آیه ۱۵ - سوره هود

آیه مَنْ كانَ يُريدُ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زينَتَها نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمالَهُمْ فيها وَ هُمْ فيها لا يُبْخَسُونَ [15]

کسانى که زندگى دنیا و زینت آن را بخواهند، [نتیجه] اعمالشان را در همین دنیا به‌طور کامل به آن‌ها مى‌دهیم و چیزى در این [دنیا] از آن‌ها کم و کاست نخواهد شد.

۱
(هود/ ۱۵)

الصّادق (علیه السلام)- سَأَلَ رَجُلٌ أَبِی (علیه السلام) بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ الْمَوْقِفِ فَقَالَ أَ تَرَی یُخَیِّبُ اللَّهُ هَذَا الْخَلْقَ کُلَّهُ فَقَالَ أَبِی (علیه السلام) مَا وَقَفَ بِهَذَا الْمَوْقِفِ أَحَدٌ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مُؤْمِناً کَانَ أَوْ کَافِراً إِلَّا أَنَّهُمْ فِی مَغْفِرَتِهِمْ عَلَی ثَلَاثِ مَنَازِلَ مؤمن غفر الله له الی ان قال و کَافِرٌ وَقَفَ هَذَا الْمَوْقِفَ زِینَهًَْ الْحَیَاهًِْ الدُّنْیَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ إِنْ تَابَ مِنَ الشِّرْکِ فِیمَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِهِ وَ إِنْ لَمْ یَتُبْ وَفَّاهُ أَجْرَهُ وَ لَمْ یَحْرِمْهُ أَجْرَ هَذَا الْمَوْقِفِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ مَنْ کانَ یُرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ أُولئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَ حَبِطَ ما صَنَعُوا فِیها وَ باطِلٌ ما کانُوا یَعْمَلُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- مردی از پدرم (امام باقر (علیه السلام)) بعد از تمام‌شدن وقوف در عرفات پرسید: «آیا خداوند همه‌ی این مردم را ناامید کرده و دعاهایشان را نمی‌پذیرد»؟! پدرم فرمود: «هرکس که در این صحرا توقّف نماید خداوند او را می‌آمرزد، خواه مؤمن باشد یا کافر. البتّه آمرزیده‌شدگان در سه مرتبه قرار دارند: اوّل، فرد مؤمنی است که خداوند او را بخشیده و ... و سوّم، کافری است که به خاطر زینت زندگی دنیا در اینجا حضور یافته که خداوند تمامی گناهانی را که تاکنون مرتکب شده است را می‌آمرزد به شرط آنکه در مابقی عمرش از کفر و شرک، توبه کند. امّا اگر توبه نکند، پروردگار مزدش را کامل به او عطا می‌فرماید و او را از اجر حضور در این مکان، محروم نمی‌گرداند؛ زیرا خود فرموده است: مَن کَانَ یُرِیدُ الحَیَاةَ الدُّنْیَا وَ زِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَ هُمْ فِیهَا لاَ یُبْخَسُونَ، أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الآخِرَةِ إِلاَّ النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَ بَاطِلٌ مَّا کَانُواْ یَعْمَلُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۲۰
الکافی، ج۴، ص۵۲۱/ القمی، ج۱، ص۷۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۵۴۶/ مستدرک الوسایل، ج۱۰، ص۳۱/ البرهان/ نور الثقلین
۲
(هود/ ۱۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عن عبدالله‌بن‌مسعود: سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ یَأْکُلُونَ طَیِّبَ الطَّعَامِ وَ أَلْوَانَهَا وَ یَرْکَبُونَ الدَّوَابَّ وَ یَتَزَیَّنُونَ بِزِینَهًِْ الْمَرْأَهًِْ لِزَوْجِهَا وَ یَتَبَرَّجُونَ تَبَرُّجَ النِّسَاءِ وَ زِیُّهُنَّ مِثْلُ زِیِّ الْمُلُوکِ الْجَبَابِرَهًِْ وَ هُمْ مُنَافِقُو هَذِهِ الْأُمَّهًِْ فِی آخِرِ الزَّمَان ... یَدَّعُونَ أَنَّهُمْ عَلَی دِینِی وَ سُنَّتِی وَ مِنْهَاجِی وَ شَرَائِعِی إِنَّهُمْ مِنِّی بِرَاءٌ وَ أَنَا مِنْهُمْ بَرِیءٌ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تُجَالِسُوهُمْ فِی الْمَلَإِ وَ لَا تُبَایِعُوهُمْ فِی الْأَسْوَاقِ وَ لَا تَهْدُوهُمُ الطَّرِیقَ وَ لَا تَسْقُوهُمُ الْمَاءَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی مَنْ کانَ یُرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ الْآیَهًَْ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ نَصِیب.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [خطاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) به عبدالله‌بن‌مسعود]: پس از من گروهی [در آخر الزمان] می‌آیند که غذاهای رنگین و گوارا می‌خورند، چهارپایان را سوار می‌شوند، مانند زنان که برای شوهر آرایش می‌کنند، آرایش کنند. آرایش خود را مانند زنان به دیگران نشان می‌دهند، لباسشان، لباس پادشاهان ستمگر می‌باشد. اینان در آخرالزمان منافقان امّت هستند ... آنان ادّعا می‌کنند که بر دین و سنّت، در راه و روش من هستند. آنان از [روش] من به دور و من از آنان بیزارم. ای پسر مسعود! با آنان در اجتماع هم‌نشینی ننمایید، در بازار با ایشان خرید و فروش نکنید، راه را نشانشان ندهید، آب به آن‌ها ندهید. خدای متعال فرموده است: مَنْ کانَ یُرِیدُ الحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ و خدای متعال می‌فرماید: هرکس کشت آخرت را بخواهد به کشته‌اش می‌افزاییم و هرکس کشت دنیا را بخواهد به او عطا می‌کنیم، ولی دیگر در کشت آخرتش نصیبی نیست. (شوری/۲۰)

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۲۲
بحار الأنوار، ج۷۴، ص۱۰۱/ مکارم الأخلاق، ص۴۵۰/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۳۲۷، «نویهًْ منها ... من نصیب» محذوف
۳
(هود/ ۱۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ اللَّهِ مَا دُنْیَاکُمْ عِنْدِی إِلَّا کَسَفْرٍ عَلَی مَنْهَلٍ حَلُّوا إِذْ صَاحَ بِهِمْ سَائِقُهُمْ فَارْتَحَلُوا وَ لَا لَذَاذَتُهَا فِی عَیْنِی إِلَّا کَحَمِیمٍ أَشْرَبُهُ غَسَّاقاً وَ عَلْقَمٍ أَتَجَرَّعُهُ زُعَاقاً وَ سَمِّ أَفْعَاهًٍْ أَسْقَاهُ دِهَاقاً وَ قِلَادَهًٍْ مِنْ نَارٍ أُوهِقُهَا خِنَاقاً وَ لَقَدْ رَقَّعْتُ مِدْرَعَتِی هَذِهِ حَتَّی اسْتَحْیَیْتُ مِنْ رَاقِعِهَا وَ قَالَ لِیَ اقْذِفْ بِهَا قَذْفَ الْأُتُنِ لَا یَرْتَضِیهَا لِیُرَاقِعَهَا فَقُلْتُ لَهُ اعْزُبْ عَنِّی فَعِنْدَ الصَّبَاحِ یَحْمَدُ الْقَوْمُ السُّرَی وَ تَنْجَلِی عَنَّا عُلَالَاتُ الْکَرَی وَ لَوْ شِئْتُ لَتَسَرْبَلْتُ بِالْعَبْقَرِیِّ الْمَنْقُوشِ مِنْ دِیبَاجِکُمْ وَ لَأَکَلْتُ لُبَابَ هَذَا الْبُرِّ بِصُدُورِ دَجَاجِکُمْ وَ لَشَرِبْتُ الْمَاءَ الزُّلَالَ بِرَقِیقِ زُجَاجِکُمْ وَ لَکِنِّی أُصَدِّقُ اللَّهَ جَلَّتْ عَظَمَتُهُ حَیْثُ یَقُولُ مَنْ کانَ یُرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ أُولئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّار.

امام علی (علیه السلام)- به خدا دنیای شما در نزد من، جز منزلگاه مسافرانی که بر سر آب فرود آمدند و چون قافله‌سالار بر آن‌ها بانگ زند، باید کوچ کنند، نیست؛ لذّت‌های آن در پیش من چون آب و چرک داغ است که می‌نوشم و چون شربت ناگوار تلخی است که جرعه‌جرعه می‌نوشم و زهرماریست که مدام بر من تزریق می‌شود و گردن‌بندی آتشی است که گلوگیر من است، من این پالتوی خود را آنقدر وصله زدم که از وصله کن آن شرم دارم و آخر به من گفت: «آن را به دور افکن و نپسندید که وصله زند». [به دنیا] گفتم: «از من دور شو! که آنان که شب [با اکراه و به اجبار ساربان سفر می‌کردند، هنگام صبح (بادیه) مسافتی که پیموده‌اند] کار خود را بستایند و رنج بیخوابی از ما سترده شود. اگر بخواهم می‌توانم پیراهن عبقری نقشه‌دار دیبای شما را بپوشم و مغز گندم با سینه‌ی جوجه بخورم و آب صاف در ظرف بلور بنوشم ولی من کلام خدای عزّوجلّ را تصدیق می‌کنم که می‌فرماید: مَنْ کانَ یُرِیدُ الحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ، أُولئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّار.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۲۲
بحار الأنوار، ج۴۰، ص۳۴۵
۴
(هود/ ۱۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَ لَسْتُمْ فِی مَسَاکِنِ مَنْ کَانَ أَطْوَلَ مِنْکُمْ أَعْمَاراً وَ أَبْیَنَ آثَاراً وَ أَعَدَّ مِنْکُمْ عَدِیداً وَ أَکْثَفَ مِنْکُمْ جُنُوداً وَ أَشَدَّ مِنْکُمْ عَنُوداً تَعَبَّدُوا لِلدُّنْیَا أَیَّ تَعَبُّدٍ وَ آثَرُوهَا أَیَّ إِیْثَارٍ ثُمَّ ظَعَنُوا عَنْهَا بِالصِّغَارِ أَ فَبِهَذِهِ تُؤْثِرُونَ أَمْ عَلَی هَذِهِ تَحْرِصُونَ أَمْ إِلَیْهَا تَطْمَئِنُّونَ یَقُولُ اللَّهُ مَنْ کانَ یُرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ أُولئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَ حَبِطَ ما صَنَعُوا فِیها وَ باطِلٌ ما کانُوا یَعْمَلُون.

امام علی (علیه السلام)- آیا شما در جای و خانه‌ی گذشتگان خود به‌سر نمی‌برید؟ که عمرشان از شما طولانی‌تر و آثارشان با دوام‌تر افرادشان بیشتر و لشکریانشان انبوه‌تر و از شما نسبت به حق لجبازتر بودند؟ دنیا را چگونه پرستیدند؟ و آن را چگونه بر خود گزیدند؟ و سپس با نهایت خواری از آن رخت بر بستند و رفتند. با این‌حال شما این دنیا [ی بی‌اعتبار و بی‌وفا] را می‌گزینید؟ به این دنیا حرص می‌زنید؟ به این جهان دل می‌بندید؟ خداوند فرماید: مَنْ کانَ یُرِیدُ الحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فِیها وَ هُمْ فِیها لا یُبْخَسُونَ. أُولئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَ حَبِطَ ما صَنَعُوا فِیها وَ باطِلٌ ما کانُوا یَعْمَلُون.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۲۲
بحار الأنوار، ج۷۰، ص۹۶
۵
(هود/ ۱۵)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- مَنْ عَمِلَ الْخَیْرَ عَلَی أَنْ یُعْطِیَهُ اللَّهُ ثَوَابَهُ فِی الدُّنْیَا أَعْطَاهُ ثَوَابَهُ فِی الدُّنْیَا وَ کَانَ لَهُ فِی الْآخِرَهًِْ النَّارُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- هرکس کار نیکی را انجام دهد که خداوند در همین دنیا پاداش وی را بدهد، خداوند اجرش را در دنیا می‌دهد؛ ولی در آخرت، آتش از آنِ او خواهد بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۲۴
بحار الأنوار، ج۶۷، ص۲۰۴/ القمی، ج۱، ص۳۲۴/ نور الثقلین/ البرهان
بیشتر