آیه ۲۰ - سوره مائده

آیه وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فيكُمْ أَنْبِياءَ وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمينَ [20]

[ياد كنيد] هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: « اى قوم من! نعمت خدا را برخود به ياد‌ آوريد هنگامى‌ كه در ميان شما، پيامبرانى قرار ‌داد؛ [و از اسارت فرعونيان رهايى بخشيد] و شما را حاكم و صاحب اختيار خو د قرار ‌داد؛ و به شما نعمت‌هايى‌ داد كه به هيچ يك از جهانيان نداده ‌بود.

۱
(مائده/ ۲۰)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ: اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً یَعْنِی فِی بَنِی‌إِسْرَائِیلَ لَمْ یَجْمَعِ اللَّهُ لَهُمُ النُّبُوَّهًَْ وَ الْمُلْکَ فِی بَیْتٍ وَاحِدٍ ثُمَّ جَمَعَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله).

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- اذْکُرُوا نِعْمَتَ الله عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکا یعنی در میان بنی‌اسرائیل. خداوند نبوّت و فرمانروایی و سلطنت را به یک خانواده نداد ولی این دو مقام را برای پیامبر ما (صلی الله علیه و آله) جمع نمود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۷/ بحارالأنوار، ج۱۳، ص۱۷۴/ البرهان
۲
(مائده/ ۲۰)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ جَعَلَکُمْ أَنْبِیَاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً فَقَالَ الْأَنْبِیَاءُ (رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ إِبْرَاهِیمُ وَ إِسْمَاعِیلُ (وَ ذُرِّیَّتُهُ وَ الْمُلُوکُ الْأَئِمَّهًُْ (قَالَ فَقُلْتُ وَ أَیَّ مُلْکٍ أُعْطِیتُمْ فَقَالَ مُلْکَ الْجَنَّهًِْ وَ مُلْکَ الْکَرَّهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- سلیمان دیلمی گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: إِذْ جَعلَ فِیکُمْ انبیا وَجَعلَکُم مُّلُوکًا پرسیدم. فرمود: «پیامبران، رسولخدا (صلی الله علیه و آله) و ابراهیم و اسماعیل و فرزندان وی (هستند و فرمانروایان، ائمّه (هستند». گفتم: «کدام فرمانروایی به شما داده شده است»؟ فرمود: «فرمانروایی بهشت و فرمانروایی دوزخ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۵۳، ص۴۵/ البرهان
۳
(مائده/ ۲۰)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ زِیَادِ‌بْنِ‌الْمُنْذِرِ قَال سَمِعْتُ أَبَاجَعْفَرٍ‌مُحَمَّدَ‌بْنَ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ هُوَ یَقُولُ نَحْنُ شَجَرَهًٌْ أَصْلُهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ فَرْعُهَا أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ أَغْصَانُهَا فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) بِنْتُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ ثَمَرَتُهَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (فَإِنَّهَا شَجَرَهًُْ النُّبُوَّهًِْ وَ بَیْتُ الرَّحْمَهًِْ وَ مِفْتَاحُ الْحِکْمَهًِْ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَهًِْ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَهًِْ وَ مَوْضِعُ سِرِّ اللَّهِ وَ وَدِیعَتُهُ وَ الْأَمَانَهًُْ الَّتِی عُرِضَتْ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ حَرَمُ اللَّهِ الْأَکْبَرُ وَ بَیْتُ اللَّهِ الْعَتِیقُ وَ حَرَمُهُ عِنْدَنَا عِلْمُ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ الْوَصَایَا وَ فَصْلُ الْخِطَابِ وَ مَوْلِدُ الْإِسْلَامِ وَ أَنْسَابُ الْعَرَبِ کَانُوا نُوراً مُشْرِقاً حَوْلَ عَرْشِ رَبِّهِمْ فَأَمَرَهُمْ فَسَبَّحُوا فَسَبَّحَ أَهْلُ السَّمَاوَاتِ بِتَسْبِیحِهِمْ ثُمَّ أُهْبِطُوا إِلَی الْأَرْضِ فَأَمَرَهُمْ فَسَبَّحُوا فَسَبَّحَ أَهْلُ الْأَرْضِ بِتَسْبِیحِهِمْ فَإِنَّهُمْ لَهُمُ الصَّافُّونَ وَ إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمُسَبِّحُونَ فَمَنْ أَوْفَی بِذِمَّتِهِمْ فَقَدْ أَوْفَی بِذِمَّهًِْ اللَّهِ وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّهُمْ فَقَدْ عَرَفَ حَقَّ اللَّهِ هُمْ وُلَاهًُْ أَمْرِ اللَّهِ وَ خُزَّانُ وَحْیِ اللَّهِ وَ وَرَثَهًُْ کِتَابِ اللَّهِ وَ هُمُ الْمُصْطَفَوْنَ بِسِرِّ اللَّهِ وَ الْأُمَنَاءُ عَلَی وَحْیِ اللَّهِ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّهًِْ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَهًِْ وَ الْمُسْتَأْنِسُونَ بِخَفْقِ أَجْنِحَهًِْ الْمَلَائِکَهًِْ مَنْ کَانَ یَغْذُوهُمْ جَبْرَئِیلُ مِنَ الْمَلِکِ الْجَلِیلِ بِخَبَرِ التَّنْزِیلِ وَ بُرْهَانِ التَّأْوِیلِ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتٍ أَکْرَمَهُمُ اللَّهُ بِسِرِّهِ وَ شَرَّفَهُمْ بِکَرَامَتِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِالْهُدَی وَ ثَبَّتَهُمْ بِالْوَحْیِ وَ جَعَلَهُمْ أَئِمَّهًَْ (هُدًی وَ نُوراً فِی الظُّلَمِ لِلنَّجَاهًِْ وَ اخْتَصَّهُمْ لِدِینِهِ وَ فَضَّلَهُمْ بِعِلْمِهِ وَ آتَاهُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ.

امام باقر (علیه السلام)- زیادبن‌منذر گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم می‌فرمود: ما درختی هستیم که ریشه‌ی آن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و تنه‌ی آن امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و شاخه‌هایش فاطمه (سلام الله علیها) دختر محمّد و میوه‌ی آن حسن و حسین (علیها السلام) هستند آن‌ها درخت نبّوت و خاندان رحمت و کلید حکمت و معدن علم و پایگاه رسالت و محل رفت‌وآمد ملائکه و مخزن اسرار خدا و ودیعه او و امانتی که به آسمان‌ها و زمین عرضه شد و حرم بزرگ خدا و بیت عتیق او و حرم خدائیم. در نزد ما علم منایا و بلایا و وصایا و فصل الخطاب و میلاد اسلام و نژاد عرب که آن‌ها نور درخشان اطراف عرش خدا بودند. خداوند دستور داد آن‌ها تسبیح بگویند. ساکنین آسمان‌ها از ایشان تسبیح را آموختند سپس به زمین آورده شدند؛ در آنجا دستور تسبیح به آن‌ها داد. اهل زمین به‌وسیله‌ی تسبیح آن‌ها تسبیح گفتند. به پای ایستادگان در خدمت خدا آنهایند و تسبیح‌کنندگان که در قرآن یادشده این خانواده‌اند هرکه وفا به پیمان آن‌ها نماید وفا به پیمان خدا کرده هرکه حقّ آن‌ها را بشناسد حقّ خدا را شناخته آن‌ها فرمانروایان امر خدا و گنجینه‌های وحی او و وارث کتاب خدا و برگزیدگان اسرار او و امین‌های وحی خدایند این‌ها اهل بیت نبّوت و معدن رسالت و کسانی هستند که انس به بال و پر ملائکه گرفته‌اند کسانی که جبرئیل از جانب خدا به آن‌ها تغذیه تنزیل و تأویل قرآن می‌کرد. این‌ها خانواده‌ای هستند که خداوند آن‌ها را به اسرار خود گرامی‌داشت و آن‌ها را به کرامت خویش ممتاز نمود و با هدایت عزّت بخشید و به وحی پایدار کرد و ایشان را رهبران هدایت و نور نجات در تاریکی قرار داد آن‌ها را به دین خویش اختصاص داد و با علم خود مزیّت بخشید و به آن‌ها نعمت‌هایی داد که به هیچ یک از جهانیان نداده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۵۰
۴
(مائده/ ۲۰)

الباقر (علیه السلام)- أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِهُدَاهُ وَ اخْتَصَّهُمْ لِدِینِهِ وَ فَضَّلَهُمْ بِعِلْمِهِ وَ اسْتَحْفَظَهُمْ وَ أَوْدَعَهُمْ عِلْمَهُ عَلَی غَیْبِهِ فَهُمْ عِمَادٌ لِدِینِهِ شُهَدَاءُ عَلَیْهِ وَ أَوْتَادٌ فِی أَرْضِهِ قُوَّامٌ بِأَمْرِهِ بَرَأَهُمْ قَبْلَ خَلْقِهِ أَظِلَّهًٌْ عَنْ یَمِینِ عَرْشِهِ نُجَبَاءُ فِی عِلْمِهِ اخْتَارَهُمْ وَ انْتَجَبَهُمْ وَ ارْتَضَاهُمْ فَجَعَلَهُمْ عَلَماً لِعِبَادِهِ وَ أَدِلَّاءَ لَهُمْ عَلَی صِرَاطِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّهًُْ (الدُّعَاهًُْ وَ الْقَادَهًُْ الْهَادِیَهًُْ وَ الْقُضَاهًُْ الْحُکَّامُ وَ النُّجُومُ الْأَعْلَامُ وَ الْأُسْرَهًُْ الْمُتَخَیَّرَهًُْ وَ الْعِتْرَهًُْ الْمُطَهَّرَهًُْ وَ الْأُمَّهًُْ الْوُسْطَی وَ الصِّرَاطُ الْأَعْلَمُ وَ السَّبِیلُ الْأَقْوَمُ زِینَهًُْ النُّجَبَاءِ وَ وَرَثَهًُْ الْأَنْبِیَاءِ (وَ هُمُ الرَّحِمُ الْمَوْصُولَهًُْ وَ الْکَهْفُ الْحَصِینُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ نُورُ أَبْصَارِ الْمُهْتَدِینَ وَ عِصْمَهًٌْ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ أَمْنٌ لِمَنِ اسْتَجَارَ بِهِمْ وَ نَجَاهًٌْ لِمَنْ تَبِعَهُمْ یَغْتَبِطُ مَنْ وَالَاهُمْ وَ یَهْلِکُ مَنْ عَادَاهُمْ وَ یَفُوزُ مَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ وَ الرَّاغِبُ مِنْهُمْ مَارِقٌ وَ اللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ وَ هُمُ الْبَابُ الْمُبْتَلَی بِهِ مَنْ أَتَاهُ نَجَا وَ مَنْ أَبَاهُ هَوَی حِطَّهًٌْ لِمَنْ دَخَلَهُ وَ حُجَّهًٌْ عَلَی مَنْ تَرَکَهُ إِلَی اللَّهِ یَدْعُونَ وَ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ وَ بِکِتَابِهِ یَحْکُمُونَ وَ بِآیَاتِهِ یَرْشُدُونَ فِیهِمْ نَزَلَتْ رِسَالَتُهُ وَ عَلَیْهِمْ هَبَطَتْ مَلَائِکَتُهُ وَ إِلَیْهِمْ نَفَثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ فَضْلًا مِنْهُ وَ رَحْمَهًًْ وَ آتَاهُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ.

امام باقر (علیه السلام)- ای مردم! خداوند با کرامت خویش به اهل بیت پیامبرتان شرافت بخشید و با هدایتش به آن‌ها عزّت‌داد و آن‌ها را به دینش اختصاص داد و با علمش برتری داد و آن‌ها را حافظ [اسرارش] قرار داد و آن‌ها را نگهدار و امانتدار علمش بر غیب قرار داد؛ پس آن‌ها تکیه‌گاه دینش و گواهان بر آن، وسیله‌ی ثبات در زمینش و برپا دارندگان امر او هستند. آن‌ها را قبل از مخلوقاتش، نوری از سمت راست عرشش آفرید. در علم او شریف هستند. آن‌ها را انتخاب کرد و برگزید و پسندید؛ در نتیجه آن‌ها را نشانه‌ی هدایت برای بندگانش و راهنمای آن‌ها بر راهش قرار داد؛ پس آن‌ها امامان دعوت‌کننده، رهبران هدایت‌کننده، قاضیان حکم‌کننده، ستارگان هدایت، خانواده‌ی برگزیده، خاندان‌پاک، امّت میانه‌تر [و در حدّ اعتدال]، راه داناتر، راه مستقرتر، زینت شرافتمندان و وارثان پیامبران هستند و آن‌ها خویشاوندان پیوند داده شده، پناهگاه مستحکم برای مؤمنان و نور دیدگان هدایت‌شدگان هستند و برای کسی که به آن‌ها پناهنده شود، پناهگاه و نگهدار هستند و برای کسی‌که از آن‌ها یاری بخواهد مایه‌ی ایمنی هستند و برای کسی که از آن‌ها پیروی کند، نجات‌دهنده هستند. هرکس آن‌ها را یاری‌کند شادمان می‌شود و کسی که با آن‌ها دشمنی کند هلاک می‌شود و کسی که به آن‌ها تمسّک جوید، رستگار می‌شود و کسی که از آن‌ها روی‌گردان شود، گمراه و از دین خارج است و کسی که ملازم آن‌ها باشد، [به آنها] می‌پیوندد و آن‌ها درهای آزمایش [مردم] هستند؛ هرکس به‌سوی آن بیاید نجات می‌یابد و هرکس امتناع ورزد، سقوط می‌کند. ریزش [گناهان] برای کسی است که در آن وارد شود و حجّت است بر کسی که آن را رها کند. به‌سوی خدا دعوت می‌کنند و [پیوسته] به فرمان او عمل می‌کنند. و به‌وسیله‌ی کتاب او حکم می‌کنند و با آیات او هدایت می‌کنند. رسالت خداوند در میان آن‌ها نازل شده است و فرشتگانش بر آن‌ها فرود آمده‌اند و جبرئیل امین به آن‌ها دمیده است که این، احسان و رحمتی از خداوند است و به آن‌ها نعمت‌هایی داد که به هیچ یک از جهانیان نداده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۹۰
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۵۵
۵
(مائده/ ۲۰)

الباقر (علیه السلام)- أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ اسْتَحْفَظَهُمْ سِرَّهُ وَ اسْتَوْدَعَهُمْ عِلْمَهُ فَهُمْ عِمَادٌ لِدِینِهِ شُهَدَاءُ عِلْمِهِ بَرَأَهُمْ قَبْلَ خَلْقِهِ وَ أَظَلَّهُمْ تَحْتَ عَرْشِهِ وَ اصْطَفَاهُمْ فَجَعَلَهُمْ عَلَمَ عِبَادِهِ وَ دَلَّهُمْ عَلَی صِرَاطِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّهًُْ الْمَهْدِیَّهًُْ وَ الْقَادَهًُْ الْبَرَرَهًُْ وَ الْأُمَّهًُْ الْوُسْطَی عِصْمَهًٌْ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ نَجَاهًٌْ لِمَنِ اعْتَمَدَ عَلَیْهِمْ یَغْتَبِطُ مَنْ وَالَاهُمْ وَ یَهْلِکُ مَنْ عَادَاهُمْ وَ یَفُوزُ مَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ فِیهِمْ نَزَلَتِ الرِّسَالَهًُْ وَ عَلَیْهِمْ هَبَطَتِ الْمَلَائِکَهًُْ وَ إِلَیْهِمْ نَفَثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ وَ آتَاهُمُ اللَّهُ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ.

امام باقر (علیه السلام)- ای مردم! خداوند خاندان پیامبر را به کرامت خویش ممتاز نموده و به آن‌ها اسرار و علم خود را سپرده آن‌ها پایه‌های دین و گواهان علم او هستند آن‌ها را پیش از مردم بوجود آورده و در سایه‌ی عرش خویش جای‌داده آن‌ها را برگزیده و راهنمای مردم قرار داده و مطلع بر راه خویش قرار داده است. آنها هستند ائمّه‌ی هدی (و رهبران پاک و امّت وسطی پناه هرکس که به آن‌ها پناه بَرَد و سبب نجات کسی که بر آن‌ها اعتماد نماید. هرکه آن‌ها را دوست بدارد محلّ رشک و حسرت مخالفین خود و هرکه با آن‌ها دشمنی‌کند هلاک می‌شود و متمسّک به آن‌ها رستگار است. در میان آن‌ها رسالت نازل شده و بر آن‌ها ملائکه فرود آمده و به آن‌ها روح‌الأمین وحی القا می‌کرد خداوند و به آن‌ها نعمت‌هایی داد که به هیچ یک از جهانیان نداده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۹۰
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۵۳
۶
(مائده/ ۲۰)

السّجّاد (علیه السلام)- لَمَّا أُتِیَ بِعَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ رَأْسِ أَبِیهِ إِلَی یَزِیدَ بِالشَّامِ قَالَ ... أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی وَ لَهُ الْحَمْدُ ابْتَلَانَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِبَلَاءٍ حَسَنٍ حَیْثُ جَعَلَ رَایَهًَْ الْهُدَی وَ الْعَدْلِ وَ التُّقَی فِینَا وَ جَعَلَ رَایَهًَْ الضَّلَالَهًِْ وَ الرَّدَی فِی غَیْرِنَا فَضَّلَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِسِتِّ خِصَالٍ فَضَّلَنَا بِالْعِلْمِ وَ الْحِلْمِ وَ الشَّجَاعَهًِْ وَ السَّمَاحَهًِْ وَ الْمَحَبَّهًِْ وَ الْمَحَلَّهًِْ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ وَ آتَانَا ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِین‌من قبلنا.

امام سجّاد (علیه السلام)- هنگامی که امام سجّاد (علیه السلام) به همراه سر پدرش، در شام نزد یزید آورده شد، گفت... ای مردم! خداوند بلند مرتبه است و ستایش برای اوست. ما اهل بیت را با آزمایش خوبی آزمود، آنگاه که پرچم هدایت، عدل و تقوی را در میان ما قرار داد و پرچم گمراهی و نابودی را در غیر ما قرار داد. ما اهل بیت را با شش ویژگی برتری داد؛ ما را با علم، حلم، شجاعت، آقایی، محبّت و فرودآمدن در قلب‌های مؤمنان برتری داد و به ما نعمت‌هایی داد که به هیچ یک از جهانیان نداده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۹۲
بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۷۴
۷
(مائده/ ۲۰)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ لَه یَا یُونُسُ إِذَا أَرَدْتَ الْعِلْمَ الصَّحِیحَ فَخُذْ عَنْ أَهْلِ الْبَیْتِ فَإِنَّا رَوَیْنَاهُ وَ أُوتِینَا شَرْحَ الْحِکْمَهًِْ وَ فَصْلَ الْخِطَابِ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَانَا وَ آتَانَا ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- یونس‌بن‌ظبیان نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) فرمود: ای یونس! هرگاه علم صحیح خواستی از اهل بیت پیامبر بگیر! علم را به ما داده‌اند و حکمت را برای ما تشریح کرده‌اند و فصل خطاب خداوند ما را برگزیده و به ما نعمت‌هایی داد که به هیچ یک از جهانیان نداده بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۶۹۲
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱۵۸
بیشتر