنجا منتقل می‌ساخت». گفتم: «فدای شما شوم! در چه مدّت زمانی، نوح (علیه السلام) کشتی خود را ساخت و از ساختِ آن فارغ شد»؟ فرمود: «در دو مرحله». عرض کردم: «این دو مرحله چند سال طول کشید»؟ فرمود: «هشتاد سال». گفتم: «عوام می‌گویند نوح (علیه السلام) کشتی را در پانصد سال ساخت». فرمود: «این‌چنین نیست». مگر خداوند نفرموده است: وَ وَحْیِنَا [بنابراین با کمک وحی الهی این مقدار طول نمی‌کشد].
الصّادق (علیه السلام)- سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ دَخَلْتُ أَنَا وَ الْمُفَضَّلُ‌بْنُ‌عُمَرَ وَ أَبُو بَصِیرٍ وَ أَبَانُ‌بْنُ‌تَغْلِبَ عَلَی مَوْلَانَا أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَرَأَیْنَاهُ جَالِساً عَلَی التُّرَابِ وَ هُوَ یَبْکِی بُکَاءَ الْوَالِهِ الثَّکْلَی ذَاتَ الْکَبِدِ الْحَرَّی ... فَاسْتَطَارَتْ عُقُولُنَا وَلَهاً وَ تَصَدَّعَتْ قُلُوبُنَا جَزَعاً فَقُلْنَا لَا أَبْکَی اللَّهُ یَا ابْنَ خَیْرِ الْوَرَی ... قَالَ فَزَفَرَ الصَّادِقُ (علیه السلام) زَفْرَهًًْ انْتَفَخَ مِنْهَا جَوْفُهُ وَ اشْتَدَّ مِنْهَا خَوْفُهُ وَ قَالَ وَیْکُمْ إِنِّی نَظَرْتُ فِی کِتَابِ الْجَفْرِ صَبِیحَهًَْ هَذَا الْیَوْمِ وَ تَأَمَّلْتُ فِیهِ مَوْلِدَ قَائِمِنَا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وَ غِیبَتَهُ وَ إِبْطَاءَهُ وَ طُولَ عُمُرِهِ وَ بَلْوَی الْمُؤْمِنِینَ بِهِ مِنْ بَعْدِهِ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ فَأَخَذَتْنِی الرِّقَّهًُْ وَ اسْتَوْلَتْ عَلَیَّ الْأَحْزَانُ فَقُلْنَا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَرِّمْنَا بِإِشْرَاکِکَ إِیَّانَا فِی بَعْضِ مَا أَنْتَ تَعْلَمُهُ مِنْ عِلْمٍ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَدَارَ فِی الْقَائِمِ مِنَّا ثَلَاثَهًًْ أَدَارَهَا فِی ثَلَاثَهًٍْ مِنَ الرُّسُلِ قَدَّرَ مَوْلِدَهُ تَقْدِیرَ مَوْلِدِ مُوسَی (علیه السلام) وَ قَدَّرَ غَیْبَتَهُ تَقْدِیرَ غَیْبَهًِْ عِیسَی (علیه السلام) وَ قَدَّرَ إِبْطَاءَهُ تَقْدِیرَ إِبْطَاءِ نُوحٍ (علیه السلام) وَ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ عُمُرَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ أَعْنِی الْخَضِرَ (علیه السلام) دَلِیلًا عَلَی عُمُرِهِ فَقُلْتُ اکْشِفْ لَنَا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَنْ وُجُوهِ هَذِهِ الْمَعَانِی ... فقَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا إِبْطَاءُ نُوحٍ (علیه السلام) فَإِنَّهُ لَمَّا اسْتَنْزَلَ الْعُقُوبَهًَْ عَلَی قَوْمِهِ مِنَ السَّمَاءِ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ جبرئیل (علیه السلام) الرُّوحَ الْأَمِینَ (علیه السلام) بِسَبْعَهًِْ نَوَیَاتٍ فَقَالَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ لَکَ إِنَّ هَؤُلَاءِ خَلَائِقِی وَ عِبَادِی وَ لَسْتُ أُبِیدُهُمْ بِصَاعِقَهًٍْ مِنْ صَوَاعِقِی إِلَّا بَعْدَ تَأْکِیدِ الدَّعْوَهًِْ وَ إِلْزَامِ الْحُجَّهًِْ فَعَاوِدْ اجْتِهَادَکَ فِی الدَّعْوَهًِْ لِقَوْمِکَ فَإِنِّی مُثِیبُکَ عَلَیْهِ وَ اغْرِسْ هَذَا النَّوَی فَإِنَّ لَکَ فِی نَبَاتِهَا وَ بُلُوغِهَا وَ إِدْرَاکِهَا إِذَا أَثْمَرَتِ الْفَرَجَ وَ الْخَلَاصَ فَبَشِّرْ بِذَلِکَ مَنْ تَبِعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَلَمَّا نَبَتَتِ الْأَشْجَارُ وَ تَأَزَّرَتْ وَ تَسَوَّقَتْ وَ تَغَصَّنَتْ وَ أَثْمَرَتْ وَ زَهَا الثَّمَرُ عَلَیْهَا بَعْدَ زَمَنٍ طَوِیلٍ اسْتَنْجَزَ مِنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی الْعِدَهًَْ فَأَمَرَهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْ یَغْرِسَ مِنْ نَوَی تِلْکَ الْأَشْجَارِ وَ یُعَاوِدَ الصَّبْرَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ یُؤَکِّدَ الْحُجَّهًَْ عَلَی قَوْمِهِ فَأَخْبَرَ بِذَلِکَ الطَّوَائِفَ الَّتِی آمَنَتْ بِهِ فَارْتَدَّ مِنْهُمْ ثَلَاثُ مِائَهًِْ رَجُلٍ وَ قَالُوا لَوْ کَانَ مَا یَدَّعِیهِ نُوحٌ (علیه السلام) حَقّاً لَمَا وَقَعَ فِی وَعْدِ رَبِّهِ خُلْفٌ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یَزَلْ یَأْمُرُهُ عِنْدَ کُلِّ مَرَّهًٍْ أَنْ یَغْرِسَهَا تَارَهًًْ بَعْدَ أُخْرَی إِلَی أَنْ غَرَسَهَا سَبْعَ مَرَّاتٍ فَمَا زَالَتْ تِلْکَ الطَّوَائِفُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ تَرْتَدُّ مِنْهُمْ طَائِفَهًٌْ إِلَی أَنْ عَادَ إِلَی نَیِّفٍ وَ سَبْعِینَ رَجُلًا فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عِنْدَ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ قَالَ یَا نُوحُ (علیه السلام) الْآنَ أَسْفَرَ الصُّبْحُ عَنِ اللَّیْلِ لِعَیْنِکَ حِینَ صَرَّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ صَفَا الْأَمْرُ لِلْإِیمَانِ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَهًًْ فَلَوْ أَنِّی أَهْلَکْتُ الْکُفَّارَ وَ أَبْقَیْتُ مَنْ قَدِ ارْتَدَّ مِنَ الطَّوَائِفِ الَّتِی کَانَتْ آمَنَتْ بِکَ لَمَا کُنْتُ صَدَقْتُ وَعْدِیَ السَّابِقَ لِلْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ أَخْلَصُوا التَّوْحِیدَ مِنْ قَوْمِکَ وَ اعْتَصَمُوا بِحَبْلِ نُبُوَّتِکَ بِأَنْ أَسْتَخْلِفَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ أُمَکِّنَ لَهُمْ دِینَهُمْ وَ أُبَدِّلَ خَوْفَهُمْ بِالْأَمْنِ لِکَیْ تَخْلُصَ الْعِبَادَهًُْ لِی بِذَهَابِ الشَّکِّ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَ کَیْفَ یَکُونُ الِاسْتِخْلَافُ وَ التَّمْکِینُ وَ بَدَلُ الْخَوْفِ بِالْأَمْنِ مِنِّی لَهُمْ مَعَ مَا کُنْتُ أَعْلَمُ مِنْ ضَعْفِ یَقِینِ الَّذِینَ ارْتَدُّوا وَ خُبْثِ طِینَتِهِمْ وَ سُوءِ سَرَائِرِهِمُ الَّتِی کَانَتْ نَتَائِجَ النِّفَاقِ وَ سُنُوحَ الضَّلَالَهًِْ فَلَوْ أَنَّهُمْ تَسَنَّمُوا مِنِّی مِنَ الْمُلْکِ الَّذِی أُوتِیَ الْمُؤْمِنِینَ وَقْتَ الِاسْتِخْلَافِ إِذَا أَهْلَکْتُ أَعْدَاءَهُمْ لَنَشَقُوا رَوَائِحَ صِفَاتِهِ وَ لَاسْتَحْکَمَتْ سَرَائِرُ نِفَاقِهِمْ وَ تَأَبَّدَ حِبَالُ ضَلَالَهًِْ قُلُوبِهِمْ وَ کَاشَفُوا إِخْوَانَهُمْ بِالْعَدَاوَهًِْ وَ حَارَبُوهُمْ عَلَی طَلَبِ الرِّئَاسَهًِْ وَ التَّفَرُّدِ بِالْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ کَیْفَ یَکُونُ التَّمْکِینُ فِی الدِّینِ وَ انْتِشَارُ الْأَمْرِ فِی الْمُؤْمِنِینَ مَعَ إِثَارَهًِْ الْفِتَنِ وَ إِیقَاعِ الْحُرُوبِ کَلَّا فَ اصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) وَ کَذَلِکَ الْقَائِمُ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تَمْتَدُّ أَیَّامُ غَیْبَتِهِ لِیُصَرِّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ یَصْفُوَ الْإِیمَانُ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَهًًْ مِنَ الشِّیعَهًِْ الَّذِینَ یُخْشَی عَلَیْهِمُ النِّفَاقُ إِذَا أَحَسُّوا بِالِاسْتِخْلَافِ وَ التَّمْکِینِ وَ الْأَمْنِ الْمُنْتَشِرِ فِی عَهْدِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف).
امام صادق (علیه السلام)- سدیر صیرفی گفت: «من، مفضّل‌بن‌عمر، ابوبصیر و ابان‌بن‌تغلب به حضور امام جعفر صادق (علیه السلام) شرفیاب شدیم. دیدیم حضرت روی زمین نشسته و چون پدر فرزند مرده و جگر سوخته گریه می‌کرد. هوش از سر ما پرید، حیران شدیم و دل ما از جا کنده شد. عرض کردیم: «ای فرزند بهترین مردم روی زمین! خدا دیدگان شما را نگریاند»!. حضرت آه عمیقی کشید که از اثر آن سینه‌اش برآمد و نگرانی‌اش زیاد شد و فرمود: «وای بر شما! امروز صبح در کتاب جفر (علمی از علوم غربیه) نگریسته و تأمّل کردم و در آن کتاب مطالعه کردم. تأمّل در ولادت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ما و غیبتش به تأخیرافتادن آن، طول عمرش و پس از آن امتحان‌شدن مؤمنان به‌وسیله‌ی او در آن زمان، دلم را شکست و اندوه بر من غلبه کرد». عرض کردیم: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! ما را نیز در اطّلاع قسمتی از آنچه در این‌باره می‌دانید سهیم نموده و سرافراز فرمایید». فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی سه چیز را که در مورد سه پیامبر عملی ساخت، در خصوص قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ما نیز عملی می‌سازد: ولادت او را مانند ولادت موسی (علیه السلام)، غیبتش را چون غیبت عیسی (علیه السلام) و طول عمرش را بسان طول عمر نوح (علیه السلام) مقدّر فرموده است و به همین خاطر طول عمر بنده‌ی صالح خدا، یعنی خضر (علیه السلام) را دلیل طول عمر او قرار داده است». عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! علل این معانی [و تشابه به پیامبران] را برای ما شرح بده»... امام (علیه السلام) فرمود: «زمانی‌که نوح (علیه السلام) از خداوند خواست تا بر قومش عذاب فروفرستد، جبرئیل از نزد خداوند هفت عدد هسته نزد وی آورد و فرمود: «ای پیغمبر خدا!، پروردگار می‌فرماید: این‌ها مخلوق و بندگان من هستند. آن‌ها را با صاعقه هلاک نمی‌گردانم، مگر بعد از آنکه دعوت آنان [به‌سوی من] مؤکّد و حجّت بر آنان تمام شده باشد. پس دوباره تلاش خود را برای دعوت قومت به خداپرستی انجام بده، که در مقابل آن به تو ثواب خواهیم داد. این هسته‌ها را کشت کن و به رشد و رسیدگی آن‌ها رسیدگی کن موقعی که روییدند و به حدّ کمال رسیدند و بارور شدند، هنگام نزول رحمت‌الهی فرارسد و از شرّ قوم آسوده خواهی‌شد و با این خبر مؤمنانی که از تو تبعیّت می‌کنند را مژده بده». چون درخت‌ها روییدند و شاخ و برگ درآوردند و باردار شدند و بعد از مدّتی طولانی چنانکه باید ثمر دادند. نوح (علیه السلام) از خداوند درخواست نمود که طبق وعده، او را از شرّ قوم خلاصی دهد، ولی خداوند تبارک‌وتعالی دوباره دستور داد که هسته‌ی آن درخت‌ها را بکارد و صبر پیشه‌گیرد و سعی و تلاش کند و حجّت را بر قوم تأکید کند. نوح (علیه السلام) حکم جدید را به اطلاع کسانی که به وی ایمان آورده بودند رساند و سیصدتن از آن‌ها از وی برگشتند و گفتند: «اگر دعوت نوح (علیه السلام) حقّ بود، نباید خدایش خلف وعده می‌کرد». سپس خداوند متعال هفت‌بار پی‌درپی او را مأمور به کشت تخم آن درخت نمود و هربار گروهی از مؤمنین از وی رو برمی‌تافتند؛ تا اینکه پیروان او مردّد شدند و به هفتاد و چند مرد تقلیل یافتند. آنگاه خداوند به وی وحی فرستاد: «نقاب شب ظلمانی از چهره‌ی صبح نورانی در پیش رویت برداشته شد. زیرا حقّ آشکار گشت و نور ایمان از زنگار ارتداد کسانی که دارای سرشت پلید بودند پاک گردید. اگر من کفّار را نابود کنم، ولی کسانی را که به تو ایمان آورده بودند امّا بعد از تو روی برتافته و مرتد گشتند را باقی گذارم، به وعده خود که به مؤمنین سابق قومت، که در ایمان به یگانگی خدا اخلاص ورزیده و به ریسمان پیغمبریت چنگ زده‌اند، عمل نکرده‌ام؛ آن وعده که آن‌ها را در روی زمین جای‌دهم، در دین ثابت بدارم و ترس آن‌ها را تبدیل به امن کنم، تا شک از لوح دلشان برطرف شود و مرا با اخلاص، پرستش کنند. چطور ممکن بود کسانی را که مرتد شدند، در زمین جای دهم؟ دینشان را ثابت نگهدارم؟ و ترسشان را تبدیل به امن کنم؟! درصورتی که می‌دانم، ایمانی پلید و باطنی بد دارند. اگر در موقع نابودساختن دشمنان، که می‌خواستم مؤمنان را در زمین جای دهم، آن طایفه‌ی مرتد بوی مُلک و حکومتی را که به مؤمنین داده شده، استشمام می‌کردند، در نفاق و گمراهی راسخ‌تر می‌گشتند و با برادران خود به دشمنی بر می‌خواستند و به‌خاطر ریاست با آن‌ها می‌جنگیدند، بنابراین با این فتنه‌ها و جنگ‌ها با برادران چطور ممکن است تمکین از دین و انتشار ایمان در میان مؤمنین جمع شود؟! هرگز چنین نمی‌شد. فَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا؛ پس اکنون با امداد و وحی ما کشتی را بساز! سپس امام صادق (علیه السلام) فرمود: «همین‌گونه غیبت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) طولانی می‌گردد تا حق آشکار شود و نور ایمان از زنگار ارتداد دل شیعیانی که دارای سرشت پلید هستند پاک شود همان کسانی که این احتمال می‌رود که اگر [با ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و] در زمان حضر قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از جانشینی و بهره‌بردن از امکانات و امنیّت فراگیر آن زمان بهره‌مند شود، [به خاطر سرشت پلیدشان] به نفاق و دورویی گرفتار شوند».
الصّادق (علیه السلام)- بَقِیَ نُوحٌ (علیه السلام) فِی قَوْمِهِ ثَلَاثَ مِائَهًِْ سَنَهًٍْ یَدْعُوهُمْ إِلَی اللَّهِ فَلَمْ یُجِیبُوهُ فَهَمَّ أَنْ یَدْعُوَ عَلَیْهِمْ فَوَافَاهُ عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ قَبِیلٍ مِنْ قَبَائِلِ مَلَائِکَهًِْ سَمَاءِ الدُّنْیَا وَ هُمُ الْعُظَمَاءُ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ فَقَالَ لَهُمْ نُوحٌ (علیه السلام) مَا أَنْتُمْ فَقَالُوا نَحْنُ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ قَبِیلٍ مِنْ قَبَائِلِ مَلَائِکَهًِْ السَّمَاءِ الدُّنْیَا وَ إِنَّ غِلَظَ مَسِیرَهًِْ سَمَاءِ الدُّنْیَا خَمْسُمِائَهًِْ عَامٍ وَ مِنْ سَمَاءِ الدُّنْیَا إِلَی الدُّنْیَا مَسِیرَهًُْ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ وَ خَرَجْنَا عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ وَافَیْنَاکَ فِی هَذَا الْوَقْتِ فَنَسْأَلُکَ أَنْ لَا تَدْعُوَ عَلَی قَوْمِک قَالَ نُوحٌ (علیه السلام) أَجَّلْتُهُمْ ثَلَاثَمِائَهًِْ سَنَهًٍْ فَلَمَّا أَتَی عَلَیْهِمْ سِتُّمِائَهًِْ سَنَهًٍْ وَ لَمْ یُؤْمِنُوا هَمَّ أَنْ یَدْعُوَ عَلَیْهِمْ فَوَافَاهُ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ قَبِیلٍ مِنْ قَبَائِلِ مَلَائِکَهًِْ سَمَاءِ الثَّانِیَهًِْ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) مَنْ أَنْتُمْ قَالُوا نَحْنُ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ قَبِیلٍ مِنْ قَبَائِلِ مَلَائِکَهًِْ سَمَاءِ الثَّانِیَهًِْ وَ غِلَظُ سَمَاءِ الثَّانِیَهًِْ مَسِیرَهًُْ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ وَ مِنْ سَمَاءِ الثَّانِیَهًِْ إِلَی سَمَاءِ الدُّنْیَا مَسِیرَهًُْ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ وَ غِلَظُ سَمَاءِ الدُّنْیَا مَسِیرَهًُْ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ وَ مِنَ السَّمَاءِ الدُّنْیَا إِلَی الدُّنْیَا مَسِیرَهًُْ خَمْسِمِائَهًِْ عَامٍ خَرَجْنَا عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ وَافَیْنَاکَ ضَحْوَهًًْ نَسْأَلُکَ أَنْ لَا تَدْعُوَ عَلَی قَوْمِکَ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) قَدْ أَجَّلْتُهُمْ ثَلَاثَمِائَهًِْ سَنَهًٍْ فَلَمَّا أَتَی عَلَیْهِمْ تِسْعُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ وَ لَمْ یُؤْمِنُوا هَمَّ أَنْ یَدْعُوَ عَلَیْهِمْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنَّهُ لَنْ یُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِکَ إِلَّا مَنْ قَدْ آمَنَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما کانُوا یَفْعَلُونَ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) رَبِّ لا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنَ الْکافِرِینَ دَیَّاراً إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبادَکَ وَ لا یَلِدُوا إِلَّا فاجِراً کَفَّاراً فَأَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یَغْرِسَ النَّخْلَ فَأَقْبَلَ یَغْرِسُ النَّخْلَ فَکَانَ قَوْمُهُ یَمُرُّونَ بِهِ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُ وَ یَسْتَهْزِءُونَ بِهِ وَ یَقُولُونَ شَیْخٌ قَدْ أَتَی لَهُ تِسْعُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ یَغْرِسُ النَّخْلَ وَ کَانُوا یَرْمُونَهُ بِالْحِجَارَهًِْ فَلَمَّا أَتَی لِذَلِکَ خَمْسُونَ سَنَهًًْ وَ بَلَغَ النَّخْلُ وَ اسْتَحْکَمَ أُمِرَ بِقَطْعِهِ فَسَخِرُوا مِنْهُ وَ قَالُوا بَلَغَ النَّخْلُ مَبْلَغَهُ ... وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ کُلَّما مَرَّ عَلَیْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْکُمْ کَما تَسْخَرُونَ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ فَأَمَرَهُ اللَّهُ أَنْ یَتَّخِذَ السَّفِینَهًَْ وَ أَمَرَ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) أَنْ یَنْزِلَ عَلَیْهِ وَ یُعَلِّمَهُ کَیْفَ یَتَّخِذُهَا فَقَدَّرَ طُولَهَا فِی الْأَرْضِ أَلْفاً وَ مِائَتَیْ ذِرَاعٍ وَ عَرْضَهَا ثَمَانَ مِائَهًِْ ذِرَاعٍ وَ طُولُهَا فِی السَّمَاءِ ثَمَانُونَ ذِرَاعاً فَقَالَ یَا رَبِّ مَنْ یُعِینُنِی عَلَی اتِّخَاذِهَا فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ نَادِ فِی قَوْمِکَ مَنْ أَعَانَنِی عَلَیْهَا وَ نَجَرَ مِنْهَا شَیْئاً صَارَ مَا یَنْجُرُهُ ذَهَباً وَ فِضَّهًًْ فَنَادَی نُوحٌ (علیه السلام) فِیهِمْ بِذَلِکَ فَأَعَانُوهُ عَلَیْهِمْ وَ کَانُوا یَسْخَرُونَ مِنْهُ وَ یَقُولُونَ یَتَّخِذُ سَفِینَهًًْ فِی الْبَرِّ.
امام صادق (علیه السلام)- نوح (علیه السلام) به مدّت سیصدسال قومش را به‌سوی خداوند متعال دعوت کرد، امّا اجابتش نکردند. و خواست که آن‌ها را نفرین‌کند، امّا به وقت برآمدن آفتاب، با دوازده‌هزار قبیله از قبایل فرشتگان آسمان دنیا برخورد کرد که از بزرگان فرشته‌ها بودند. نوح (علیه السلام) به آنان گفت: «شما کیستید»؟! گفتند: «ما دوازده‌هزار قبیله، از قبایل فرشته‌های آسمان دنیاییم و مسیر عرض آسمان دنیا که به‌اندازه‌ی پانصدسال است و از آسمان دنیا تا دنیا، که پانصدسال دیگر است را پیموده‌ایم. ما هنگام طلوع آفتاب، بیرون آمدیم [و راه افتادیم] و هم‌اکنون با تو روبرو گشته‌ایم. از تو درخواست می‌کنیم که قومت را نفرین نکنی». نوح (علیه السلام) گفت: «سیصدسال به آنان مهلت می‌دهم». وقتی ششصدسال کامل گشت و آنان ایمان نیاوردند، خواست آن‌ها را نفرین کند که با دوازده هزار قبیله، از قبایل فرشتگان آسمان دوّم مواجّه شد. نوح (علیه السلام) گفت: «شما کیستید»؟! گفتند: «ما دوازده هزار قبیله، از قبایل فرشتگان آسمان دوّم هستیم. عرض مسیر آسمان دوّم به‌اندازه‌ی مسافت پانصدسال است و از آسمان دوّم تا آسمان دنیا، به‌اندازه‌ی پانصدسال دیگر و عرض آسمان دنیا نیز پانصدسال است و از آسمان دنیا تا دنیا، نیز پانصدسال است. ما به هنگام طلوع آفتاب به راه افتاده‌ایم و به وقت چاشت [که خورشید تازه در حال بالارفتن است] با تو مواجه شده‌ایم؛ تا از تو بخواهیم که قومت را نفرین نکنی». نوح (علیه السلام) گفت: «سیصدسال دیگر به آنان مهلت می‌دهم [و نفرین را به تأخیر می‌اندازم]». وقتی که نهصدسال مهلتشان به‌سر آمد و باز ایمان‌نیاوردند خواست که نفرینشان کند. پس خداوند متعال آیه: و به نوح وحی رسید که از قوم تو جز آن گروه که ایمان آورده‌اند، دیگر ایمان نخواهند آورد. از کردار آنان اندوهگین مباش. (هود/۳۶) را نازل کرد. نوح (علیه السلام) عرض کرد: و نوح گفت: ای پروردگار من! بر روی زمین هیچ‌یک از کافران را مگذار. که اگر بگذاریشان، بندگانت را گمراه می‌کنند و جز فرزندانی فاجر و کافر نیاورند چیست؟ (نوح/۲۷۲۶) سپس خداوند به وی فرمان داد که نهال خرما بکارد. نوح (علیه السلام) مشغول این کار شد، قومش بر او می‌گذشتند و او را مسخره کرده، به او می‌خندیدند و می‌گفتند: «پیر مردی که نهصد سال دارد، نهال می‌کارد»! و نوح (علیه السلام) را با سنگ می‌زدند. وقتی‌که از این تاریخ پنجاه‌سال گذشت و درخت خرما تنومند و مُحکم گشت، پروردگار فرمان قطع‌کردن آن را داد. قوم نوح (علیه السلام) دوباره او را مسخره کردند و می‌گفتند: «درخت خرما رسیده است»! و پروردگار نیز چنین فرمود: و هر زمان گروهی از اشراف قومش بر او می‌گذشتند، او را مسخره می‌کردند؛ [ولی نوح] گفت: «اگر ما را مسخره می‌کنید، ما نیز شما را همین‌گونه مسخره خواهیم کرد. به‌زودی خواهید دانست. (هود/۳۹۳۸) پروردگار به نوح (علیه السلام) فرمان داد که ساخت کشتی را شروع کند و به جبرئیل فرمان‌داد که نزد او برود و به او یاد بدهد که چگونه کشتی بسازد و او طول کشتی را هزارودویست ذراع و عرض آن را هشتصدذراع و ارتفاع آن را هشتاد ذراع، اندازه‌گیری کرد. نوح (علیه السلام) عرض کرد: «پروردگارا! چه کسی در ساخت آن به من کمک می‌کند»؟ خداوند به او وحی کرد: «در میان قومت فریاد بزن که هرکس در ساخت کشتی به من یاری برساند و بخشی از آن را نجّاری کند هرآنچه نجّاری کرده بعداً برای او تبدیل به نقره و طلا می‌شود». پس نوح (علیه السلام) در میان قومش بانگ برآورد امّا باز قومش او را مسخره کرده و گفتند: «نوح (علیه السلام) در خشکی شروع به ساختن کشتی می‌کند»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یَهْلِکَ قَوْمَ نُوحٍ (علیه السلام) أَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ أَنْ شُقَّ أَلْوَاحَ السَّاجِ فَلَمَّا شَقَّهَا لَمْ یَدْرِ مَا یَصْنَعُ بِهَا فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَأَرَاهُ هَیْئَهًَْ السَّفِینَهًِْ وَ مَعَهُ تَابُوتٌ فِیهِ مِائَهًُْ أَلْفِ مِسْمَارٍ وَ تِسْعَهًٌْ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ مِسْمَارٍ فَسَمَّرَ بِالْمَسَامِیرِ کُلِّهَا السَّفِینَهًَْ إِلَی أَنْ بَقِیَتْ خَمْسَهًُْ مَسَامِیرَ فَضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی مِسْمَارٍ مِنْهَا فَأَشْرَقَ فِی یَدِهِ وَ أَضَاءَ کَمَا یُضِیءُ الْکَوْکَبُ الدُّرِّیُّ فِی أُفُقِ السَّمَاءِ فَتَحَیَّرَ مِنْ ذَلِکَ نُوحٌ (علیه السلام) فَأَنْطَقَ اللَّهُ ذَلِکَ الْمِسْمَارَ بِلِسَانٍ طَلْقٍ ذَلْقٍ فَقَالَ عَلَی اسْمِ خَیْرِ الْأَنْبِیَاءِ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَهَبَطَ عَلَیْهِ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ یَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مَا هَذَا الْمِسْمَارُ الَّذِی مَا رَأَیْتُ مِثْلَهُ قَالَ هَذَا بِاسْمِ خَیْرِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَسْمِرْهُ فِی أَوَّلِهَا عَلَی جَانِبِ السَّفِینَهًِْ الْیَمِینِ ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَی مِسْمَارٍ ثَانٍ فَأَشْرَقَ وَ أَنَارَ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) وَ مَا هَذَا الْمِسْمَارُ قَالَ مِسْمَارُ أَخِیهِ وَ ابْنِ عَمِّهِ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَأَسْمِرْهُ عَلَی جَانِبِ السَّفِینَهًِْ الْیَسَارِ فِی أَوَّلِهَا ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی مِسْمَارٍ ثَالِثٍ فَزَهَرَ وَ أَشْرَقَ وَ أَنَارَ فَقَالَ هَذَا مِسْمَارُ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) فَأَسْمِرْهُ إِلَی جَانِبِ مِسْمَارِ أَبِیهَا ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی مِسْمَارٍ رَابِعٍ فَزَهَرَ وَ أَنَارَ فَقَالَ هَذَا مِسْمَارُ الْحَسَنِ (علیه السلام) فَأَسْمِرْهُ إِلَی جَانِبِ مِسْمَارِ أَبِیهِ ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی مِسْمَارٍ خَامِسٍ فَأَشْرَقَ وَ أَنَارَ وَ بَکَی فَقَالَ یَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مَا هَذِهِ النَّدَاوَهًُْ فَقَالَ هَذَا مِسْمَارُ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) سَیِّدِ الشُّهَدَاءِ فَأَسْمِرْهُ إِلَی جَانِبِ مِسْمَارِ أَخِیهِ ثُمَّ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ حَمَلْناهُ عَلی ذاتِ أَلْواحٍ وَ دُسُرٍ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) اأَلْوَاحُ خُشُبُ السَّفِینَهًِْ وَ نَحْنُ دُّسُرُ لَوْلَانَا مَا سَارَتِ السَّفِینَهًُْ بِأَهْلِهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هنگامی‌که خداوند خواست قوم نوح (علیه السلام) را نابود کند، به او وحی کرد که تخته‌های درخت ساج را دونیم سازد. چون این کار را انجام داد، نمی‌دانست با آن‌ها چه باید بکند. جبرئیل نازل شد و شکل کشتی را به او نمایاند. او جعبه‌ای هم با خود آورده بود که صدوبیست‌ونه‌هزار میخ در آن بود. حضرت نوح (علیه السلام) میخ‌ها را به تخته‌ها کوبید [و کشتی را محکم کرد] تا پنج میخ باقی ماند. به یکی از آن‌ها دست زد. در کف دستش درخشید و نوری [از آن] ساطع شد؛ چنانکه ستاره‌ای پرنور در آسمان نورافشانی کند. نوح (علیه السلام) تعجّب کرد. خداوند آن میخ را به سخن واداشت و به زبان فصیح و گویا گفت: «نام بهترین پیامبران، محمّدبن‌عبدالله (صلی الله علیه و آله) بر من [نوشته شده] است». جبرئیل (علیه السلام) بر نوح (علیه السلام) فرود آمد؛ نوح (علیه السلام) از او پرسید: «این چه میخی است که تاکنون مانند آن را ندیده‌ام»؟ گفت: «این میخ به نام بهترین مخلوق خداوند از ابتدا تا انتهای خلقت، محمّدبن‌عبداللَّه (صلی الله علیه و آله) است. آن را بر سمت راست جلوی کشتی بکوب». بعد دستش را به میخ دوّم زد؛ آن هم درخشیده و پرتو افشاند. نوح به جبرئیل گفت: «این چه میخی‌است»؟ جبرئیل گفت: «این میخ به نام برادر و پسر عمویش علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است؛ آن را در جلوی کشتی سمت چپ بکوب». بعد به میخ سوّم دست‌زد؛ درخشید و نور داد. جبرئیل گفت: «این میخ به نام فاطمه (سلام الله علیها) است؛ آن را کنار میخی که به نام پدرش بود، بکوب». دست برد و میخ چهارم را گرفت؛ آن هم روشنی‌داد و پرتو افشاند. جبرئیل گفت: «این میخ به نام امام حسن (علیه السلام) است؛ آن را در کنار میخی که به نام پدرش بود، بکوب». سپس دستش را به میخ پنجم زد. از آن هم فروغی برخاست، نور افشاند و گریست. نوح (علیه السلام) گفت: «ای جبرئیل! این گریه‌وزاری چیست»؟ جبرئیل گفت: «این میخ به نام حسین‌بن‌علی (علیه السلام) سرور شهیدان است؛ آن را در کنار میخی که به نام برادرش بود، بکوب». سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) این آیه را خواند: و او را بر [کشتی] دارای تخته‌ها و میخ‌ها سوار کردیم. (قمر/۱۳) پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «أَلْواحٍ، چوب‌های کشتی و ما، دُسُر؛ میخ‌های آن بودیم و اگر ما نبودیم کشتی مسافرانش را حرکت نمی‌داد».