آیه ۲۶ - سوره توبه

آیه ثُمَّ أَنْزَلَ اللهُ‌ سَكينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ عَذَّبَ الَّذينَ كَفَرُوا وَ ذلِكَ جَزاءُ الْكافِرينَ [26]

سپس خداوند آرامش خود را بر پيامبرش و بر مؤمنان نازل كرد و لشكرهايى فرستاد كه شما آن‌ها را نمى‌ديديد و كافران را مجازات كرد و اينست جزاى كافران!

سبب نزول

۱
(توبه/ ۲۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْإِفْصَاحُ فِی الْإِمَامَهًِْ: ثُمَّ أَنْزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَی رَسُولِهِ وَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ مَنْ ثَبَتَ مَعَهُ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ یَوْمَئِذٍ وَ هُمْ ثَمَانِیَهًٌْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) تَاسِعُهُمْ الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَنْ یَمِینِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله). وَ الْفَضْلُ بْنُ الْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَنْ یَسَارِهِ. وَ أَبُو سُفْیَانَ بْنُ الْحَارِثِ مُمْسِکٌ بِسَرْجِهِ عِنْدَ ثَفْر بَغْلَتِهِ. وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بَیْنَ یَدَیْهِ بِالسَّیْفِ. وَ نَوْفَلُ بْنُ الْحَارِثِ وَ رَبِیعَهًُْ بْنُ الْحَارِثِ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَیْرِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ عُتْبَهًُْ وَ مُعَتِّبٌ ابْنَا أَبِی لَهَبٍ حَوْلَهُ.

امام علی (علیه السلام)- در کتاب الإفصاح فی الإمامهًْ آمده است؛ ثُمَّ أَنْزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلی رَسُولِهِ وَ عَلَی الْمؤْمِنِینَ، منظور از مؤمنان؛ علی (علیه السلام) و هشت‌نفر از بنی‌هاشم‌اند. درآن‌هنگام عبّاس‌بن‌عبدالمطلّب طرف راست رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و فضل‌بن‌عبّاس طرف چپ و ابوسفیان‌بن‌حرث در وقت کوچ‌کردن استر آن جناب زینش را گرفته بود و علی (علیه السلام) با شمشیر پیشاپیش رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به مدافعه می‌پرداخت و نوفل‌بن‌حارث و ربیعهًْ‌بن‌حارث و عبداللَّه‌بن‌زبیر و عتبه و معتب دو فرزند ابولهب اطراف آن حضرت را گرفته بودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۰
الإرشاد، ج۱، ص۱۴۰/ کشف الغمهًْ، ج۱، ص۲۲۱/ نهج الحق، ص۲۵۰/ کشف الیقین، ص۱۴۲
۲
(توبه/ ۲۶)

الصّادق (علیه السلام)- قَتَلَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) بِیَدِهِ یَوْمَ حُنَیْنٍ أَرْبَعِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- علیّ‌ّّّّّّّبن‌ابوطالب (علیه السلام) در روز حنین چهل نفر را کشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
البرهان
۳
(توبه/ ۲۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ الضَّحَّاکِ‌بْنِ‌مُزَاحِمٍ نَزَلَتْ فِی الَّذِینَ ثَبَتُوا مَعَ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله) یَوْمَ حُنَیْنٍ علی (علیه السلام) وَ الْعَبَّاسِ وَ أَبُو سُفْیَانُ‌بْنُ‌الْحَارِثُ {بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ} فِی نَفَرٍ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ.

امام علی (علیه السلام)- ضحاک‌بن‌مزاحم گوید: «این آیه درباره‌ی کسانی‌که در جنگ حنین در کنار پامبر (صلی الله علیه و آله) ثابت قدم ماندند و متواری نشدند، مثل علی (علیه السلام) و عبّاس و ابوسفیان‌بن‌حارث بن‌عبدالمطلّب و عدّه‌ی قلیلی از بنی‌هاشم نازل شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۱

سکینه

۱ -۱
(توبه/ ۲۶)

الصّادق (علیه السلام)- السَّکِینَةُ الإیمَانُ.

امام صادق (علیه السلام)- السَّکینَة، همان ایمان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
البرهان
۱ -۲
(توبه/ ۲۶)

الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌عَلِیِّ‌بْنِ‌فَضَّالٍ قَالَ: قَالَ أبُوالْحَسَنِ‌الرِّضَا (علیه السلام) لِلْحَسَنِ‌ابْنِ‌أحْمَدٍ أَیُّ شَیْءٍ السَّکِینَهًُْ عِنْدَکُمْ فَقَالَ لَا أَدْرِی جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ أَیُّ شَیْءٍ هِیَ قَالَ رِیحٌ تَخْرُجُ مِنَ الْجَنَّهًِْ طَیِّبَهًٌْ لَهَا صُورَهًٌْ کَصُورَهًِْ وَجْهِ الْإِنْسَانِ فَتَکُونُ مَعَ الْأَنْبِیَاءِ (.

امام رضا (علیه السلام)- حسن‌بن‌علی‌بن‌فضّال گوید: امام رضا (علیه السلام) به حسن‌بن‌احمد گفت: «سِکینه نزد شما چیست»؟ [حسن] گفت: «نمی‌دانم فدایت شوم، آن چیست»؟ گفت: «بادی است که از بهشت بیرون می‌آید، دارای صورتی مانند صورت انسان و همراه انبیاء (است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۱۳/ نور الثقلین/ البرهان
۱ -۳
(توبه/ ۲۶)

الرّضا (علیه السلام)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَسْبَاطٍ وَ سَأَلْتُهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا السَّکِینَهًُْ قَالَ رِیحٌ مِنَ الْجَنَّهًِْ لَهَا وَجْهٌ کَوَجْهِ الْإِنْسَانِ أَطْیَبُ رَائِحَهًًْ مِنَ الْمِسْکِ وَ هِیَ الَّتِی أَنْزَلَهَا اللَّهُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِحُنَیْنٍ فَهَزَمَ الْمُشْرِکِین.

امام رضا (علیه السلام)- علیّ‌بن‌اسباط گوید: از ایشان سؤال کردم و گفتم: «فدایت شوم! سکینه چیست»؟ فرمود: «بادی است از جانب بهشت که صورتی مثل صورت انسان دارد و خوشبوتر از مشک است و این همان چیزی است که خداوند آن را در جنگ حنین بر رسولش (صلی الله علیه و آله) نازل کرد که باعث شد مشرکان را شکست دهد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
الکافی، ج۵، ص۲۵۷ / نور الثقلین

و لشکرهایی فرستاد که شما آن‌ها را نمی‌دیدید

۲ -۱
(توبه/ ۲۶)

الباقر (علیه السلام)- فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُودِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) ... قَالَ قَالَ رَجُلٌ مِنْ بَنِی‌نَضْرِ‌بْنِ‌مُعَاوِیَهًَْ یُقَالُ لَهُ شَجَرَهًُْ‌بْنُ‌رَبِیعَهًَْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ هُوَ أَسِیرٌ فِی أَیْدِیهِمْ أَیْنَ الْخَیْلُ الْبُلْقُ وَ الرِّجَالُ عَلَیْهِمُ الثِّیَابُ الْبِیضُ فَإِنَّمَا کَانَ قَتْلُنَا بِأَیْدِیهِمْ وَ مَا کُنَّا نَرَاکُمْ فِیهِمْ إِلَّا کَهَیْئَهًِْ الشَّامَهًِْ قَالُوا تِلْکَ الْمَلَائِکَهًُْ.

امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوالجارود آمده: امام باقر (علیه السلام) فرمود: ... مردی از بنی‌نصربن‌معاویه که به او شجرهًْ‌بن‌ربیعه می‌گفتند و به دست مسلمانان اسیر شده بود، به آنان گفت: «اسبان و مردان سفید جامه کجایند؟ همانا آنان ما را میکشتند و ما شما را در میانشان مانند خال می‌دیدیم». گفتند: «آنان فرشتگان بودند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
بحار الأنوار، ج۲۱، ص۱۵۱/ نور الثقلین/ البرهان/ القمی، ج۱، ص۲۸۸

و کافران را مجازات کرد

۳ -۱
(توبه/ ۲۶)

الباقر (علیه السلام)- وَ عَذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ هُوَ الْقَتْلُ.

امام باقر (علیه السلام)- وَ عذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُواْ، و آن قتل است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲
بحار الأنوار، ج۲۱، ص۱۵۱/ نور الثقلین/ البرهان/ القمی، ج۱، ص۲۸۸
بیشتر