آیه إِلَّا تَنفِرُواْ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَ يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيرَْكُمْ وَ لَا تَضُرُّوهُ شَيْئًا وَ اللهُ عَلىَ كُلِّ شَي‌ْءٍ قَدِير [39]
اگر [به‌سوى ميدان جهاد] حركت نكنيد، شما را مجازات دردناكى مى‌كند و گروه ديگرى را جايگزين شما خواهد ساخت و هيچ زيانى به او نمى‌رسانيد و خداوند بر هرچيزى تواناست.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ زَیْدِ‌بْنِ‌وَهَبٍ: أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) قَالَ لِلنَّاسِ وَ هُوَ أَوَّلُ کَلَامٍ لَهُ بَعْدَ النَّهْرَوَانِ وَ أُمُورِ الْخَوَارِجِ الَّتِی کَانَتْ فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ اسْتَعِدُّوا إِلَی عَدُوٍّ فِی جِهَادِهِمُ الْقُرْبَهًُْ مِنَ اللَّه وَ طَلَبُ الْوَسِیلَهًِْ إِلَیْهِ، حَیَارَی عَنِ الْحَقِّ لَا یُبْصِرُونَهُ ... قَالَ فَلَمْ یَنْفِرُوا وَ لَمْ یَنْتَشِرُوا، فَتَرَکَهُمْ أَیَّاماً حَتَّی أَیِسَ مِنْ أَنْ یَفْعَلُوا، وَ دَعَا رُءُوسَهُمْ وَ وُجُوهَهُمْ فَسَأَلَهُمْ عَنْ رَأْیِهِمْ وَ مَا الَّذِی یُثَبِّطُهُمْ، فَمِنْهُمُ الْمُعْتَلُّ وَ مِنْهُمُ الْمُنْکِرُ وَ أَقَلُّهُمُ النَّشِیطُ، فَقَامَ فِیهِمْ ثَانِیَهًًْ فَقَالَ عِبَادَ‌اللَّهِ مَا لَکُمْ إِنْ أَمَرْتُکُمْ أَنْ تَنْفِرُوا اثَّاقَلْتُمْ إِلَی الْأَرْضِ أَ رَضِیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ ثَوَاباً وَ بِالذُّلِّ وَ الْهَوَانِ مِنَ الْعِزِّ خَلَفاً.
امام علی (علیه السلام)- زیدبن‌وهب گوید: علی (علیه السلام) به مردم گفت: و این نخستین سخن او بعد از جنگ نهروان و کار خوارج بود «ای مردم! آماده پیکار با دشمنی شوید که جهاد با آن موجب تقرّب به خداست. مردمی از حق روی گرداندند و آن را نمی‌بینند ...». بازهم از جای نجنبیدند و قدم در راه جهاد ننهادند. چند روزی آنان را به حال خود رها کرد تا از اقدامشان نومید گردید. آنگاه سران و بزرگانشان را خواست و پرسید که عاقبت چه خواهند کرد و به چه سبب بر زمین چسبیده‌اند و نمی‌جنبند. برخی خویشتن را به بیماری زدند و برخی از جنگ ناخشنودی نشان دادند. تنها، اندکی از آنان آماده پیکار بودند. علی (علیه السلام) بار دیگر برخاست و آغاز به سخن کرد: «ای بندگان خدا! شما را چه می‌شود که چون فرمان حرکت به جنگ می‌دهم گویی به زمین می‌چسبید. بر زمین سنگینی می‌کنید [و سستی به خرج می‌دهید]؟! آیا به زندگی دنیا به‌جای آخرت راضی شده‌اید؟! و ذلّت و خواری را جانشین عزّت کرده‌اید»!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الْعَجَبُ مِنْکُمْ وَ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ أَنَّ أَمِیرَهُمْ یَعْصِی اللَّهَ وَ هُمْ یُطِیعُونَهُ وَ أَنَّ أَمِیرَکُمْ یُطِیعُ اللَّهَ وَ أَنْتُمْ تَعْصُونَهُ إِنْ قُلْتُ لَکُمُ: انْفِرُوا إِلَی عَدُوِّکُمْ. قُلْتُمْ: الْقَرُّ یَمْنَعُنَا أَ فَتَرَوْنَ عَدُوَّکُمْ لَا یَجِدُونَ الْقَرَّ کَمَا تَجِدُونَهُ وَ لَکِنَّکُمْ أَشْبَهْتُمْ قَوْماً قَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللهِ فَقَالَ کُبَرَاؤُهُمْ لَا تَنْفِرُوا فِی الْحَرِّ فَقَالَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ کَانُوا یَفْقَهُونَ.
امام علی (علیه السلام)- از شما و از مردم شام در شگفتم. امیر مردم شام، خدا را معصیت می‌کند و آنان از او اطاعت می‌کنند و امیر شما خدا را اطاعت می‌کند و شما از او فرمان نمی‌برید. اگر بگویم که در روزهای گرم به جنگ دشمنتان بروید، می‌گویید این شدّت گرمای تابستان است و چون شما را به حرکت به‌سوی دشمن در زمستان امر کنم، می‌گویید سرما نمی‌گذارد. آیا نمی‌بینید که دشمن شما مانند شما نیست که از سرما بترسد. شما همانند آن قوم هستید که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آنان گفت: انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللهِ. سرانشان گفتند: لا تَنْفِرُوا فِی الحَرِّ. خدای تعالی به پیامبرش گفت بگو: آتش دوزخ از این هم گرم‌تر است»! اگر می‌دانستند!. (توبه/۸۱)».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- انْفِرُوا رَحِمَکُمُ اللَّه إِلَی قِتَالِ عَدُوِّکُمْ، ولا تَثَّاقَلُوا إِلَی الأَرْضِ فَتُقِرُّوا بِالْخَسْف، وتَبُوءُ وا بِالذُّلِّ، ویَکُونَ نَصِیبُکُمُ الأَخَسَ، وإِنَّ أَخَا الْحَرْبِ الأَرِقُ، ومَنْ نَامَ لَمْ یُنَمْ عَنْهُ.
امام علی (علیه السلام)- خدا شما را رحمت کند، در خانه‌های خود نمانید، که به ستم گرفتار و به خواری دچار خواهید شد، و بهره زندگی شما از همه پست‌تر خواهد بود، و همانا برادر جنگ، بیداری و هوشیاری است، هر آن کس که به خواب رود، دشمن او نخواهد خوابید.