آیه ۹۶ - سوره مائده

آیه أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَكُمْ وَ لِلسَّيَّارَةِ وَ حُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً وَ اتَّقُوا اللهَ الَّذي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ [96]

صيد دريايى و طعام آن براى شما و كاروانيان حلال است؛ تا [در حال احرام نيز] از آن بهره‌مند شويد؛ ولى تا زمانى‌ كه محرم هستيد، شكار صحرايى براى شما حرام است؛ و از [نافرمانى] خدايى‌ كه به‌سوى او محشور مى‌شويد، بپرهيزيد!

۱
(مائده/ ۹۶)

الصّادق (علیه السلام)- لَا بَأْسَ بِأَنْ یَصِیدَ الْمُحْرِمُ السَّمَکَ وَ یَأْکُلَ مَالِحَهُ وَ طَرِیَّهُ وَ یَتَزَوَّدَ وَ قَالَ أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ قَالَ مَالِحُهُ الَّذِی یَأْکُلُونَ وَ فَصْلُ مَا بَیْنَهُمَا کُلُّ طَیْرٍ یَکُونُ فِی الْآجَامِ یَبِیضُ فِی الْبَرِّ وَ یُفْرِخُ فِی الْبَرِّ فَهُوَ مِنْ صَیْدِ الْبَرِّ وَ مَا کَانَ مِنْ صَیْدِ الْبَرِّ یَکُونُ فِی الْبَرِّ وَ یَبِیضُ فِی الْبَحْرِ وَ یُفْرِخُ فِی الْبَحْرِ فَهُوَ مِنْ صَیْدِ الْبَحْر. ِ

امام صادق (علیه السلام)- اگر مُحرم، ماهی را صید کند و آن را به‌صورت شور و تازه استفاده کند و نیز آن را توشه قرار دهد، اشکالی وجود ندارد. و خداوند فرمود: أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَطَعامُهُ مَتَاعا لَّکُمْ و امام صادق (علیه السلام) فرمود: «منظور، ماهی نمکینی است که می‌خورند. حکم تفصیلی بین آن‌ها چنین است که: هر پرنده‌ای که در بیشه می‌باشد و در خشکی تخم می‌گذارد و در خشکی جوجه می‌آورد، جزء شکار خشکی است و آنچه که در خشکی می‌باشد و در دریا تخم می‌گذارد و در دریا جوجه می‌آورد، از شکار خشکی نیست؛ بلکه جزء شکار دریایی است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۶
الکافی، ج۴، ص۳۹۲/ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۳۶۵/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۲، ص۴۲۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(مائده/ ۹۶)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیَّارَةِ وَ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) هُوَ مَلِیحُهُ الَّذِی تَأْکُلُونَ وَ قَالَ فَصْلُ مَا بَیْنَهُمَا کُلُّ طَیْرٍ یَکُونُ فِی الْآجَامِ یَبِیضُ فِی الْبَرِّ وَ یُفْرِخُ فِی الْبَرِّ فَهُوَ صَیْدُ الْبَرِّ وَ مَا کَانَ مِنْ طَیْرٍ یَکُونُ فِی الْبَرِّ وَ یَبِیضُ فِی الْبَحْرِ وَ یُفْرِخُ فِی الْبَحْرِ فَهُوَ مِنْ صَیْدِ الْبَحْرِ.

امام صادق (علیه السلام)- خدای عزّوجلّ گفت: أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیَّارَةِ. و امام صادق (علیه السلام) فرمود: «مقصود ماهی نمک سودی است که می‌خورید». و گفت: «فرق صید بحر و صید برّ این است که هر پرنده که در نیزارها زندگی می‌کند، و در خشکی تخم می‌گذارد، و در خشکی جوجه برمی‌آورد صید برّ است، و هر پرنده که در خشکی به سر می‌برد، و در دریا تخم می‌گذارد، و در دریا جوجه برمی‌آورد صید بحر است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۶
من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۳۷۴/ بحارالأنوار، ج۹۶، ص۱۵۹/ العیاشی، ج۱، ص۳۴۶/ مستدرک الوسایل، ج۹، ص۲۰۳/ البرهان
۳
(مائده/ ۹۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا مَا فِی الْقُرْآنِ تَأْوِیلُهُ فِی تَنْزِیلِهِ فَهُوَ کُلُّ آیَهًٍْ مُحْکَمَهًٍْ نَزَلَتْ فِی تَحْرِیمِ شَیْءٍ مِنَ الْأُمُورِ الْمُتَعَارَفَهًِْ الَّتِی کَانَتْ فِی أَیَّامِ الْعَرَبِ تَأْوِیلُهَا فِی تَنْزِیلِهَا فَلَیْسَ یُحْتَاجُ فِیهَا إِلَی تَفْسِیرٍ أَکْثَرَ مِنْ تَأْوِیلِهَا وَ ذَلِکَ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی فِی مَعْنَی التَّحْلِیلِ أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیَّارَةِ وَ مِثْلُهُ کَثِیرٌ.

امام علی (علیه السلام)- آیات قرآن که تأویل و تنزیلشان یکی است هر آیه‌ی محکمی است که درباره‌ی حرام‌بودن چیز معروفی است که در زمان عرب بوده که تأویل و تنزیل آن یکی است و نیازی به تفسیر و شرح بیش از تأویل ندارد، مانند سخن خداوند درباره‌ی حلال‌ها: أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیَّارَة و مانندش بسیار است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۶
بحارالأنوار، ج۶۲، ص۱۳۸/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۶۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۵، ص۱۰
۴
(مائده/ ۹۶)

الصّادق (علیه السلام)- عَن زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیَّارَةِ قَالَ هِیَ الْحِیتَانُ الْمَالِحُ وَ مَا تُزُوِّدَتْ مِنْهُ أَیْضاً وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ مَالِحاً فَهُوَ مَتَاعٌ.

امام صادق (علیه السلام)- زید شحّام گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این کلام خداوند: أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَطَعامُهُ مَتَاعا لَّکُمْ وَلِلسَّیَّارَةِ پرسیدم». فرمود: «منظور، ماهی‌های شور و نمکین هستند و نیز آنچه را که به‌عنوان توشه، مورد استفاده قرار میدهند. اگر شور و نمکین نباشد و به‌عنوان توشه باشد، باز هم جزء متاع و بهره به شمار می‌رود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۶
بحارالأنوار، ج۹۶، ص۱۵۹/ العیاشی، ج۱، ص۳۴۶/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۲، ص۴۲۷/ البرهان/ نورالثقلین
۵
(مائده/ ۹۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ کِتَابِیَ الْمُهَیْمِنَ عَلَی کُتُبِهِمُ النَّاسِخَ لَهَا وَ لَقَدْ جِئْتُ بِتَحْلِیلِ مَا حَرَّمُوا وَ بِتَحْرِیمِ بَعْضِ مَا حَلَّلُوا مِنْ ذَلِکَ أَنَّ مُوسَی (علیه السلام) جَاءَ بِتَحْرِیمِ صَیْدِ الْحِیتَانِ یَوْمَ السَّبْتِ حَتَّی إِنَّ اللَّهَ قَالَ لِمَنِ اعْتَدَی مِنْهُمْ کُونُوا قِرَدَةً خاسِئِینَ فَکَانُوا وَ لَقَدْ جِئْتُ بِتَحْلِیلِ صَیْدِهَا حَتَّی صَارَ صَیْدُهَا حَلَالًا قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ وَ جِئْتُ بِتَحْلِیلِ الشُّحُومِ کُلِّهَا وَ کُنْتُمْ لَا تَأْکُلُونَهَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خداوند عزیز کتاب مرا حاکم و ناسخ بر کتب آن‌ها قرار داده من حلال نموده‌ام چیزهایی را که حرام‌کرده‌اند و حرام نموده‌ام بعضی از چیزهایی را که حلال دانسته‌اند. یکی از آن‌ها این است که موسی (علیه السلام) ماهی‌گرفتن را در روز شنبه حرام کرده است و خداوند به متجاوزین از این دستور می‌فرماید: میمون پست باشید. (بقره/۶۵) و آنچنان شدند امّا من صید ماهی را حلال نمودم خداوند می‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَکُمْ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
بحارالأنوار، ج۱۶، ص۳۲۹/ الاحتجاج، ج۱، ص۴۹/ مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص۱۱۷
۶
(مائده/ ۹۶)

الصّادق (علیه السلام)- وَاجْتَنِبْ فِی إِحْرَامِکَ صَیْدَ الْبَرِّ کُلَّهَ وَ لَا تَأْکُلْ مِمَّا صَادَهُ غَیْرُکَ وَ لَا تُشِرْ إِلَیْهِ فَیَصِیدَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- در هنگام احرامت از همه‌ی شکارهای صحرا اجتناب کن و از آنچه غیر تو صید کرده، نخور! و به‌سوی آن اشاره نکن تا آن را صید کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
تهذیب الأحکام، ج۵، ص۳۰۰
۷
(مائده/ ۹۶)

الصّادقین ( لَا یَأْکُلِ الْمُحْرِمُ طَیْرَ الْمَاءِ.

امام باقر (علیه السلام)- مُحرم از پرندگان آبی نمی‌خورد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
الکافی، ج۴، ص۳۹۴/ نورالثقلین
۸
(مائده/ ۹۶)

الصّادق (علیه السلام)- کُلُ شَیْءٍ یَکُونُ أَصْلُهُ فِی الْبَحْرِ وَ یَکُونُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ فَلَا یَنْبَغِی لِلْمُحْرِمِ أَنْ یَقْتُلَهُ فَإِنْ قَتَلَهُ فَعَلَیْهِ الْجَزَاءُ.

امام صادق (علیه السلام)- هرچیزی که اصلش از دریاست، ولی هم در خشکی و هم در دریا می‌باشد، کشتن آن بر محرم جایز نیست. پس اگر چنین حیوانی را بکُشد، باید مجازات شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
الکافی، ج۴، ص۳۹۳/ نورالثقلین/ البرهان
۹
(مائده/ ۹۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: مَرَّ عَلِیٌّ (علیه السلام) عَلَی قَوْمٍ یَأْکُلُونَ جَرَاداً فَقَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ أَنْتُمْ مُحْرِمُونَ فَقَالُوا إِنَّمَا هُوَ مِنْ صَیْدِ الْبَحْرِ فَقَالَ لَهُمُ ارْمُوهُ فِی الْمَاءِ إِذاً.

امام علی (علیه السلام)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: امام علی (علیه السلام) بر مردم گذشت، درحالی‌که ملخ می‌خوردند، فرمود: «سبحان الله! شما محرمید»؟! گفتند: «این‌ها از دریا هستند». گفت: «اگر چنین است پس آن‌ها را در آب فرو برید یعنی این‌ها با فروبردن در آب می‌میرند پس چگونه از جانوران دریا هستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
الکافی، ج۴، ص۳۹۳/ نورالثقلین
۱۰
(مائده/ ۹۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُماً هَذَا یَقْتَضِی تَحْرِیمَ الْإِصْطِیَادِ فِی حَالِ الْإِحْرَامِ وَ تَحْرِیمِ أَکْلِ مَا صَادَهُ الْغَیْرُ.

امام علی (علیه السلام)- وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً؛ این آیه مقتضی این است که صید درحال احرام و خوردن چیزی‌که دیگری آن را صیدکرده، حرام است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۲۵۸
بحرالعرفان، ج۶، ص۲۱۵
بیشتر