آیه ۵ - سوره مائده

آیه الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ طَعامُ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَ طَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنينَ غَيْرَ مُسافِحينَ وَ لا مُتَّخِذي أَخْدانٍ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ [5]

امروز چيزهاى پاكيزه براى شما حلال شده؛ و [همچنين] طعام اهل كتاب، براى شما حلال است؛ و طعام شما براى آن‌ها حلال؛ و [نيز] زنان پاكدامن از مسلمانان، و زنان پاكدامن از كسانى ‌كه پيش از شما به آن‌ها كتاب آسمانى داده ‌شده، حلالند؛ هنگامى‌كه مهر آن‌ها را بپردازيد و پاكدامن باشيد؛ نه زناكار، و نه دوست پنهانى [و نامشروع] گيريد. و كسى ‌كه آنچه را بايد به آن ايمان‌ بياورد، انكار ‌كند اعمال او تباه مى‌گردد؛ و در سراى ديگر، از زيانكاران خواهد بود.

و [همچنین] طعام اهل کتاب، برای شما حلال است؛ و طعام شما برای آن‌ها حلال

۱ -۱
(مائده/ ۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا مَا فِی الْقُرْآنِ تَأْوِیلُهُ فِی تَنْزِیلِهِ فَهُوَ کُلُّ آیَهًٍْ مُحْکَمَهًٍْ نَزَلَتْ فِی تَحْرِیمِ شَیْءٍ مِنَ الْأُمُورِ الْمُتَعَارَفَهًِْ الَّتِی کَانَتْ فِی أَیَّامِ الْعَرَبِ تَأْوِیلُهَا فِی تَنْزِیلِهَا فَلَیْسَ یُحْتَاجُ فِیهَا إِلَی تَفْسِیرٍ أَکْثَرَ مِنْ تَأْوِیلِهَا وَ ذَلِکَ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی: وَطَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُم.

امام علی (علیه السلام)- آیات قرآن که تأویل و تنزیلشان یکی است؛ هر آیه‌ی محکمی است که درباره‌ی حرام‌بودن چیز معروفی است که در زمان عرب بوده که تأویل و تنزیل آن یکی است و نیازی به تفسیر و شرح بیش از تأویل ندارد، مانند سخن خداوند متعال: وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۲
بحارالأنوار، ج۶۵، ص۲۶۴
۱ -۲
(مائده/ ۵)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌الْجَارُودِ قَال سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ فَقَالَ (علیه السلام) الْحُبُوبُ وَ الْبُقُولُ.

امام باقر (علیه السلام)- ابوجارود گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ پرسیدم. فرمود: «منظور غلّه‌ها و سبزیجات است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۴
الکافی، ج۶، ص۲۶۴/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۲۰۴/ بحارالأنوار، ج۶۳، ص۲۴/ بحارالأنوار، ج۷۷، ص۴۵/ المحاسن، ج۲، ص۴۵۴/ المحاسن، ج۲، ص۵۸۴/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۳
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ قُتَیْبَهًَْ الْأَعْشَی عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ رَأَیْتُ عِنْدَهُ رَجُلًا یَسْأَلُهُ فَقَالَ إِنَّ لِی أَخاً فَیُسْلِفُ فِی الْغَنَمِ فِی الْجِبَالِ فَیُعْطِی السِّنَّ مَکَانَ السِّنِّ فَقَالَ أَلَیْسَ بِطِیبَهًِْ نَفْسٍ مِنْ أَصْحَابِهِ قَالَ بَلَی. قَالَ فَلَا بَأْسَ قَالَ فَإِنَّهُ یَکُونُ لَهُ فِیهَا الْوَکِیلُ فَیَکُونُ یَهُودِیّاً أَوْ نَصْرَانِیّاً فَتَقَعُ فِیهَا الْعَارِضَهًُْ فَیَبِیعُهَا مَذْبُوحَهًًْ وَ یَأْتِیهِ بِثَمَنِهَا وَ رُبَّمَا مَلَّحَهَا فَیَأْتِیهِ بِهَا مَمْلُوحَهًًْ قَالَ فَقَالَ إِنْ أَتَاهُ بِثَمَنِهَا فَلَا یُخَالِطْهُ بِمَالِهِ وَ لَا یُحَرِّکْهُ وَ إِنْ أَتَاهُ بِهَا مَمْلُوحَهًًْ فَلَا یَأْکُلْهَا فَإِنَّمَا هُوَ الِاسْمُ وَ لَیْسَ یُؤْمَنُ عَلَی الِاسْمِ إِلَّا مُسْلِمٌ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ مَنْ فِی الْبَیْتِ فَأَیْنَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَطَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ فَقَالَ إِنَّ أَبِی (علیه السلام) کَانَ یَقُولُ ذَلِکَ الْحُبُوبُ وَ مَا أَشْبَهَهَا.

امام صادق (علیه السلام)- قتیبه اعشی گوید: نزد امام صادق (علیه السلام) بودم که شخصی از وی پرسید: «برادر من در جبال، گوسفند پیش‌خرید می‌کند. پس به‌جای گوسفند با یک سن گوسفندی با سنّ دیگری به وی تحویل داده می‌شود». امام (علیه السلام) فرمود: «آیا این کار با رضایت فروشندگان انجام نمی‌شود»؟ گفت: «آری». امام (علیه السلام) فرمود: «اشکال ندارد». آن مرد گفت: «برادرم وکلای یهودی و مسیحی دارد که آن‌ها را برایش تحویل می‌گیرند. گاهی یکی از گوسفندان دچار عارضه می‌شود پس آن را سر می‌برد و می‌فروشد و بهایش را می‌آورد یا آن را نمک سود می‌کند و می‌آورد». امام (علیه السلام) فرمود: «اگر بهای آن را آورد، آن را با مالش در نیامیزد و در آن تصرّف نکند و اگر نمک سود آن را آورد، آن را نخورد؛ زیرا بردن نام خدا سبب حلّیّت می‌شود و اطمینان به بردن نام خدا جز از سوی مسلمان نیست». یکی از حاضران در مجلس به امام (علیه السلام) گفت: «پس این کلام خداوند چه می‌شود که می‌فرماید: طَعامُ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «پدرم می‌فرمود: مقصود از آن، حبوبات و مانند آن‌هاست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۴
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۶۳/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۲۰۶/ البرهان/ نورالثقلین
۱ -۴
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ قُتَیْبَهًَْ الْأَعْشَی سَأَلَ رَجُلٌ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) وَ أَنَا عِنْدَهُ فَقَالَ لَهُ الْغَنَمُ یُرْسَلُ فِیهَا الْیَهُودِیُّ وَ النَّصْرَانِیُّ فَتَعْرِضُ فِیهَا الْعَارِضَهًُْ فَیَذْبَحُ أَ نَأْکُلُ ذَبِیحَتَهُ فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) لَا تُدْخِلْ ثَمَنَهَا مَالَکَ وَ لَا تَأْکُلْهَا فَإِنَّمَا هُوَ الِاسْمُ وَ لَا یُؤْمَنُ عَلَیْهِ إِلَّا مُسْلِمٌ فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ فَقَالَ لَهُ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) کَانَ أَبِی (علیه السلام) یَقُولُ إِنَّمَا هُوَ الْحُبُوبُ وَ أَشْبَاهُهَا.

امام صادق (علیه السلام)- قتیبه اعشی گوید: مردی از امام صادق (علیه السلام) سؤال نمود و من هم حاضر بودم و گفت: «گله‌ای را همراه چوپانی یهودی یا نصرانی می‌فرستیم و ناگهان پیش‌آمدی رخ می‌دهد و چوپان ذبح می‌کند، آیا از ذبح‌شده‌ی به دست او می‌توانیم بخوریم»؟ حضرت (علیه السلام) فرمود: «قیمت آن را وارد زندگی‌ات نکن و از آن نخور؛ زیرا که مسأله در ذبح، نام بردن خداست و در آن بر غیر مسلمان اعتمادی نیست». آن مرد گفت: «خداوند می‌فرماید: الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَطَعامُ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ حِلٌّ لَّکُمْ». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پدرم می‌فرمود: «منظور، تنها حبوبات و نظایر آن است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۴
الکافی، ج۶، ص۲۴۰/ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۳۴۷/ تهذیب الأحکام، ج۹، ص۶۴/ الإستبصار، ج۴، ص۸۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۴۸/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۵
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عنْ هِشامِ‌بن‌سالِم عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ قَالَ الْعَدَسُ وَ الْحُبُوبُ وَ أَشْبَاهُ ذَلِکَ یَعْنِی مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ.

امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَطَعامُ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ حِلٌّ لَّکُمْ فرمود: «عدس و دانه‌ها و نظایر آن است. و منظور از الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ، اهل کتاب است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۴
بحارالأنوار، ج۶۳، ص۲۴/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۲۰۶/ البرهان/ نورالثقلین
۱ -۶
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عنْ هِشامِ‌بن‌سالِم عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ فَقَالَ: الْعَدَسُ وَ الْحِمِّصُ وَ غَیْرُ ذَلِکَ.

امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَطَعامُ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ حِلٌّ لَّکُمْ فرمود: «یعنی عدس و نخود و مانند آن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۴
تهذیب الأحکام، ج۹، ص۸۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۲۰۵/ البرهان
۱ -۷
(مائده/ ۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ قَالَ: یَعْنِی الصَّادِقَ (علیه السلام) عَنَی بِطَعَامِهِمْ هَاهُنَا الْحُبُوبَ وَ الْفَاکِهَهًَْ غَیْرَ الذَّبَائِحِ الَّتِی یَذْبَحُونَهَا فَإِنَّهُمْ لَا یَذْکُرُونَ اسْمَ اللَّهِ خَالِصاً عَلَی ذَبَائِحِهِمْ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ مَا اسْتَحَلُّوا ذَبَائِحَکُمْ فَکَیْفَ تَسْتَحِلُّونَ ذَبَائِحَهُمْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- درباره‌ی سخن خداوند متعال: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «مقصود از طعام در اینجا حبوبات و میوه‌ها است نه ذبایحی‌که می‌کشند زیرا آن‌ها با خلوص، نام خداوند را بر ذبیحه نمی‌برند». سپس فرمود: «به خدا سوگند! آنچه شما ذبح می‌کنید، آن‌ها حلال نمی‌دانند؛ پس چگونه حیواناتی را که آن‌ها ذبح می‌کنند شما حلال می‌دانید»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
عوالی اللآلی، ج۲، ص۱۷/ نورالثقلین
۱ -۸
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی تَفْسِیرِ قَوْلِهِ تَعَالَی: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ أَنَ الْمُرَادَ بِهِ الْحِنْطَهًُْ وَ الشَّعِیرُ وَ سَائِرُ الْحُبُوبِِ.

امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی تفسیر کلام خداوند متعال: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ روایت شده است که منظور از آن گندم، جو و سایر دانه‌ها است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
عوالی اللآلی، ج۲، ص۱۷/ نورالثقلین

و [نیز] زنان پاکدامن از مسلمانان، و زنان پاکدامن از کسانی که پیش از شما به آن‌ها کتاب آسمانی داده شده، حلالند

۲ -۱
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ قَالَ هُنَّ الْمُسْلِمَات.

امام صادق (علیه السلام)- وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ؛ منظور، زنان مسلمان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۸۱/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۲
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ قَالَ: سُئِلَ الصَّادِقُ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ قَالَ هُنَّ ذَوَاتُ الْأَزْوَاجِ قُلْتُ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ قَالَ هُنَّ الْعَفَائِفُ.

امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌علی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند عزّوجلّ: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ، سؤال شد. حضرت فرمود: «آنان همان شوهرداران هستند». از وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ پرسیدم. حضرت فرمود: «آنان همان زنان عفیف از اهل کتابند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۴۳۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۸، ص۷۲/ مستدرک الوسایل، ج۱۴، ص۴۳۵/ بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۸۲/ العیاشی، ج۱، ص۲۹۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۳
(مائده/ ۵)

الکاظم (علیه السلام)- عَنِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ قَالَ: سَأَلْنَاهُ عَنْ قَوْلِهِ: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ مَا هُنَّ وَ مَا مَعْنَی إِحْصَانِهِنَّ قَالَ هُنَّ الْعَفَائِفُ مِنْ نِسَائِهِم.

امام کاظم (علیه السلام)- از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند متعال: وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ پرسیدیم که منظور، کدام زنان است و معنای محصن بودن آن‌ها چیست»؟ فرمود: «ایشان زنان پاکدامن ایشان هستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
مستدرک الوسایل، ج۱۴، ص۴۳۵/ بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۸۲/ العیاشی، ج۱، ص۲۹۶/ البرهان
۲ -۴
(مائده/ ۵)

الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌جَهْمٍ قَالَ: قَالَ لِی أَبُوالْحَسَنِ‌الرِّضَا (علیه السلام) یَا أَبَامُحَمَّدٍ مَا تَقُولُ فِی رَجُلٍ یَتَزَوَّجُ نَصْرَانِیَّهًًْ عَلَی مُسْلِمَهًٍْ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا قَوْلِی بَیْنَ یَدَیْکَ قَالَ لَتَقُولَنَّ فَإِنَّ ذَلِکَ یُعْلَمُ بِهِ قَوْلِی قُلْتُ لَا یَجُوزُ تَزْوِیجُ النَّصْرَانِیَّهًِْ عَلَی مُسْلِمَهًٍْ وَ لَا غَیْرِ مُسْلِمَهًٍْ قَالَ وَ لِمَ قُلْتُ لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ قَالَ فَمَا تَقُولُ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ قُلْتُ فَقَوْلُهُ وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ نَسَخَتْ هَذِهِ الْآیَهًَْ فَتَبَسَّمَ ثُمَّ سَکَتَ.

امام رضا (علیه السلام)- حسن‌بن‌جهم گوید: امام رضا (علیه السلام) به من فرمود: «ای ابامحمّد! درباره‌ی مردی که زنی نصرانی را بر زنی مسلمان گرفته چه می‌گویی»؟ گفتم: «فدایت شوم، سخن در محضر شما چه ارزشی دارد»؟ فرمود: «نه، به‌حتم پاسخ می‌دهی، این باعث می‌شود سخن مرا نیز بدانی». گفتم: «جایز نیست نصرانی را بر زن مسلمان یا غیر مسلمان ترجیح دهی و بگیری». فرمود: «چرا»؟ گفتم: «زیرا خداوند می‌فرماید: زنان مشرکه را تا ایمان نیاورده‌اند به زنی مگیرید. (بقره/۲۲۱)». فرمود: «پس درباره‌ی این آیه: وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ چه می‌گویی»؟ گفتم: «آیه: زنان مشرک را به زنی مگیرید. (بقره/۲۲۱). آن را نسخ کرده است». امام تبسّمی کرد و دیگر چیزی نگفت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۶
الکافی، ج۵، ص۳۵۷/ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۲۹۷/ الإستبصار، ج۳، ص۱۷۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۵۳۴/ بحارالأنوار، ج۲، ص۲۷۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۵
(مائده/ ۵)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ‌بْنِ‌أَعْیَنَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ فَقَالَ هَذِهِ مَنْسُوخَهًٌْ بِقَوْلِهِ وَ لاتُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِر.

امام باقر (علیه السلام)- زراره گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ پرسیدم. و ایشان فرمود: «با آیه: و زنان کافر خود را نگه مدارید. (ممتحنه/۱۰). نسخ شده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۸
الکافی، ج۵، ص۳۵۸/ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۲۹۸/ الإستبصار، ج۳، ص۱۷۹/ بحارالأنوار، ج۲، ص۲۷۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۵۳۳/ البرهان/ نورالثقلین
۲ -۶
(مائده/ ۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکِینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ وَ ذَلِکَ أَنَّ الْمُسْلِمِینَ کَانُوا یَنْکِحُونَ فِی أَهْلِ الْکِتَابِ مِنَ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ یُنْکِحُونَهُمْ حَتَّی نَزَلَتِ الْآیَهًُْ نَهَی أَنْ یَنْکِحَ الْمُسْلِمُ مِنَ الْمُشْرِکِ أَوْ یُنْکِحُونَهُ ثُمَّ قَالَ تَعَالَی فِی سُورَهًِْ الْمَائِدَهًِْ مَا نَسَخَ هَذِهِ الْآیَهًَْ فَقَالَ: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ فَأَطْلَقَ عَزَّوَجَلَّ مُنَاکَحَتَهُنَّ بَعْدَ أَنْ کَانَ نَهَی وَ تَرَکَ قَوْلَهُ: وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکِینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا عَلَی حَالَهًٍْ لَمْ یَنْسَخْهُ.

امام علی (علیه السلام)- از امیرالمؤمنین (علیه السلام) درباره‌ی کلام خداوند متعال: و با زنان مشرک و بت‌پرست، تا ایمان نیاورده‌اند، ازدواج نکنید! [اگرچه جز به ازدواج با کنیزان، دسترسی نداشته باشید زیرا] کنیز باایمان، از زن آزاد بت‌پرست، بهتر است هرچند [زیبایی، یا ثروت، یا موقعیّت او] شما را به شگفتی آورد. و زنان خود را به ازدواج مردان بت‌پرست، تا ایمان نیاورده‌اند، در نیاورید! [اگر چه ناچار شوید آن‌ها را به همسری غلامان باایمان درآورید زیرا] یک غلام باایمان، از یک مرد آزاد بت‌پرست، بهتر است هرچند [مال و موقعیت و زیبایی او،] شما را به شگفتی آورد. (بقره/۲۲۱). [نقل‌شده است که فرمود]: «و آن این‌گونه است که مسلمانان با [زنان] اهل کتاب از یهودیان و مسیحیان ازدواج می‌کردند و زنان خود را به ازدواج مردان آن‌ها در می‌آوردند تا اینکه این آیه نازل شد و از اینکه مسلمان با مشرک ازدواج کند یا زنان را به ازدواج مشرک در بیاورند، نهی فرمود. سپس خدای متعال در سوره‌ی مائده چیزی فرمود که این آیه را نسخ کرد؛ فرمود: وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ. خدای عزّوجلّ ازدواج با زنان اهل کتاب را بعد از آنکه نهی‌کرده بود آزاد فرمود: و با زنان مشرک و بت‌پرست، تا ایمان نیاورده‌اند، ازدواج نکنید!. (بقره/۲۲۱). را به حال خود رها کرد و آن را نسخ نکرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۸
بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۷۹/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۲۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۰، ص۵۳۸
۲ -۷
(مائده/ ۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَقَدْ أَحَلَّ اللَّهُ نِکَاحَ أَهْلِ الْکِتَابِ بَعْدَ تَحْرِیمِهِ فِی قَوْلِهِ فِی سُورَهًِْ الْبَقَرَهًِْ وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ إِنَّمَا یَحِلُّ نِکَاحُ أَهْلِ الْکِتَابِ الَّذِینَ یُؤَدُّونَ الْجِزْیَهًَْ عَلَی مَا یَجِبُ فَأَمَّا إِذَا کَانُوا فِی دَارِ الشِّرْکِ وَ لَمْ یُؤَدُّوا الْجِزْیَهًَْ لَمْ تَحِلَّ مُنَاکَحَتُهُمْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند ازدواج با اهل کتاب را حلال ساخت، بعد از آن که در سوره بقره: و با زنان مشرک و بت‌پرست، تا ایمان نیاورده‌اند، ازدواج نکنید!. (بقره/۲۲۱) آن را حرام داشته بود. و ازدواج با اهل کتاب حلال است، آن هم کسانی که جزیه می‌دهند. امّا اگر اهل کتاب در سرزمین شرک باشند و جزیه نپردازند، ازدواج با آن‌ها حلال نیست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۸
بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۸۱
۲ -۸
(مائده/ ۵)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ بْنِ أَعْیَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: لَا یَنْبَغِی نِکَاحُ أَهْلِ الْکِتَابِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ أَیْنَ تَحْرِیمُهُ؟ قَالَ قَوْلُهُ وَ لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ.

امام باقر (علیه السلام)- زراره گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «ازدواج با اهل کتاب شایسته نیست». عرض کردم: «فدایت شوم، در کجای [قرآن] این نوع ازدواج حرام دانسته شده است»؟ فرمود: «براساس این کلام خداوند تبارک‌وتعالی: و زنان کافر خود را نگه مدارید. (ممتحنه/۱۰)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۸
الکافی، ج۵، ص۳۵۸/ نورالثقلین
۲ -۹
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُعَاوِیَهًَْ بْنِ وَهْبٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی الرَّجُلِ الْمُؤْمِنِ یَتَزَوَّجُ الْیَهُودِیَّهًَْ وَ النَّصْرَانِیَّهًَْ قَالَ إِذَا أَصَابَ الْمُسْلِمَهًَْ فَمَا یَصْنَعُ بِالْیَهُودِیَّهًِْ وَ النَّصْرَانِیَّهًِْ فَقُلْتُ لَهُ یَکُونُ لَهُ فِیهَا الْهَوَی فَقَالَ إِنْ فَعَلَ فَلْیَمْنَعْهَا مِنْ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ أَکْلِ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ وَ اعْلَمْ أَنَّ عَلَیْهِ فِی دِینِهِ غَضَاضَهًًْ.

امام صادق (علیه السلام)- معاویهًْ‌بن‌وهب نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) در مورد اینکه آیا مرد مؤمن می‌تواند از زنان یهود یا ترسایان همسر اختیار کند، فرمود: «هنگامی‌که زن مسلمان در اختیار اوست او را با زن یهودی و نصرانی چکار»؟ عرض‌کردم: «به او دلداده است»؟ فرمود: «اگر چنین کاری‌کرد او را از خوردن خمر و گوشت خوک بازدارد، امّا بدان همانا در دینداری او نقصی هست که حاضرشده با زن کتابی ازدواج کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۲۸
الکافی، ج۵، ص۳۵۶/ نورالثقلین

و کسی که آنچه را باید به آن ایمان بیاورد انکارکند، اعمال او تباه می‌گردد؛ و در سرای دیگر، از زیانکاران خواهد بود

۳ -۱
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُبَیْدِ‌بْنِ‌زُرَارَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْداللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ فَقَالَ: مَنْ تَرَکَ الْعَمَلَ الَّذِی أَقَرَّ بِهِ قُلْتُ فَمَا مَوْضِعُ تَرْکِ الْعَمَلِ حَتَّی یَدَعَهُ أَجْمَعَ قَالَ مِنْهُ الَّذِی یَدَعُ الصَّلَاهًَْ مُتَعَمِّداً لَا مِنْ سُکْرٍ وَ لَا مِنْ عِلَّهًْ.

امام صادق (علیه السلام)- عبیدبن‌زراره گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَمَن یَکْفُرْ بِالإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عمَلُهُ پرسیدم، ایشان فرمود: «آنکه عملی که بدان اقرار نموده است را ترک نماید». عرض کردم: «فرق این ترک عمل با آنکه به کلّی آن را کنار بگذارد، چیست»؟ فرمود: «این مثل آن کسی است که نماز خود را عمداً ترک کند نه به‌خاطر [ممنوعیّت نماز برای او به‌دلیل] مست بودن و نه به‌خاطر بیماری».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۳۰
الکافی، ج۲، ص۳۸۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۱، ص۳۱/ بحارالأنوار، ج۷۹، ص۲۱۹/ المحاسن، ج۱، ص۷۹/ نورالثقلین/ البرهان
۳ -۲
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ قَالَ تَرْکُ الْعَمَلِ الَّذِی أَقَرَّ بِهِ مِنْ ذَلِکَ أَنْ یَتْرُکَ الصَّلَاهًَْ مِنْ غَیْرِ سُقْمٍ وَ لَا شُغْلٍ قَالَ قُلْتُ لَهُ الْکَبَائِرُ أَعْظَمُ الذُّنُوبِ قَالَ فَقَالَ نَعَمْ قُلْتُ هِیَ أَعْظَمُ مِنْ تَرْکِ الصَّلَاهًِْ قَالَ إِذَا تَرَکَ الصَّلَاهًَْ تَرْکاً لَیْسَ مِنْ أَمْرِهِ کَانَ دَاخِلًا فِی وَاحِدَهًٍْ مِنَ السَّبْعَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- عبیدبن‌زراره گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَمَن یَکْفُرْ بِالإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عمَلُهُ پرسیدم، فرمود: «ترک عملی است که فرد به آن اقرار نموده است و از جمله ترک نماز بدون بیماری و بدون گرفتاری». گفتم: «آیا گناهان کبیره، بزرگترین گناهانند»؟ فرمود: «آری». گفتم: «آیا از ترک نماز بزرگ‌ترند»؟ فرمود: «اگر نماز را به‌گونه‌ای که مورد پذیرش و بخشش نباشد، ترک نماید، عمل وی جزء یکی از هفت گناه کبیره است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۳۰
مستدرک الوسایل، ج۳، ص۴۵/ البرهان
۳ -۳
(مائده/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُبَیْدِ‌بْنِ‌زُرَارَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ قَالَ تَرْکُ الْعَمَلِ الَّذِی أَقَرَّ بِهِ مِنْ ذَلِکَ أَنْ یَتْرُکَ الصَّلَاهًَْ مِنْ غَیْرِ سُقْمٍ وَ لَا شُغُلٍ.

امام صادق (علیه السلام)- عبیدبن‌زراره گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَمَن یَکْفُرْ بِالإِیمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عمَلُهُ پرسیدم. فرمود: «ترک عملی که بدان اقرار نموده است و از جمله آنکه بدون آنکه بیماری داشته باشد یا شدیداً درگیر کاری باشد، نماز را ترک گوید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۳۰
الکافی، ج۲، ص۳۸۴/ بحارالأنوار، ج۶۹، ص۹۷/ العیاشی، ج۱، ص۲۹۶/ مستدرک الوسایل، ج۳، ص۴۵/ البرهان/ نورالثقلین
بیشتر