آیه ۷۴ - سوره مائده

آیه أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحيمٌ [74]

آيا به‌سوى خدا بازنمى‌گردند، و از او طلب آمرزش ‌نمى‌كنند؟! [در‌حالى‌كه] خداوند آمرزنده و مهربان است.

۱
(مائده/ ۷۴)

العسکری (علیه السلام)- مَنْ جَحَدَ إِمَاماً مِنَ اللَّهِ أَوْ زَادَ إِمَاماً لَیْسَتْ إِمَامَتُهُ مِنَ اللَّهِ کَانَ کَمَنْ قَالَ إِنَّ اللهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ إِنَّ الْجَاحِدَ أَمْرَ آخِرِنَا جَاحِدٌ أَمْرَ أَوَّلِنَا.

امام عسکری (علیه السلام)- کسی که امامی را به امامت بپذیرد که امام نباشد، با کسی که منکر امامی شود که از طرف خدا به امامت تعیین شده، مساویست! او مثل همان کسی است که برای خدا شریک قائل است و معتقد به سه خداست. کسی که امامت امام آخر را منکر باشد، مثل کسی است که امامت امام اوّل ما را منکر شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۱۸۲
وسایل الشیعهًْ، ج۲۸، ص۳۵۱/ نورالثقلین
۲
(مائده/ ۷۴)

الباقر (علیه السلام)- عَن أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ (علیه السلام) أَمَّا الْمَسِیحُ فَعَصَوْهُ وَ عَظَّمُوهُ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی زَعَمُوا أَنَّهُ إِلَهٌ وَ أَنَّهُ ابْنُ اللَّهِ وَ طَائِفَهًٌْ مِنْهُمْ قَالُوا ثَالِثُ ثَلَاثَهًٍْ وَ طَائِفَهًٌْ مِنْهُمْ قَالُوا هُوَ اللَّهُ.

امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه: حبرها و راهبان خویش و مسیح پسر مریم را به‌جای اللَّه به خدایی گرفتند. (توبه/۳۱)، فرمود: «امّا آن‌ها از مسیح (علیه السلام) نافرمانی کردند و او را در نفس خود بزرگ شمردند. آن‌ها گمان کردند که مسیح (علیه السلام)، خدا و یا فرزند خدا می‌باشد، گروهی از آن‌ها گفتند: «او سوّمی سه نفر می‌باشد گروهی هم گفتند: «او خودش خدا هست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۱۸۲
القمی، ج۱، ص۲۸۹/ نورالثقلین
۳
(مائده/ ۷۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَیْحِ بْنِ هَانِئٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ إِنَ أَعْرَابِیّاً قَامَ یَوْمَ الْجَمَلِ إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَ تَقُولُ إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ قَالَ فَحَمَلَ النَّاسُ عَلَیْهِ قَالُوا یَا أَعْرَابِیُّ أَ مَا تَرَی مَا فِیهِ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) مِنْ تَقَسُّمِ الْقَلْبِ فَقَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) دَعُوهُ فَإِنَّ الَّذِی یُرِیدُهُ الْأَعْرَابِیُّ هُوَ الَّذِی نُرِیدُهُ مِنَ الْقَوْمِ ثُمَّ قَالَ یَا أَعْرَابِیُّ إِنَّ الْقَوْلَ فِی أَنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ عَلَی أَرْبَعَهًِْ أَقْسَامٍ فَوَجْهَانِ مِنْهَا لَا یَجُوزَانِ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ وَجْهَانِ یَثْبُتَانِ فِیهِ فَأَمَّا اللَّذَانِ لَا یَجُوزَانِ عَلَیْهِ فَقَوْلُ الْقَائِلِ وَاحِدٌ یَقْصِدُ بِهِ بَابَ الْأَعْدَادِ فَهَذَا مَا لَا یَجُوزُ لِأَنَّ مَا لَا ثَانِیَ لَهُ لَا یَدْخُلُ فِی بَابِ الْأَعْدَادِ أَ مَا تَرَی أَنَّهُ کَفَرَ مَنْ قَالَ ثالِثُ ثَلاثَهًٍْ وَ قَوْلُ الْقَائِلِ هُوَ وَاحِدٌ مِنَ النَّاسِ یُرِیدُ بِهِ النَّوْعَ مِنَ الْجِنْسِ فَهَذَا مَا لَا یَجُوزُ عَلَیْهِ لِأَنَّهُ تَشْبِیهٌ وَ جَلَّ رَبُّنَا عَنْ ذَلِکَ وَ تَعَالَی وَ أَمَّا الْوَجْهَانِ اللَّذَانِ یَثْبُتَانِ فِیهِ فَقَوْلُ الْقَائِلِ هُوَ وَاحِدٌ لَیْسَ لَهُ فِی الْأَشْیَاء شِبْهٌ کَذَلِکَ رَبُّنَا وَ قَوْلُ الْقَائِلِ إِنَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَحَدِیُّ الْمَعْنَی یَعْنِی بِهِ أَنَّهُ لَا یَنْقَسِمُ فِی وُجُودٍ وَ لَا عَقْلٍ وَ لَا وَهْمٍ کَذَلِکَ رَبُّنَا عَزَّوَجَل.

امام علی (علیه السلام)- شریح‌بن‌هانی گوید: در جنگ جمل یک نفر اعرابی بلند شد و گفت: «ای امیرالمؤمنین (علیه السلام)! آیا می‌گویی خداوند واحد است»؟ مردم به او حمله کردند و گفتند: «ای اعرابی آیا نمی‌بینی که امیرالمؤمنین (علیه السلام) در چه حالی از دل‌مشغولی است»؟ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «رهایش کنید، آنچه این اعرابی می‌خواهد همان است که ما از این قوم می‌خواهیم». سپس فرمود: «ای اعرابی! سخن گفتن از اینکه خدا یکی است چهار قسم است، دو قسم آن بر خدا جایز نیست، ولی دو قسم آن را می‌توان بر خدا ثابت نمود، آن دو قسمی که جایز نیست این است که شخص بگوید: خدا یکی است و منظور از لحاظ شمارش و عدد باشد، این جایز نیست، چون چیزی که دوّمی ندارد داخل در باب اعداد نیست، آیا نمی‌بینی که هر کس بگوید: خداوند سوّمی از سه تاست کافر شده است؟ همچنین اگر بگوید: خدا یکی از مردم است و منظور او نوعی از جنس باشد این نیز روا نیست، چون تشبیه است و پروردگار، برتر از آن است. و امّا دو وجهی که جایز است، سخن شخص است که بگوید: خدا یکی است و در میان موجودات مانند ندارد، پروردگار ما چنین است و نیز سخن شخص که بگوید: خداوند از نظر معنا یکی است و منظورش این باشد: خدا نه در وجود و نه در عقل و نه در وهم قابل قسمت نیست، پروردگار ما چنین است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۱۸۲
التوحید، ص۸۳/ متشابه القرآن، ج۱، ص۱۰۲
بیشتر