آیه ۳۷ - سوره توبه

آیه إِنَّمَا النَّسي‌ءُ زِيادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عاماً وَ يُحَرِّمُونَهُ عاماً لِيُواطِؤُا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللهُ‌ فَيُحِلُّوا ما حَرَّمَ اللهُ‌ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمالِهِمْ وَ اللهُ‌ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ [37]

تأخير ماه‌هاى حرام [و جابه‌جا‌كردن آن‌ها] فقط افزايشى در كفر [مشركان] است كه با آن، كافران گمراه مى‌شوند. يك سال، آن را حلال و سال ديگر آن را حرام مى‌كنند تا با مقدار ماه‌هايى كه خداوند تحريم كرده هماهنگ شود [و عدد چهار ماه به پندارشان تكميل گردد] و به اين ترتيب، آنچه را خدا حرام كرده حلال بشمارند. اعمال زشتشان در نظرشان زينت داده شده و خداوند جمعيّت كافران را هدايت نمى‌كند.

سبب نزول

۱
(توبه/ ۳۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنَّهُ کَانَ سَبَبُ نُزُولِهَا أَنَّ رَجُلًا مِنْ کِنَانَهًَْ کَانَ یَقِفُ فِی الْمَوْسِمِ فَیَقُولُ قَدْ أَحْلَلْتُ دِمَاءَ الْمُحِلَّیْنِ طَیٍّ وَ خَثْعَمٍ فِی شَهْرِ الْمُحَرَّمِ وَ أَنْسَأْتُهُ وَ حَرَّمْتُ بَدَلَهُ صَفَرَ فَإِذَا کَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ یَقُولُ قَدْ أَحْلَلْتُ صَفَرَ وَ أَنْسَأْتُهُ وَ حَرَّمْتُ بَدَلَهُ شَهْرَ الْمُحَرَّمِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ إِلَی قَوْلِهِ زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمالِهِمْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- سبب نزول این آیه آن بود که مردی از کِنانه در موسم حج می‌ایستاد و می‌گفت: «همانا من خون حلال‌کنندگان از طییء و خَثعم را در ماه حرام مباح کرده‌ام و آن را به تأخیر انداخته‌ام و به‌جای آن ماه صفر را ماه حرام قرار داده‌ام. چون سال آینده فرا میرسید، می‌گفت: «ماه صفر را حلال کردم و آن را به تعویق انداختم و به جای آن ماه محرّم را ماه حرام شناخته‌ام». پس خدای تبارک‌وتعالی این آیه را نازل کرد: إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیَادَةٌ فِی الْکُفْرِ ... زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۲
بحار الأنوار، ج۹، ص۲۱۱/ القمی، ج۱، ص۲۹۰/ نور الثقلین/ البرهان

تأخیر ماه‌های حرام [و جابه‌جاکردن آن‌ها] فقط، افزایشی در کفر [مشرکان] است، که با آن کافران گمراه می‌شوند. یک سال، آن را حلال و سال دیگر آن را حرام می‌کنند تا با مقدار ماه‌هایی که خداوند تحریم کرده هماهنگ شود [و عدد چهار ماه، به پندارشان تکمیل گردد] و به‌این‌ترتیب، آنچه را خدا حرام کرده، حلال بشمارند. اعمال زشتشان در نظرشان زینت داده شده و خداوند جمعیّت کافران را هدایت نمی‌کند

۱ -۱
(توبه/ ۳۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ کَانُوا یُحَرِّمُونَ الْمُحَرَّمَ عَاماً وَ یَسْتَحِلُّونَ صَفَرَ وَ یُحَرِّمُونَ صَفَرَ عَاماً وَ یَسْتَحِلُّونَ الْمُحَرَّمَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ الشَّیْطَانَ قَدْ یَئِسَ أَنْ یُعْبَدَ فِی بِلَادِکُمْ آخِرَ الْأَبَدِ وَ رَضِیَ مِنْکُمْ بِمُحَقَّرَاتِ الْأَعْمَالِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- آنان در سالی محرم را حرام و صفر را حلال می‌شمردند، و در سالی دیگر صفر را حرام و محرم را حلال می‌شمردند، ای مردم! شیطان تا روز ابد از اینکه در سرزمین شما پرستش گردد، ناامید گشته است و از شما به آنچه اعمالتان را خوار سازد راضی و خشنود گشته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۴
بحار الأنوار، ج۲۱، ص۳۸۰/ بحار الأنوار، ج۷۴، ص۱۱۹/ نور الثقلین
۱ -۲
(توبه/ ۳۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ الشَّیْطَانَ قَدْ أَیِسَ أَنْ یُعْبَدَ بِأَرْضِکُمْ هَذِهِ وَ لَکِنَّهُ قَدْ رَضِیَ بِأَنْ یُطَاعَ فِیمَا سِوَی ذَلِکَ فِیمَا تُحَقِّرُونَ مِنْ أَعْمَالِکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عاماً وَ یُحَرِّمُونَهُ عاماً لِیُواطِؤُا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللهُ وَ إِنَّ الزَّمَانَ قَدِ اسْتَدَارَ کَهَیْئَتِهِ یَوْمَ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای مردم! شیطان نومید است که در این سرزمین شما پرستش شود ولی خشنود است که فرمانش برند در جز آن در کارهایی که از کردارهای خود کم شمارید. ای مردم! تأخیر ماه‌های حرام [و جابه‌جاکردن آن‌ها] فقط، افزایشی در کفر [مشرکان] است، که با آن کافران گمراه می‌شوند. یک سال، آن را حلال و سال دیگر آن را حرام می‌کنند تا با مقدار ماه‌هایی که خداوند تحریم کرده هماهنگ شود. و زمان چرخیده و به وضع روزی درآمده که خدا آسمان‌ها و زمین را آفریده و تعداد ماه‌ها نزد خداوند در کتاب [آفرینش] الهی، از آن روز که آسمان‌ها و زمین را آفریده، دوازده ماه است، که چهار ماه از آن، ماه حرام است [و جنگ در آن ممنوع می‌باشد].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۴
بحار الأنوار، ج۷۳، ص۳۴۸
۱ -۳
(توبه/ ۳۷)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَأَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ زِیَادَهًَْ الْکُفْرِ فَمِنْ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ.

امام علی (علیه السلام)- کسانی که زیاده‌روی در کفر را انکار می‌کنند، باید متوجّه شوند که خداوند گفته‌های آنان را رد کرده و فرموده است: إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۴
بحار الأنوار، ج۶۹، ص۱۰۳/ بحار الأنوار، ج۹۰، ص۶۱
۱ -۴
(توبه/ ۳۷)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- مَعْنَی قَوْلِهِ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ أَنَّهُمْ کَانُوا أَحَلُّوا مَا حَرَّمَ اللهُ وَ حَرَّمُوا مَا أَحَلَّ اللَّهُ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- معنی زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ این است که اعراب آنچه خداوند حرام کرده بود را حلال می‌شمردند و آنچه حلال نموده بود را حرام.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۴
بحار الأنوار، ج۹، ص۹۸
بیشتر