آیه إِنَّ اللهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللهِ فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجيلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذي بايَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ [111]
خداوند از مؤمنان، جان و مالشان را خريدارى كرده، كه [در برابرش] بهشت براى آنان باشد [به اينگونه كه] در راه خدا پيكار مىكنند، مىكشند و كشته مىشوند اين وعدهی حقّى است بر او كه در تورات و انجيل و قرآن ذكر فرموده و چه كسى از خدا به عهدش وفادارتر است؟! اكنون به داد و ستدى كه با خدا كردهايد، شادمان باشيد و اينست همان رستگارى و پيروزى بزرگ!
الباقر (علیه السلام)- عَن أَبِیبَصِیر قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ ... فَقَالَ ذَلِکَ فِی الْمِیثَاقِ.
امام باقر (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام باقر (علیه السلام) دربارهی این کلام خدای عزّوجلّ: إِنَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ ... پرسیدم. ایشان فرمود: «آن در میثاق است».
الهادی (علیه السلام)- عَنْ أَبِیمُحَمَّدٍالْحَسَنِبْنِ{عَلِیٍّ} الْعَسْکَرِیِّ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) وَ ذَکَرَ أَنَّهُ (علیه السلام) زَارَ بِهَا فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ ... وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) الْحَقُّ الَّذِی نَطَقَ بِوَلَایَتِکَ التَّنْزِیلُ وَ أَخَذَ لَکَ الْعَهْدَ عَلَی الْأُمَّهًِْ بِذَلِکَ الرَّسُولُ (صلی الله علیه و آله) وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ وَ عَمَّکَ وَ أَخَاکَ الَّذِینَ تَاجَرْتُمُ اللَّهَ بِنُفُوسِکُمْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِیکُمْ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ، التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ.
امام هادی (علیه السلام)- از امام حسن عسکری (علیه السلام) نقل شده که فرمود: پدرش (علیه السلام) در روز عید غدیر با این عبارتها [امام علی (علیه السلام) را] زیارت کرد؛.. گواهی میدهم که تو امیرمؤمنان هستی؛ همان حقّی که قرآن به ولایتت سخن گشود و رسول بر آن برای تو از امّت عهد گرفت. و گواهی میدهم که تو عمویت و برادرت کسانی هستید که با جان خویش با خدا معامله کردید و خداوند دربارهی شما نازل فرمود؛ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ* التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ المُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- انَّ اللهِ اشْتُرِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأنَّ لَهُمُ الْجَنَّةِ قَالَ: نَزَلَتْ فِی الائمهًْ (.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ المُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ؛ در مورد امامان (نازل شد.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ أَمَّا قَوْلُهُ إِنَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ قَالَ: نَزَلَتْ فِی الْأَئِمَّهًِْ (فَالدَّلِیلُ عَلَی أَنَّ ذَلِکَ فِیهِمْ خَاصَّهًًْ حِینَ مَدَحَهُمْ وَ حَلَّاهُمْ وَ وَصَفَهُمْ بِصِفَهًٍْ لَا یَجُوزُ فِی غَیْرِهِمْ فَقَالَ التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ، این آیه در شأن امامان (نازل شده و دلیل اینکه فقط مخصوص آنها نازل شده این است که آنها (مؤمنان) را بهگونهای ستایش میکند و جزا میدهد و به ویژگیهایی توصیف میکند که دربارهی دیگران جایز نیست. چرا که فرمود: التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ المُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- تَلَا رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللهَ اشْتَری الآیهًْ َ وَ قَالَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَنْتَ أَوَّلُ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ إِیمَاناً بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَوَّلُهُمْ هِجْرَهًًْ إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ آخِرُهُمْ عَهْداً بِرَسُولِهِ لَا یُحِبُّکَ وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ إِلَّا مُؤْمِنٌ قَدِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ وَ لَا یُبْغِضُکَ إِلَّا مُنَافِقٌ أَوْ کَافِرٌ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در کتاب مناقب آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آیه: إِنَّ اللهَ اشْتَری ... را تلاوت کرد سپس فرمود: «ای علی! تو اوّلین نفر از این امّت هستی که به خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله) ایمان آوردی و اوّلین کسی هستی که بهسوی خدا و رسولش مهاجرت کردی و آخرین کسی هستی که به عهدی که با رسولش بستهای وفا کردی. سوگند به کسی که جانم در دست اوست! تو را دوست نمیدارد مگر مؤمنی که خداوند دلش را برای ایمان خالص کرده باشد و تو را دشمن نمیدارد جز منافق یا کافر».
الباقر (علیه السلام)- بِهِ (الْجَهَادِ) اشْتَرَی اللَّهُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ بِالْجَنَّهًِْ بَیْعاً مُفْلِحاً مُنْجِحاً اشْتَرَطَ عَلَیْهِمْ فِیهِ حِفْظَ الْحُدُودِ وَ أَوَّلُ ذَلِکَ الدُّعَاءُ إِلَی طَاعَهًِْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ طَاعَهًِْ الْعِبَادِ وَ إِلَی عِبَادَهًِْ اللَّهِ مِنْ عِبَادَهًِْ الْعِبَادِ وَ إِلَی وَلَایَهًِْ اللَّهِ مِنْ وَلَایَهًِْ الْعِبَاد.
امام باقر (علیه السلام)- خداوند به وسیلهی جهاد از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کرده که این خرید و فروش رستگارانه و پیروزمندانه است که خداوند برای آنها در این (خرید و فروش) شرط کرده است که حدود (مرزهای) او را حفظ کنند و نخستین قدم آن، دعوتکردن مردم از اطاعت بندگان بهسوی اطاعت خدا و از عبادت بندگان به عبادت خدا و از ولایت بندگان بهسوی ولایت خداست.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِیعَمْرٍو الزُّبَیْرِیِّ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِی عَنِ الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ وَ الْجِهَادِ فِی سَبِیلِه ... قال (علیه السلام) ثُمَّ أَخْبَر (الله) َ أَنَّهُ اشْتَرَی مِنْ هَؤُلَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ کَانَ عَلَی مِثْلِ صِفَتِهِمْ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ ثُمَّ ذَکَرَ وَفَاءَهُمْ لَهُ بِعَهْدِهِ وَ مُبَایَعَتِهِ فَقَالَ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ فَلَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ قَامَ رَجُلٌ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَرَأَیْتَکَ الرَّجُلُ یَأْخُذُ سَیْفَهُ فَیُقَاتِلُ حَتَّی یُقْتَلَ إِلَّا أَنَّهُ یَقْتَرِفُ مِنْ هَذِهِ الْمَحَارِمِ أَشَهِیدٌ هُوَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَی رَسُولِهِ التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِین.
امام صادق (علیه السلام)- ابنعمرو زبیری گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: دربارهی دعوت بهسوی خدا و جهاد در راه او به من بگویید». ... فرمود: سپس خبر داده است که جانهای این مؤمنان و کسانی که صفاتی شبیه به صفاتشان را دارند، را خریده است: أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقّاً فِی التَّوْرَاةِ وَ الإِنجِیلِ وَ الْقُرْآنِ. سپس وفاداری آنان به عهد و پیمان و بیعت با او را ذکر کرد. و فرمود: وَ مَنْ أَوْفَی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ هنگامیکه این آیه: إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ به أنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ نازل شد، مردی به پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین گفت: ای پیامبر خدا! مردی که شمشیرش را برمیدارد و میجنگد تا اینکه کشته میشود، امّا برخی از گناهان را مرتکب شده است، آیا او شهید است؟ خدای عزّوجلّ این آیه را بر پیامبرش نازل کرد: التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ المُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ [اگر توبه کند، شهید حساب میشود].
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ سَمَاعَهًَْ عَنْ أبِیعَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: لَقِیَ عَبَّادٌ الْبَصْرِیُّ عَلِیَّبْنَالْحُسَیْنِ (علیه السلام) فِی طَرِیقِ مَکَّهًَْ فَقَالَ لَهُ یَا عَلِیَّبْنَالْحُسَیْنِ (علیه السلام) تَرَکْتَ الْجِهَادَ وَ صُعُوبَتَهُ وَ أَقْبَلْتَ عَلَی الْحَجِّ وَ لِینَتِهِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ فَقَالَ لَهُ عَلِیُّبْنُالْحُسَیْنِ (علیه السلام) أَتِمَّ الْآیَهًَْ فَقَالَ التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ عَلِیُّبْنُالْحُسَیْنِ (علیه السلام) إِذَا رَأَیْنَا هَؤُلَاءِ الَّذِینَ هَذِهِ صِفَتُهُمْ فَالْجِهَادُ مَعَهُمْ أَفْضَلُ مِنَ الْحَجِّ.
امام سجّاد (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) میفرماید: «عبّاد بصری در راه مکّه با امام سجّاد (علیه السلام) دیدار و به او عرض کرد: «ای علیّبنحسین! جهاد و سختی آن را رها کردی و به حج و نرمی آن روی آوردهای، همانا خدای عزّوجلّ میفرماید: انَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ المُؤْمِنِینَ انفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم ... علیّبنحسین (علیه السلام) فرمود: «آیه را کامل کن! و سپس فرمود: التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ ... الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ؛ اگر افرادی را که چنین صفاتی دارند ببینیم (پیدا کنیم)، جهاد با آنان از حج بهتر است».
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْْ أَبِیحَمزَهًَْ الثّمَالِی قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِعَلِیِّبْنِالْحُسَیْنِ (علیه السلام) أَقْبَلْتَ عَلَی الْحَجِّ وَ تَرَکْتَ الْجِهَادَ فَوَجَدْتَ الْحَجَّ أَلْیَنَ عَلَیْکَ وَ اللَّهُ یَقُولُ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ ... قَالَ فَقَالَ عَلِیُّبْنُالْحُسَیْنِ (علیه السلام) اقْرَأْ مَا بَعْدَهَا قَالَ فَقَرَأَ التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ إِلَی قَوْلِهِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ قَالَ فَقَالَ عَلِیُّبْنُالْحُسَیْنِ (علیه السلام) إِذَا ظَهَرَ هَؤُلَاءِ لَمْ نُؤْثِرْ عَلَی الْجِهَادِ شَیْئاً.
امام سجّاد (علیه السلام)- ابوحمزه گوید: مردی به امام سجّاد (علیه السلام) [به طعنه] گفت: «رو به انجام حج کردهای و جهاد را رها کردهای. حج را برای خودت راحتتر [ازجهاد] یافتهای و حال آنکه خداوند میفرماید: إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ المُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ». امام سجّاد (علیه السلام) فرمود: «آیهی بعدی را نیز بخوان». خواند: «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ المُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ». امام سجّاد (علیه السلام) فرمود: «اگر اینها (این شرایط) آشکار شود، هیچ چیزی را بر جهاد مقّدم نمیکنیم».
السّجّاد (علیه السلام)- عَن کِتَابِ أَبِیالقَاسِمِبنِقُولِوَیه قَالَ رَوَی بَعضُ أَصحَابِنَا قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ عَلِیِّبْنِالْحُسَیْنِ (علیه السلام) ... فَجَاءُوهُ یَوْمَ وُلْدِ فِیهِ زَیْدٌ فَبَشَّرُوهُ بِهِ بَعْدَ صَلَاهًِْ الْفَجْرِ ... قَالَ فَقَالَ یَا غُلَامُ عَلَیَّ بِالْمُصْحَفِ قَالَ فَجَاءُوا بِالْمُصْحَفِ فَوَضَعَهُ عَلَی حِجْرِهِ قَالَ ثُمَّ فَتَحَهُ فَنَظَرَ إِلَی أَوَّلِ حَرْفٍ فِی الْوَرَقَهًِْ وَ إِذَا فِیهِ وَ فَضَّلَ اللهُ الْمُجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً قَالَ ثُمَّ طَبَّقَهُ ثُمَّ فَتَحَهُ فَنَظَرَ فَإِذَا فِی أَوَّلِ الْوَرَقَهًِْ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ثُمَّ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ زَیْدٌ هُوَ وَ اللَّهِ زَیْدٌ فَسُمِّیَ زَیْداً.
امام سجّاد (علیه السلام)- در کتاب ابوالقاسم قولویه آمده که یکی از اصحاب ما روایت کرده است: خدمت علیّبنالحسین (علیه السلام) بودیم ... روزی که زید متولّد شد اصحاب پس از نماز صبح به ایشان مژده دادند. ... فرمود: «قرآن را بیاورید». همین که قرآن را آوردند روی دامن خود نهاد و باز کرد در اوّل صفحه این بود؛ و مجاهدان را بر قاعدان، با پاداش عظیمی برتری بخشیده است. (نساء/۹۵). برهم گذاشت سپس برای مرتبهی دوّم باز کرد در اوّل صفحه این آیه بود: إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ المُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ. فرمود: «به خدا قسم! این زید است. به خدا قسم! زید است نامش را زید گذاشت».
الصّادق (علیه السلام)- أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ أَهَذَا لِکُلِّ مَنْ جَاهَدَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْ لِقَوْمٍ دُونَ قَوْمٍ فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ جَعْفَرُبْنُ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) إِنَّهُ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سَأَلَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ عَنْ هَذَا فَلَمْ یُجِبْهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ بِعَقِبِ ذَلِکَ التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ فَأَبَانَ {اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ} بِهَذَا صِفَهًَْ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ اشْتَرَی مِنْهُمْ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ فَمَنْ أَرَادَ الْجَنَّهًَْ فَلْیُجَاهِدْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَلَی هَذِهِ الشَّرَائِطِ وَ إِلَّا فَهُوَ مِنْ جُمْلَهًِْ مَنْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَنْصُرُ اللَّهُ هَذَا الدِّینَ بِأَقْوَامٍ لَا خَلَاقَ لَهُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- در کتاب مستدرک الوسائل آمده است که از امام صادق (علیه السلام) دربارهی این کلام خداوند عزّوجلّ: إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ سؤال شد و اینکه آیا این مسأله برای تمام کسانی که به جهاد در راه خدا میپردازند صادق است یا به گروه خاصّی اختصاص دارد؟ امام (علیه السلام) فرمود: «هنگامیکه این آیه نازل شد، برخی از اصحاب این سؤال را از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسیدند، امّا ایشان پاسخ نگفت، پس خداوند متعال چنین بر قلب پیامبر نازل فرمود: التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ المُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللهِ وَ بَشِّرِ المُؤْمِنِینَ؛ و اینگونه صفت مؤمنانی را که اموال و جانهای آنان را بهازای اعطای بهشت خریداری میکند بیان فرمود؛ پس هرکه خواهان بهشت است، براساس این شرایط به جهاد در راه خدا بپردازد، و درصورت محقّقنساختن این شرایط از جمله کسانی خواهد بود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مورد آنها فرموده است: خداوند این دین را بهوسیلهی مردمانی پیروز میگرداند که آنان را در آخرت بهرهای از اجر و پاداش نیست».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أبِیعَمْرٍو ٍالزُّبَیْرِیِّ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِی عَنِ الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ وَ الْجِهَادِ فِی سَبِیلِهِ أَ هُوَ لِقَوْمٍ لَا یَحِلُّ إِلَّا لَهُمْ وَ لَا یَقُومُ بِهِ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ أَمْ هُوَ مُبَاحٌ لِکُلِ مَنْ وَحَّدَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ آمَنَ بِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَنْ کَانَ کَذَا فَلَهُ أَنْ یَدْعُوَ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ إِلَی طَاعَتِهِ وَ أَنْ یُجَاهِدَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَقَالَ ذَلِکَ لِقَوْمٍ لَا یَحِلُّ إِلَّا لَهُمْ وَ لَا یَقُومُ بِهِ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ فَقُلْتُ مَنْ أُولَئِکَ فَقَالَ مَنْ قَامَ بِشَرَائِطِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی الْقِتَالِ وَ الْجِهَادِ عَلَی الْمُجَاهِدِینَ فَهُوَ الْمَأْذُونُ لَهُ فِی الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ قَائِماً بِشَرَائِطِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی الْجِهَادِ عَلَی الْمُجَاهِدِینَ فَلَیْسَ بِمَأْذُونٍ لَهُ فِی الْجِهَادِ وَ الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ حَتَّی یَحْکُمَ فِی نَفْسِهِ بِمَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَیْهِ مِنْ شَرَائِطِ الْجِهَادِ قُلْتُ بَیِّنْ لِی یَرْحَمُکَ اللَّهُ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَخْبَرَ فِی کِتَابِهِ الدُّعَاءَ إِلَیْهِ وَ وَصَفَ الدُّعَاهًَْ إِلَیْهِ فَجَعَلَ ذَلِکَ لَهُمْ دَرَجَاتٍ یُعَرِّفُ بَعْضُهَا بَعْضاً وَ یُسْتَدَلُّ بِبَعْضِهَا عَلَی بَعْضٍ فَأَخْبَرَ أَنَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَوَّلُ مَنْ دَعَا إِلَی نَفْسِهِ وَ دَعَا إِلَی طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ أَمْرِهِ ... ثُمَّ ذَکَرَ مَنْ أَذِنَ لَهُ فِی الدُّعَاءِ إِلَیْهِ بَعْدَهُ وَ بَعْدَ رَسُولِهِ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ثُمَّ أَخْبَرَ عَنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ وَ مِمَّنْ هِیَ وَ أَنَّهَا مِنْ ذُرِّیَّهًِْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ ذُرِّیَّهًِْ إِسْمَاعِیلَ (علیه السلام) مِنْ سُکَّانِ الْحَرَمِ مِمَّنْ لَمْ یَعْبُدُوا غَیْرَ اللَّهِ قَطُّ الَّذِینَ وَجَبَتْ لَهُمُ الدَّعْوَهًُْ دَعْوَهًُْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ إِسْمَاعِیلَ (علیه السلام) مِنْ أَهْلِ الْمَسْجِدِ الَّذِینَ أَخْبَرَ عَنْهُمْ فِی کِتَابِهِ أَنَّهُ أَذْهَبَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً الَّذِینَ وَصَفْنَاهُمْ قَبْلَ هَذِهِ فِی صِفَهًِْ أُمَّهًِْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) الَّذِینَ عَنَاهُمُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِی قَوْلِهِ أَدْعُوا إِلَی اللهِ عَلی بَصِیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِی یَعْنِی أَوَّلَ مَنِ اتَّبَعَهُ عَلَی الْإِیمَانِ بِهِ وَ التَّصْدِیقِ لَهُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْأُمَّهًِْ الَّتِی بُعِثَ فِیهَا وَ مِنْهَا وَ إِلَیْهَا قَبْلَ الْخَلْقِ مِمَّنْ لَمْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ قَطُّ وَ لَمْ یَلْبِسْ إِیمَانَهُ بِظُلْمٍ وَ هُوَ الشِّرْکُ ثُمَّ ذَکَرَ أَتْبَاعَ نَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَتْبَاعَ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ الَّتِی وَصَفَهَا فِی کِتَابِهِ بِالْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ جَعَلَهَا دَاعِیَهًًْ إِلَیْهِ وَ أَذِنَ لَهُ فِی الدُّعَاءِ إِلَیْهِ فَقَالَ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ حَسْبُکَ اللهُ وَ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ وَصَفَ أَتْبَاعَ نَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ عَزَّوَجَلمُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً الْآیَهًَْ وَ قَالَ یَوْمَ لا یُخْزِی اللهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یَعْنِی أُولَئِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَالَ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ثُمَّ حَلَّاهُمْ وَ وَصَفَهُمْ کَیْلَا یَطْمَعَ فِی اللَّحَاقِ بِهِمْ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ فَقَالَ فِیمَا حَلَّاهُمْ بِهِ وَ وَصَفَهُمْ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ إِلَی قَوْلِهِ أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ وَ قَالَ فِی صِفَتِهِمْ وَ حِلْیَتِهِمْ أَیْضاً الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ وَ ذَکَرَ الْآیَتَیْنِ ثُمَّ أَخْبَرَ أَنَّهُ اشْتَرَی مِنْ هَؤُلَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ کَانَ عَلَی مِثْلِ صِفَتِهِمْ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ ثُمَّ ذَکَرَ وَفَاءَهُمْ لَهُ بِعَهْدِهِ وَ مُبَایَعَتِهِ فَقَالَ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ فَلَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ قَامَ رَجُلٌ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ أَ رَأَیْتَکَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ الرَّجُلُ یَأْخُذُ سَیْفَهُ فَیُقَاتِلُ حَتَّی یُقْتَلَ إِلَّا أَنَّهُ یَقْتَرِفُ مِنْ هَذِهِ الْمَحَارِمِ أَ شَهِیدٌ هُوَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَی رَسُولِهِ التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ وَ ذَکَرَ الْآیَهًَْ فَبَشَّرَ اللَّهُ (فَفَسَّرَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله)) الْمُجَاهِدِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ هَذِهِ صِفَتُهُمْ وَ حِلْیَتُهُمْ بِالشَّهَادَهًِْ وَ الْجَنَّهًِْ وَ قَالَ التَّائِبُونَ مِنَ الذُّنُوبِ الْعَابِدُونَ الَّذِینَ لَا یَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَ لَا یُشْرِکُونَ بِهِ شَیْئاً الْحَامِدُونَ الَّذِینَ یَحْمَدُونَ اللَّهَ عَلَی کُلِّ حَالٍ فِی الشِّدَّهًْ وَ الرَّخَاءِ السَّائِحُونَ وَ هُمُ الصَّائِمُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ وَ هُمُ الَّذِینَ یُوَاظِبُونَ عَلَی الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ الْحَافِظُونَ لَهَا وَ الْمُحَافِظُونَ عَلَیْهَا فِی رُکُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ فِی الْخُشُوعِ فِیهَا وَ فِی أَوْقَاتِهَا الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ بَعْدَ ذَلِکَ وَ الْعَامِلُونَ بِهِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْمُنْتَهُونَ عَنْهُ قَالَ فَبَشِّرْ مَنْ قُتِلَ وَ هُوَ قَائِمٌ بِهَذِهِ الشُّرُوطِ بِالشَّهَادَهًِْ وَ الْجَنَّهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوعمرو زبیری گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «دربارهی دعوت بهسوی خدا و جهاد در راه او به من بگویید، آیا مخصوص قومی است که فقط این عمل برای آنان جایز است و کسی [نمیتواند] آن را بجا بیاورد، مگر اینکه از آنان باشد یا اینکه برای هرکسی که خدای عزّوجلّ را یگانه میداند و به رسولش (صلی الله علیه و آله) ایمان آورده است جایز است و هرکه چنین باشد، میتواند به خدای عزّوجلّ و اطاعت از او دعوت کند و در راهش جهاد کند». فرمود: «این فقط برای یک قوم جایز است و کسی نمیتواند آن را بهجا بیاورد، مگر اینکه از آنان باشد». عرض کردم: «آنان که هستند»؟ فرمود: «هرکه شرایط خدای عزّوجلّ در جنگ و جهاد بههمراه مجاهدان را بهجا بیاورد، برای او جایز است که به خدای عزّوجلّ دعوت کند و هرکه شرایط خدای عزّوجلّ را در جهاد بههمراه مجاهدان بهجا نیاورد، جهاد و دعوت برای خدا برای او جایز نیست، مگر اینکه شرایطی را که خدا برای جهاد تعیین کرده است، در خود فراهم کند». عرض کردم: «برای من تبیین کنید، رحمت خدا بر شما باد». فرمود: «خدای عزّوجلّ در کتاب خویش به پیامبرش دستور داده است که مردم را بهسوی خدا دعوت کند و دعوتکنندگان بهسوی او را توصیف کرده و برای دعوتکنندگان، مراتبی قرار داده است که این مراتب، معرّف یکدیگر هستند و بر یکدیگر دلالت دارند. و نیز خداوند خبر داد که خدای تبارکوتعالی نخستین کسی بود که به خویش دعوت کرد و [مردم را] به اطاعت و پیروی از دستورات خود فرا خواند». ... سپس کسانی را که پس از او و پس از پیامبرش به آنان اجازه دعوت به او را داده است، ذکر کرده و فرمود: باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آنها همان رستگارانند. (آل عمران/۱۰۴) سپس مشخّصات این امّت را بازگو کرد و اینکه از چه کسانی هستند. و اینکه این امّت از فرزندان ابراهیم و نسل اسماعیل (علیها السلام) یعنی از ساکنان حرمند و هیچگاه کسی را غیر از خدا پرستش نکردند و دعوت یعنی دعوت ابراهیم و اسماعیل (علیها السلام) که از اهل مسجدند، برای آنان واجب شده است. کسانی که در کتابش دربارهی آنان سخن گفت و تصریح کرد که ناپاکی و پلیدی را از آنان دور ساخته و به نیکی آنان را پاک گردانیده است؛ کسانی که آنان را در ذکر صفت امّت ابراهیم (علیه السلام) توصیف کردیم و خدای تبارکوتعالی در این فرمودهی خویش؛ بگو: «این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همهی مردم را بهسوی خدا دعوت میکنیم»!. (یوسف/۱۰۸)، به آنان اشاره کرده است، یعنی نخستین کسانی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) در ایمان به او و تصدیق آنچه را از خدای عزّوجلّ آورده است پیروی کردند از امّتی که قبل از آفرینش، در آن و از آن و به آن برانگیخته شدهاند، کسانیکه هیچگاه برای خدا شریک قائل نشدهاند و نسبت به خدا ستم و شرک روا نداشتهاند. سپس پیروان پیامبرش (صلی الله علیه و آله) و پیروان این امّت را ذکر کرده است. پیروانی که در کتابش آنان را با امربهمعروف و نهیازمنکر توصیف کرده است و آنان را دعوت کننده به او قرار داده است، و به آنان اجازه دعوت به او را داده است. سپس فرمود: ای پیامبر! خداوند و مؤمنانی که از تو پیروی میکنند، برای حمایت تو کافی است [فقط بر آنها تکیه کن]!. (انفال/۶۴). سپس پیروان پیامبرش (صلی الله علیه و آله) را که مؤمنند توصیف کرد. در آنجا که خدای عزّوجلّ فرمود: محمّد فرستادهی خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند پیوسته آنها را درحال رکوع و سجود میبینی درحالیکه همواره فضل خدا و رضای او را میطلبند نشانهی آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است این توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است. (فتح/۲۹). و فرمود: در آن روزی که خداوند پیامبر و کسانی را که با او ایمان آوردند خوار نمیکند این درحالی است که نورشان پیشاپیش آنان و از سوی راستشان در حرکت است، و میگویند: «پروردگارا! نور ما را کامل کن». (تحریم/۸) یعنی آن مؤمنان و فرمود: مؤمنان رستگار شدند. (مؤمنون/۱) سپس آنان را توصیف کرد تا کسی به رسیدن به آنان طمع نورزد، مگر از آنان باشد. از جمله صفاتی را که با آن صفات، آنان را ستوده و توصیف کرده است این است که؛ آنها که در نمازشان خشوع دارند. و آنها که از لغو و بیهودگی رویگردانند ... [آری]، آنها وارثانند! [وارثانی] که بهشت برین را ارث میبرند، و جاودانه در آن خواهند ماند!. (مؤمنون/۱۱۱۰). و نیز دربارهی صفت و خصلتهای نیکوی ایشان چنین فرمود: و کسانی که معبود دیگری را با خداوند نمیخوانند و انسانی را که خداوند خونش را حرام شمرده، جز بحق نمیکشند و زنا نمیکنند و هرکس چنین کند، مجازات سختی خواهد دید! عذاب او در قیامت مضاعف میگردد، و همیشه با خواری در آن خواهد ماند!. (فرقان/۶۹۶۸)، سپس خبر داده است که جانهای این مؤمنان و کسانی که صفاتی شبیه به صفاتشان را دارند، را خریده است: أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقّاً فِی التَّوْرَاةِ وَ الإِنجِیلِ وَ الْقُرْآنِ. سپس وفاداری آنان به عهد و پیمان و بیعت با او را ذکر کرد. و فرمود: وَ مَنْ أَوْفَی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ. هنگامیکه آیه: إِنَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ المُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ نازل شد، مردی به پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین گفت: «ای پیامبر خدا! مردی که شمشیرش را برمیدارد و میجنگد تا اینکه کشته میشود، امّا برخی از گناهان را مرتکب شده است، آیا او شهید است»؟ خدای عزّوجلّ این آیه را بر پیامبرش نازل کرد: توبهکنندگان، عبادت کاران، سپاسگویان، سیاحت کنندگان، رکوعکنندگان، سجدهآوران، آمران به معروف، نهیکنندگان از منکر، و حافظان حدود [و مرزهای] الهی، [مؤمنان حقیقیاند] و بشارت ده به [اینچنین] مؤمنان!. (توبه/۱۱۲). پیامبر (صلی الله علیه و آله) مجاهدان مؤمن را که به صفت و زینت شهادت آراستهاند [این ویژگیها را با خود دارند]، چنین تفسیر کرده و فرموده است، توبهکنندگان از گناهان. عبادتکنندگان که فقط خدا را میپرستند و برای او شریک قائل نمیشوند. الْحامِدُونَ؛ ستایشکنندگانی که خدا را درهرحال چه در سختی و چه در نعمت ستایش میکنند. سیاحتکنندگان که همان روزهدارانند. راکعان و ساجدانی که نمازهای پنجگانه را به موقع برگزار میکنند و از نماز با رکوع و سجود آن و در خشوع در آن و در اوقاتش، محافظت میکنند. پس از آن امربهمعروف میکنند. و به آن عمل میکنند، نهیکنندگان از منکر خود نیز مرتکب آن نمیشوند». سپس فرمود: «کسی را که کشته میشود درحالیکه این شرایط را داراست، به شهادت و بهشت بشارت ده».
السّجّاد (علیه السلام)- جَابِرِبْنِعَبْدِاللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ (رحمة الله علیه) قَال ... رَفَع سَیِّدِی عَلِیَّبْنَالْحُسَیْنِ (علیه السلام) یَدَیْهِ حَتَّی صَارَتَا بِإِزَاءِ وَجْهِهِ وَ قَالَ ... أَعِنِّی اللَّهُمَّ عَلَی جِهَادِ عَدُوِّکَ فِی سَبِیلِکَ مَعَ وَلِیِّکَ کَمَا قُلْتَ جَلَّ قَوْلُکَ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ قُلْتَ جَلَّتْ أَسْمَاؤُکَ وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّی نَعْلَمَ الْمُجاهِدِینَ مِنْکُمْ وَ الصَّابِرِینَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَکُمْ اللَّهُمَّ فَأَرِنِی ذَلِکَ السَّبِیلَ حَتَّی أُقَاتِلَ فِیهِ بِنَفْسِی وَ مَالِی طَلَبَ رِضَاکَ فَأَکُونَ مِنَ الْفَائِزِین.
امام سجّاد (علیه السلام)- جابربنعبدالله انصاری گوید: ... مولایم امام سجّاد (علیه السلام) دستانش را بلند کرده بهگونهای که در مقابل صورتش بود و فرمود: «... پروردگارا! مرا برای جهاد در راهت برای مقابله با دشمنت به همراه ولیّ خود یاری برسان همانطور که فرمودی ای خدایی که کلامت بزرگ شد: إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ المُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ و فرمودی: ای خدایی که نامهایت بزرگ شد: ما همه شما را قطعاً میآزماییم تا معلوم شود مجاهدان واقعی و صابران از میان شما کیانند، و اخبار شما را بیازماییم!. (محمّد/۳۱) خداوندا پس آن راه را بر من بنما تا در آن راه با جان و مالم در طلب خشنودی تو بجنگم و از جمله رستگاران باشم».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَن أَبِیعَبدِاللهِ الصَّادِقُ (علیه السلام) أَنَّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) کَانَ إِذَا أَرَادَ الْقِتَالَ قَالَ هَذِهِ الدَّعَوَاتِ اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَعْلَمْتَ سَبِیلًا مِنْ سُبُلِکَ جَعَلْتَ فِیهِ رِضَاکَ وَ نَدَبْتَ إِلَیْهِ أَوْلِیَاءَکَ وَ جَعَلْتَهُ أَشْرَفَ سُبُلِکَ عِنْدَکَ ثَوَاباً وَ أَکْرَمَهَا لَدَیْکَ مَآباً وَ أَحَبَّهَا إِلَیْکَ مَسْلَکاً ثُمَّ اشْتَرَیْتَ فِیهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْکَ حَقّاً فَاجْعَلْنِی مِمَّنِ اشْتَرَی فِیهِ مِنْکَ نَفْسَهُ ثُمَّ وَفَی لَکَ بِبَیْعَهًِْ الَّذِی بَایَعَکَ عَلَیْهِ غَیْرَ نَاکِثٍ وَ لَا نَاقِضِ عَهْدٍ وَ لَا مُبَدِّلٍ تَبْدِیلًا بَلِ اسْتِیجَاباً لِمَحَبَّتِکَ وَ تَقَرُّباً بِهِ إِلَیْکَ فَاجْعَلْهُ خَاتِمَهًَْ عَمَلِی وَ صَیِّرْ فِیهِ فَنَاءَ عُمُرِی وَ ارْزُقْنِی فِیهِ لَکَ وَ بِهِ مَشْهَداً تُوجِبُ لِی بِهِ مِنْکَ الرِّضَا وَ تَحُطُّ بِهِ عَنِّی الْخَطَایَا وَ تَجْعَلُنِی فِی الْأَحْیَاءِ الْمَرْزُوقِینَ بِأَیْدِی الْعُدَاهًِْ وَ الْعُصَاهًِْ تَحْتَ لِوَاءِ الْحَقِّ وَ رَایَهًِْ الْهُدَی مَاضِیاً عَلَی نُصْرَتِهِمْ قُدُماً غَیْرَ مُوَلٍّ دُبُراً وَ لَا مُحْدِثٍ شَکّاً اللَّهُمَّ وَ أَعُوذُ بِکَ عِنْدَ ذَلِکَ مِنَ الْجُبْنِ عِنْدَ مَوَارِدِ الْأَهْوَالِ وَ مِنَ الضَّعْفِ عِنْدَ مُسَاوَرَهًِْ الْأَبْطَالِ وَ مِنَ الذَّنْبِ الْمُحْبِطِ لِلْأَعْمَالِ فَأُحْجِمَ مِنْ شَکٍّ أَوْ أَمْضِیَ بِغَیْرِ یَقِینٍ فَیَکُونَ سَعْیِی فِی تَبَابٍ وَ عَمَلِی غَیْرَ مَقْبُولٍ.
امام علی (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) میفرماید: امیرمؤمنان (علیه السلام) زمانیکه قصد جنگ داشت، این دعاها را بر زبان میآورد: «خدایا! همانا تو راهی از راههای خود را فراهم ساختی، و خوشنودی خویش را در آن مقرّر داشتی، و دوستان خود را بدان تشویق کردی، و آن را در نزد ما شریفترین راهها از نظر ثواب، و در نزد خود گرامیترین راهها از نظر ورودگاه و محبوبترین آنها از نظر پیمودن و سلوک قرار دادی، آنگاه دراینباره از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کردی، که [در برابرش] بهشت برای آنان باشد [به این گونه که:] در راه خدا پیکار میکنند، میکشند و کشته میشوند و این وعدهای است که بر عهدهی تو محقّق است. پس مرا در زمرهی آن کسانی قرار ده که در این راه جانشان از طرف تو خریداری شده و بدین معاملهای که انجام شده و آنچه فروخته نسبت به تو وفاداری کرده بیآنکه از راه منحرف گردد، و پیمان بشکند، و بهنحوی دگرگون شود تغییر کند جز آنکه از تو وفای به وعدهات را خواهد، و جلب محبّتت را جوید، و تقرّب درگاهت را خواهان باشد، پس درود فرست بر محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش، و پایان کردار و عمل مرا چنین کن، و در راه تو و به خاطر تو، شهادتی را روزی من گردانی که خوشنودی خود را بر من واجب کنی و گناهانم را بدان بریزی، و در زمرهی زندگان روزی خور [نزد خود] درآوری. و این شهادت به دست دشمنان نافرمانت و در زیر لوای حق و پرچم هدایت باشد که برای یاری اهل حق به پیش روم، و پشت به جنگ نکرده و تردید و شکّی برایم پدید نیاید، و پناه برم به تو در آن هنگام از گناهی که اعمال و کارها [ی نیک] را از بین ببرد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ أَفْضَلَ أَهْلِ الْجِنَانِ هُمُ الشُّهَدَاءُ فِی الدُّنْیَا بَذَلُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا قَتْلَهًٌْ أَهْوَنُ مِنْ مِیتَهًٍْ وَ مَنْ کُتِبَ عَلَیْهِ الْقَتْلُ خَرَجَ إِلَی مَضْجَعِهِ وَ مَنْ لَمْ یُقْتَلْ فَسَوْفَ یَمُوت.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- با فضیلتترین اهل بهشت افرادی هستند که در دنیا شهید شده باشند، جانها و اموالشان را دادند که [در برابرش] بهشت برای آنان باشد [به این گونه که:] در راه خدا پیکار میکنند، میکشند و کشته میشوند این وعده حقّی بر اوست، آنچه را که نزد خداست بهتر از دنیا و آنچه در آن است، میباشد. شهیدشدن از مردن آسانتر است. هرکسی که شهادت نصیبش شده باشد به جایگاه خود خواهد رفت و کسی که کشته نشود یقیناً خواهد مرد.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ قَالَ کَرِهْتُ أَنْ أَسْأَلَ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی الرَّجْعَهًِْ فَاحْتَلْتُ مَسْأَلَهًًْ لَطِیفَهًًْ لِأَبْلُغَ بِهَا حَاجَتِی مِنْهَا فَقُلْتُ أَخْبِرْنِی عَمَّنْ قُتِلَ مَاتَ قَالَ لَا الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ فَقُلْتُ مَا أَحَدٌ یُقْتَلُ إِلَّا مَاتَ قَالَ فَقَالَ یَا زُرَارَهًُْ قَوْلُ اللَّهِ أَصْدَقُ مِنْ قَوْلِکَ قَدْ فَرَّقَ بَیْنَ الْقَتْلِ وَ الْمَوْتِ فِی الْقُرْآنِ فَقَالَ (علیه السلام) أَفَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ وَ قَالَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللهِ تُحْشَرُونَ فَلَیْسَ کَمَا قُلْتَ یَا زُرَارَهًُْ الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا قَالَ فَقُلْتُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ أَ فَرَأَیْتَ مَنْ قُتِلَ لَمْ یَذُقِ الْمَوْتَ فَقَالَ لَیْسَ مَنْ قُتِلَ بِالسَّیْفِ کَمَنْ مَاتَ عَلَی فِرَاشِهِ إِنَّ مَنْ قُتِلَ لَا بُدَّ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی الدُّنْیَا حَتَّی یَذُوقَ الْمَوْتَ.
امام باقر (علیه السلام)- زراره گوید: نمیخواستم دربارهی رجعت از امام باقر (علیه السلام) سؤال کنم، یک مسئلهی ظریف ساختم تا بهوسیلهی آن به هدفم برسم. عرض کردم: «فدایت شوم! آیا کسیکه کشته شده است، مرده است»؟ فرمود: «خیر، مرگ، مرگ است، و قتل، قتل است». به ایشان عرض کردم: «هرکه کشته میشود نیز میمیرد»! فرمود: «ای زراره! سخن خدای عزّوجلّ از سخن تو درستتر است. چرا که او در قرآن میان آنان فرق گذاشته است، فرمود: آیا اگر او بمیرد و یا کشته شود. (آل عمران/۱۴۴) و فرمود: و اگر بمیرید یا کشته شوید، بهسوی خدا محشور میشوید. [بنابراین، فانی نمیشوید که از فنا، وحشت داشته باشید]. (آل عمران/۱۵۸). چنین نیست که شما گفتهای ای زراره! مرگ با قتل فرق میکند و خدا فرموده است: إِنَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ». به ایشان عرض کردم: «همانا خدا میفرماید: هر کسی مرگ را میچشد. (آل عمران/۱۸۵) پس به نظر شما، آیا کسی که کشته میشود نیز میمیرد»؟ فرمود: «هرکه با شمشیر کشته شده است، مانند کسی که بر بسترش مرده است نیست. همانا هرکه کشته شده است ناگزیر از این است که به دنیا برگردد تا مرگ را بچشد».
الباقر (علیه السلام)- عَن عَبدِالرَّحمَنِ القَصِیرِ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَهًَْ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ فَقَالَ هَلْ تَدْرِی مَنْ یَعْنِی فَقُلْتُ یُقَاتِلُ الْمُؤْمِنُونَ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ فَقَالَ لَا وَ لَکِنْ مَنْ قُتِلَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رُدَّ حَتَّی یَمُوتَ وَ مَنْ مَاتَ رُدَّ حَتَّی یُقْتَلَ وَ تِلْکَ الْقُدْرَهًُْ فَلَا تُنْکِرْهَا.
امام باقر (علیه السلام)- عبدالرّحمن قصیر گوید: امام باقر (علیه السلام) این آیه: إِنَّ اللهَ اشْتَرَی مِنَ الْمؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم را خواند. سپس فرمود: «آیا میدانی چه کسانی را اراده کرده است»؟ عرض کردم: «مؤمنان میجنگند، میکشند و کشته میشوند». فرمود: «خیر، بلکه مؤمنانی که کشته میشوند، برگردانده میشوند تا بمیرند و کسانی که مردند، برگردانده میشوند تا کشته شوند و این همان قدرت است، پس آن را انکار نکنید».