آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَ النَّصارى أَوْلِياءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ [51]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! يهود و نصارى را دوست و تكيه‌گاه خود، انتخاب‌نكنيد. آن‌ها اولياى يكديگرند؛ و كسانى كه از شما با آنان دوستى‌كنند،از آن‌ها هستند؛ خداوند، گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ السُّدِّیُّ لَمَّا أُصِیبَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) بِأُحُدٍ قَالَ عُثْمَانُ لَأَلْحَقَنَّ بِالشَّامِ فَإِنَّ لِی بِهِ صَدِیقاً مِنَ الْیَهُودِ فَلَآخُذَنَّ مِنْهُ أَمَاناً فَإِنِّی أَخَافُ أَنْ یُدَالَ عَلَیْنَا الْیَهُودُ وَ قَالَ طَلْحَهًُْ بْنُ عُبَیْدِ اللَّهِ لَأَخْرُجَنَّ إِلَی الشَّامِ فَإِنَّ لِی بِهِ صَدِیقاً مِنَ النَّصَارَی فَلَآخُذَنَّ مِنْهُ أَمَاناً فَإِنِّی أَخَافُ أَنْ یُدَالَ عَلَیْنَا النَّصَارَی قَالَ السُّدِّیُّ فَأَرَادَ أَحَدُهُمَا أَنْ یَتَهَوَّدَ وَ الْآخَرُ أَنْ یَتَنَصَّرَ قَالَ فَأَقْبَلَ طَلْحَهًُْ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ عِنْدَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَاسْتَأْذَنَهُ طَلْحَهًُْ فِی الْمَصِیرِ إِلَی الشَّامِ وَ قَالَ إِنَّ لِی بِهَا مَالًا آخُذُهُ ثُمَّ انْصَرَفَ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَنْ مِثْلِهَا مِنْ حَالٍ تَخْذُلُنَا وَ تَخْرُجُ وَ تَدَعُنَا فَأَکْثَرَ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الِاسْتِئْذَانِ فَغَضِبَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ائْذَنْ لِابْنِ الْحَضْرَمِیَّهًِْ فَوَ اللَّهِ لَا عَزَّ مَنْ نَصَرَهُ وَ لَا ذَلَّ مَنْ خَذَلَهُ فَکَفَ طَلْحَهًُْ عَنِ الِاسْتِئْذَانِ عِنْدَ ذَلِکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی فِیهِمْ: وَ یَقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا أَ هؤُلاءِ الَّذِینَ أَقْسَمُوا بِاللهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمالُهُم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- سدّی گوید: چون ماجرای احد پیش آمد عثمان گفت: «من حتماً به شام خواهم رفت که مرا در آن سرزمین دوستی یهودی است. از او امان خواهم گرفت که می‌ترسم یهود بر ما چیرگی یابند». طلحهًْ‌بن‌عبیداللَّه نیز گفت: «من هم به شام نزد دوست مسیحی خود خواهم رفت و از او امان می‌خواهم که از غلبه‌ی مسیحیان هراسانم». سدّی می‌گوید: بدین‌سان یکی به یهودیان گروید و دیگری به مسیحیان. طلحه به نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و درحالی‌که علی (علیه السلام) در محضر پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود برای رفتن به شام اجازه خواست و گفت: «من طلبی در آنجا دارم که می‌ستانم و باز می‌آیم». پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «در چنین حالی ما را رها می‌کنی و خوار می‌داری»؟ طلحه در خواسته خود پافشاری بسیار کرد. علی به خشم آمد و گفت: «ای پیامبر خدا به فرزند حضرمیه جواز رفتن ده که به خدا سوگند! هرکه طلحه یاریش دهد عزیز نخواهد بود و آنکه او وانهدش ذلیل نخواهد شد». در این هنگام طلحه از اصرار باز ایستاد و خداوند نازل فرمود: وَ یَقُولُ الَّذینَ آمَنُوا أَ هؤُلاءِ الَّذینَ أَقْسَمُوا بِالله جَهْدَ أَیْمانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمالُهُم».
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ تَوَلَّی آلَ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ قَدَّمَهُمْ عَلَی جَمِیعِ النَّاسِ بِمَا قَدَّمَهُمْ مِنْ قَرَابَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَهُوَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) لِمَنْزِلَتِهِ عِنْدَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) لَا أَنَّهُ مِنَ الْقَوْمِ بِأَعْیَانِهِمْ وَ إِنَّمَا هُوَ مِنْهُمْ بِتَوَلِّیهِ إِلَیْهِمْ وَ اتِّبَاعِهِ إِیَّاهُمْ وَ کَذَلِکَ حُکْمُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ وَ قَوْلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَ مَنْ عَصانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیمٌ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس آل محمّد (علیهم السلام) را دوست بدارد و آن‌ها را به‌خاطر قرابت با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر مردم مقدّم بدارد او به‌خاطر مقامی که نزد آل محمّد (علیهم السلام) دارد از آنان محسوب می‌گردد. نه به‌خاطر اینکه او از اعیان آن‌ها محسوب گردد؛ بلکه به‌جهت دوستی با آن‌ها و متابعت از اقوال و افعال آنان از آل محمّد (علیهم السلام) به حساب می‌آید و خداوند هم در قرآن فرموده هرکدام از شما که آن‌ها را دوست بدارد از آنان محسوب می‌شود: وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ، و ابراهیم فرمود: هر کس از من پیروی کند از من است و هر کس نافرمانی من کند، تو بخشنده‌ی و مهربانی! (ابراهیم/۳۶)».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) أَنَّ سَائِلًا سَأَلَهُ فَقَالَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) أَخْبِرْنِی عَنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) مَنْ هُمْ قَالَ هُمْ أَهْلُ بَیْتِهِ (علیهم السلام) خَاصَّهًًْ قَالَ فَإِنَ الْعَامَّهًَْ یَزْعُمُونَ أَنَ الْمُسْلِمِینَ کُلَّهُمْ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَتَبَسَّمَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ کَذَبُوا وَ صَدَقُوا قَالَ السَّائِلُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) مَا مَعْنَی قَوْلِکَ کَذَبُوا وَ صَدَقُوا قَالَ کَذَبُوا بِمَعْنًی وَ صَدَقُوا بِمَعْنًی کَذَبُوا فِی قَوْلِهِمْ الْمُسْلِمُونَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) الَّذِینَ یُوَحِّدُونَ اللَّهَ وَ یُقِرُّونَ بِالنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) عَلَی مَا هُمْ فِیهِ مِنَ النَّقْصِ فِی دِینِهِمْ وَ التَّفْرِیطِ فِیهِ وَ صَدَقُوا فِی أَنَّ الْمُؤْمِنِینَ مِنْهُمْ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ إِنْ لَمْ یُنَاسِبُوهُ وَ ذَلِکَ لِقِیَامِهِمْ بِشَرَائِطِ الْقُرْآنِ لَا عَلَی أَنَّهُمْ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) الَّذِینَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً فَمَنْ قَامَ بِشَرَائِطِ الْقُرْآنِ وَ کَانَ مُتَّبِعاً لآِلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَهُوَ مِنْ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) عَلَی التَّوَلِّی لَهُمْ وَ إِنْ بَعُدَتْ نِسْبَتُهُ مِنْ نِسْبَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قَالَ السَّائِلُ أَخْبِرْنِی مَا تِلْکَ الشَّرَائِطُ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ الَّتِی مَنْ حَفِظَهَا وَ قَامَ بِهَا کَانَ بِذَلِکَ الْمَعْنَی مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَقَالَ الْقِیَامُ بِشَرَائِطِ الْقُرْآنِ وَ الِاتِّبَاعُ لِآِلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام)فَمَنْ تَوَلَّاهُمْ وَ قَدَّمَهُمْ عَلَی جَمِیعِ الْخَلْقِ کَمَا قَدَّمَهُمْ اللَّهُ مِنْ قَرَابَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَهُوَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) عَلَی هَذَا الْمَعْنَی وَ کَذَلِکَ حُکْمُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ وَ قَالَ یَحْکِی قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَ مَنْ عَصانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیم.
امام صادق (علیه السلام)- شخصی از امام صادق (علیه السلام) این سؤال را پرسید: «ای فرزند پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)! به من بگو آل محمّد (علیهم السلام) چه کسانی هستند»؟ فرمود: «آل محمّد (علیهم السلام) تنها اهل بیت او هستند». گفت: «عامه (اهل سنت) می‌گویند همه‌ی مسلمانان، آل محمّد (علیهم السلام) به حساب می‌آیند». امام صادق (علیه السلام) تبسّمی کرد و فرمود: «هم درست گفته و هم درست نگفته‌اند». آن شخص می‌پرسد: «ای فرزند پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)! این سخن تو، هم درست گفته‌اند و هم درست نگفته‌اند، به چه معنی است»؟ فرمود: «درست نگفته‌اند به یک معنا است و درست گفته‌اند هم به یک معنا؛ درست نگفته‌اند که مسلمانان، آل محمّد (علیهم السلام) هستند و خدا را یگانه می‌دانند و پیامبر (صلی الله علیه و آله) را قبول‌دارند، درحالی‌که در تدیّن آن‌ها نقص وجود دارد و در آن سهل‌انگار هستند. و درست گفته‌اند، چرا که در بین مسلمانان کسانی از آل محمّد (علیهم السلام) وجود دارند، هرچند با پیامبر (صلی الله علیه و آله) خویشاوند نیستند، و این به‌خاطر عمل به فرامین قرآن از جانب آنهاست، نه اینکه آن‌ها آل محمّدی هستند که خداوند پلیدی را از آن‌ها دور کرد و آن‌ها را پاک و منزّه گردانید. پس هرکس به فرامین قرآن عمل کند و از آل محمّد (علیهم السلام) تبعیّت نماید به‌خاطر دوستی با آل محمّد (علیهم السلام) از آنهاست، هر چند نسبش از نسب محمّد (صلی الله علیه و آله) دور باشد». آن شخص پرسید: «جانم فدای شما، آن فرامین قرآن چیست که هرکس از آن نگهبانی کند و به آن عمل کند، در آن صورت از آل محمّد (علیهم السلام) به حساب می‌آید»؟ فرمود: «عمل به فرامین قرآن و پیروی از آل محمّد (علیهم السلام)؛ پس هرکس آن‌ها را دوست بدارد و همان‌گونه که خداوند آن‌ها را از نظر نزدیکی به پیامبرش (صلی الله علیه و آله) بر همه‌ی مردم مقدمّ دانسته، مقدّم بدارد. بنابراین معنی از آل محمّد (علیهم السلام) به حساب می‌آید و خداوندِ در کتابش این‌گونه حکم کرده و فرموده است: وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ و نیز سخن ابراهیم (علیه السلام) را که می‌گوید: پس هر کس که از من پیروی کند از من است و هر کس فرمان من نبرد، تو آمرزنده‌ی و مهربانی. (ابراهیم/۳۶)».
الصّادق (علیه السلام)- مَنِ اتَّقَی مِنْکُمْ وَ أَصْلَحَ فَهُوَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ قِیلَ لَهُ مِنْکُمْ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ نَعَمْ مِنَّا أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ وَ قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی.
امام صادق (علیه السلام)- کسی از بین شما که تقوا پیشه کند و عمل صالح انجام دهد، از ما اهل بیت است. به ایشان گفته شد: «از شماست ای فرزند پیامبر (صلی الله علیه و آله)»!؟ فرمود: «آری، از ماست. آیا کلام خداوند عزّوجلّ را نشنیدی: وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ و نیز سخن ابراهیم (علیه السلام) را که می‌گوید: هر کس که از من پیروی کند از من است. (ابراهیم/۳۶)».
الصّادق (علیه السلام)- لَا یَتَوَارَثُ أَهْلُ مِلَّتَیْنِ نَحْنُ نَرِثُهُمْ وَ لَا یَرِثُونَّا.
امام صادق (علیه السلام)- اهل دو دین از یکدیگر ارث نمی‌برند. ما از ایشان ارث می‌بریم، و ایشان از ما ارث نمی‌برند.