آیه يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ(67( ( النُّزُولُ [67]
اى پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت برتو نازل شده است، به‌طور كامل [به مردم] ابلاغ كن؛ و اگر چنين نكنى، رسالت او را انجام نداده‌اى. خداوند تو را از [خطرات احتمالى] مردم، حفظ مى‌كند؛ و خداوند، گروه كافران [لجوج] را هدايت نمى‌كند. (۶۷ ( سبب نزول
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أبی جَعفَر (علیه السلام) قال: لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَی نَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ قَالَ فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَمْ یَکُنْ نَبِیٌّ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) مِمَّنْ کَانَ قَبْلُ إِلَّا وَ قَدْ عُمِّرَ ثُمَّ دَعَاهُ اللَّهُ فَأَجَابَهُ وَ أَوْشَکَ أَنْ أُدْعَی فَأُجِیبَ وَ أَنَا مَسْئُولٌ وَ أَنْتُمْ مَسْئُولُونَ فَمَا أَنْتُمْ قَائِلُونَ قَالُوا نَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ وَ نَصَحْتَ وَ أَدَّیْتَ مَا عَلَیْکَ فَجَزَاکَ اللَّهُ أَفْضَلَ مَا جَزَی الْمُرْسَلِینَ فَقَالَ اللَّهُمَّ اشْهَدْ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْمُسْلِمِینَ لِیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ أُوصِی مَنْ آمَنَ بِی وَ صَدَّقَنِی بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) إِلَّا أَنَّ وَلَایَهًَْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَلَایَتِی وَ وَلَایَتِی وَلَایَهًُْ رَبِّی عَهْداً عَهِدَهُ إِلَیَّ رَبِّی وَ أَمَرَنِی أَنْ أُبَلِّغَکُمُوهُ ثُمَّ قَالَ هَلْ سَمِعْتُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ یَقُولُهَا فَقَالَ قَائِلٌ قَدْ سَمِعْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: زمانی که خداوند بر پیامبرش این آیه را نازل کرد: «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَالله یَعصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ الله لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را گرفت و فرمود: «ای مردم! همه‌ی پیامبران پیش از من، عمری طولانی داشته‌اند. سپس خداوند، آنان را به‌سوی خود فرا خواند و آنان نیز اجابت کردند. من نیز نزدیک است که فرا خوانده شوم و دعوت حق را پاسخ گویم، درحالی‌که من مسئولم و شما نیز مسئولید. شما درباره‌ی این سؤال به پروردگار خود چه جواب خواهید داد»؟ گفتند: «شهادت می‌دهیم که پیام خویش را رساندی و پند دادی و آنچه را که بر تو بود، به‌جای آوردی؛ بادا که خداوند به برتر از آنچه که دیگر پیامبرانش را پاداش داده، به تو پاداش رساند». پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوندا گواه باش»، سپس فرمود: «ای جماعت مسلمین! شاهدان، غایبان را باخبر سازند، هر آن کس را که به من ایمان آورده و مرا راست پنداشته، به ولایت علی (علیه السلام) وصیّت میکنم. بدانید که ولایت علی (علیه السلام)، ولایت من است و ولایت من، ولایت پروردگار من است. پیمانی است که خداوند برای انجامش از من پیمان گرفته است و مرا به رساندن آن برای شما فرمان داده است». سپس فرمود: «آیا شنیدید»؟ و آن را سه‌بار تکرار کرد. پس کسی گفت: «شنیدیم ای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أبی جَعفَر (علیه السلام) فَرَضَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَی الْعِبَادِ خَمْساً أَخَذُوا أَرْبَعاً وَ تَرَکُوا وَاحِداً ... ثُمَّ نَزَلَتِ الْوَلَایَهًُْ وَ إِنَّمَا أَتَاهُ ذَلِکَ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهًِْ بِعَرَفَهًَْ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ کَانَ کَمَالُ الدِّینِ بِوَلَایَهًِْ عَلِیِّ بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ عِنْدَ ذَلِکَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أُمَّتِی حَدِیثُو عَهْدٍ بِالْجَاهِلِیَّهًِْ وَ مَتَی أَخْبَرْتُهُمْ بِهَذَا فِی ابْنِ‌عَمِّی یَقُولُ قَائِلٌ وَ یَقُولُ قَائِلٌ فَقُلْتُ فِی نَفْسِی مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْطِقَ بِهِ لِسَانِی فَأَتَتْنِی عَزِیمَهًٌْ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بَتْلَهًًْ أَوْعَدَنِی إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ أَنْ یُعَذِّبَنِی فَنَزَلَتْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَمْ یَکُنْ نَبِیٌّ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) مِمَّنْ کَانَ قَبْلِی إِلَّا وَ قَدْ عَمَّرَهُ اللَّهُ ثُمَّ دَعَاهُ فَأَجَابَهُ فَأَوْشَکَ أَنْ أُدْعَی فَأُجِیبَ وَ أَنَا مَسْئُولٌ وَ أَنْتُمْ مَسْئُولُونَ فَمَا ذَا أَنْتُمْ قَائِلُونَ فَقَالُوا نَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ وَ نَصَحْتَ وَ أَدَّیْتَ مَا عَلَیْکَ فَجَزَاکَ اللَّهُ أَفْضَلَ جَزَاءِ الْمُرْسَلِینَ فَقَالَ اللَّهُمَّ اشْهَدْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْمُسْلِمِینَ هَذَا وَلِیُّکُمْ مِنْ بَعْدِی فَلْیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ مِنْکُمُ الْغَائِب.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خداوند متعال پنج چیز را بر بندگان واجب کرده، که چهار چیز را عمل کرده و یکی را رها کرده‌اند... سپس ولایت را نازل کرد و روز جمعه در عرفه بر او وحی شد؛ خداوند فرمود: الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ علَیْکُمْ نِعمَتِی؛ و کمال دین با ولایت علی (علیه السلام) بود و در آن زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: امّت من هنوز فاصله‌ی زیادی با جاهلیّت ندارند و اگر این مسأله را که در مورد پسرعمویم است، به آن‌ها خبر دهم، هریک از آن‌ها چیزی خواهد گفت. بدون اینکه زبانم بر کلامی گشوده شود، این سخن را با خود گفتم. پس از جانب خدای متعال، اراده‌ای قاطع و دستوری روشن رسید و مرا تهدید کرد که اگر آن را ابلاغ نکنم، مرا عذاب کند؛ این آیه نازل شد: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَالله یَعصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ الله لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ؛ پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را گرفت و گفت: «ای مردم! خداوند، به همه‌ی پیامبران الهی پیش از من، عمری طولانی داد و سپس آنان را به‌سوی خود فرا خواند و آنان هم اجابت کردند. نزدیک است که من نیز فراخوانده شوم و اجابت کنم. من مسئول هستم و شما نیز مسئول هستید؛ حال شما چه می‌گویید»؟ گفتند: «شهادت می‌دهیم که تو ابلاغ کردی و نصیحت کردی و آنچه بر دوش تو بود، ادا نمودی. خداوند، تو را بیش از همه‌ی انبیاء (علیهم السلام) پاداش دهد». سپس سه بار فرمود: «خدایا شاهد باش». سپس فرمود: «ای جماعت مسلمانان! این شخص، پس از من، ولی و صاحب امر شماست و می‌بایست هرکه در این جمع حضور داشته، غایبان را مطلع سازد».
الباقر (علیه السلام)- أَمَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ رَسُولَهُ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ فَرَضَ وَلَایَهًَْ أُولِی الْأَمْرِ فَلَمْ یَدْرُوا مَا هِیَ فَأَمَرَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) أَنْ یُفَسِّرَ لَهُمُ الْوَلَایَهًَْ کَمَا فَسَّرَ لَهُمُ الصَّلَاهًَْ وَ الزَّکَاهًَْ وَ الصَّوْمَ وَ الْحَجَّ فَلَمَّا أَتَاهُ ذَلِکَ مِنَ اللَّهِ ضَاقَ بِذَلِکَ صَدْرُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ تَخَوَّفَ أَنْ یَرْتَدُّوا عَنْ دِینِهِمْ وَ أَنْ یُکَذِّبُوهُ فَضَاقَ صَدْرُهُ وَ رَاجَعَ رَبَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْهِ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَصَدَعَ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ فَقَامَ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) یَوْمَ غَدِیرِ‌خُمٍّ فَنَادَی الصَّلَاهًَْ جَامِعَهًًْ وَ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ یُبَلِّغَ الشَّاهِدُ الْغَائِب.
امام باقر (علیه السلام)- خداوند عزّ‌ّّوجلّ، پیامبرش را به ولایت علی (علیه السلام) امر کرد و این آیه را بر او نازل فرمود: إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ و ولایت اولوالأمر را واجب گردانید، و آن‌ها نمی‌دانستند که آن چیست؟ خداوند، محمد (صلی الله علیه و آله) را امر کرد که ولایت را برای آن‌ها تفسیر کند، آن چنانکه نماز، زکات، روزه و حج را برایشان تفسیر کرده بود. پس زمانی که که این حکم از جانب خداوند برای او آمد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به خاطر این حکم، دلگیر شد و ترسید که آن‌ها از دینشان بازگردند و او را تکذیب کنند. او دلگیر شد و به سوی پرودگار عزّوجلّ بازگشت (یعنی در این زمینه اقدامی نکرد). پس خداوند عزیز و بلند مرتبه، این آیه را به او وحی کرد: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعصِمُکَ مِنَ النَّاس؛ پس به امر خداوند گردن نهاد. او در روز غدیر خم، ولایت را به علی (علیه السلام) داد، سپس ندا داد: «نماز به جماعت است»، و به مردم امر کرد که شاهدان، این موضوع را به غایبان برسانند.
الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی مَکَّهًَْ فِی حَجَّهًِْ الْوَدَاعِ فَلَمَّا انْصَرَفَ مِنْهَا وَ فِی خَبَرٍ آخَرَ وَ قَدْ شَیَّعَهُ مِنْ مَکَّهًَْ اثْنَاعَشَرَ‌أَلْفَ رَجُلٍ مِنَ الْیَمَنِ وَ خَمْسَهًُْ أَلْفِ رَجُلٍ مِنَ الْمَدِینَهًِْ جَاءَهُ جَبْرَئِیلُ فِی الطَّرِیقِ فَقَالَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَهًَْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَاجَبْرَئِیلُ إِنَّ النَّاسَ حَدِیثُو عَهْدٍ بِالْإِسْلَامِ فَأَخْشَی أَنْ یَضْطَرِبُوا وَ لَا یُطِیعُوا فَعَرَجَ جَبْرَئِیلُ إِلَی مَکَانِهِ وَ نَزَلَ عَلَیْهِ فِی یَوْمِ الثَّانِی وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَازِلًا بِغَدِیرٍ فَقَالَ لَهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ فَقَالَ لَهُ یَا جَبْرَئِیلُ أَخْشَی مِنْ أَصْحَابِی أَنْ یُخَالِفُونِی فَعَرَجَ جَبْرَئِیلُ وَ نَزَلَ عَلَیْهِ فِی الْیَوْمِ الثَّالِثِ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِمَوْضِعٍ یُقَالُ لَهُ غَدِیرُ‌خُمٍّ وَ قَالَ لَهُ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَلَمَّا سَمِعَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ الْمَقَالَهًَْ قَالَ لِلنَّاسِ أَنِیخُوا نَاقَتِی فَوَ‌اللَّهِ مَا أَبْرَحُ مِنْ هَذَا الْمَکَانِ حَتَّی أُبَلِّغَ رِسَالَهًَْ رَبِّی وَ أَمَرَ أَنْ یُنْصَبَ لَهُ مِنْبَرٌ مِنْ أَقْتَابِ الْإِبِلِ وَ صَعِدَهَا وَ أَخْرَجَ مَعَهُ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ قَامَ قَائِماً وَ خَطَبَ خُطْبَهًًْ بَلِیغَهًًْ وَعَظَ فِیهَا وَ زَجَرَ ثُمَّ قَالَ فِی آخِرِ کَلَامِهِ یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَ لَسْتُ أَوْلَی بِکُمْ مِنْکُمْ فَقَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ قَالَ قُمْ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) فَقَامَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَأَخَذَهُ بِیَدِهِ فَرَفَعَهَا حَتَّی رُئِیَ بَیَاضُ إِبْطَیْهِمَا ثُمَّ قَالَ أَلَا مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ ثُمَّ نَزَلَ مِنَ الْمِنْبَرِ وَ جَاءَ أَصْحَابُهُ إِلَی امیرالمؤمنین (علیه السلام) وَ هَنَّئُوهُ بِالْوَلَایَهًِْ وَ أَوَّلُ مَنْ قَالَ لَهُ عُمَرُ‌بْنُ‌الْخَطَّابِ فَقَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَصْبَحْتَ مَوْلَایَ وَ مَوْلَی‌کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَهًٍْ وَ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِهَذِهِ الْآیَهًِْ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً.
امام صادق (علیه السلام)- زراره گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود: چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در حجۀالوداع عزم مکه کرد و پس از انجام مناسک از آن خارج گشت و در روایتی دیگر و دوازده هزار نفر یمنی و پنج هزار مرد از مدینه وی را مشایعت کردند جبرئیل در میان راه نزد وی آمده پس به وی گفت: یا رسول الله، خداوند متعال سلامت می رساند و سپس این آیه را خواند: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «یا جبرئیل، مردم نو مسلمانند، بیم آن دارم که پریشان فکر شوند و سرپیچی کنند». پس جبرئیل به جایگاه خود بازگشت و روز بعد بر وی نازل گردید که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در غدیرخُمّ بود، سپس به وی فرمود: «یا محمّد (صلی الله علیه و آله): بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ». پس به وی فرمود: «ای جبرئیل؛ بیم آن دارم که صحابه ام با من مخالفت کنند». پس جبرئیل به آسمان رفت و روز سوم نزد آن حضرت بازگشت که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مکانی بود که آن را به نام غدیرخِمّ می‌گفتند، پس به آن حضرت گفت: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) این آیه را شنید، به مردم فرمود: «شتر مرا بخوابانید که به خدا سوگند تا پیام و رسالت پروردگارم را ابلاغ نکنم، این مکان را ترک نخواهم کرد». آن گاه امر فرمود منبری از جهاز شتران برای وی درست کنند. سپس از آن بالا رفته و علی (علیه السلام) را نیز با خود بالا برد و برپای ایستاده و خطبه ای بلیغ ایراد فرمود و در آن هم موعظه فرمود و هم از بدی منع نمود و سپس در پایان سخنش فرمود: «ای مردم، آیا من سزاوارتر از شما به خودتان نیستم»؟ گفتند: «بلی یا رسول الله»! سپس فرمود: «برخیز یا علی»! پس علی (علیه السلام) برخاست، آن گاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) دست وی را گرفته و بالا برد تا جایی که سفیدی زیربغل هر دو نمایان شد، سپس فرمود: «بدانید و آگاه باشید که هرکس من مولای او بودم، اینک علی مولای اوست، خداوندا، دوست بدار دوستدارش را و دشمن بدار هرکه با وی دشمنی کند و یاری رسان آنکه یاریش نماید و خوار و ذلیل کن آنکه او را واگذارد! سپس از منبر پایین آمده و صحابه وی نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده و به او به خاطر ولایت تبریک گفتند. و اولین شخصی که به وی تبریک گفت، عمربن‌خطاب بود، که گفت: «ای علی، اینک مولای من و مولای هر مرد و زن مؤمن شدی». سپس جبرئیل این آیه را نازل فرمود: الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً.
الصّادق (علیه السلام)- أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَی نَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) بِکُرَاعِ الْغَمِیمِ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِی عَلِیٍّ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَذَکَرَ قِیَامَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالْوَلَایَهًِْ بِغَدِیرِ‌خُمٍّ قَالَ وَ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً بِعَلِیٍّ أَمِیرِالمُؤمِنِینَ (علیه السلام)فِی هَذَا الْیَوْمِ أَکْمَلَ لَکُمْ مَعَاشِرَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ دِینَکُمْ وَ أَتَمَّ عَلَیْکُمْ نِعْمَتَهُ وَ رَضِیَ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِیناً فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِیعُوا تَفُوزُوا وَ تَغْنَمُوا.
امام صادق (علیه السلام)- خدای عزّوجلّ در کراع الغمیم (محلّی بین مکّه و مدینه) بر پیامبرش (صلی الله علیه و آله) نازل فرمود: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ در مورد علی وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ. سپس امام (علیه السلام) بیان فرمود که [چگونه] رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ولایت را در غدیرخم به پا داشت و فرمود: جبرئیل این کلام خداوند عزّوجلّ را نازل کرد: الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ ای گروه مهاجران و انصار! خداوند به‌وسیله‌ی علی امیرمؤمنان (علیه السلام) در این روز دینتان را برای شما کامل کرد و نعمتش را بر شما تمام نمود و اسلام را به‌عنوان آیین [جاودان] شما پذیرفت؛ پس سخنان او را بشنوید و اطاعت کنید که رستگار می‌شوید و سود می‌برید.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ قَالَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ قَالَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی مُنْصَرَفِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ حَجَّهًِْ الْوَدَاعِ وَ حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَجَّهًَْ الْوَدَاعِ لِتَمَامِ عَشْرِ حِجَجٍ مِنْ مُقَدَّمَهًِْ الْمَدِینَهًْ ... فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ مَکَّهًَْ یُرِیدُ الْمَدِینَهًَْ حَتَّی نَزَلَ مَنْزِلًا یُقَالُ لَهُ غَدِیرُ‌خُمٍّ وَ قَدْ عَلَّمَ النَّاسَ مَنَاسِکَهُمْ وَ أَوْعَزَ إِلَیْهِمْ وَصِیَّتَهُ إِذاً نَزَلَ عَلَیْهِ هَذِهِ الْآیَهًُْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ تَهْدِیدٌ وَ وَعِیدٌ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا النَّاسُ هَلْ تَعْلَمُونَ مَنْ وَلِیُّکُمْ قَالُوا نَعَمْ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ قَالَ أَلَسْتُمْ تَعْلَمُونَ أَنِّی أَوْلَی بِکُمْ مِنْکُمْ بِأَنْفُسِکُمْ قَالُوا بَلَی قَالَ اللَّهُمَّ اشْهَدْ فَأَعَادَ ذَلِکَ عَلَیْهِمْ ثَلَاثاً فِی کُلِّ ذَلِکَ یَقُولُ مِثْلَ قَوْلِهِ الْأَوَّلِ وَ یَقُولُ النَّاسُ کَذَلِکَ وَ یَقُولُ اللَّهُمَّ اشْهَدْ ثُمَّ أَخَذَ بِیَدِ أَمِیرِالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) فَرَفَعَهَا حَتَّی بَدَا لِلنَّاسِ بِیَاضُ إِبْطَیْهِمَا ثُمَّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) أَلَا مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ أَحِبَّ مَنْ أَحَبَّهُ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ اشْهَدْ عَلَیْهِمْ وَ أَنَا مِنَ الشَّاهِدِینِ فَاسْتَفْهَمَهُ عُمَرُ مِنْ بَیْنِ أَصْحَابِهِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَذَا مِنَ اللَّهِ أَوْ مِنْ رَسُولِهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَعَمْ مِنَ اللَّهِ وَ مِنْ رَسُولِهِ إِنَّهُ أَمِیرُالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) وَ إِمَامُ الْمُتَّقِینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ یُقْعِدُهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ عَلَی الصِّرَاطِ فَیُدْخِلُ أَوْلِیَاءَهُ الْجَنَّهًَْ وَ أَعْدَاءَهُ النَّار.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ؛ این آیه درباره‌ی علی (علیه السلام) نازل‌شد. وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ، این آیه هنگام برگشت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از حجّهًْ‌الوداع نازل شد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حجّهًْ‌الوداع را برای کامل‌شدن ده حجّ از [زمان] آمدنش به مدینه بجا آورد... رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به قصد مدینه از مکّه بیرون رفت تا اینکه در محلّی که به آن «غدیرخم» گفته می‌شود فرود آمد درحالی‌که مناسک [حجّ] را [در مکّه] به مردم یاد داد و توصیه‌هایش را به آن‌ها سفارش فرمود. هنگامی که این آیه بر او نازل شد: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برخاست و فرمود: «تهدید و وعده‌ی عذاب است»؛ پس خداوند را ستود و بر او ثنا گفت. سپس فرمود: «ای مردم! آیا می‌دانید ولیّ و سرپرست شما کیست»؟ گفتند: «بله. خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله)». فرمود: «آیا نمی‌دانید که من از خود شما نسبت به شما سزاوارترم»؟ گفتند: «چرا می‌دانیم». عرضه داشت: «خدایا شاهد باش»! و سه‌بار آن را بر آن‌ها تکرار کرد؛ در هر بار مثل سخن اوّلش می‌فرمود و همین‌طور مردم [مثل بار اوّل] جواب می‌دادند و پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌گفت: «خدایا شاهد باش»! سپس دست امیرمؤمنان (علیه السلام) را گرفت و آن را بالابرد تا اینکه سفیدی زیر بغلشان برای مردم ظاهرشد. سپس فرمود: «هرکس من سرپرست و صاحب اختیار او هستم، علی (علیه السلام) سرپرست و صاحب اختیار اوست. خداوندا! دوست بدار کسی را که با او دوستی کند و دشمن باش با کسی که با او دشمنی کند و یاری کن کسی را که او را یاری کند و خوار بگردان کسی را که او را یاری نکند و آن کس را که او دوست دارد، دوست داشته باش». سپس عرضه داشت: «خداوندا! بر آنان گواه‌باش و من از گواهان هستم». عمر از میان اصحابش از او سؤال کرد و گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! این از طرف خدا است یا از طرف رسول او»؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بله از طرف خدا و از طرف رسول او است. او امیرمؤمنان (علیه السلام)، امام پرهیزکاران و رهبر سفیدرویان است. خداوند در روز قیامت او را بر [پل] صراط می‌نشاند؛ در نتیجه دوستانش را در بهشت و دشمنانش را در آتش وارد می‌کند».
الباقر (علیه السلام)- لَمَّا أُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ أَخَذَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَقَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاه.
امام باقر (علیه السلام)- هنگامی که این آیه نازل شد: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ پیامبر (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را گرفت و فرمود: «هرکس که من مولای اویم علی (علیه السلام) مولای اوست، خدایا هرکس را که او را دوست بدارد دوست دار و هرکس را که او را دشمن بدارد دشمن دار».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عن زَیْدِ‌بْنِ‌أَرْقَمَ قَال: لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی وَلَایَهًِْ عَلِیِّبنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ قَالَ فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَدَ عَلِیِّبنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) ثُمَّ رَفَعَهَا وَ قَالَ اللَّهُمَّ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- زیدبن‌بن‌ارقم گوید: زمانی که این آیه: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ درباره‌ی ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب نازل شد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) دست علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را گرفت و آن را بالابرد و عرض کرد: «خدایا! هرکس که من مولای او هستم، پس این علی (علیه السلام) مولای اوست، خدایا! هرکس که او را دوست بدارد، دوست بدار و با دشمنان او دشمن باش. به هرکه به او یاری رساند یاری رسان و هرکه او را تنها بگذارد، او را تنها بگذار».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ یَوْمَ غَدِیرِ‌خُمٍّ فِی عَلِیِّبنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام). (الوِلَایَةُ
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- آیه: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ در روز غدیرخم درباره‌ی علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شده است. (ولایت
الباقر (علیه السلام)- عَن الفُضَیل عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ یا أَهْلَ الْکِتابِ لَسْتُمْ عَلی شَیْءٍ حَتَّی تُقِیمُوا التَّوْراهًَْ وَ الْإِنْجِیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ قَالَ هِیَ الْوَلَایَهًُْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ قَالَ هِیَ الْوَلَایَهًُْ.
امام باقر (علیه السلام)- فضیل نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: یا أَهْلَ الْکِتابِ لَسْتُمْ عَلی شَیْءٍ حَتَّی تُقِیمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ؛ فرمود یعنی ولایت آل محمّد (علیهم السلام) و این آیه همان را معین می‌کند: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ؛ این دستور همان ولایت است.
الباقر (علیه السلام)- مَعْنَاهُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِی فَضْلِ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام).
امام باقر (علیه السلام)- معنای آن چنین است: آنچه را که از طرف پروردگارت بر تو در مورد فضل علی (علیه السلام) نازل شده، ابلاغ کن.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) ... وَ لَقَدْ أَمَرَنِی رَبِّی تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْ أَفْتَرِضَ مِنْ حَقِّکَ مَا أَفْتَرَضَ مِنْ حَقِّی وَ إِنَّ حَقَّکَ لَمَفْرُوضٌ عَلَی مَنْ آمَنَ بِی وَ لَوْلَاکَ لَمْ یُعْرَفْ عَدُوُّ اللَّهِ وَ مَنْ لَمْ یَلْقَهُ بِوَلَایَتِکَ لَمْ یَلْقَهُ بِشَیْءٍ وَ لَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیَّ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ یَعْنِی فِی وَلَایَتِکَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ لَوْ لَمْ أُبَلِّغْ مَا أُمِرْتُ بِهِ مِنْ وَلَایَتِکَ لَحَبِطَ عَمَلِی وَ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ بِغَیْرِ وَلَایَتِکَ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ غَدَا سُحْقاً لَهُ وَ مَا أَقُولُ إِلَّا قَوْلَ رَبِّی تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ إِنَّ الَّذِی أَقُولُ لَمِنَ اللَّهِ أَنْزَلَهُ فِیکَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای علی (علیه السلام)... پروردگار تبارک‌وتعالی به من دستور داده، آنچه که در حقّ خودم واجب می‌دانم، در حقّ تو نیز واجب بدانم. حقّ تو برگردن هر آن کس که به من ایمان بیاورد، واجب است. اگر تو نبودی، دشمن خدا شناخته نمی‌شد و اگر کسی با ولایت تو، خدا را ملاقات نکند، چیزی برای دیدار با خداوند ندارد. خداوند متعال بر من این‌گونه نازل کرده است: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ یعنی در ولایت تو ای علی (علیه السلام)! وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ یعنی اگر این ولایت تو را به مردم ابلاغ نکرده بودم، عمل من، همه از بین رفته بود. هرکه خدا را ملاقات کند درحالی‌که به ولایت تو سرنسپرد، عمل وی بیهوده است. و عملش موجب دوری او از خدا می‌شود؛ من آنچه می‌گویم از جانب خدا است و آنچه می‌گویم خدا درباره‌ی تو نازل کرده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ جَاءَتْ جَمَاعَهًٌْ مِنْ قُرَیْشٍ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) انْصِبْ لَنَا عَلَماً یَکُونُ لَنَا مِنْ بَعْدِکَ لِنَهْتَدِیَ وَ لَا نَضِلَّ کَمَا ضَلَّتْ بَنُوإِسْرَائِیلَ بَعْدَ مُوسَی‌بْنِ ِمْرَانَ (علیه السلام) فَقَدْ قَالَ رَبُّکَ سُبْحَانَهُ إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ وَ لَسْنَا لِنَطْمَعَ أَنْ تُعَمَّرَ فِینَا مَا عُمِّرَ نُوحٌ (علیه السلام) فِی قَوْمِهِ وَ قَدْ عَرَفْتَ مُنْتَهَی أَجَلِکَ وَ نُرِیدُ أَنْ نَهْتَدِیَ وَ لَا نَضِلَّ قَالَ إِنَّکُمْ قَرِیبُو عَهْدٍ بِالْجَاهِلِیَّهًِْ وَ فِی قُلُوبِ أَقْوَامٍ أَضْغَانٌ وَ عَسَیْتَ إِنْ فَعَلْتَ أَنْ لَا تَقْبَلُوا وَ لَکِنْ مَنْ کَانَ فِی مَنْزِلِهِ اللَّیْلَهًَْ آیَهًٌْ مِنْ غَیْرِ ضَیْرٍ فَهُوَ صَاحِبُ الْحَقِّ قَالَ فَلَمَّا صَلَّی النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) الْعِشَاءَ وَ انْصَرَفَ إِلَی مَنْزِلِهِ سَقَطَ فِی مَنْزِلِی نَجْمٌ أَضَاءَتْ لَهُ الْمَدِینَهًُْ وَ مَا حَوْلَهَا وَ انْفَلَقَ بِأَرْبَعِ فِلَقٍ وَ انْشَعَبَ فِی کُلِّ شِعْبٍ فِلْقَهًٌْ مِنْ غَیْرِ ضَیْرٍ قَالَ نَوْفٌ قَالَ لِی جَابِرُ‌بْنُ‌عَبْدِ‌اللَّهِ إِنَّ الْقَوْمَ أَصَرُّوا عَلَی ذَلِکَ وَ أَمْسَکُوا فَلَمَّا أَوْحَی اللَّهُ إِلَی نَبِیِّهِ أَنْ ارْفَعْ بِضَبْعِ ابْنِ عَمِّکَ قَالَ یَا جَبْرَئِیلُ أَخَافُ مِنْ تَشَتُّتِ قُلُوبِ الْقَوْمِ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَأَمَرَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) بِلَالًا أَنْ یُنَادِیَ بِالصَّلَاهًِْ جَامِعَهًًْ فَاجْتَمَعَ الْمُهَاجِرُونَ وَ الْأَنْصَارُ فَصَعِدَ الْمِنْبَرَ فَحَمِدَ اللَّهَ تَعَالَی وَ أَثْنَی عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ قُرَیْشٍ لَکُمُ الْیَوْمَ الشَّرَفُ صُفُّوا صُفُوفَکُمْ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْعَرَبِ لَکُمُ الْیَوْمَ الشَّرَفُ صُفُّوا صُفُوفَکُمْ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْمَوَالِی لَکُمُ الْیَوْمَ الشَّرَفُ صُفُّوا صُفُوفَکُمْ ثُمَّ دَعَا بِدَوَاهًٍْ وَ طِرْسٍ فَأَمَرَ وَ کُتِبَ فِیهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ شَهِدْتُمْ قَالُوا نَعَمْ قَالَ أَفَتَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاکُمْ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ قَالَ أَفَتَعْلَمُونَ أَنَّنِی مَوْلَاکُمْ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ قَالَ فَقَبَضَ عَلَی ضَبْعِ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام).
امام علی (علیه السلام)- فرمود: جماعتی از قریش نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمدند و گفتند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! برای ما نشانه‌ی هدایتی برای بعد از خودت نصب کن تا هدایت شویم و گمراه نشویم همانگونه که بنی‌اسرائیل بعد از موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) گمراه شدند». پروردگارت فرمود: «به یقین تو می‌میری و آن‌ها نیز خواهند مُرد. و امید نداریم در میان ما آنقدر که نوح (علیه السلام) در میان قومش عمر کرد زنده بمانی و پایان عمرت را می‌دانی و ما می‌خواهیم هدایت شویم و گمراه نشویم». فرمود: «شما به دوران جاهلیّت نزدیک هستید و در قلب‌های گروه‌هایی کینه و دشمنی است و می‌ترسم اگر انجام دادم، قبول نکنید ولکن هرکس امشب در منزلش نشانه‌ی [و معجزه‌ای] بدون ضرر باشد، او صاحب حق است». امام علی (علیه السلام) فرمود: هنگامی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) نماز عشار را خواند و به منزلش رفت، ستاره‌ای در منزل من افتاد که مدینه و آنچه در اطرافش بود از آن روشن شد و به چهار قسمت تقسیم شد و در هر تکّه‌ای قسمتی از آن بدون ضرر جدا شد». نوف گفت: «جابربن‌عبدالله به من گفت: قوم بر آن [نفاقشان] اصرار ورزیدند و [از قبول برتری امیرمؤمنان (علیه السلام)] خودداری کردند». هنگامی که خداوند به پیامبرش وحی فرمود که دست پسر عمویت را بالا ببر، گفت: «ای جبرائیل! از پراکندگی قلب‌های قوم می‌ترسم»؛ پس خداوند به او وحی‌کرد: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ و پیامبر (صلی الله علیه و آله) به بلال دستور داد که برای نماز جماعت فرا خواند؛ در نتیجه مهاجران و انصار جمع شدند و پیامبر (صلی الله علیه و آله) بالای منبر رفت و خداوند را ستود و بر او ثنا گفت. سپس فرمود: «ای گروه قریش! امروز بزرگی و شرافت برای شما است. صف‌هایتان را منظّم کنید. سپس فرمود: ای گروه عرب! امروز بزرگی و شرافت برای شما است. صف‌هایتان را منظّم کنید. ای گروه موالی [و دوستداران]! امروز بزرگی و شرافت برای شما است. صف‌هایتان را منظّم کنید». سپس دوات و کاغذی خواست و دستور داد و در آن نوشته شد: «به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان. معبودی جز الله نیست. محمّد فرستاده‌ی خداست». فرمود: «گواهی دادید»؟ گفتند: «بله». فرمود: «آیا می‌دانید که خداوند سرپرست شماست»؟ گفتند: «آری به خدا سوگند». گفت: «سپس دست علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را گرفت [و بالا برد...].
الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یَنْصِبَ أَمِیرَالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) لِلنَّاسِ فِی قَوْلِهِ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) بِغَدِیرِ‌خُمٍّ فَقَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ فَجَاءَتِ الْأَبَالِسَهًُْ إِلَی إِبْلِیسَ الْأَکْبَرِ وَ حَثَوُا التُّرَابَ عَلَی رُءُوسِهِمْ فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِیسُ مَا لَکُمْ فَقَالُوا إِنَّ هَذَا الرَّجُلَ قَدْ عَقَدَ الْیَوْمَ عُقْدَهًًْ لَا یَحُلُّهَا شَیْءٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِیسُ کَلَّا إِنَّ الَّذِینَ حَوْلَهُ قَدْ وَعَدُونِی فِیهِ عِدَهًًْ لَنْ یُخْلِفُونِی فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَی رَسُولِهِ وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ.
امام صادق (علیه السلام)- چون خداوند درباره‌ی آیه: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ که در شأن حضرت علی (علیه السلام) در روز غدیر نازل شده، به پیامبر (صلی الله علیه و آله) امر فرمود که امیرالمؤمنین (علیه السلام) را جانشین خود بر مردم گردانَد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به مردم فرمود: «هرکس که من مولای او هستم، علی (علیه السلام) مولای اوست. پس ابلیس ها نزد ابلیس بزرگ آمده و خاک بر چهره‌ی خود پاشیدند». ابلیس به آنان گفت: «به شما چه شده است»؟ آنان پاسخ دادند: «این مرد (رسول خدا) امروز با دستان خود بیعتی را بسته است که تا روز قیامت، هیچ چیزی نمی‌تواند آن را بگشاید». ابلیس به آنان گفت: «هرگز این‌گونه نخواهد شد، چرا که کسانی که دور او بودند، در مورد او به من وعده‌ای داده‌اند که هرگز خلف وعده نمی‌کنند. این‌گونه بود که خداوند آیه: شیطان گمان خود را درباره‌ی آن‌ها درست یافت. (سبأ/۲۰) را نازل کرد.
الباقر (علیه السلام)- عَن زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَال: دَخَلَ قَتَادَهًُْ‌بْنُ‌دِعَامَهًَْ عَلَی أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ سَأَلَهُ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ أَنْ یَنْصِبَ امیرالمؤمنین (علیه السلام) لِلنَّاسِ وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِی عَلِیٍّ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) بِغَدِیرِ‌خُمٍّ وَ قَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ حَثَتِ الْأَبَالِسَهًُْ التُّرَابَ عَلَی رُءُوسِهَا فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِیسُ الْأَکْبَرُ لَعَنَهُ اللَّهُ مَا لَکُمْ قَالُوا قَدْ عَقَدَ هَذَا الرَّجُلُ عُقْدَهًًْ لَا یَحُلُّهَا إِنْسِیٌّ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِیسُ کَلَّا الَّذِینَ حَوْلَهُ قَدْ وَعَدُونِی فِیهِ عِدَهًًْ وَ لَنْ یُخْلِفُونِی فِیهَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ یَعْنِی بِامیرالمؤمنین (علیه السلام) وَ عَلَی ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِینَ.
امام باقر (علیه السلام)- زید شحّام گوید: قتادهًْ‌بن‌دعامه نزد امام باقر (علیه السلام) آمد و از حضرت تفسیر آیه‌ی [آری] به یقین، ابلیس گمان خود را درباره‌ی آن‌ها محقّق یافت که همگی از او پیروی کردند جز گروه اندکی از مؤمنان!. (سبأ/۲۰) را پرسید و حضرت پاسخ داد: «چون خداوند به‌موجب آیه: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ که در شأن علی (علیه السلام) است، به پیامبر خود امر فرمود که امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به‌عنوان خلیفه‌ی خود در میان مردم بگمارد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را در روز غدیرخُم در دستان خود گرفت و فرمود: «هرکس که من مولای او هستم، علی (علیه السلام) مولای او است. ابلیسها بر سر خود خاک پاشیدند و ابلیس بزرگ به آنان گفت: «به شما چه شده»؟ آنان پاسخ دادند: «این مرد (رسول خدا) با دستان خود گرهی بسته است که تا روز قیامت هیچ انسانی نمی‌تواند آن را بگشاید». ابلیس به آنان گفت: «هرگز این چنین نخواهد شد؛ چرا که کسانی که اطراف او (رسول خدا (صلی الله علیه و آله)) بودند به من وعده‌ای در مورد او داده‌اند که هرگز خلف وعده نمی‌کنند. این‌گونه بود که خداوند آیه: [آری] به یقین، ابلیس گمان خود را درباره‌ی آن‌ها محقّق یافت که همگی از او پیروی کردند جز گروه اندکی از مؤمنان!. (سبأ/۲۰) را نازل کرد که منظور از گروه مؤمن، امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌باشد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌عَطَاءٍ قَالَ: کُنْتُ جَالِساً عِنْدَ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی مَسْجِدِ الرَّسُولِ وَ عَبْدُ‌اللَّهِ‌بْنُ‌سَلَامٍ جَالِسٌ فِی صَحْنِ الْمَسْجِدِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ هَذَا الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ قَالَ لَا وَ لَکِنَّهُ صَاحِبُکُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِب (علیه السلام)نَزَلَ فِیهِ إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا ... وَ نَزَلَ فِیهِ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ... فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام) یَوْمَ غَدِیرِ‌خُمٍّ وَ قَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله‌بن‌عطاء گوید: در مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله) نزد امام باقر (علیه السلام) نشسته بودم و عبدالله‌بن‌سلام در صحن مسجد نشسته بود. عرض کردم: «فدایت شوم این کسی است که علم کتاب [و آگاهی بر قرآن] نزد اوست»؟ فرمود: «نه و لکن او صاحب شما علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که درباره‌ی او نازل شد: سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و کسانی‌که ایمان‌آورده‌اند... و درباره‌ی او نازل شد: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ... پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در روز غدیرخم دست علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را گرفت و فرمود: «هرکس من سرپرست و صاحب اختیار او هستم، علی (علیه السلام) سرپرست و صاحب اختیار اوست».
الصّادق (علیه السلام)- عَن عُمَرَ‌بْنِ‌یَزِیدَ قَالَ: قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ابْتِدَاءً مِنْهُ الْعَجَبُ یَا أَبَا حَفْصٍ لِمَا لَقِیَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِب (علیه السلام) إِنَّهُ کَانَ لَهُ عَشَرَهًُْ آلَافِ شَاهِدٍ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی أَخْذِ حَقِّهِ وَ الرَّجُلُ یَأْخُذُ حَقَّهُ بِشَاهِدَیْنِ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خَرَجَ مِنَ الْمَدِینَهًِْ حَاجّاً وَ تَبِعَهُ خَمْسَهًُْ‌آلَافٍ وَ رَجَعَ مِنْ مَکَّهًَْ وَ قَدْ شَیَّعَهُ خَمْسَهًُْ‌آلَافٍ مِنْ أَهْلِ مَکَّهًَْ فَلَمَّا انْتَهَی إِلَی الْجُحْفَهًِْ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ قَدْ کَانَتْ نَزَلَتْ وَلَایَتُهُ بِمِنًی وَ امْتَنَعَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الْقِیَامِ بِهَا لِمَکَانِ النَّاسِ فَقَالَ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ مِمَّا کَرِهْتَ بِمِنًی فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقُمَّتِ السَّمُرَاتُ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ النَّاسِ أَمَا وَ اللَّهِ لَیَأْتِیَنَّکُمْ بِدَاهِیَهًٍْ.
امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌یزید گوید: امام صادق (علیه السلام) بدون مقدّمه فرمود: «ای اباحفص! شگفت این که علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) که با داشتن ده‌هزار شاهد، نتوانست حقّ خویش را بستاند، و حال اینکه انسان می‌تواند با دو شاهد، حقّ خودش را بگیرد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به قصد حج از مکّه خارج شد و پانزده هزار نفر به‌دنبال او به راه افتادند. ایشان از مکّه بازگشت درحالی‌که پنج هزارنفر از اهل مکّه، او را همراهی می‌کردند و زمانی که به جحفه رسید، جبرئیل، ولایت علی (علیه السلام) را نازل کرد. ولایت او در مِنی نازل شده بود و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به‌خاطر نگرانی از مردم، از اجرای این امر سرباز زد؛ پس خداوند فرمود: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ الله یَعصِمُکَ مِنَ النَّاسِ؛ یعنی از آنچه که در مِنی کراهت داشتی. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دستور داد زمین زیر درخت که پر از خار و سنگ بود، جارو شود. مردی از میان جمع گفت: «به خداوند سوگند که برای شما مصیبتی آورده است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن جَابِرِ‌بْنِ‌أَرْقَمَ قَالَ: بَیْنَا نَحْنُ فِی مَجْلِسٍ لَنَا وَ أَخِی زَیْدُ‌بْنُ‌أَرْقَمَ یُحَدِّثُنَا إِذْ أَقْبَلَ رَجُلٌ عَلَی فَرَسِهِ عَلَیْهِ زِیُّ السَّفَرِ فَسَلَّمَ عَلَیْنَا ثُمَّ وَقَفَ فَقَالَ أَ‌فِیکُمْ زَیْدُ‌بْنُ‌أَرْقَمَ فَقَالَ زَیْدٌ أَنَا زَیْدُ‌بْنُ‌أَرْقَمَ فَمَا تُرِیدُ فَقَالَ الرَّجُلُ أَ‌تَدْرِی مِنْ أَیْنَ جِئْتُ قَالَ لَا قَالَ مِنْ فُسْطَاطِ مِصْرَ لِأَسْأَلَکَ عَنْ حَدِیثٍ بَلَغَنِی عَنْکَ تَذْکُرُهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ لَهُ زَیْدٌ وَ مَا هُوَ قَالَ حَدِیثُ غَدِیرِ‌خُمٍّ فِی وَلَایَهًِْ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام) فَقَالَ یَا ابْنَ‌أَخِی إِنَّ قَبْلَ غَدِیرِ‌خُمٍّ مَا أُحَدِّثُکَ بِهِ إِنَّ جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ (علیه السلام) نَزَلَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِوَلَایَهًِْ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام) فَدَعَا قَوْماً أَنَا فِیهِمْ فَاسْتَشَارَهُمْ فِی ذَلِکَ لِیَقُومَ بِهِ فِی الْمَوْسِمِ فَلَمْ نَدْرِ مَا نَقُولُ لَهُ وَ بَکَی (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِیلُ مَا لَکَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) أَجَزِعْتَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ فَقَالَ کَلَّا یَا جَبْرَئِیلُ وَ لَکِنْ قَدْ عَلِمَ رَبِّی مَا لَقِیتُ مِنْ قُرَیْشٍ إِذْ لَمْ یُقِرُّوا لِی بِالرِّسَالَهًِْ حَتَّی أَمَرَنِی بِجِهَادِی وَ أَهْبَطَ إِلَیَّ جُنُوداً مِنَ السَّمَاءِفَنَصَرُونِی فَکَیْفَ یُقِرُّونَ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) مِنْ بَعْدِی فَانْصَرَفَ عَنْهُ جَبْرَئِیلُ ثُمَّ نَزَلَ عَلَیْهِ فَلَعَلَّکَ تارِکٌ بَعْضَ ما یُوحی إِلَیْکَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُکَ فَلَمَّا نَزَلْنَا الْجُحْفَهًَْ رَاجِعِینَ وَ ضَرَبْنَا أَخْبِیَتَنَا نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِهَذِهِ الْآیَهًِْ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَبَیْنَا نَحْنُ کَذَلِکَ إِذْ سَمِعْنَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ یُنَادِی أَیُّهَا النَّاسُ أَجِیبُوا دَاعِیَ اللَّهِ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَأَتَیْنَاهُ مُسْرِعِینَ فِی شِدَّهًِْ الْحَرِّ فَإِذَا هُوَ وَاضِعٌ بَعْضَ ثَوْبِهِ عَلَی رَأْسِهِ وَ بَعْضَهُ عَلَی قَدَمِهِ مِنَ الْحَرِّ وَ أَمَرَ بِقَمِّ مَا تَحْتَ الدَّوْحِ فَقُمَّ مَا کَانَ ثَمَّهًَْ مِنَ الشَّوْکِ وَ الْحِجَارَهًِْ فَقَالَ رَجُلٌ مَا دَعَاهُ إِلَی قَمِّ هَذَا الْمَکَانِ وَ هُوَ یُرِیدُ أَنْ یَرْحَلَ مِنْ سَاعَتِهِ إِلَّا لِیَأْتِیَنَّکُمُ الْیَوْمَ بِدَاهِیَهًٍْ فَلَمَّا فَرَغُوا مِنَ الْقَمِّ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یُؤْتَی بِأَحْلَاسِ دَوَابِّنَا وَ أَقْتَابِ إِبِلِنَا وَ حَقَائِبِنَا فَوَضَعْنَا بَعْضَهَا عَلَی بَعْضٍ ثُمَّ أَلْقَیْنَا عَلَیْهَا ثَوْباً ثُمَّ صَعِدَ عَلَیْهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ نَزَلَ عَلَیَّ عَشِیَّهًَْ عَرَفَهًَْ أَمْرٌ ضِقْتُ بِهِ ذَرْعاً مَخَافَهًَْ تَکْذِیبِ أَهْلِ الْإِفْکِ حَتَّی جَاءَنِی فِی هَذَا الْمَوْضِعِ وَعِیدٌ مِنْ رَبِّی إِنْ لَمْ أَفْعَلْ أَلَا وَ إِنِّی غَیْرُ هَائِبٍ لِقَوْمٍ وَ لَا مُحَابٍ لِقَرَابَتِی أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ أَوْلَی بِکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) قَالَ اللَّهُمَّ اشْهَدْ وَ أَنْتَ یَا جَبْرَئِیلُ فَاشْهَدْ حَتَّی قَالَهَا ثَلَاثاً ثُمَّ أَخَذَ بِیَدِ عَلِیِ بْنِ أَبِی طَالِب (علیه السلام) فَرَفَعَهُ إِلَیْهِ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ قَالَهَا ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ هَلْ سَمِعْتُمْ فَقَالُوا اللَّهُمَّ بَلَی قَالَ فَأَقْرَرْتُمْ قَالُوا بَلَی ثُمَّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) اللَّهُمَّ اشْهَدْ وَ أَنْتَ یَا جَبْرَئِیلُ فَاشْهَدْ ثُمَّ نَزَلَ فَانْصَرَفْنَا إِلَی رِحَالِنَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابربن‌ارقم گوید: در مجلسی بودیم و برادرم زیدبن‌ارقم برای ما حدیث نقل می‌کرد، مردی سوار بر مادیان به‌سوی ما آمد و آثار سفر بر وی نمایان بود. بر ما سلام کرد و سپس ایستاد و گفت: «آیا زیدبن‌ارقم در میان شما است»؟ زید گفت: «من زیدبن‌ارقم هستم، چه می‌خواهی»؟ آن مرد گفت: «آیا می‌دانی از کجا آمده‌ام»؟ گفت: «خیر». گفت: از فُسْطاط مصر، تا از شما درباره‌ی حدیثی که به من گفته‌شده که تو از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که سلام و درود خدا بر او و اهل بیت او باد، نقل کردی، سؤال کنم. زید به او گفت: «کدام حدیث»؟ گفت: «حدیث غدیرخم در ولایت علیّ‌بن‌ابوطالب (علیه السلام)». گفت: «ای برادر زاده‌ام! حدیثی برایت نقل می کنم که پیش از غدیرخم است. همانا روح‌الامین، جبرییل (علیه السلام) بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که سلام و درود خدا بر او و اهل بیت او باد، با ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) گروهی را که من در میانشان بودم، فرا خواند و در مورد آن امر با آنان مشورت کرد تا در موسم [حج] آن را ابلاغ کند. من نمی‌دانستم چه باید بگویم. پیامبر (صلی الله علیه و آله) گریه کرد. جبرئیل به او گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! به تو چه شده است؟ آیا از امر خدا به تنگ آمده‌ای»! ایشان فرمود: «خیر، پروردگارم می‌داند چه آزارهایی را از قریش متحمّل شدم. آنان به رسالت من اقرار نکردند، تا اینکه خداوند مرا به جهاد دستور داد و سربازانی از آسمان برایم نازل کرد و مرا یاری کردند. چگونه پس از من علی (علیه السلام) را قبول کنند! جبرئیل او را ترک کرد و سپس این آیه بر او نازل شد: شاید [ابلاغ] بعض آیاتی را که به تو وحی می‌شود، [به‌خاطر عدم پذیرش آن‌ها] ترک کنی [و به تأخیر اندازی] و سینه‌ات از این جهت تنگ [و ناراحت] شود. (هود/۱۲) هنگامی که در راه بازگشت در جُحفه فرود آمدیم و خیمه‌های خود را برپا کردیم، جبرئیل (علیه السلام) با این آیه نازل شد: یَا أیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا انزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَان لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَالله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ما در آن حالت [برپا کردن خیمه ها] بودیم که صدای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را شنیدم که با صدای بلند می‌فرمود: «ای مردم! دعوت خدا را اجابت کنید. من رسول خدا هستم. پس با شتاب نزد او آمدیم. درحالی‌که اوج گرما بود و او از شدّت گرما قسمتی از لباسش را روی سرش و قسمتی را روی پاهایش انداخته بود، دستور داد زمین زیر درخت که پر از خار و سنگ بود، جارو شود». مردی گفت: «چه چیزی باعث شده است که این جا را جارو کند درحالی‌که می‌خواهد الان از این جا برود؟! بی‌گمان، امروز مصیبتی بر سر شما فرود خواهد آمد. هنگامی که از جارو زدن فارغ شدند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دستور داد بار مرکب‌های ما و جهاز شتران و بارهای ما آورده شود. سپس آن‌ها را روی یکدیگر گذاشتیم و پارچه ای را روی آن‌ها انداختیم. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از آن‌ها بالا رفت. آنگاه خدا را حمد و سپاس گفته و فرمود: «ای مردم! همانا شامگاه عرفه، امری بر من نازل شد که از ترس تکذیب اهل دروغ از آن به تنگ آمدم و [از اعلام آن خودداری کردم] تا اینکه در این موضع [که در آن قرار داریم] پروردگارم مرا تهدید کرد که حتماً این مأموریّت را انجام دهم. من از مردم نمی‌ترسم و از خویشاوندانم نیز طرفداری و پشتیبانی نمی‌کنم. ای مردم! چه کسی از خودتان بر خودتان شایسته‌تر است»؟ گفتند: «خدا و رسولش». فرمود: «خدایا! تو گواه‌باش، و تو ای جبرییل! شاهد باش». این عبارت را سه بار تکرار فرمود. سپس دست علیّ‌ّّّّّّبن‌ابوطالب (علیه السلام) را گرفته و به‌سوی خود بالابرد. سپس فرمود: «خدایا! هرکه من مولای او هستم، علی (علیه السلام) مولای او است. خدایا کسی را که او را یاری می‌کند یاری کن و با کسی که با او دشمنی می‌کند، دشمنی کن و یاری کن آن که او را یاری میرساند و تنها بگذار کسی را که او را تنها می‌گذارد. ایشان این سخن را سه بار تکرار کرده و سپس فرمود: «آیا شنیدید»؟ گفتند: «خدایا بلی». فرمود: «آیا اقرار کرده‌اید»؟ گفتند: «خدایا! بلی». سپس فرمود: «خدایا گواه باش و تو ای جبرییل! شاهد باش سپس پایین آمد و ما به‌طرف بارهایمان رفتیم».
الصّادق (علیه السلام)- عَن أَبِی‌الْحَسَنِ اللَّیْثِی عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ لِمَنْ حَضَرَهُ مِنْ مَوَالِیهِ وَ شِیعَتِهِ أَ‌تَعْرِفُونَ یَوْماً شَیَّدَ اللَّهُ بِهِ الْإِسْلَامَ وَ أَظْهَرَ بِهِ مَنَارَ الدِّینِ وَ جَعَلَهُ عِیداً لَنَا وَ لِمَوَالِینَا وَ شِیعَتِنَا فَقَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) وَ ابْنُ رَسُولِهِ أَعْلَمُ أَ یَوْمُ الْفِطْرِ هُوَ یَا سَیِّدَنَا قَالَ لَا قَالُوا أَ‌فَیَوْمُ الْأَضْحَی هُوَ قَالَ لَا وَ هَذَانِ یَوْمَانِ جَلِیلَانِ شَرِیفَانِ وَ یَوْمُ مَنَارِ الدِّینِ أَشْرَفُ مِنْهُمَا وَ هُوَ الْیَوْمُ الثَّامِنَ عَشَرَ مِنْ ذِی‌الْحِجَّهًِْ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا انْصَرَفَ مِنْ حَجَّهًِْ الْوَدَاعِ وَ صَارَ بِغَدِیرِ‌خُمٍّ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ جَبْرَئِیلَ أَنْ یَهْبِطَ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَقْتَ قِیَامِ الظُّهْرِ مِنْ ذَلِکَ الْیَوْمِ وَ أَمَرَهُ أَنْ یَقُومَ بِوَلَایَهًِْ أَمِیرِالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) وَ أَنْ یَنْصِبَهُ عَلَماً لِلنَّاسِ بَعْدَهُ وَ أَنْ یَسْتَخْلِفَهُ فِی أُمَّتِهِ فَهَبَطَ إِلَیْهِ وَ قَالَ لَهُ حَبِیبِی مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ قُمْ فِی هَذَا الْیَوْمِ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) لِیَکُونَ عَلَماً لِأُمَّتِکَ بَعْدَکَ یَرْجِعُونَ إِلَیْهِ وَ یَکُونُ لَهُمْ کَأَنْتَ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ إِنِّی أَخَافُ تَغَیُّرَ أَصْحَابِی لِمَا قَدْ وَتَرُوهُ وَ أَنْ یَبْدُوا مَا یُضْمِرُونَ فِیهِ فَعَرَجَ وَ مَا لَبِثَ أَنْ هَبَطَ بِأَمْرِ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ذَعِراً {ذُعْراً} مَرْعُوباً خَائِفاً مِنْ شِدَّهًِْ الرَّمْضَاءِ وَ قَدَمَاهُ تُشْوَیَانِ وَ أَمَرَ بِأَنْ یُنَظَّفَ الْمَوْضِعُ وَ یُقَمَّ مَا تَحْتَ الدَّوْحِ مِنَ الشَّوْکِ وَ غَیْرِهِ فَفُعِلَ ذَلِکَ ثُمَّ نَادَی بِالصَّلَاهًِْ جَامِعَهًًْ فَاجْتَمَعَ الْمُسْلِمُونَ وَ فِیمَنِ اجْتَمَعَ أَبُوبَکْرٍ وَ عُمَرُ وَ عُثْمَانُ وَ سَائِرُ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ ثُمَّ قَامَ خَطِیباً وَ ذَکَرَ بَعْدَهُ الْوَلَایَهًَْ فَأَلْزَمَهَا لِلنَّاسِ جَمِیعاً فَأَعْلَمَهُمْ أَمْرَ اللَّهِ بِذَلِکَ فَقَالَ قَوْمٌ مَا قَالُوا وَ تَنَاجَوْا بِمَا أَسَرُّوا.
امام صادق (علیه السلام)- ابوحسن لیثی از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که ایشان به کسانی که از دوستان و شیعیانش در محضرش بودند فرمود: «آیا روزی را می‌شناسید که خداوند به‌وسیله‌ی آن اسلام را محکم ساخت و به‌وسیله‌ی آن، علامت‌ها و نشانه‌های دین را آشکار کرد و آن روز را برای ما و دوستان ما و شیعیان ما عید قرار داد»؟ گفتند: «خدا و رسولش و فرزند رسولش داناترند. آیا آن، روز فطر است ای سرور ما»؟ فرمود: «نه». گفتند: «آیا آن، روز عید قربان است»؟ فرمود: «نه و این دو روز، بزرگ و شریف هستند و روز علامت‌ها و نشانه‌های دین، شریف‌تر از آن دو است و آن روز هجدهم ذی‌الحجّه است. هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از حجّهًْ الوداع برگشت و به غدیر خم آمد، خدای عزّوجلّ به جبرئیل دستور داد که هنگام اقامه‌ی نماز ظهر آن روز نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرود آید و به پیامبر (صلی الله علیه و آله) دستور داد که ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به‌پا دارد [و استوار گرداند] و او را بعد از خودش نشانه‌ی [هدایت] برای مردم نصب کند و او را در میان امّتش خلیفه قرار دهد؛ پس جبرئیل به‌سوی او فرود آمد و به او عرض کرد: «دوست من، محمّد (صلی الله علیه و آله)! خداوند به تو سلام میرساند و به تو می‌فرماید: در این روز ولایت علی (علیه السلام) را به پا دار تا برای امّت تو بعد از تو نشانه‌ی هدایتی باشد که به‌سوی او برمی‌گردند و برایشان مانند تو می‌باشد». پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «دوست من جبرئیل! من از تغییر [عقیده‌ی] اصحابم می‌ترسم؛ به‌خاطر ستمی که به او کردند و از آشکارشدن آنچه [منافقانه] درباره‌ی او مخفی می‌کنند [می‌ترسم]». جبرئیل بالا رفت و چیزی نگذشت که امر خداوند را فرود آورد و به پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ؛ در نتیجه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به‌خاطر شدّت گرما نگران، وحشت‌زده و ترسان برخاست درحالی‌که پاهایش می‌سوخت و دستور داد که آن مکان تمیز گردد و خارها و غیر آن از زیر درخت بزرگ جارو شود؛ پس این کار انجام داده شد. سپس به نماز جماعت فرا خواند و مسلمانان جمع شدند و در میان کسانی که جمع شدند، ابوبکر، عمر، عثمان و بقیّه‌ی مهاجران و انصار بودند. سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) برخاست و خطبهای خواند و بعد از آن ولایت را بیان فرمود و آن را برای همه‌ی مردم الزامی کرد و دستور خداوند را در مورد آن به آن‌ها اعلام کرد. سپس گروهی گفتند آنچه گفتند [و با دستور خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله) مخالفت کردند] و برنامه‌های سرّی خودشان را مخفیانه به یکدیگر گفتند و با هم نجوا کردند.
الباقر (علیه السلام)- حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الْمَدِینَهًِْ ... وَ خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ خَرَجَ مَعَهُ النَّاسُ وَ أَصْغَوْا إِلَیْهِ لِیَنْظُرُوا مَا یَصْنَعُ فَیَصْنَعُوا مِثْلَهُ فَحَجَّ بِهِمْ فَبَلَّغَ مَنْ حَجَّ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَهًِْ وَ الْأَطْرَافِ وَ الْأَعْرَابِ سَبْعِینَ أَلْفَ إِنْسَانٍ أَوْ یَزِیدُونَ عَلَی نَحْوِ عَدَدِ أَصْحَابِ مُوسَی (علیه السلام) السَّبْعِینَ الْأَلْفَ الَّذِینَ أَخَذَ عَلَیْهِمْ بَیْعَهًَْ هَارُونَ (علیه السلام) فَاتَّصَلَتِ التَّلْبِیَهًُْ مَا بَیْنَ مَکَّهًَْ وَ الْمَدِینَهًِْ فَلَمَّا وَقَفَ الْمَوْقِفَ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ إِنَّهُ قَدْ دَنَا أَجَلُکَ وَ مُدَّتُکَ وَ إِنِّی أَسْتَقْدِمُکَ عَلَی مَا لَا بُدَّ مِنْهُ وَ لَا مَحِیصَ عَنْهُ فَاعْهَدْ عَهْدَکَ وَ تَقَدَّمْ وَصِیَّتَکَ وَ اعْمِدْ إِلَی مَا عِنْدَکَ مِنَ الْعِلْمِ وَ مِیرَاثِ عُلُومِ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) مِنْ قَبْلِکَ وَ السِّلَاحِ وَ التَّابُوتِ وَ جَمِیعِ مَا عِنْدَکَ مِنْ آیَاتِ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) فَسَلِّمْهَا إِلَی وَصِیِّکَ وَ خَلِیفَتِکَ مِنْ بَعْدِکَ حُجَّتِیَ الْبَالِغَهًِْ عَلَی خَلْقِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَأَقِمْهُ لِلنَّاسِ وَ خُذْ عَهْدَهُ وَ مِیثَاقَهُ وَ بَیْعَتَهُ وَ ذَکِّرْهُمْ مَا أَخَذْتَ عَلَیْهِمْ مِنْ بَیْعَتِی وَ مِیثَاقِیَ الَّذِی وَاثَقْتَهُمْ بِهِ وَ عَهْدِیَ الَّذِی عَهِدْتَ إِلَیْهِمْ مِنْ وَلَایَهًِْ وَلِیِّی وَ مَوْلَاهُمْ وَ مَوْلَی کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَهًٍْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَإِنِّی لَمْ أَقْبِضْ نَبِیّاً مِنْ أَنْبِیَائِی (علیهم السلام) إِلَّا بَعْدَ إِکْمَالِ دِینِی وَ إِتْمَامِ نِعْمَتِی بِوَلَایَهًِْ أَوْلِیَائِی وَ مُعَادَاهًِْ أَعْدَائِی وَ ذَلِکَ تَمَامُ کَمَالِ تَوْحِیدِی وَ دِینِی وَ إِتْمَامُ نِعْمَتِی عَلَی خَلْقِی بِاتِّبَاعِ وَلِیِّی وَ طَاعَتِهِ وَ إِنِّی لَا أَتْرُکُ أَرْضِی بِغَیْرِ قَیِّمٍ لِیَکُونَ حُجَّهًًْ عَلَی خَلْقِی فَ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً عَلِیٌّ (علیه السلام) وَلِیِّی وَ مَوْلَی کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَهًٍْ عَلِیٌّ عَبْدِی وَ وَصِیُّ نَبِیِّی (صلی الله علیه و آله) وَ الْخَلِیفَهًُْ مِنْ بَعْدِهِ وَ حُجَّتِیَ الْبَالِغَهًُْ عَلَی خَلْقِی مَقْرُونٌ طَاعَتُهُ مَعَ طَاعَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) نَبِیِّی وَ مَقْرُونٌ طَاعَهًُْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِطَاعَتِی مَنْ أَطَاعَهُ فَقَدْ أَطَاعَنِی وَ مَنْ عَصَاهُ فَقَدْ عَصَانِی جَعَلْتُهُ عَلَماً بَیْنِی وَ بَیْنَ خَلْقِی فَمَنْ عَرَفَهُ کَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْکَرَهُ کَانَ کَافِراً وَ مَنْ أَشْرَکَ بِبَیْعَتِهِ کَانَ مُشْرِکاً وَ مَنْ لَقِیَنِی بِوَلَایَتِهِ دَخَلَ الْجَنَّهًَْ وَ مَنْ لَقِیَنِی بِعَدَاوَتِهِ دَخَلَ النَّارَ فَأَقِمْ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) عَلَماً وَ خُذْ عَلَیْهِمُ الْبَیْعَهًَْ وَ خُذْ عَهْدِی وَ مِیثَاقِی بِالَّذِی وَاثَقْتَهُمْ عَلَیْهِ فَإِنِّی قَابِضُکَ إِلَیَّ وَ مُسْتَقْدِمُکَ فَخَشِیَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَوْمَهُ وَ أَهْلَ النِّفَاقِ وَ الشِّقَاقِ أَنْ یَتَفَرَّقُوا وَ یَرْجِعُوا جَاهِلِیَّهًًْ لِمَا عَرَفَ مِنْ عَدَاوَتِهِمْ وَ مَا یُبَطِّنُوَن عَلَیْهِ أَنْفُسَهُمْ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) مِنَ الْبَغْضَاءِ وَ سَأَلَ جَبْرَئِیلَ أَنْ یَسْأَلَ رَبَّهُ الْعِصْمَهًَْ مِنَ النَّاسِ وَ انْتَظَرَ أَنْ یَأْتِیَهُ جَبْرَئِیلُ بِالْعِصْمَهًِْ مِنَ النَّاسِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَأُخِّرَ ذَلِکَ إِلَی أَنْ بَلَغَ مَسْجِدَ الْخَیْفِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ فِی مَسْجِدِ الْخَیْفِ فَأَمَرَهُ أَنْ یَعْهَدَ عَهْدَهُ وَ یُقِیمَ عَلِیّاً (علیه السلام) لِلنَّاسِ وَ لَمْ یَأْتِهِ الْعِصْمَهًُْ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی بِالَّذِی أَرَادَ حَتَّی أَتَی کُرَاعَ الْغَمِیمِ بَیْنَ مَکَّهًَْ وَ الْمَدِینَهًِْ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ وَ أَمَرَهُ بِالَّذِی أَمَرَ بِهِ مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ یَأْتِهِ بِالْعِصْمَهًِْ فَقَالَ یَا جَبْرَئِیلُ إِنِّی لَأَخْشَی قَوْمِی أَنْ یُکَذِّبُونِی وَ لَا یَقْبَلُوا قَوْلِی فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) فَرَحَلَ فَلَمَّا بَلَغَ غَدِیرَ خُمٍّ قَبْلَ الْجُحْفَهًِْ بِثَلَاثَهًِْ أَمْیَالٍ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ ع عَلَی خَمْسِ سَاعَاتٍ مَضَتْ مِنَ النَّهَارِ بِالزَّجْرِ وَ الِانْتِهَار وَ الْعِصْمَهًِْ مِنَ النَّاسِ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِی عَلِیٍ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَکَانَ أَوَّلُهُمْ بَلَغَ قُرْبَ الْجُحْفَهًِْ فَأَمَرَهُ أَنْ یَرُدَّ مَنْ تَقَدَّمَ مِنْهُمْ وَ حَبَسَ مَنْ تَأَخَّرَ مِنْهُمْ فِی ذَلِکَ الْمَکَانِ لِیُقِیمَ عَلِیّاً (علیه السلام) لِلنَّاسِ وَ یُبَلِّغَهُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَخْبَرَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ عَصَمَهُ مِنَ النَّاسِ فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عِنْدَ مَا جَاءَتْهُ الْعِصْمَهًُْ مُنَادِیاً فَنَادَی فِی النَّاسِ بِالصَّلَاهًَْ جَامِعَهًًْ وَ تَنَحَّی عَنْ یَمِینِ الطَّرِیقِ إِلَی جَنْبِ مَسْجِدِ الْغَدِیرِ أَمَرَهُ بِذَلِکَ جَبْرَئِیلُ عَنِ اللَّهِ تَعَالَی وَ فِی الْمَوْضِعِ سَلَمَاتٌ فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یُقَمَ مَا تَحْتَهُنَّ وَ یُنْصَبَ لَهُ أَحْجَارٌ کَهَیْئَهًِْ الْمِنْبَرِ لِیُشْرِفَ عَلَی النَّاسِ فَتَرَاجَعَ النَّاسُ وَ احْتُبِسَ أَوَاخِرُهُمْ فِی ذَلِکَ الْمَکَانِ لَا یَزَالُونَ وَ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَوْقَ تِلْکَ الْأَحْجَارِ وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله) الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَلَا بِتَوْحِیدِهِ وَ دَنَا فِی تَفْرِیدِهِ وَ جَلَّ فِی سُلْطَانِهِ وَ عَظُمَ فِی أَرْکَانِهِ ... أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّهًِْ وَ أُؤَدِّی مَا أَوْحَی إِلَیَّ بِهِ خَوْفاً وَ حَذَراً مِنْ أَنْ تَحِلَّ بِی قَارِعَهًٌْ لَا یَدْفَعُهَا عَنِّی أَحَدٌ وَ إِنْ عَظُمَتْ مِنَّتُهُ وَ صَفَتْ خَلَّتُهُ لِأَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ قَدْ أَعْلَمَنِی إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ مَا أَنْزَلَ إِلَیَ فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ فَقَدْ تَضَمَّنَ لِیَ الْعِصْمَهًَْ وَ هُوَ اللَّهُ الْکَافِی الْکَرِیمُ وَ أَوْحَی إِلَیَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ. یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ... مَعَاشِرَ النَّاسِ مَا قَصَّرْتُ عَنْ تَبْلِیغِ مَا أَنْزَلَهُ وَ أَنَا مُبَیِّنٌ سَبَبَ هَذِهِ الْآیَهًِْ إِنَّ جَبْرَئِیلَ هَبَطَ إِلَیَّ مِرَاراً ثَلَاثاً یَأْمُرُنِی عَنِ السَّلَامِ رَبِّی وَ هُوَ السَّلَامُ أَنْ أَقُومَ فِی هَذَا الْمَشْهَدِ وَ أُعْلِمَ کُلَّ أَبْیَضَ وَ أَحْمَرَ وَ أَسْوَدَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) أَخِی وَ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی وَ الْإِمَامُ مِنْ بَعْدِی الَّذِی مَحَلُّهُ مِنِّی مَحَلُّ هَارُونَ (علیه السلام) مِنْ مُوسَی (علیه السلام) إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَّ بَعْدِی وَلِیُّکُمْ بَعْدَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَیّ بِذَلِکَ آیَهًَْ إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ وَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) الَّذِی أَقَامَ الصَّلَاهًَْ وَ آتَی الزَّکَاهًَْ وَ هُوَ رَاکِعٌ یُرِیدُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کُلِّ حَالٍ وَ سَأَلْتُ جَبْرَئِیلَ أَنْ یَسْتَعْفِیَ لِی مِنْ تَبْلِیغِ ذَلِکَ إِلَیْکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ لِعِلْمِی بِقِلَّهًِْ الْمُتَّقِینَ وَ کَثْرَهًِْ الْمُنَافِقِینَ وَ إِدْغَالِ الْآثِمِینَ وَ خَتَلِ الْمُسْتَهْزِءِینَ الَّذِینَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ بِأَنَّهُمْ یَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَیْسَ فِی قُلُوبِهِمْ وَ یَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللهِ عَظِیمٌ لِکَثْرَهًِْ أَذَاهُمْ غَیْرَ مَرَّهًٍْ حَتَّی سَمَّوْنِی أُذُناً وَ زَعَمُوا أَنَّهُ لِکَثْرَهًِْ مُلَازَمَتِهِ إِیَّایَ وَ إِقْبَالِی عَلَیْهِ حَتَّی أَنْزَلَ اللَّهُ فِی ذَلِکَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ فَقَالَ قُلْ أُذُنُ الْأُذُنُ مَنْ یُصَدِّقُ بِکُلِّ مَا یَسْمَعُ عَلَی الَّذِی تَزْعُمُونَ إِنَّهُ أُذُنُ خَیْرٍ لَکُمْ ... وَ لَوْ شِئْتُ أَنْ أُسَمِّیَ الْقَائِلِینَ بِأَسْمَائِهِمْ لَسَمَّیْتُ وَ أَوْمَأْتُ إِلَیْهِمْ بِأَعْیَانِهِمْ وَ لَوْ شِئْتُ أَنْ أَدُلَّ عَلَیْهِمْ لَدَلَلْتُ وَ لَکِنِّی فِی أَمْرِهِمْ قَدْ تَکَرَّمْتُ وَ کُلَّ ذَلِکَ لَا یَرْضَی اللَّهُ مِنِّی إِلَّا أَنْ أُبَلِّغَ مَا أَنْزَلَ إِلَیَّ فَقَالَ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فی علی وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ... فَاعْلَمُوا مَعَاشِرَ النَّاسِ وَ افْهَمُوهُ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَکُمْ وَلِیّاً وَ إِمَاماً مُفْتَرَضَهًًْ طَاعَتُهُ عَلَی الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ وَ عَلَی التَّابِعِینَ بِإِحْسَانٍ وَ عَلَی الْبَادِئِ وَ الْحَاضِرِ وَ الْأَعْجَمِیِّ وَ الْعَرَبِیِّ وَ الْحُرِّ وَ الْمَمْلُوکِ وَ الصَّغِیرِ وَ الْکَبِیرِ وَ عَلَی الْأَبْیَضِ وَ الْأَسْوَدِ وَ عَلَی کُلِّ مُوَحِّدٍ مَاضٍ حُکْمُهُ جَائِزٌ قَوْلُهُ نَافِذٌ أَمْرُهُ مَلْعُونٌ مَنْ خَالَفَهُ مَرْحُومٌ مَنْ صَدَّقَهُ قَدْ غَفَرَ اللَّهُ لِمَنْ سَمِعَ لَهُ وَ أَطَاعَ لَهُ.
امام باقر (علیه السلام)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از مدینه حج گزارد... رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روانه گشت و مردمان نیز درپی وی، روان گشتند و به وی گوش سپردند تا ببینند چه می‌کند تا همچون وی عمل کنند و نبی ایشان را به حج برد و شمار کسانی که با پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مدینه و اطراف آن و بادیه‌نشینان به حج آمدند، هفتاد هزار تن یا بیشتر بودند، مانند شمار اصحاب موسی (علیه السلام) که ایشان را با هارون بیعت داد، و در واقع تلبیه‌گفتن و احرام بستن در تمام فاصله‌ی مدینه تا مکّه پیوسته بود و آنگاه که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در توقفگاه موعود ایستاد، جبرئیل بر وی نازل گشت و گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! خداوند عزّوجلّ به تو درود می‌فرستد و می‌فرماید: که همانا اجل تو و مدّت حیاتت سر رسیده است و من تو را به امری فرا می‌خوانم که از آن چاره‌ای نیست و لاجرم باید انجام گردد، پس اندرز و زنهارت را بازگو و سفارش‌هایت را بر زبان‌آر و هر آنچه از دانش و میراث علوم انبیای پیشین (علیهم السلام) و سلاح و صندوق و هر آنچه از نشانه‌های انبیای گذشته داری را به وصی و جانشین پس از خود، حجّت بالغه من بر خلقم علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) تسلیم نما و او را برای مردمان برپای دار و برایش عهد و پیمان و ولایت بگیر و ایشان را به بیعت و پیمانی که از ایشان گرفتی برای من و من بدان پای‌گیرشان کردم، و عهدی که درباره‌ی ولایت ولیّ خود و مولای ایشان و مولای همه‌ی زنان و مردان مؤمن علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) با ایشان بستم، یادآور شو چرا که من هیچ یک از انبیاء (علیهم السلام) را قبض روح نکرده‌ام، مگر پس از کامل‌کردن حجّتم و دینم و به نهایت‌رساندن نعمتم با ولایت اولیایم و دشمنی دشمنانم که این کمال توحید من و دین من و نهایت نعمت من بر بندگانم با پیروی و اطاعت از ولیّ‌ام می‌باشد و این از آن‌جهت که من زمین را بدون سرپرست که حجّت بر خلق باشد، رها نمی‌کنم و الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ علی (علیه السلام) ولیّ من و مولای هر مرد و زن مؤمن است، علی (علیه السلام) بنده‌ی من و وصی نبیّ من و جانشین پس از وی و حجّت بالغه من بر مردم است و اطاعت از وی همچون اطاعت از محمّد (صلی الله علیه و آله) نبی من است و اطاعت از محمّد (صلی الله علیه و آله) نیز هم پایه اطاعت از من است و هرکه او را فرمان پذیرد، به حق که فرمان مرا به جان خریده و هرکه بر وی سرکشی نماید، به حق بر من نافرمانی‌کرده است. وی را علَمی بین خود و خلقم نهادم و هرکه او را [به ولایت] بشناسد، مؤمن است و هرکه او را انکار نماید، کافر است و هرکه بر بیعت وی شرک ورزد، مشرک خواهد بود و هرکس با داشتن ولایت وی به دیدار من آید، به بهشت درآید و هرکه بر دشمنی وی به محضر من آید، به آتش افکنده شود. پس ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! علی (علیه السلام) را به عنوان پیشوا و نشانه‌ی راه، فراز آور و بر مردمان بیعت گیر و عهد و پیمان مرا که بدان پای‌گیرشان کردم، از آنان بگیر که من تو را نزد خود خواهم آورد و به‌زودی فراخوانده می‌شوی. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر قوم خود بیمناک گشت و به‌خاطر آشنایی با عنادورزی دائمی ایشان و نیز بغضی که نسبت به علی (علیه السلام) داشتند، ترسید که اهل نفاق و جدایی‌طلبان از امّت، پراکنده شده و به جاهلیّتی که داشتند، بازگردند و از جبرئیل خواست که از خداوند، آسودگی از شر مردم برای وی طلب کند و درنگ نمود تا جبرئیل از نزد خداوند، پناه از شر مردم را برایش آورد و ابلاغ پیام حق را تا رسیدن به مسجد خیف، تأخیر انداخت و جبرئیل آمد و گفت که پیامبر اندرزهایش را به مردم بگوید و حجّت حق، علی (علیه السلام) را بر مردم اقامه نماید و تا زمانی که به کراع الغمیم (میان مکّه و مدینه) رسیدند، از جانب خداوند برای پیامبر (صلی الله علیه و آله)، پناه از مردم نیاورد و بار دیگر، جبرئیل ظاهر گشت و وی را به همان امری که پیش از آن گفته بود، فرمان داد. ولی همچنان موضوع در امان بودن از مردم را بیان نکرد .پیامبر فرمود: «ای جبرئیل! می‌ترسم که مردم مرا تکذیب نمایند و سخنم درباره‌ی علی (علیه السلام) را نپذیرند». پیامبر بار دیگر به راه افتاد و چون به غدیرخم و سه میلی جحفه رسیدند، جبرئیل درحالی‌که پنج ساعت از روز طی‌شده بود، با پیام جلوگیری و نکوهش و پناه‌دادن از شرّ مردم، آمد و گفت: ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! خداوند به تو درود می‌فرستد و می‌فرماید: ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت در مورد علی (علیه السلام) بر تو نازل شده است، کاملًا (به مردم) برسان! و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای! خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم، نگاه می‌دارد؛ و خداوند، جمعیّت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند. اوّلین نفرات کاروان به جحفه رسیده بودند و پیامبر دستور داد که بازگردانده شوند و کسانی که عقب‌تر مانده‌اند، در همین مکان باز ایستند تا علی (علیه السلام) را بر مردم اقامه نماید و ایشان را از آنچه خداوند درباره‌ی علی (علیه السلام) نازل فرموده، آگاه سازد و خبر داد که خداوند متعال وی را از شر مردمان در امان خواهد داشت. آنگاه که پیامبر از امر حفظ و امان الهی اطمینان یافت، فرمود تا منادی صدا زند و منادی، فریاد نماز جماعت سر داد و از سمت راست مسیر، به‌سمت مسجد غدیر دور شد و این دستوری بود که جبرئیل از طرف خدا آورده بود. در مکان اجتماع، سلمه‌هایی بود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دستور داد زیر آن‌ها تمیز و خشک شود و برای وی سنگ‌هایی را مانند منبر بنهند تا بر مردم اشراف داشته باشد. مردم بازگشتند و عقب مانده‌ها در مکان اجتماع، توقّف کردند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر فراز آن سنگ‌ها رفت و فرمود: «سپاس خدایی راست که به توحید خود در اوج است و در یگانگی‌اش در دسترس خلق است و در سلطنتش شکوهمند و در ارکان قلمروی خود، عظیم است و اکنون بر بندگی خویش در محضر وی اقرار میکنم و به پروردگاری او گواهی می‌دهم و وظیفه‌ی خود را در آنچه به من وحی‌شده، انجام می‌دهم؛ مبادا که با اطاعت نکردنم، از سوی او عذابی کوبنده فرود آید که احدی را یارای پس راندن آن از من نمی‌باشد، هرچند کاردانی اش بسیار و دوستی‌اش خالص می‌باشد. چرا که معبودی جز او نیست، اوست که مرا آگاهی داد که اگر آنچه بر من نازل کرده، به مردم نرسانم، وظیفه‌ی رسالتش را انجام نداده‌ام، و خداوند تبارک‌وتعالی ایمنی از آزار مردم را برایم تضمین‌کرده و البتّه که او بسنده و بخشنده است. پس آنگاه، چنین به من وحی فرستاد: بسم الله الرحمن الرحیم یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَالله یَعصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ... هان ای مردمان! آنچه بر من فرود آمده، در تبلیغ آن کوتاهی نکرده‌ام و اکنون سبب نزول آیه را بر شما بیان میکنم: همانا جبرئیل، سه‌مرتبه بر من فرود آمد و مرا از سوی سلام، پروردگارم که تنها اوست سلام، فرمانی آورد که در این مکان به پای ایستم و به هر سفید و سرخ و سیاهی اعلام کنم که علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام)، برادر، وصی و جانشین من در میان امّت و امام پس از من است که جایگاه او نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی (علیه السلام) است، لیکن پیامبری پس از من نخواهد بود اختیارتان است. پروردگارم در این باره، آیه‌ای از کتاب خویش بر من نازل فرموده که: إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ الله وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ راکعون و هرآینه علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که نماز به پاداشته و در رکوع، زکات پرداخته و پیوسته جویای خدای عزّوجلّ است. و من از جبرئیل درخواست کردم که معاف‌نمودن من از رساندن این پیام به شما را درخواست نماید. زیرا کمی پرهیزکاران و فزونی منافقان و مداخله گناه‌پیشگان و فریبکاری مسخره‌کنندگان اسلام را می‌دانم؛ همانان که خداوند در کتاب خود در وصفشان فرموده: به زبان آن را می‌گویند که در دل‌هایشان نیست. (فتح/۱۱) و آن را اندک و آسان می‌شمارند؛ حال آنکه نزد خداوند، بس بزرگ است، و نیز از آن روی که منافقان، بارها مرا آزار رسانیده تا بدانجا که مرا اُذُن (سخن شنو و زودباور) نامیده‌اند، به‌خاطر همراهی بسیار علی (علیه السلام) با من و روی‌نمودن من به وی، تا بدانجا که خداوند در این باره آیه‌ای فرونازل کرد: و از آنانند کسانی که پیامبر خدا را می‌آزارند و او را سخن شنو و زودباور می‌نامند. (توبه/۶۱)». بگو: آری سخن شنو است. بر علیه آنانکه گمان می‌کنند او تنها سخن می‌شنود؛ این برای شما بهتر است... و اگر می‌خواستم نام گویندگان چنین سخنی را بر زبان آورم و یا مستقیما با دستم به آنان اشاره کنم و یا مردمان را به‌سویشان هدایت کنم، به‌راحتی، این کار را می‌کردم، لیکن سوگند به خدا که در کارشان کرامت نموده، لب فرو بستم. با این‌حال، خداوند از من خشنود نخواهد گشت، مگر اینکه آنچه در حقّ علی (علیه السلام) نازل کرده به گوش شما برسانم. سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین خواند: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ در حقّ علی (علیه السلام) وَإِن لَّمْ تَفْعلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَالله یَعصِمُکَ مِنَ النَّاسِ هان ای مردمان! بدانید که خداوند، او را برایتان صاحب اختیار و امام قرار داده و پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیروی می‌کنند و بر بادیه‌نشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و بر هر یکتاپرست، واجب شمرده است. فرمان او جاری، گفتار او بسنده و امرش نافذ است. ناسازگارش نفرین شده، و پیرو و باورکننده‌اش در مهر و رحمت است. هرآینه خداوند، شنوایان سخن او و فرمان بران وی را آمرزیده است».