آیه ۶۵ - سوره توبه

آیه وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّما كُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَ بِاللهِ ‌ وَ آياتِهِ وَ رَسُولِهِ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ [65]

و اگر از آن‌ها بپرسى: [«چرا اين اعمال خلاف را انجام داديد»]؟! مى‌گويند: «ما شوخى و بازى مى‌كرديم». بگو: «آيا خدا و آيات او و پيامبرش را مسخره مى‌‌كرديد»؟!

۱
(توبه/ ۶۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ یَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِی قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ قَالَ کَانَ قَوْمٌ مِنَ الْمُنَافِقِینَ لَمَّا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی تَبُوکَ کَانُوا یَتَحَدَّثُونَ فِیمَا بَیْنَهُمْ وَ یَقُولُونَ أَ‌یَرَی مُحَمَّدٌ أَنَّ حَرْبَ الرُّومِ مِثْلُ حَرْبِ غَیْرِهِمْ لَا یَرْجِعُ مِنْهُمْ أَحَدٌ أَبَداً فَقَالَ بَعْضُهُمْ مَا أَخْلَقَهُ أَنْ یُخْبِرَ اللَّهُ مُحَمَّداً بِمَا کُنَّا فِیهِ وَ بِمَا فِی قُلُوبِنَا وَ یُنَزِّلَ عَلَیْهِ بِهَذَا قُرْآناً یَقْرَؤُهُ النَّاسُ وَ قَالُوا هَذَا عَلَی حَدِّ الِاسْتِهْزَاءِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِعَمَّارِ‌بْنِ‌یَاسِرٍ الْحَقِ الْقَوْمَ فَإِنَّهُمْ قَدِ احْتَرَقُوا فَلَحِقَهُمْ عَمَّارٌ فَقَالَ مَا قُلْتُمْ قَالُوا مَا قُلْنَا شَیْئاً إِنَّمَا کُنَّا نَقُولُ شَیْئاً عَلَی حَدِّ اللَّعْبِ وَ الْمِزَاحِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّما کُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَ بِاللهِ وَ آیاتِهِ وَ رَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ، لا تَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمانِکُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ طائِفَةٍ مِنْکُمْ نُعَذِّبْ طائِفَةً بِأَنَّهُمْ کانُوا مُجْرِمِینَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یَحْذَرُ المُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِی قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ، هنگامی‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عازم تبوک شد، گروهی از منافقان با یکدیگر می‌گفتند: «آیا محمّد فکر می‌کند جنگ با روم مانند جنگ با دیگران است. هیچ‌کس از آنان بر نخواهد گشت». برخی از آنان گفتند: «شاید خدا به محمّد (صلی الله علیه و آله) آنچه را که با هم گفتیم و آنچه را در دل‌های ماست، خبر دهد و دراین‌باره آیه‌ای نازل کند که مردم آن را بخوانند»! و این را از باب استهزاء و تمسخر گفتند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به عمّاربن‌یاسر (رحمة الله علیه) فرمود: «به این گروه برس، چرا که آنان در آتش سوختند». عمّار (رحمة الله علیه) به آنان رسید و گفت: «چه گفته‌اید»؟ گفتند: «چیزی را نگفته‌ایم، بلکه چیزی را از روی بازی و شوخی می‌گفتیم». پس خدا این آیه را نازل کرد: وَلَئِن سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ انما کُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ آباللهِ وَ آیَاتِهِ وَ رَسُولِهِ کُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ* لاَ تَعْتَذِرُواْ قَدْ کَفَرْتُم بَعْدَ ایمانکُمْ ان نَّعْفُ عَن طَآئِفَة نُعَذِّبْ طَآئِفَةً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۳۴
بحار الأنوار، ج۲۱، ص۲۲۰/ القمی، ج۱، ص۳۰۰/ البرهان
۲
(توبه/ ۶۵)

الباقر (علیه السلام)- ائْتَمَرُوا بَیْنَهُمْ لِیَقْتُلُوهُ وَ قَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ إِنْ فَطَنَ نَقُولُ إِنَّما کُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ وَ إِنْ لَمْ یَفْطُنْ نَقْتُلُهُ.

امام باقر (علیه السلام)- آنان میان خود مشورت و همفکری کردند تا او را بکشند. و یکی از آن‌ها به دیگری گفت: «اگر متوجّه شد، میگوییم: ما شوخی و بازی می‌کردیم، و اگر متوجّه نشد، او را می‌کشیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۳۴
بحار الأنوار، ج۲۱، ص۱۹۶
بیشتر