آیه ۱۲۰ - سوره مائده

آیه لِلهِ‌ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا فِيهِنَّ وَ هُوَ عَلىَ‌ كلُ‌ِّ شيْ‌ْءٍ قَدِيرُ [120]

حكومت آسمان‌ها و زمين و آنچه در آن‌هاست، از آن خداست؛ و او بر هر چيزى تواناست.

۱
(مائده/ ۱۲۰)

الصّادق (علیه السلام)- الصِّدْقُ نُورٌ غَیْرُ مُتَشَعْشِعٍ إِلَّا فِی عَالَمِهِ کَالشَّمْسِ یَسْتَضِیءُ بِهَا کُلُّ شَیْءٍ یَغْشَاهُ مِنْ غَیْرِ نُقْصَانٍ یَقَعُ عَلَی مَعْنَاهَا وَ الصَّادِقُ حَقّاً هُوَ الَّذِی یُصَدِّقُ کُلَّ کَاذِبٍ بِحَقِیقَهًِْ صِدْقِ مَا لَدَیْهِ وَ هُوَ الْمَعْنَی الَّذِی لَا یَسْمَعُ مَعَهُ سِوَاهُ أَوْ ضِدُّهُ مِثْلُ آدَمَ (علیه السلام) صَدَّقَ إِبْلِیسَ فِی کَذِبِهِ حِینَ أَقْسَمَ لَهُ کَاذِباً لِعَدَمِ مَاهِیَّهًِْ الْکَذِبِ فِی آدَمَ (علیه السلام) قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً وَ لِأَنَّ إِبْلِیسَ أَبْدَعَ شَیْئاً کَانَ أَوَّلَ مَنْ أَبْدَعَهُ وَ هُوَ غَیْرُ مَعْهُودٍ ظَاهِراً وَ بَاطِناً فَخَسِرَ هُوَ بِکَذِبِهِ عَلَی مَعْنًی لَمْ یَنْتَفِعْ بِهِ مِنْ صِدْقِ آدَمَ (علیه السلام) عَلَی بَقَاءِ الْأَبَدِ وَ أَفَادَ آدَمُ (علیه السلام) بِتَصْدِیقِهِ کَذِبَهُ بِشَهَادَهًِْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بِنَفْیِ عَزْمِهِ عَمَّا یُضَادُّ عَهْدَهُ عَلَی الْحَقِیقَهًِْ عَلَی مَعْنًی لَمْ یَنْقُصْ مِنِ اصْطِفَائِهِ بِکَذِبِهِ شَیْئاً فَالصِّدْقُ صِفَهًُْ الصَّادِقِینَ وَ حَقِیقَهًُْ الصِّدْقِ مَا یَقْتَضِی تَزْکِیَهًَْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لِعَبْدِهِ کَمَا ذَکَرَ عَنْ صِدْقِ عِیسَی‌بْنِ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) فِی الْقِیَامَهًِْ بِسَبَبِ مَا أَشَارَ إِلَیْهِ مِنْ صِدْقِهِ مِرْآهًَْ الصَّادِقِینَ مِنْ رِجَالِ أُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ عَزَّوَجَلَّ هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ ...

امام صادق (علیه السلام)- صدق و راستی نوری است که شعاعش تا هر جا برود، آن محیط را روشن می‌کند، مانند خورشید که هر چه را فرا گیرد روشن می‌سازد و کوچک‌ترین نقص و کمبودی در خورشید نیست و ماهیّت او روشنی است. و صادق و راستگوی حقیقی از جهت حقیقت صدق خود، هر کس را تصدیق کرده و راستگو می‌داند و جز راستی و حقیقت باوری ندارد. مانند حضرت آدم که دروغ ابلیس را که سوگند هم خورد راست دانست و باور کرد، چون در آدم ماهیّت کذب نبود و سابقه‌ی دروغ را نداشت و دروغی ندیده بود. که در قرآن فرمود: وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً، یعنی عزم و تصمیمی بر خلاف پیمان و بر ضد صدق (دروغ) نداشت. و شیطان اوّلین کسی بود که ابداع کذب و ابتدای به دروغ کرد و برای آدم، چه در ظاهر و چه در باطن، دروغی از کسی مشاهده نشده بود و شیطان خود زیان و خسرانش را دید و از صدق آدم برای بقای ابدی سودی نبرد، ولی آدم از جهت صفا و صدقش و از جهت نداشتن تصمیم بر ضد پیمان و از لحاظ پایبندی به عهد خویش و تصدیق و راست دانستن ابلیس نه تنها ضرری نکرد، بلکه برای دست یافتن به مقام اصطفاء و برگزیدگی بهره‌مند شد و نقصانی در او راه نیافت. بنابراین صدق و صفا و راستی، صفت و حالت و ماهیّت راستان است و حقیقت صدق اقتضا دارد و موجب می‌شود که خداوند بنده‌ی صادق خود را تزکیه و پاک گرداند، همچنان که درباره‌ی عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) صحنه قیامتش را بازگو کرده و با اشاره به صدق و راستی او، آیینه پاکی ساخته و پاکی راستگویان از امت پیغمبر اکرم را گوشزد کرده و فرموده: هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ... .

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۰۸
بحارالأنوار، ج۶۸، ص۱۰/ مصباح الشریعهًْ، ص۳۴/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(مائده/ ۱۲۰)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ ضُرَیْسٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ قَالَ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ وَ حُشِرَ النَّاسُ لِلْحِسَابِ فَیَمُرُّونَ بِأَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَیَنْتَهُونَ إِلَی الْعَرْصَهًِْ وَ یُشْرِفُ الْجَبَّارُ عَلَیْهِمْ حَتَّی یَجْهَدُوا جَهْداً شَدِیداً قَالَ یَقِفُونَ بِفِنَاءِ الْعَرْصَهًِْ وَ یُشْرِفُ الْجَبَّارُ عَلَیْهِمْ وَ هُوَ عَلَی عَرْشِهِ فَأَوَّلُ مَنْ یُدْعَی بِنِدَاءٍ یَسْمَعُ الْخَلَائِقُ أَجْمَعِینَ {أَجْمَعُونَ} أَنْ یُهْتَفَ بِاسْمِ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) النَّبِیِّ الْقُرَشِیِّ الْعَرَبِیِّ قَالَ فَیَتَقَدَّمُ حَتَّی یَقِفَ عَلَی یَمِینِ الْعَرْشِ قَالَ ثُمَّ یُدْعَی بِصَاحِبِکُمْ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَیَتَقَدَّمُ حَتَّی یَقِفَ عَلَی یَسَارِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ یُدْعَی بِأُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) یَقِفُونَ عَنْ یَسَارِ عَلِیٍّ (علیه السلام) ثُمَّ یُدْعَی کُلُّ نَبِیٍّ وَ أُمَّتُهُ مَعَهُ مِنْ أَوَّلِ النَّبِیِّینَ إِلَی آخِرِهِمْ وَ أُمَّتُهُمْ مَعَهُمْ فَیَقِفُونَ عَنْ یَسَارِ الْعَرْشِ قَالَ ثُمَّ أَوَّلُ مَنْ یُدْعَی لِلْمُسَاءَلَهًِْ الْقَلَمُ قَالَ فَیَتَقَدَّمُ فَیَقِفُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ فِی صُورَهًِْ الْآدَمِیِّینَ فَیَقُولُ اللَّهُ هَلْ سَطَرْتَ فِی اللَّوْحِ مَا أَلْهَمْتُکَ وَ أَمَرْتُکَ بِهِ مِنَ الْوَحْیِ فَیَقُولُ الْقَلَمُ نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ عَلِمْتَ أَنِّی قَدْ سَطَرْتُ فِی اللَّوْحِ مَا أَمَرْتَنِی وَ أَلْهَمْتَنِی مِنْ وَحْیِکَ فَیَقُولُ اللَّهُ فَمَنْ یَشْهَدُ لَکَ بِذَلِکَ فَیَقُولُ یَا رَبِّ هَلِ اطَّلَعَ عَلَی مَکْنُونِ سِرِّکَ خَلْقٌ غَیْرُکَ قَالَ فَیَقُولُ لَهُ أَفْلَجْتَ حُجَّتَکَ قَالَ ثُمَّ یُدْعَی بِاللَّوْحِ فَیَتَقَدَّمُ فِی صُورَهًِْ الْآدَمِیِّینَ حَتَّی یَقِفَ مَعَ الْقَلَمِ فَیَقُولُ لَهُ هَلْ سَطَرَ فِیکَ الْقَلَمُ مَا أَلْهَمْتُهُ وَ أَمَرْتُهُ بِهِ مِنْ وَحْیٍ فَیَقُولُ اللَّوْحُ نَعَمْ یَا رَبِّ وَ بَلَّغْتُهُ إِسْرَافِیلَ ثُمَّ یُدْعَی بِإِسْرَافِیلَ فَیَتَقَدَّمُ مَعَ الْقَلَمِ وَ اللَّوْحِ فِی صُورَهًِْ الْآدَمِیِّینَ فَیَقُولُ اللَّهُ لَهُ هَلْ بَلَّغَکَ اللَّوْحُ مَا سَتَرَ فِیهِ الْقَلَمُ فَیَقُولُ نَعَمْ یَا رَبِّ فَبَلَّغْتُهُ جَبْرَئِیلَ فَیُدْعَی بِجَبْرَئِیلَ فَیَتَقَدَّمُ حَتَّی یَقِفَ مَعَ إِسْرَافِیلَ فَیَقُولُ اللَّهُ لَهُ أَبَلَّغَکَ إِسْرَافِیلُ مَا بُلِّغَ فَیَقُولُ نَعَمْ یَا رَبِّ وَ بَلَّغْتُهُ جَمِیعَ أَنْبِیَائِکَ (علیهم السلام) وَ أَنْفَذْتُ إِلَیْهِمْ جَمِیعَ مَا انْتَهَی إِلَیَّ مِنْ أَمْرِکَ وَ أَدَّیْتُ رِسَالَاتِکَ إِلَی نَبِیٍّ نَبِیٍّ وَ رَسُولٍ رَسُولٍ وَ بَلَّغْتُهُمْ کُلَّ وَحْیِکَ وَ حِکْمَتِکَ وَ کُتُبِکَ وَ إِنَّ آخِرَ مَنْ بَلَّغْتُهُ رِسَالَتَکَ وَ وَحْیَکَ وَ حِکْمَتَکَ وَ عِلْمَکَ وَ کِتَابَکَ وَ کَلَامَکَ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَبْدِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الْعَرَبِیُّ الْقُرَشِیُّ الْحَرَمِیُّ حَبِیبُکَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) فَأَوَّلُ مَنْ یُدْعَی مِنْ وُلْدِ آدَمَ (علیه السلام) لِلْمُسَاءَلَهًِْ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَبْدِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَیُدْنِیهِ اللَّهُ حَتَّی لَا یَکُونَ خَلْقٌ أَقْرَبَ إِلَی اللَّهِ یَوْمَئِذٍ مِنْهُ فَیَقُولُ اللَّهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) هَلْ بَلَّغَکَ جَبْرَئِیلُ مَا أَوْحَیْتُ إِلَیْکَ وَ أَرْسَلْتُهُ بِهِ إِلَیْکَ مِنْ کِتَابِی وَ حِکْمَتِی وَ عِلْمِی وَ هَلْ أَوْحَی ذَلِکَ إِلَیْکَ فَیَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ بَلَّغَنِی جَبْرَئِیلُ جَمِیعَ مَا أَوْحَیْتَهُ إِلَیْهِ وَ أَرْسَلْتَهُ بِهِ مِنْ کِتَابِکَ وَ حِکْمَتِکَ وَ عِلْمِکَ وَ أَوْحَاهُ إِلَیَّ فَیَقُولُ اللَّهُ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) هَلْ بَلَّغْتَ أُمَّتَکَ مَا بَلَّغَکَ جَبْرَئِیلُ مِنْ کِتَابِی وَ حِکْمَتِی وَ عِلْمِی فَیَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ بَلَّغْتُ أُمَّتِی مَا أَوْحَیْتَ إِلَیَّ مِنْ کِتَابِکَ وَ حِکْمَتِکَ وَ عِلْمِکَ وَ جَاهَدْتُ فِی سَبِیلِکَ فَیَقُولُ اللَّهُ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَمَنْ یَشْهَدُ لَکَ بِذَلِکَ فَیَقُولُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) یَا رَبِّ أَنْتَ الشَّاهِدُ لِی بِتَبْلِیغِ الرِّسَالَهًِْ وَ مَلَائِکَتُکَ وَ الْأَبْرَارُ مِنْ أُمَّتِی وَ کَفَی بِکَ شَهِیداً فَیُدْعَی بِالْمَلَائِکَهًِْ فَیَشْهَدُونَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِتَبْلِیغِ الرِّسَالَهًِْ ثُمَّ یُدْعَی بِأُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَیُسْأَلُونَ هَلْ بَلَّغَکُمْ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) رِسَالَتِی وَ کِتَابِی وَ عِلْمِی وَ عَلَّمَکُمْ ذَلِکَ فَیَشْهَدُونَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِتَبْلِیغِ الرِّسَالَهًِْ وَ الْحِکْمَهًِْ وَ الْعِلْمِ فَیَقُولُ اللَّهُ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَهَلِ اسْتَخْلَفْتَ فِی أُمَّتِکَ مِنْ بَعْدِکَ مَنْ یَقُومُ فِیهِمْ بِحِکْمَتِی وَ عِلْمِی وَ یُفَسِّرُ لَهُمْ کِتَابِی وَ یُبَیِّنُ لَهُمْ مَا یَخْتَلِفُونَ فِیهِ مِنْ بَعْدِکَ حُجَّهًًْ لِی وَ خَلِیفَهًًْ فِی الْأَرْضِ فَیَقُولُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ خَلَّفْتُ فِیهِمْ عَلِیَّ‎بنَ‎أَبُی‎طَالِبٍ (علیه السلام) أَخِی وَ وَزِیرِی وَ وَصِیِّی وَ خَیْرَ أُمَّتِی وَ نَصَبْتُهُ لَهُمْ عَلَماً فِی حَیَاتِی وَ دَعَوْتُهُمْ إِلَی طَاعَتِهِ وَ جَعَلْتُهُ خَلِیفَتِی فِی أُمَّتِی إِمَاماً یَقْتَدِی بِهِ الْأُمَّهًُْ بَعْدِی إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَیُدْعَی بِِعَلِیِّ‎بنِ‎أَبُی‎طَالِبٍ (علیه السلام)فَیُقَالُ لَهُ هَلْ أَوْصَی إِلَیْکَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ اسْتَخْلَفَکَ فِی أُمَّتِهِ وَ نَصَبَکَ عَلَماً لِأُمَّتِهِ فِی حَیَاتِهِ فَهَلْ قُمْتَ فِیهِمْ مِنْ بَعْدِهِ مَقَامَهُ فَیَقُولُ لَهُ عَلِیٌّ نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ أَوْصَی إِلَیَّ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ خَلَّفَنِی فِی أُمَّتِهِ وَ نَصَبَنِی لَهُمْ عَلَماً فِی حَیَاتِهِ فَلَمَّا قَبَضْتَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) إِلَیْکَ جَحَدَتْنِی أُمَّتُهُ وَ مَکَرُوا بِی وَ اسْتَضْعَفُونِی وَ کَادُوا یَقْتُلُونَنِی وَ قَدَّمُوا قُدَّامِی مَنْ أَخَّرْتَ وَ أَخَّرُوا مَنْ قَدَّمْتَ وَ لَمْ یَسْمَعُوا مِنِّی وَ لَمْ یُطِیعُوا أَمْرِی فَقَاتَلْتُهُمْ فِی سَبِیلِکَ حَتَّی قَتَلُونِی فَیُقَالُ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) فَهَلْ خَلَّفْتَ مِنْ بَعْدِکَ فِی أُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) حُجَّهًًْ وَ خَلِیفَهًًْ فِی الْأَرْضِ یَدْعُو عِبَادِی إِلَی دِینِی وَ إِلَی سَبِیلِی فَیَقُولُ عَلِیٌّ (علیه السلام) نَعَمْ یَا رَبِّ قَدْ خَلَّفْتُ فِیهِمُ الْحَسَنَ (علیه السلام) ابْنِی وَ ابْنَ بِنْتِ نَبِیِّکَ فَیُدْعَی الْحَسَنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) فَیُسْأَلُ عَمَّا سُئِلَ عَنْهُ عَلِیُّ‎بنُ‎أَبِی‎طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ ثُمَّ یُدْعَی بِإِمَامٍ إِمَامٍ وَ بِأَهْلِ عَالَمِهِ فَیَحْتَجُّونَ بِحُجَّتِهِمْ فَیَقْبَلُ اللَّهُ عُذْرَهُمْ وَ یُجِیزُ حُجَّتَهُمْ قَالَ ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ الْیَوْمَ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ قَالَ ثُمَّ انْقَطَعَ حَدِیثُ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام).

امام باقر (علیه السلام)- ضریس نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) در مورد سخن خداوند متعال: هَذَا یَوْمُ یَنفَع الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ فرمود: «هنگامی که روز قیامت فرا رسد و مردم برای حساب، محشور شوند، با سختی‌های روز قیامت مواجه می‌شوند تا به عرصه‌ی محشر می‌رسند و خداوند جبّار بر آن‌ها اشراف پیدا می‌کند [و عظمت او ظاهرمی‌گردد] تا اینکه به شدّت تلاش می‌کنند و خسته می‌شوند. فرمود: «در عرصه‌ی گسترده قیامت می‌ایستند درحالی‌که خداوند جبّار بر فراز عرش خود، بر آن‌ها اشراف دارد. اوّلین فردی‌که با آن ندایی که تمام خلایق را شنوا می‌کند (تمام خلائق می‌شنوند)، فراخوانده میشود، محمّدبن‌عبدالله قریشی عربی است. او (محمّد (صلی الله علیه و آله)) پیش می‌آید و در قسمت راست عرش می‌ایستد. سپس اسم وصیّ و جانشین او علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) خوانده می‌شود و او جلو می‌آید و در سمت چپ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌ایستد و سپس امّت محمّد (صلی الله علیه و آله) فرا خوانده می‌شوند و در سمت چپ علی (علیه السلام) می‌ایستند. پس تک تک پیامبران از اوّل تا به آخر، با اوصیای آنان فرا خوانده می‌شوند و با امّت‌های خویش در سمت چپ عرش می‌ایستند. و سپس فرمود: «اوّلین کسی که برای پرسش و پاسخ فراخوانده می‌شود، قلم است. قلم پیش می‌رود و در شکل آدمیان در محضر خداوند متعال می‌ایستد». خداوند می‌گوید: «آیا هرآنچه از وحی را که به تو الهام کردم و تو را بدان امر نمودم، در لوح نگاشتی»؟ قلم می‌گوید: «بله، ای پروردگار! تو می‌دانی که هرچه از وحی به من الهام کردی و امر فرمودی، من در لوح نوشتم». پس خداوند متعال می‌فرماید: «شاهد تو در این امر کیست»؟ می‌گوید: «آیا ما سوی الله را از راز پنهان تو مطّلع گردانم»؟ و خداوند به او می‌گوید: «حجّت و دلیل تو درست و کارساز بود. سپس لوح فراخوانده می‌شود. پس با ظاهر آدمیان پیش می‌آید و در کنار قلم می‌ایستد». و خداوند به او می‌گوید: «آیا قلم، آنچه از وحیم (وحی) را که به او الهام کردم و او را بدان امر نمودم، بر روی تو نوشت»؟ لوح می‌گوید: «بله، ای پروردگار! و اسرافیل را از این امر مطّلع ساختم. پس اسرافیل فراخوانده می‌شود و او با ظاهر آدمیان جلو می‌آید و در کنار قلم و لوح می‌ایستد». خداوند می‌فرماید: «لوح، تو را از آنچه که قلم بر او نوشت، آگاه کرد»؟ می‌گوید: «بله، ای پروردگار! و من آن را به جبرئیل گفتم». سپس جبرئیل فرا خوانده می‌شود. او جلو می‌آید و در کنار اسرافیل می‌ایستد. خداوند می‌فرماید: «آیا اسرافیل، این مطلب را به تو رساند»؟ می‌گوید: «بله و من آن را به تمام پیامبرانت ابلاغ کردم و هرآنچه از امر تو که به من مربوط می‌شد، به آن‌ها رساندم و رسالت تو را به تک تک پیامبران و رسولان سپردم. تمام وحی، حکمت و کتابت را به آن‌ها ابلاغ کردم و آخرین کسی را که از رسالت، وحی، حکمت، علم، کتاب و کلام تو باخبر ساختم، حبیب تو، محمّدبن‌عبدالله (صلی الله علیه و آله) عربی قریشی اهل حرم بود». امام باقر (علیه السلام) فرمود: «اوّلین کسی‌که از ابناء آدم برای پرسش و پاسخ فرا خوانده می‌شود، محمّدبن‌عبدالله (صلی الله علیه و آله) است. خدا او را نزدیک می‌آورد تا در آن روز هیچ یک از خلایق، نزدیک‌تر از او به خداوند متعال نباشند. و خدا می‌فرماید: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! آیا جبرئیل هرچه را که به تو وحی‌کردم و کتاب و حکمت و علمی که به‌واسطه‌ی او بر تو فرستادم، به تو رساند»؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «بله، ای پروردگار! جبرئیل تمام آنچه را که به او وحی‌کردی، به من رساند و کتاب و علم و حکمتی را که فرستادی، به من انتقال داد». خداوند به محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «کتاب و علم و حکمت مرا که جبرئیل به تو رساند، به امّتت ابلاغ کردی»؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «بله، هر آنچه از کتاب و علم و حکمتت را که به من وحی‌کردی، به آن‌ها رساندم و در این راه بسیار تلاش کردم». خدا به محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «شاهدت کیست»؟ محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «در تبلیغ این رسالت، تو و ملائکه و نیکو خصلتان امّتم، شاهد من هستید و همین شاهدان، برای تو کافی است. (و تو به‌عنوان شاهد کافی هستی) سپس ملائکه فرا خوانده می‌شوند و به تبلیغ رسالت از جانب محمّد (صلی الله علیه و آله) گواهی می‌دهند. سپس امّت محمّد (علیهم السلام) فراخوانده شده و خدا از آن‌ها می‌پرسد: «آیا محمّد (صلی الله علیه و آله)، رسالت، کتاب، علم و حکمت مرا به شما ابلاغ کرد و آن را به شما آموخت»؟ آن‌ها به ابلاغ رسالت و علم و حکمت از سوی محمّد (صلی الله علیه و آله) گواهی می‌دهند. خداوند به محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «آیا کسی از امتت را به‌عنوان حجّت و جانشین من بر روی زمین، جانشین خود ساختی تا بعد از تو علم و حکمت مرا در بین آن امّت، زنده نگه‌دارد و کتاب مرا برای ایشان تفسیر کرده و موارد مورد اختلاف را برایشان توضیح دهد»؟ محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: «بله. برادر، وزیر، وصی، و بهترین فرد از امّتم، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را در بین آن‌ها به جانشینی خود گذاشتم. در زمان حیاتم او را علَم و معرّف امّت خود ساختم و آن‌ها را به اطاعت از او دعوت کردم. او را جانشین خود در میان امّتم ساختم تا پیشوایی باشد که بعد از من تا روز قیامت، امّت من او را سرمشق خود قرار دهند. پس علی‌ّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) فرا خوانده شده و به او گفته می‌شود: آیا محمّد (صلی الله علیه و آله) تو را وصی و جانشین خود در بین امّتش قرار داد و تو در زمان حیاتش همچون علَمی برای امّت او بودی؟ و آیا بعد از او در بین امّتش، به پاخاستی؟ علی (علیه السلام) می‌گوید: «بله، ای پروردگار! محمّد (صلی الله علیه و آله) مرا وصی و جانشین خود در بین امّتش و علَمی برای آن‌ها قرار داد و بعد از آنکه روح محمّد (صلی الله علیه و آله) را ستاندی و او را به‌سوی خود، فراز بردی، امّت او مرا تکذیب کرده و بر من نیرنگ کردند. مرا در موضع ضعف قرار داده و نزدیک بود مرا از پای درآورند. در مقابل چشم من، آن را که تو پیش نهادی، به عقب راندند و آن را که تو به عقب راندی، طلایهدار کردند. به سخنان من گوش نسپردند و از فرمان من اطاعت نکردند. پس در راه تو با آن‌ها جنگیدم تا اینکه مرا از پای درآوردند. پس به علی (علیه السلام) گفته می‌شود: «آیا حجّت و خلیفه‌ای را در بین امّت محمّد (علیهم السلام) به‌جا گذاشتی تا بعد از تو، بندگان مرا به دین و راه من دعوت کند»؟ علی (علیه السلام) می‌گوید: «بله، ای پروردگار! فرزند خود و دختر پیامبرت، حسن (علیه السلام) را جانشین خویش ساختم. پس حسن‌بن‌علی (علیه السلام) فراخوانده می‌شود و آنچه از علی (علیه السلام) پرسیده‌شد از او می‌پرسند. و سپس تک تک امامان (علیهم السلام) به همراه مردم زمانشان فراخوانده میشوند و حجّت و دلیل خود را بیان می‌کنند. خداوند، عذر آنان را روا دانسته و می‌پذیرد و می‌فرماید: هَذَا یَوْمُ یَنفَع الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ در اینجا حدیث امام باقر (علیه السلام) پایان یافت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۰۸
بحارالأنوار، ج۷، ص۲۸۰/ القمی، ج۱، ص۱۹۱/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(مائده/ ۱۲۰)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یُؤْتَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ بِرَجُلٍ فَیُقَالُ احْتَجَ فَیَقُولُ یَا رَبِ خَلَقْتَنِی وَ هَدَیْتَنِی فَأَوْسَعْتَ عَلَیَّ فَلَمْ أَزَلْ أُوسِعُ عَلَی خَلْقِکَ وَ أُیَسِّرُ عَلَیْهِمْ لِکَیْ تَنْشُرَ عَلَیَّ هَذَا الْیَوْمَ رَحْمَتَکَ وَ تُیَسِّرَهُ فَیَقُولُ الرَّبُّ جَلَّ ثَنَاؤُهُ وَ تَعَالَی ذِکْرُهُ صَدَقَ عَبْدِی أَدْخِلُوهُ الْجَنَّهًَْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- روز قیامت مردی را می‌آورند و به او می‌گویند احتجاج کن، او می‌گوید: بار خدایا مرا آفریدی و هدایت کردی و زندگی فراخی به من دادی. من هم به مردم رسیدم و از مال خودم به آن‌ها دادم و وسائل آسایش آن‌ها را فراهم کردم تا امروز از رحمت تو استفاده کنم، خداوند متعال می‌فرماید: «بنده‌ی من راست می‌گوید او را وارد بهشت کنید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۱۲
الکافی، ج۴، ص۴۰
۴
(مائده/ ۱۲۰)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَلَا إِنَّ رَجَبَ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَمُّ وَ هُوَ شَهْرٌ عَظِیمٌ ... وَ مَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ خَمْسَهًًْ وَ عِشْرِینَ یَوْماً فَإِنَّهُ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ تَلَقَّاهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ بِیَدِ کُلِّ مَلَکٍ مِنْهُمْ لِوَاءٌ مِنْ دُرٍّ وَ یَاقُوتٍ وَ مَعَهُمْ طَرَائِفُ الْحُلِیِّ وَ الْحُلَلِ فَیَقُولُونَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ النَّجَاهًُْ إِلَی رَبِّکَ فَهُوَ مِنْ أَوَّلِ النَّاسِ دُخُولًا فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ مَعَ الْمُقَرَّبِینَ الَّذِینَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رجب ماه اصمّ خداست و آن ماهی بزرگ و گرانمایه است ... هرکس بیست و پنج روز از رجب را روزه بگیرد، هنگامی که از قبر خارج می‌شود هفتاد هزار فرشته که به دست هر یک پرچمی از مروارید و یاقوت است، با زیورها و لباس‌هایی بهشتی او را استقبال می‌کنند و می‌گویند: «ای دوست خدا، به‌سوی پروردگارت بشتاب، از این‌رو وی از نخستین‌کسانی است که با مقرّبان درگاه الهی که خدا از آنان خشنود است و آنان نیز از خدا خشنودند، وارد بهشت‌های جاوید می‌شود، این است آن کامیابی بزرگ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۱۲
بحارالأنوار، ج۹۴، ص۲۹
بیشتر