آیه ۴۴ - سوره هود

آیه وَ قيلَ يا أَرْضُ ابْلَعي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعي وَ غيضَ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ قيلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمينَ [44]

و گفته شد: «اى زمین، آبت را فروبر! و اى آسمان، [از بارش] خوددارى کن»! و آب فرو نشست و کار پایان یافت و [کشتى] بر [دامنه‌ی کوه] جودى، پهلو گرفت؛ و [در این‌هنگام]، گفته شد: «دور باد گروه ستمکاران [از رحمت خد]!

و گفته شد: «ای زمین، آبت را فروبر! و ای آسمان، [از بارش]خودداری کن»! و آب فرو نشست

۱ -۱
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌الرَّحمَن‌بْنِ‌الحجّاج عَنْ أبی‌عَبْدِالله (علیه السلام): یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ قَالَ نَزَلَتْ بِلُغَهًْ‌هًْ الْهِنْدِ اشْرَبِی.

امام صادق (علیه السلام)- عبدالرحمن‌بن‌حجّاج از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: در تفسیر آیه‌ی یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءکِ فرمود: «به زبان هندی نازل شده [و ریشه‌ی بلع، هندی است]؛ یعنی بنوش»!.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۶
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۳۳۸/ العیاشی، ج۲، ص۱۴۹/ نور الثقلین/ البرهان
۱ -۲
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَوْحَی إِلَی نُوحٍ (علیه السلام) وَ هُوَ فِی السَّفِینَهًِْ أَنْ یَطُوفَ بِالْبَیْتِ أُسْبُوعاً فَطَافَ بِالْبَیْتِ کَمَا أَوْحَی اللَّهُ تَعَالَی إِلَیْهِ ثُمَّ نَزَلَ فِی الْمَاءِ إِلَی رُکْبَتَیْهِ فَاسْتَخْرَجَ تَابُوتاً فِیهِ عِظَامُ آدم (علیه السلام) فَحَمَلَهُ فِی جَوْفِ السَّفِینَهًِْ حَتَّی طَافَ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یَطُوفَ ثُمَّ وَرَدَ إِلَی بَابِ الْکُوفَهًِْ فِی وَسَطِ مَسْجِدِهَا فَفِیهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِلْأَرْضِ ابْلَعِی ماءَکِ فَبَلَعَتْ مَاءَهَا مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَهًِْ کَمَا بَدَأَ الْمَاءُ مِنْه.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند عزّوجلّ، به حضرت نوح (علیه السلام) زمانی‌که در کشتی بود وحی فرستاد که هفت دور [با کشتی] طواف کعبه کن و او نیز همان‌گونه که خداوند فرموده بود طواف کرد و سپس از کشتی پایین آمد و داخل آب شد و آب تا زانوهای آن حضرت بود. پس از آب تابوتی بیرون آورد که استخوان‌های حضرت آدم (علیه السلام) در آن بود، و در کشتی گذاشت و کشتی در میان دریا می‌گشت. آن مقدار که حق‌تعالی خواست طواف خانه کرد». پس کشتی رسید تا دروازه‌ی کوفه و داخل مسجد کوفه شد. آنگاه حق‌تعالی به زمین خطاب کرد: وَ قیلَ یا أَرْضُ ابْلَعی ماءَکِ که آب خود را فرو بر. پس آب دریا در مسجد کوفه فرو رفت، همچنان‌که ابتدا از آنجا بیرون آمده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۶
تهذیب الأحکام، ج۶، ص۲۲/ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۲۶۸/ جامع الأخبار، ص۲۰/ کتاب المزار، ص۲۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۴، ص۳۸۴/ مستدرک الوسایل، ج۲، ص۳۰۹/ نور الثقلین
۱ -۳
(هود/ ۴۴)

الباقر (علیه السلام)- لَمَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ قَالَتِ الْأَرْضُ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَبْلَعَ مَائِی فَقَطْ وَ لَمْ أُومَرْ أَنْ أَبْلَعَ مَاءَ السَّمَاءِ فَبَلَعَتِ الْأَرْضُ مَاءَهَا وَ بَقِیَ مَاءُ السَّمَاءِ فَصُیِّرَ بَحْراً حَوْلَ السَّمَاءِ وَ حَوْلَ الدُّنْیَا وَ الْأَمْرُ وَ الْجَوَابُ یَکُونَانِ مَعَ الْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِالْأَرْضِ وَ بِالسَّمَاءِ.

امام باقر (علیه السلام)- وقتی خداوند متعال فرمود: یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ؛ زمین گفت: «من فقط مأمورم آب خودم را فروببرم و دستورداده نشده‌ام آب آسمان را فروببرم». پس زمین آب خود را فروبرد و آب آسمان باقی ماند. بنابراین اطراف آسمان و اطراف زمین، دریایی تشکیل شد. دستور و جواب به آسمان و زمین [و انجام امور آن‌ها] به‌وسیله‌ی فرشته‌ای که کار زمین و آسمان به او واگذارشده، انجام می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۸
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۳۲۴/ العیاشی، ج۲، ص۱۴۹/ البرهان
۱ -۴
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- فَدَارَتِ السَّفِینَهًُْ وَ ضَرَبَتْهَا الْأَمْوَاجُ حَتَّی وَافَتْ مَکَّهًَْ وَ طَافَتْ بِالْبَیْتِ وَ غَرِقَ جَمِیعُ الدُّنْیَا إِلَّا مَوْضِعَ الْبَیْتِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ الْبَیْتُ الْعَتِیقَ لِأَنَّهُ أُعْتِقَ مِنَ الْغَرَقِ فَبَقِیَ الْمَاءُ یَنْصَبُّ مِنَ السَّمَاءِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً وَ مِنَ الْأَرْضِ الْعُیُونُ حَتَّی ارْتَفَعَتِ السَّفِینَهًُْ فَمَسَحَتِ السَّمَاءَ قَالَ فَرَفَعَ نُوحٌ (علیه السلام) یَدَهُ ثُمَّ قَالَ یا رهمان أتقن وَ تَفْسِیرُهَا رَبِّ أَحْسِنْ فَأَمَرَ اللَّهُ الْأَرْضَ أَنْ تَبْلَعَ مَاءَهَا وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ قِیلَ یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ وَ یا سَماءُ أَقْلِعِی أَیْ أَمْسِکِی وَ غِیضَ الْماءُ وَ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِّ فَبَلَعَتِ الْأَرْضُ مَاءَهَا فَأَرَادَ مَاءُ السَّمَاءِ أَنْ یَدْخُلَ فِی الْأَرْضِ فَامْتَنَعَتِ الْأَرْضُ مِنْ قَبُولِهَا وَ قَالَتْ إِنَّمَا أَمَرَنِیَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ أَبْلَعَ مَائِی فَبَقِیَ مَاءُ السَّمَاءِ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ وَ اسْتَوَتِ السَّفِینَهًُْ عَلَی جَبَلِ الْجُودِی.

امام صادق (علیه السلام)- کشتی در آب می‌چرخید و امواج آن را به هر سو می‌برد تا به مکّه رسید و مدّتی را در اطراف خانه‌ی خدا، به طواف گذراند و به خاطر اینکه بیت‌اللَّه‌الحرام از غرق‌شدن در امان ماند آن را بیت‌العتیق (خانه‌ی در امان‌مانده) نامیدند. مدّت چهل‌روز، بی‌وقفه باران از آسمان بارید و چشمه‌های زمین می‌جوشید. ارتفاع آب به‌اندازه‌ای بالا آمده بود که دکل‌های کشتی به آسمان می‌سایید، نوح (علیه السلام) دست به آسمان بالا برد و [به زبان سریانی] گفت: یا رهمان أتقن؛ یعنی خدایا به ما رحم و نیکی کن. پس خداوند متعال به زمین امر کرد تا آب‌های جاری را در خود ببلعد که همان کلام خداست که فرمود: وَ قِیلَ یا أَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ وَ یا سَماءُ أَقْلِعِی که یعنی ای آسمان دست از باریدن بکش وَ غِیضَ الْماءُ وَ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَی الجُودِیِّ». به این صورت، زمین آب‌های خود را بلعید، آب آسمان نیز می‌خواست که به دل زمین برود امّا زمین از پذیرفتن آن امتناع کرد و گفت: «خداوند به من امر کرده که فقط آب خودم را ببلعم پس آب‌های فروآمده از آسمان همچنان بر سطح زمین باقی ماند و کشتی نوح (علیه السلام) بر کوه جودی استقرار یافت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۸
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۳۱۲/ القمی، ج۱، ص۳۲۶

و [کشتی] بر [دامنه‌ی کوه] جودی، پهلو گرفت

۲ -۱
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ سَّفِینَهًَْ نُوحٍ (علیه السلام) سَعَتْ بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَهًِْ وَ طَافَتْ بِالْبَیْتِ سَبْعَهًَْ أَشْوَاطٍ ثُمَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِی.

امام صادق (علیه السلام)- کشتی نوح (علیه السلام) سعی میان صفا و مروه را انجام داد و سپس هفت دور بر گِرد کعبه طواف کرد و اسْتَوَتْ عَلَی الجُودِی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۸
نور الثقلین
۲ -۲
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- یَا مُعَلَّی إِنَّ یَوْمَ النَّیْرُوزِ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أَخَذَ اللَّهُ فِیهِ مَوَاثِیقَ الْعِبَادِ أَنْ یَعْبُدُوهُ وَ لَا یُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ أَنْ یُؤْمِنُوا بِرُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ وَ أَنْ یُؤْمِنُوا بِالْأَئِمَّهًِْ (وَ هُوَ أَوَّلُ یَوْمٍ طَلَعَتْ فِیهِ الشَّمْسُ وَ هَبَّتْ بِهِ الرِّیَاحُ وَ خُلِقَتْ فِیهِ زَهْرَهًُْ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی اسْتَوَتْ فِیهِ سَفِینَهًُْ نُوحٍ (علیه السلام) عَلَی الْجُودِی.

امام صادق (علیه السلام)- خطاب امام صادق (علیه السلام) به مُعَلّی: ای مُعلّی! در نوروز بود که خداوند از بنده‌هایش پیمان گرفت که او را بپرستند و چیزی را با او شریک نکنند، به رسولان و حججش گرایش پیدا کنند. و به ائمّه ایمان آرند. آن روز، اوّلین روزی است که خورشید تابیده، باد وزیده، گل در زمین شکفته و آن روزی است که کشتی نوح (علیه السلام) بر جودی استوار شده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۷۸
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۹۱/ بحار الأنوار، ج۵۶، ص۱۱۹
۲ -۳
(هود/ ۴۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلَ الْیَهُودِیُّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالََ فَمَا الثَّمَانُون فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) قَرْیَهًٌْ بِالْجَزِیرَهًِْ یُقَالُ لَهَا ثَمَانُونَ، مِنْهَا قَعَدَ نُوحٌ (علیه السلام) فِی السَّفِینَهًِْ وَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِّ وَ غَرَّقَ اللَّهُ الْقَوْمَ.

امام علی (علیه السلام)- شخصی یهودی از امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسید: «ثمانون چیست»؟ فرمود: «دهی است در جزیره که ثمانون (هشتاد) نام دارد. نوح (علیه السلام) از آنجا در کشتی نشست وَ اسْتَوَتْ عَلَی الجُودِیِّ و خدا قوم او را غرق کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۰
بحار الأنوار، ج۳۰، ص۹۰/ بحار الأنوار، ج۱۰، ص۳
۲ -۴
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- عن الحسن‌بن‌الصالح عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُ أَبِی (علیه السلام) یُحَدِّثُ عَطَا قَالَ کَانَ طُولُ سَفِینَهًِْ نُوحٍ (علیه السلام) أَلْفاً وَ مِائَتَیْ ذِرَاعٍ وَ کَانَ عَرْضُهَا ثَمَانَمِائَهًِْ ذِرَاعٍ وَ عُمْقُهَا ثَمَانِینَ ذِرَاعاً فَطَافَتْ بِالْبَیْتِ وَ سَعَتْ بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَهًِْ سَبْعَهًَْ أَشْوَاطٍ ثُمَّ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِّ.

امام صادق (علیه السلام)- حسن‌بن‌صالح از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که می‌فرماید: «شنیدم که پدرم برای عطا حدیث می‌فرمود. از آن جمله که می‌فرمود: درازای کشتی نوح (علیه السلام) هزارودویست ذراع بود و پهنای آن هشتصدذراع و ارتفاع آن دویست‌ذراع بود. کشتی، خانه‌ی خدا را طواف کرده و بین صفا و مروه نیز هفت‌بار سعی نمود و اسْتَوَتْ عَلَی الجُودِیِّ سپس بر کوه‌جُودی استقرار یافت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۰
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۳۲۴/ البرهان
۲ -۵
(هود/ ۴۴)

الباقر (علیه السلام)- سَمِعَ نُوحٌ (علیه السلام) صَرِیرَ السَّفِینَهًِْ عَلَی الْجُودِیِ فَخَافَ عَلَیْهَا فَأَخْرَجَ رَأْسَهُ مِنْ جَانِبِ السَّفِینَهًِْ فَرَفَعَ یَدَهُ وَ أَشَارَ بِإِصْبَعِهِ وَ هُوَ یَقُولُ رهمان اتقن وَ تَأْوِیلُهُمَا یَا رَبِّ أَحْسِن.

امام باقر (علیه السلام)- نوح (علیه السلام) صدای کشیده‌شدن کشتی را بر روی کوه جودی شنید و نگران شد. پس سر خود را از پنجره کشتی بیرون آورد، دست به‌سوی آسمان برده، با انگشت اشاره کرد و گفت: یَا رهمان أتقِن؛ که تأویل آن چنین است: «پروردگارا! احسان کن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۰
نور الثقلین/ البرهان
۲ -۶
(هود/ ۴۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَتَی عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌سَلَام إِلَی مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) ... فَقَالَ فَأَخْبِرْنِی مِنْ أَیْنَ رَکِبَهَا نُوحٌ (علیه السلام) قَالَ مِنَ الْعِرَاقِ قَالَ أَیْنَ ثَبَتَ قَالَ طَافَتْ بِالْبَیْتِ الْعَتِیقِ أُسْبُوعاً وَ بِبَیْتِ الْمَقْدِسِ أُسْبُوعاً وَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِّ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنِ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ أَیْنَ کَانَ لَمَّا أَغْرَقَ اللَّهُ الدُّنْیَا قَالَ یَا ابْنَ سَلَامٍ رَفَعَهُ اللَّهُ تَعَالَی إِلَی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ قَبْلَ الطُّوفَانِ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قَالَ فَأَخْبِرْنِی أَیْنَ کَانَتِ الصَّخْرَهًُْ وَقْتَ الطُّوفَانِ قَالَ وَ أَمَرَ اللَّهُ تَعَالَی أَبَا قُبَیْسٍ أَنْ یَحْمِلَ الصَّخْرَهًَْ فِی بَطْنِهِ قَالَ فَالْبَیْتُ الْمُقَدَّسُ لَمَّا أَغْرَقَ اللَّهُ الدُّنْیَا أَیْنَ کَانَ قَالَ فِی جَبَلِ أَبِی‌قُبَیْسٍ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله).

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله‌بن‌سلام نزد حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: «نوح (علیه السلام) از کجا سوار کشتی‌اش شد»؟ فرمود: «از عراق». پرسید: «در کجا آرام گرفت»؟ فرمود: «هفت‌بار به گرد خانه‌ی کعبه چرخید، هفت‌بار به بیت‌المقدّس و اسْتَوَتْ عَلَی الجُودِیِّ». گفت: «راست گفتی ای محمّد (صلی الله علیه و آله)!، بگو آن زمان‌که خدا جهان را غرق کرد بیت‌المعمور کجا بود»؟ فرمود: «ای ابن سلام! خداوند آن را پیش از طوفان به آسمان هفتم بالا برد». گفت: «راست گفتی ای‌محمّد (صلی الله علیه و آله)!، در هنگام طوفان، صخره (صخره‌ی مقدس که در قبه‌ًْالصّخره در بیت‌المقدّس است) کجا بود»؟ حضرت فرمود: «خدا به کوه ابوقبیس فرمود تا صخره در شکم بگیرد». پرسید: «در زمان طوفان، بیت‌المقدس کجا بود»؟ فرمود: «در کوه‌های ابوقیس». [عبدالله‌بن‌سلام] گفت: «راست گفتی ای محمّد (صلی الله علیه و آله)»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۰
بحار الأنوار، ج۵۷، ص۲۵۱
۲ -۷
(هود/ ۴۴)

الرّضا (علیه السلام)- إِنَّ نُوحاً (علیه السلام) لَمَّا رَکِبَ السَّفِینَهًَْ أَوْحَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْهِ یَا نُوحُ (علیه السلام) إِنْ خِفْتَ الْغَرَقَ فَهَلِّلْنِی أَلْفاً ثُمَّ سَلْنِی النَّجَاهًَْ أُنَجِّکَ مِنَ الْغَرَقِ وَ مَنْ آمَنَ مَعَکَ قَالَ فَلَمَّا اسْتَوَی نُوحٌ (علیه السلام) وَ مَنْ مَعَهُ فِی السَّفِینَهًِْ وَ رَفَعَ الْقَلْسَ عَصَفَتِ الرِّیحُ عَلَیْهِمْ فَلَمْ یَأْمَنْ نُوحٌ (علیه السلام) الْغَرَقَ فَأَعْجَلَتْهُ الرِّیحُ فَلَمْ یُدْرِکْ أَنْ یُهَلِّلَ أَلْفَ مَرَّهًٍْ فَقَالَ بِالسُّرْیَانِیَّهًِْ هلولیا أَلْفاً أَلْفاً یَا ماریا أتقن قَالَ فَاسْتَوَی الْقَلْسُ وَ اسْتَمَرَّتِ{اسْتَقَرَّتِ} السَّفِینَهًُْ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) إِنَّ کَلَاماً نَجَّانِیَ اللَّهُ بِهِ مِنَ الْغَرَقِ لَحَقِیقٌ أَنْ لَا یُفَارِقَنِی قَالَ فَنَقَشَ فِی خَاتَمِهِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَلْفَ مَرَّهًٍْ یَا رَبِّ أَصْلِحْنِی.

امام رضا (علیه السلام)- وقتی نوح (علیه السلام) سوار کشتی شد، خدای‌عزّوجلّ به او وحی کرد: «ای نوح (علیه السلام)! اگر از غرق‌شدن ترسیدی، هزار مرتبه تهلیل (لااله‌الّاالله) بگو؛ سپس نجات را از من بخواه که تو و هرکسی که به تو ایمان‌آورده را از غرق‌شدن نجات می‌دهم». وقتی نوح (علیه السلام) و همراهانش بر کشتی نشستند بادبان را بالا بردند، باد [تندی] وزید، نوح (علیه السلام) از غرق‌شدن ایمن نبود و از سرعت باد فرصت نکرد که هزار بار لااله‌الااللهُ بگوید. لذا به زبان سریانی گفت: «خداوند هزاران‌هزار بار منزّه از شریک است ای خداوند! بر ما رحم و نیکی کن». پس از آن بادبان استوار شد و کشتی به راه خود ادامه داد. نوح (علیه السلام) گفت: «شایسته است سخنی که خدا به‌سبب آن مرا از غرق‌شدن نجات داد، از من جدا نباشد». و در نگین انگشتر خود نقش کرد: «معبودی جز خدا وجود ندارد، هزار مرتبه، [به آن اعتراف می‌کنم] پروردگارا! [کار] مرا اصلاح فرما»!.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۰
نور الثقلین
۲ -۸
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- کَمْ لَبِثَ نُوحٌ (علیه السلام) فِی السَّفِینَهًِْ حَتَّی نَضَبَ الْمَاءُ وَ خَرَجُوا مِنْهَا فَقَالَ لَبِثُوا فِیهَا سَبْعَهًَْ أَیَّامٍ وَ لَیَالِیَهَا وَ طَافَتْ بِالْبَیْتِ أُسْبُوعاً ثُمَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِ وَ هُوَ‌َ فُرَاتُ الْکُوفَهًْ.

امام صادق (علیه السلام)- شخصی پرسید: «نوح (علیه السلام) چه مدّتی در کشتی ماند تا آب بر زمین نشست و آن‌ها از کشتی خارج شدند»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «هفت شبانه روز و کشتی هفت‌بار دور خانه [ی کعبه] طواف کرد. سپس بر جُودی که همان فرات کوفه (محلّی که از آن فرات می‌گذرد) است قرار گرفت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۲
الکافی، ج۸، ص۲۸۱ / نور الثقلین
۲ -۹
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ کَثِیرٍ النَّوَّاءِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَال إِنَّ نُوحاً (علیه السلام) رَکِبَ السَّفِینَهًَْ أَوَّلَ یَوْمٍ مِنْ رَجَبٍ فَأَمَرَ (علیه السلام) مَنْ مَعَهُ أَنْ یَصُومُوا ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ قَالَ مَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ تَبَاعَدَتْ عَنْهُ النَّارُ مَسِیرَهًَْ سَنَهًٍْ.

امام صادق (علیه السلام)- کثیرالنّوّا از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که نوح (علیه السلام) در روز اوّل ماه رجب سوار بر کشتی شد و به همراهانش دستور داد تا آن روز را روزه بگیرند و امام (علیه السلام) فرمود: «هرکس که آن روز را روزه بگیرد، عذاب آتش به‌اندازه‌ی یک سال از او دور می‌شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۲
من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۹۱ / البرهان
۲ -۱۰
(هود/ ۴۴)

الکاظم (علیه السلام)- عن أَبِی‌بَصِیرٍ ... فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا لَکَ ذَبَحْتَ کَبْشاً وَ نَحَرَ فُلَانٌ بَدَنَهًًْ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ نُوحاً (علیه السلام) کَانَ فِی السَّفِینَهًِْ وَ کَانَ فِیهَا مَا شَاءَ اللَّهُ وَ کَانَتِ السَّفِینَهًُْ مَأْمُورَهًًْ فَطَافَتْ بِالْبَیْتِ وَ هُوَ طَوَافُ النِّسَاءِ وَ خَلَّی سَبِیلَهَا نُوحٌ (علیه السلام) فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَی الْجِبَالِ أَنِّی وَاضِعٌ سَفِینَهًَْ نُوحٍ (علیه السلام) عَبْدِی عَلَی جَبَلٍ مِنْکُنَّ فَتَطَاوَلَتْ وَ شَمَخَتْ وَ تَوَاضَعَ الْجُودِیُّ وَ هُوَ جَبَلٌ عِنْدَکُمْ فَضَرَبَتِ السَّفِینَهًُْ بِجُؤْجُؤِهَا الْجَبَلَ قَالَ فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) عِنْدَ ذَلِکَ یَا مَارِی أَتْقِنْ وَ هُو بِالسُّرْیَانِیَّهًِْ یَا رَبِّ أَصْلِحْ قَالَ فَظَنَنْتُ أَنَّ أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) عَرَّضَ بِنَفْسِه.

امام کاظم (علیه السلام)- ابوبصیر گوید به امام کاظم (علیه السلام) عرض کردم: «قربانت شوم! چرا شما یک گوسفند ذبح کردید و فلانی یک شتر»؟ فرمود: «ای ابومحمّد! نوح (علیه السلام) و هرآنچه که خدا خواسته بود، در کشتی بودند. کشتی به فرمان خدا بر گرد خانه‌ی خدا طواف کرد و آن طواف نساء بود و نوح (علیه السلام) کشتی را رها کرده بود [که خودش مسیر خود را برود]، خداوند عزّوجلّ به کوه‌ها وحی کرد که من می‌خواهم کشتی نوح (علیه السلام) را که بنده‌ی من است بر یکی از شما فرود آورم و کوه‌ها [برای آنکه انتخاب شوند] سر برآوردند و خود را بالا بردند امّا کوه جودی که اکنون در شهر شما واقع است، سر فرود آورد و فروتنی کرد و کشتی با سینه‌ی خود به کوه زد و [روی آن ایستاد] در اینجا بود که نوح (علیه السلام) گفت: یَا مَارِی أَتْقِنْ؛ که به زبان سریانی است یعنی پروردگارا [کار مرا] اصلاح کن. ابوبصیر گفت: «گمان کنم که آن حضرت (علیه السلام) به خود اشاره می‌کرد». تا بفهماند که من هم در کشتن گوسفند تواضع کردم مانند کوه جودی!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۲
مرآهًْ العقول، ج۸، ص۲۵۳/ نور الثقلین/ البرهان، «بتفاوت یسیر»
۲ -۱۱
(هود/ ۴۴)

الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ سَفِینَهًَْ نُوحٍ (علیه السلام) کَانَتْ مَأْمُورَهًًْ طَافَتْ بِالْبَیْتِ حَیْثُ غَرِقَتِ الْأَرْضُ ثُمَّ أَتَتْ مِنًی فِی أَیَّامِهَا ثُمَّ رَجَعَتِ السَّفِینَهًُْ وَ کَانَتْ مَأْمُورَهًًْ فَطَافَتْ بِالْبَیْتِ طَوَافَ النِّسَاءِ.

امام کاظم (علیه السلام)- کشتی نوح (علیه السلام) از طرف خداوند مأموریت داشت زمانی‌که زمین غرق شده بود، دور خانه‌ی خدا، طواف کند. سپس در موسم مِنی، به مِنی آمد و سپس بازگشت؛ زیرا از جانب خدا فرمان داشت. آنگاه دور خانه‌ی خدا به طواف نساء مشغول گشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۲
وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۳۰۰/ نور الثقلین/ البرهان
۲ -۱۲
(هود/ ۴۴)

الباقر (علیه السلام)- لَمَّا دَعَا نُوحٌ (علیه السلام) رَبَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ عَلَی قَوْمِهِ أَتَاهُ إِبْلِیسُ لَعَنَهُ اللَّهُ فَقَالَ یَا نُوحُ (علیه السلام) إِنَّ لَکَ عِنْدِی یَداً أُرِیدُ أَنْ أُکَافِئَکَ عَلَیْهَا فَقَالَ نُوحٌ (علیه السلام) وَ اللَّهِ إِنِّی لَبَغِیضٌ إِلَیَّ أَنْ یَکُونَ لَکَ عِنْدِی یَدٌ فَمَا هِیَ قَالَ بَلَی دَعَوْتَ اللَّهَ عَلَی قَوْمِکَ فَأَغْرَقْتَهُمْ فَلَمْ یَبْقَ أَحَدٌ أُغْوِیهِ فَأَنَا مُسْتَرِیحٌ حَتَّی یَنْشَأَ قَرْنٌ آخَرُ فَأُغْوِیَهُمْ فَقَالَ لَهُ نُوحٌ (علیه السلام) مَا الَّذِی تُرِیدُ أَنْ تُکَافِئَنِی بِهِ قَالَ لَهُ اذْکُرْنِی فِی ثَلَاثَهًِْ مَوَاطِنَ فَإِنِّی أَقْرَبَ مَا أَکُونُ إِلَی الْعَبْدِ إِذَا کَانَ فِی إِحْدَاهُنَّ اذْکُرْنِی إِذَا غَضِبْتَ وَ اذْکُرْنِی إِذَا حَکَمْتَ بَیْنَ اثْنَیْنِ وَ اذْکُرْنِی إِذَا کُنْتَ مَعَ امْرَأَهًٍْ خَالِیاً لَیْسَ مَعَکُمَا أَحَدٌ.

امام باقر (علیه السلام)- هنگامی‌که نوح (علیه السلام) نزد پروردگار خود دست به دعا برداشته و بر قوم خود نفرین کرد، شیطان ملعون به نزد نوح (علیه السلام) آمده و گفت: «ای نوح (علیه السلام)! تو را بر من حقّی است که می‌خواهم تلافی‌اش کنم». نوح (علیه السلام) گفت: «به خدا قسم! بر من بسی ناگوار است که بر تو حقّی داشته باشم؛ چه حقّی به تو دارم»؟ گفت: «آری! تو به قوم خود نفرین کردی و همه را غرق‌نمودی و دیگر کسی که من گمراهش کنم باقی‌نماند و هم اکنون دوران استراحت من است تا نسل دیگری به‌وجود آید و من گمراهشان نمایم». نوح (علیه السلام) به او گفت: «آنچه که میخواهی به‌سبب آن مرا پاداش دهی، چیست»؟ گفت: «در سه‌جا به یاد من باش که نزدیک‌ترین حالات من به بنده‌ی خدا در یکی از این سه مورد است: به هنگام خشمت به یاد من باش، هنگامی‌که میان دو نفر قضاوت می‌کنی به یاد من باش و هنگامی‌که با زنی به خلوت نشسته‌ای و هیچ‌کس دیگری با شما نیست به یاد من باش».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۲
الخصال، ج۱، ص۱۳
۲ -۱۳
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا هَبَطَ نُوحٌ (علیه السلام) مِنَ السَّفِینَهًِْ أَتَاهُ إِبْلِیسُ فَقَالَ لَهُ مَا فِی الْأَرْضِ رَجُلٌ أَعْظَمُ مِنَّهًًْ عَلَیَّ مِنْکَ دَعَوْتَ اللَّهَ عَلَی هَؤُلَاءِ الْفُسَّاقِ فَأَرَحْتَنِی مِنْهُمْ أَ لَا أُعَلِّمُکَ خَصْلَتَیْنِ إِیَّاکَ وَ الْحَسَدَ فَهُوَ الَّذِی عَمِلَ بِی مَا عَمِلَ وَ إِیَّاکَ وَ الْحِرْصَ فَهُوَ الَّذِی عَمِلَ بِآدَمَ (علیه السلام) مَا عَمِلَ.

امام صادق (علیه السلام)- وقتی نوح (علیه السلام) از کشتی فرود آمد، ابلیس نزد او آمد و به او گفت: «در زمین مردی نیست که بیش از تو بر من منّت داشته باشد؛ بر این بدکاران نفرین کردی و مرا از آن‌ها آسوده کردی؛ دو خصلت به تو نیاموزم؟! از حسد بپرهیز که این خصلت آن بلایی بر سر من آورد که اکنون آورد. و از حرص بپرهیز که به آدم (علیه السلام) کرد آنچه کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۴
الخصال، ج۱، ص۵۱

گفته شد: «دور باد گروه ستمکاران [از رحمت خدا]

۳ -۱
(هود/ ۴۴)

الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا رَکِبَ نُوحٌ (علیه السلام) فِی السَّفِینَهًِْ قِیلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- وقتی نوح (علیه السلام) در کشتی سوار شد، این بانگ زده شد: قِیلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۸۴
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۳۳۹/ العیاشی، ج۲، ص۱۵۱/ نور الثقلین
بیشتر