آیه فَلَمّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسى إِنّا لَمُدْرَكُونَ [61]
هنگامى‌كه دو گروه يكديگر را ديدند، يارانِ موسى گفتند: «ما [در چنگال فرعونيان] گرفتار شديم»!
الحسین ( عَنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (أَنَّ یَهُودِیّاً مِنْ یَهُودِ الشَّامِ وَ أَحْبَارِهِمْ جَاءَ إِلَی مَجْلِسٍ فِیهِ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ (فَقَالَ یَا أُمَّهًَْ مُحَمَّدٍ (مَا تَرَکْتُمْ لِنَبِیٍّ دَرَجَهًًْ وَ لَا لِمُرْسَلٍ فَضِیلَهًًْ إِلَّا نَحَلْتُمُوهَا نَبِیَّکُمْ فَهَلْ تُجِیبُونِّی عَمَّا أَسْأَلُکُمْ عَنْهُ فَکَاعَ الْقَوْمُ عَنْهُ فَقَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (نَعَمْ مَا أَعْطَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیّاً دَرَجَهًًْ وَ لَا مُرْسَلًا فَضِیلَهًًْ إِلَّا وَ قَدْ جَمَعَهَا لِمُحَمَّدٍ (وَ زَادَ مُحَمَّداً (عَلَی الْأَنْبِیَاءِ أَضْعَافاً مُضَاعَفَهًًْ فَقَالَ لَهُ الْیَهُودِیُّ فَهَلْ أَنْتَ مُجِیبُنِی قَالَ لَهُ نَعَمْ ... قَالَ لَهُ الْیَهُودِیُّ فَإِنَّ مُوسَی (قَدْ ضُرِبَ لَهُ فِی الْبَحْرِ طَرِیقٌ فَهَلْ فُعِلَ بِمُحَمَّدٍ (شَیْءٌ مِنْ هَذَا فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ (لَقَدْ کَانَ کَذَلِکَ وَ مُحَمَّدٌ (أُعْطِیَ مَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا خَرَجْنَا مَعَهُ إِلَی حُنَیْنٍ فَإِذَا نَحْنُ بِوَادٍ یَشْخُبُ فَقَدَّرْنَاهُ فَإِذَا هُوَ أَرْبَعَ عَشْرَهًَْ قَامَهًًْ فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ (الْعَدُوُّ مِنْ وَرَائِنَا وَ الْوَادِی أَمَامَنَا کَمَا قالَ أَصْحابُ مُوسی (إِنَّا لَمُدْرَکُونَ فَنَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ (ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ جَعَلْتَ لِکُلِّ مُرْسَلٍ دَلَالَهًًْ فَأَرِنِی قُدْرَتَکَ وَ رَکِبَ (فَعَبَرَتِ الْخَیْلُ لَا تَنْدَی حَوَافِرُهَا وَ الْإِبِلُ لَا تَنْدَی أَخْفَافُهَا فَرَجَعْنَا فَکَانَ فَتْحُنَا فَتْحا.
امام حسین ( امام کاظم (از پدرانش از امام حسین (روایت کرده است که فرمود: روزی یکی از علمای یهودی اهل شام که کتب آسمانی تورات و انجیل و زبور و صحف پیامبران (را خوانده به مجلسی وارد شد که در آن گروهی از أصحاب رسول خدا (حضرت أمیر (و ابن‌عبّاس (و ابن‌مسعود، و ابومعبد جهنیّ حضور داشتند. یهودی گفت: «ای امّت محمّد (هیچ درجه و فضیلتی از انبیاء (و مرسلین ترک نگفتید جز آنکه همه‌ی آن‌ها را به پیامبر خودتان نسبت دادید، حال حاضرید به سؤالات من در آن مورد پاسخ گویید»؟ با این سؤال همه خاموش شده و هیچ نگفتند. حضرت امیر (وقتی این‌گونه دید فرمود: «آری من حاضرم، و این را باز تکرار می‌کنم که خداوند متعال هیچ درجه و فضیلتی به انبیاء (و مرسلین عطا نفرمود مگر آنکه همه‌ی آن‌ها را به محمّد (بخشید بلکه چندین برابر آن را به محمّد (عطا فرمود». عالم یهودی گفت: «آیا تو پاسخ مرا خواهی گفت»؟ حضرت (فرمود: «آری، یهودی گفت: به موسی (دریا را شکافتند کاری چنین برای حضرت محمّد (کرده‌اند»؟ علی (فرمود: «صحیح است، به محمّد (بهتر از آن داده‌اند. با پیامبر (به جنگ حنین می‌رفتیم رسیدم به یک درّه که سیل می‌آمد تخمین زدیم که چهارده قامت عمق سیل هست». گفتند: «دشمن پشت سر ماست و این رود نیز جلوی ما؛ همان‌طور که اصحاب موسی (گفتند ما را خواهند گرفت». پیامبر اکرم (فرود آمد و فرمود: «خدایا تو برای هر پیامبر معجزه‌ای قرارداده‌ای اینک قدرت خویش را به ما نشان بده». سوار شد و از آب گذشت به‌طوری‌که سم اسب‌ها نیز تر نشد و به آب نخورد و شترها نیز همان‌طور برگشتیم گویا فتحی بزرگ نصیب ما شده است».
أمیرالمؤمنین ( قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (خَرَجْنَا مَعَهُ یَعْنِی النَّبِیَّ (إِلَی خَیْبَرَ فَإِذَا نَحْنُ بِوَادٍ یَشْخُبُ فَقَدَّرْنَاهُ فَإِذَا هُوَ أَرْبَعَ عَشْرَهًَْ قَامَهًًْ فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ (الْعَدُوُّ مِنْ وَرَائِنَا وَ الْوَادِی أَمَامَنَا کَمَا قَالَ أَصْحَابُ مُوسَی (إِنَّا لَمُدْرَکُونَ فَنَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ (ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ جَعَلْتَ لِکُلِّ مُرْسَلٍ دَلَالَهًًْ فَأَرِنِی قُدْرَتَکَ وَ رَکِبَ فَعَبَرَتِ الْخَیْلُ لَا تَنْدَی حَوَافِرُهَا وَ الْإِبِلُ لَا تَنْدَی أَخْفَافُهَا فَرَجَعْنَا فَکَانَ فَتَحَهَا وَ فِی رِوَایَهًِْ أَنَسٍ إِنَّهُ مَطَرَتِ السَّمَاءُ ثَلَاثَهًَْ أَیَّامٍ وَ لَیَالِیَهَا بِوَادِی الخزان.
امام علی ( روز حنین با آن حضرت یعنی پیامبر (خارج شدیم در راه به مکانی رسیدیم که سیل همه جا را گرفته بود، و با اندازه‌ای که گرفتیم عمق آن چهارده قد بود، همه گفتند: «ای رسول خدا (دشمن در پشت ما و وادی پرسیل جلوی ما است همان‌طور که اصحاب موسی (گفتند ما را خواهند گرفت. پس آن حضرت دست به دعا از مرکب پیاده شده و عرضه داشت: «پروردگارا، تو برای هر مرسلی نشانه‌ای قرارداده‌ای، پس قدرت خود را به من بنمای» و سوار مرکب شد، و تمام آن خیل عظیم به‌طوری از آن آب ردّ شدند که اصلا سم اسبان و اخفاف شتران تر نشد، و پیروزمندانه از آن غزوه بازگشتیم».
علی‌بن‌ابراهیم ( فَلَمَّا قَرُبَ مُوسَی (مِنَ الْبَحْرِ وَ قَرُبَ فِرْعَوْنُ مِنْ مُوسَی (قالَ أَصْحابُ مُوسی (إِنَّا لَمُدْرَکُونَ فَقالَ مُوسَی (کَلَّا إِنَّ مَعِی رَبِّی سَیَهْدِینِ أَیْ سَیُنْجِینِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( وقتی‌که پیروان موسی (به کنار دریا رسیدند و دیدند فرعونیان به آن‌ها نزدیک می‌شوند، گفتند: «إِنَّا لَمُدْرَکُونَ»، امّا موسی (گفت: «هرگز! پروردگارم همراه من است و مرا هدایت می‌کند. (شعراء/۶۲)». یعنی مرا نجات می‌دهد.
الباقر ( فَإِنَّ بَنِی‌إِسْرَائِیلَ قَالُوا یَا مُوسَی (ادْعُ اللَّهَ أَنْ یَجْعَلَ لَنَا مِمَّا نَحْنُ فِیهِ فَرَجاً فَدَعَا فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ أَنْ أَسْرِ بِهِمْ قَالَ یَا رَبِّ الْبَحْرُ أَمَامَهُمْ قَالَ امْضِ فَإِنِّی آمُرُهُ أَنْ یعطیک{یُطِیعَکَ} وَ یَنْفَرِجَ لَکَ فَخَرَجَ مُوسَی (بِبَنِی إِسْرَائِیلَ وَ اتَّبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ حَتَّی إِذَا کَادَ أَنْ یَلْحَقَهُمْ وَ نَظَرُوا إِلَیْهِ قَدْ أَظَلَّهُمْ قَالَ مُوسَی (لِلْبَحْرِ انْفَرِجْ لِی قَالَ مَا کُنْتُ لِأَفْعَلَ وَ قَالَ بَنُوإِسْرَائِیلَ لِمُوسَی (غَرَرْتَنَا وَ أَهْلَکْتَنَا فَلَیْتَکَ تَرَکْتَنَا یَسْتَعْبِدُنَا آلُ فِرْعَوْنَ وَ لَمْ نَخْرُجِ الْآنَ نُقْتَلْ قَتْلَهًًْ قالَ کَلَّا إِنَّ مَعِی رَبِّی سَیَهْدِینِ وَ اشْتَدَّ عَلَی مُوسَی (مَا کَانَ یَصْنَعُ بِهِ عَامَّهًُْ قَوْمِهِ وَ قَالُوا یَا مُوسَی (إِنَّا لَمُدْرَکُونَ زَعَمْتَ أَنَّ الْبَحْرَ یَنْفَرِجُ لَنَا حَتَّی نَمْضِیَ وَ نَذْهَبَ وَ قَدْ رَهِقَنَا فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ هُمْ هَؤُلَاءِ نَرَاهُمْ قَدْ دَنَوْا مِنَّا فَدَعَا مُوسَی (رَبَّه فَأَوْحَی اللهُ إِلَیْهِ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاکَ الْبَحْر.
امام باقر ( بنی‌اسرائیل گفتند: «ای موسی (! از خداوند بخواه برای ما گشایشی در این گرفتاری که به آن دچار شده‌ایم ایجاد نماید». موسی (نیز دعا کرد و خداوند به او وحی فرمود که آن‌ها را شبانه حرکت بده؛ موسی (عرض کرد: «پروردگارا! دریا پیش روی ایشان است! چگونه از آن عبور کنند»؟ خداوند فرمود: «تو برو! من به دریا دستور خواهم داد که مطیع تو گشته و برایت شکافته گردد». موسی (همراه بنی‌اسرائیل [از مصر] خارج شد و فرعون نیز به تعقیب ایشان پرداخت تا جایی‌که نزدیک بود به آن‌ها برسد و بنی‌اسرائیل، فرعون را مشاهده کردند که تا بالای سرشان رسیده است». موسی (خطاب به دریا گفت: «برایم شکافته شو»! دریا در جواب گفت: «هرگز چنین نخواهم کرد»! و بنی‌اسرائیل به موسی (گفتند: «ما را فریب داده و هلاک ساختی؛ ای کاش به حال خود رهایمان ساخته بودی تا فرعونیان ما را برده‌ی خویش سازند و اکنون [از مصر] خارج نشده بودیم تا این‌چنین کشته شویم». موسی (گفت: «هرگز پروردگارم همراه من است و مرا هدایت می‌کند. (شعراء/۶۲)». و آنچه جاهلانِ قوم موسی (نسبت به او انجام می‌دادند بر وی سنگین و گران آمد؛ و بنی‌اسرائیل همچنین گفتند: «ای موسی (! إِنَّا لَمُدْرَکُونَ تو گمان کردی دریا برای ما شکافته می‌شود تا از آن گذرکرده و برویم، درصورتی که فرعون و همراهانش به ما رسیده‌اند؛ آن‌ها همین‌هایی هستند که می‌بینیمشان و به ما نزدیک شده‌اند». اینجا بود که موسی (پروردگارش را خواند و خداوند به وی وحی فرمود؛ عصایت را به دریا بزن. (شعراء/۶۳).
الصّادق ( إِنَّ قَوْماً مِمَّنْ آمَنَ بِمُوسَی (قَالُوا لَوْ أَتَیْنَا عَسْکَرَ فِرْعَوْنَ وَ کُنَّا فِیهِ وَ نِلْنَا مِنْ دُنْیَاهُ فَإِذَا کَانَ الَّذِی نَرْجُوهُ مِنْ ظُهُورِ مُوسَی (صِرْنَا إِلَیْهِ فَفَعَلُوا فَلَمَّا تَوَجَّهَ مُوسَی (وَ مَنْ مَعَهُ إِلَی الْبَحْرِ هَارِبِینَ مِنْ فِرْعَوْنَ رَکِبُوا دَوَابَّهُمْ وَ أَسْرَعُوا فِی السَّیْرِ لِیَلْحَقُوا بِمُوسَی (وَ عَسْکَرِهِ فَیَکُونُوا مَعَهُمْ فَبَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَلَکاً فَضَرَبَ وُجُوهَ دَوَابِّهِمْ فَرَدَّهُمْ إِلَی عَسْکَرِ فِرْعَوْنَ فَکَانُوا فِیمَنْ غَرِقَ مَعَ فِرْعَوْنَ.
امام صادق ( گروهی از گروندگان به موسی (گفتند: «وارد لشکر فرعون شده و در آنجا می‌مانیم و از دنیای وی بهره‌مند می‌شویم؛ چون دعوت موسی (که به آن امید بسته‌ایم علنی گشت؛ به‌سوی او می‌رویم» آنان با این اندیشه چنین کردند. چون موسی (و همراهانش از فرعون گریختند، آن گروه سوار مرکب‌هایشان شده و باشتاب تاختند تا به موسی (و سپاهیانش رسیده و همراه آن‌ها باشند. دراین‌هنگام خداوند عزّوجلّ فرشته‌ای را برانگیخت و او بر صورت مرکب‌هایشان می‌نواخت و آن‌ها را به میان لشکر فرعون بازگرداند و سرانجام جزو کسانی بودند که با فرعون غرق گردیدند.