آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْديكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ [94]
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! خداوند شما را با شكارهايى كه [در حال احرام به شما نزديك مىشوند، بهطورى كه] دستها و نيزههايتان به آن مىرسد، مىآزمايد؛ تا مشخصكند چه كسى با ايمان به غيب از خدا مىترسد؛ و هركس بعد از آن تجاوز كند، مجازات دردناكى خواهد داشت.
الصّادق (علیه السلام)- الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ قَالَ حُشِرَ عَلَیْهِمُ الصَّیْدُ فِی کُلِّ مَکَانٍ حَتَّی دَنَا مِنْهُمْ لِیَبْلُوَهُمُ اللَّهُ بِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- حلبی گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد این آیه: لَیَبْلُوَنَّکُمُ الله بِشَیْءٍ مِّنَ الصَّیْدِ تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ وَرِمَاحُکُمْ پرسیدم. فرمود: «صید از هر طرف بر آنها جمع شده تا آنجا که به آنها نزدیک شدند، برای اینکه خداوند بهوسیلهی آن، آنها را بیازماید».
الصّادق (علیه السلام)- عَن مُعَاوِیَهًَْبْنِعَمَّار عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ قَالَ حُشِرَتْ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی عُمْرَهًِْ الْحُدَیْبِیَهًِْ الْوُحُوشُ حَتَّی نَالَتْهَا أَیْدِیهِمْ وَ رِمَاحُهُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- معاویهًْبنعمّار نقل میکند: امام صادق (علیه السلام) دربارهی این آیه: لَیَبْلُوَنَّکُمُ الله بِشَیْءٍ مِّنَ الصَّیْدِ تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ وَرِمَاحُکُمْ فرمود: در روز عمْره حدیبیّه، حیوانات وحشی در نزدیکی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) جمع شدند، بهطوری که در دسترس دستها و تیرهای آنان قرار گرفتند.
الصّادق (علیه السلام)- عَن سَماعَۀِ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ قَالَ ابْتَلَاهُمُ اللَّهُ بِالْوَحْشِ فَرَکِبَتْهُمْ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ.
امام صادق (علیه السلام)- سماعه از امام صادق (علیه السلام) دربارهی این آیه: لَیَبْلُوَنَّکُمُ الله بِشَیْءٍ مِّنَ الصَّیْدِ نقل میکند که فرمود: «خداوند آنها را با حیوانات وحشی آزمایش کرد، که از هر طرف بهسویشان سرازیر شدند».
الصّادق (علیه السلام)- حَریز عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ وَ إِنْ وَطِئَ الْمُحْرِمُ بَیْضَهًًْ وَ کَسَرَهَا فَعَلَیْهِ دِرْهَمٌ کُلُّ هَذَا یَتَصَدَّقُ بِهِ بِمَکَّهًَْ وَ مِنًی وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- حریز از امام صادق (علیه السلام) نقل میکند که فرمود: «اگر شخص مُحرِمی تخم مرغی را پایمال کند و آن را بشکند، بر او واجب است پولش را بپردازد [باید یک درهم بپردازد] و همهی این را باید در مکّه و مِنا صدقه بدهد و این کلام خداوند است: تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ وَرِمَاحُکُمْ
الصّادق (علیه السلام)- عَن حَریز عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ إِذَا قَتَلَ الرَّجُلُ الْمُحْرِمُ حَمَامَهًًْ فَفِیهَا شَاهًٌْ فَإِنْ قَتَلَ فَرْخاً فَفِیهِ حَمَلٌ فَإِنْ وَطِئَ بَیْضَهًًْ فَکَسَرَهَا فَعَلَیْهِ دِرْهَمٌ کُلُّ هَذَا یَتَصَدَّقُ بِمَکَّهًَْ وَ بِمِنًی وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ الْبَیْضِ وَ الْفِرَاخِ وَ رِماحُکُمْ الْأُمَّهَاتِ الْکِبَار.
امام صادق (علیه السلام)- حریز از امام صادق (علیه السلام) نقل میکند که فرمود: «اگر مرد مُحْرِمی، کبوتری را بکشد، باید گوسفند قربانی کند و اگر جوجهای را کُشت، باید شتر قربانی کند و اگر تخم مرغی را شکست [اگر تخم مرغی را پایمال کند و آن را بشکند]، باید یک درهم بپردازد و باید آن را در مکّه و مِنا صدقه بدهد و این معنای کلام خداوند در قرآن است که میفرماید: لَیَبْلُوَنَّکُمُ الله بِشَیْءٍ مِّنَ الصَّیْدِ تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ منظور، تخم و جوجه است. رِمَاحُکُمْ منظور، مادران آنها که بزرگ هستند، میباشد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) ... فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللهُ بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ قَالَ: کَانَ ذَلِکَ فِی عُمْرَهًِْ الْحُدَیْبِیَهًِْ وَ قَالَ: إِنَّ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) حِینَ أَفَاضَ مِنْ عَرَفَاتٍ بَاتَ عَلَی الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَ حُمْلَانُ الْحَاجِّ وَ ضَمَانُهُمْ عَلَی اللَّهِ فَإِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکَیْنِ یَحْفَظَانِ عَلَیْهِ طَوَافَهُ وَ صَلَاتَهُ وَ سَعْیَهُ فَإِذَا کَانَ عَشِیَّهًُْ عَرَفَهًَْ ضَرَبَا عَلَی مَنْکِبِهِ الْأَیْمَنِ ثُمَّ یَقُولَانِ یَا هَذَا أَمَّا مَا مَضَی فَقَدْ کُفِیتَهُ فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِیمَا تَسْتَقْبِلُ وَ الْحَاجُ یَصْدُرُونَ عَلَی ثَلَاثَهًِْ أَصْنَافٍ فَمُعْتِقٌ مِنَ النَّارِ وَ صِنْفٍ یَخْرُجُ مِنْ ذُنُوبِهِ کَهَیْئَهًِْ یَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ وَ صِنْفٍ یُخْلَفُ فِی أَهْلِهِ وَ مَالِهِ وَ وُلْدِهِ فَذَلِکَ أَدْنَی مَا یَرْجِعُ بِهِ قَالَ: وَ مَنْ قَامَ بِمَکَّهًَْ سَنَهًًْ فَهُوَ بِمَنْزِلَهًِْ أَهْلِ مَکَّهًَْ وَ لَا یَرْکَبُ الْمُحْرِمُ فِی الْقُبَّهًِْ وَ تَرْکَبُ الْمُحْرِمَهًُْ وَ تُشْعَرُ الْبَدَنَهًَْ وَ هِیَ بَارِکَهًٌْ وَ تُنْحَرُ وَ هِیَ قَائِمَهًٌْ وَ تُشْعَرُ مِنْ شِقِّ سَنَامِهَا الْأَیْمَنِ وَ الْمُحْرِمُ مَتَی قَتَلَ جَرَادَهًًْ فَعَلَیْهِ کَفٌّ مِنْ طَعَامٍ وَ إِنْ کَانَ کَثِیراً فَعَلَیْهِ دَمُ شَاهًٍْ وَ إِذَا وَجَدَ الرَّجُلُ هَدْیاً ضَالًّا فَلْیُعَرِّفْهُ یَوْمَ النَّحْرِ وَ الْیَوْمَ الثَّانِیَ وَ الثَّالِثَ ثُمَّ لْیَذْبَحْهَا عَنْ صَاحِبِهَا عَشِیَّهًَْ الثَّالِثِ وَ لَا طَاعَهًَْ لِلزَّوْجِ فِی حَجَّهًِْ الْإِسْلَامِ وَ یَحُجُّ الرَّجُلُ مِنَ الزَّکَاهًِْ إِذَا کَانَتْ حَجَّهًَْ الْإِسْلَامِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر نقل میکند: امام صادق (علیه السلام) فرمود: ... «کلام خداوند تعال: لَیَبْلُوَنَّکُمُ الله بِشَیْءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِماحُکُمْ، [نزول] آن در عمره [سال] حدیبیّه بود و فرمود: زمانی که ابراهیم (علیه السلام) از عرفات کوچ کرد، در مشعرالحرام خوابید. و اثاث و اسباب سفر کسانی که حج میروند و ضمانتشان بر خداوند است و هنگامی که [حاجی] وارد مسجدالحرام شود، خداوند دو فرشته بر او میگمارد که طواف، نماز و سعیش را برای او حفظ میکنند و هنگامی که شب عرفه شود، آن دو فرشته بردوش راست او میزنند و میگویند: «از آنچه گذشت بینیاز شدی بنگر که در آینده چگونه خواهی بود. [در روز قیامت] حاجیان سه دسته محشور میشوند؛ گروهی در آتشند و دستهای از گناهانش بیرون میآید مانند روزی که مادرش او را به دنیا آورده و دستهای [خداوند] را در میان اهل و مال و فرزندانش جانشین خود میگرداند و این کمترین چیزی است که با آن [از حجّ] بر میگردد». فرمود: «هرکس یک سال در مکّه بماند، او به منزلهی اهل مکّه است. و مردی که محرم شده در چادر هودج [که سایه بر روی سر میاندازد] سوار نمیشود و زنیکه محرم شده سوار میشود، و شتران قربانی درحالیکه خوابیدهاند نشاندار میشوند و درحالیکه ایستادهاند نحر [و قربانی] میشوند و از شکاف کوهان راستشان نشاندار میشوند، و مُحرم هرگاه ملخی را بکشد، به اندازهی کف دستی، غذا بر او واجب میشود و اگر زیاد بود، ذبح گوسفندی بر او واجب است. و هنگامی که فردی، قربانی گمشدهای را پیدا کند، باید در روز عیدقربان و روز دوّم و روز سوّم معرّفی [و اعلام] کند. سپس آن را در شامگاه روز سوّم از طرف صاحبش ذبح میکند. و در حجّ واجب از شوهر اطاعت نمیشود. و اگر حجّ واجب بود، مرد با زکات حجّ بهجا میآورد.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی غُزَاهًِْ الْحُدَیْبِیَهًِْ قَدْ جَمَعَ اللَّهُ عَلَیْهِمُ الصَّیْدَ فَدَخَلَ بَیْنَ رَحَائِلِهِمْ لِیَبْلُوَنَّهُمُ اللَّهُ أَیْ یَخْتَبِرَهُمْ وَ قَوْلُهُ لِیَعْلَمَ اللهُ مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ قَبْلَ ذَلِکَ وَ لَکِنَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَا یُعَذِّبُ أَحَداً إِلَّا بِحُجَّهًٍْ بَعْدَ إِظْهَارِ الْفِعْلِ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- [این آیه] در جنگ حدیبیّه نازل شد. خداوند صید را بر آنها جمع کرد و [صیدها] در میان زینهای اسبان و شترانشان وارد شدند تا خداوند آنها را بیازماید یعنی امتحان کند. و کلام خداوند: لِیَعْلَمَ الله مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ، مربوط به قبل از آن است ولکن خدای عزّوجلّ هیچکس را عذاب نمیکند جز با دلیل و بعد از آشکارنمودن کار [واجب].