آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقينَ [119]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد و باصادقان و راستگويان باشيد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمِ‌بْنِ‌قَیْسٍ الْهِلَالِیّ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ أنَّهُ قَالَ فِی مَجْلِسٍ عَظِیمٍ فِیهِ أکْثَرُ مِنْ مِائَتَیْ رَجُلٍ فِی زَمَانِ عُثمَانَ: ... أَنْشُدُکُمُ اللَّهَ هَلْ تَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ أَنْزَلَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ فَقَالَ سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَ‌عَامَّهًٌْ أَمْ خَاصَّهًٌْ فَقَالَ أَمَّا الْمَأْمُورُونَ فَعَامَّهًٌْ لِأَنَّ جَمَاعَهًَْ الْمُؤْمِنِینَ أُمِرُوا بِذَلِکَ.
امام علی (علیه السلام)- سلیم‌بن‌قیس هلالی از علی (علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل کرده است که حضرت (علیه السلام) در زمان عثمان در مجلس بزرگی که در آن بیش از دویست‌نفر حضور داشتند، فرمود: «شما را به خدا قسم می‌دهم! آیا میدانید که خداوند عزّوجلّ در کتابش چنین نازل کرده است: یا أَیُّهَا الَّذِینَ أمنوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»؟ سلمان (رحمة الله علیه) پرسید: «ای رسول خدا! این آیه عامّ است یا خاص»؟ فرمود: «آنان که دستور داده شده‌اند عامّند زیرا جمعیّت مؤمنین به این دستور مأمور شده‌اند».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ بُرَیْدِ‌بْنِ‌مُعَاوِیَهًَْ الْعِجْلِیِّ قَال: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ قَالَ إِیَّانَا عَنَی.
امام باقر (علیه السلام)- بریدبن‌معاویه عجلی گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این کلام خدای عزّوجلّ: اتَّقُواْ اللهَ وَ کُونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ، پرسیدم. فرمود: «ما را اراده کرده است».
الرّضا (علیه السلام)- الصَّادِقُونَ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ (وَ الصِّدِّیقُونَ بِطَاعَتِهِمْ.
امام رضا (علیه السلام)- صادقان همان امامان (هستند که در طاعتشان صدّیق هستند.
الصّادقین (علیها السلام)- انَّ الصَّادِقِینَ هَاهُنَا هُمُ الائِمَّهًَْ الطَّاهِرُونَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ أَجْمَعِینَ (.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) همانا الصَّادِقِینَ در اینجا، همان ائمّه‌ی پاک از آل محمّد (می‌باشند.
الصّادق (علیه السلام)- آلِ مُحَمَّدٍ (.
امام صادق (علیه السلام)- آلِ محمّد (.
الصّادق (علیه السلام)- مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیّ (علیه السلام).
امام صادق (علیه السلام)- محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَیْ کُونُوا مَعَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- یعنی با علیّ‌ّّّّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) باشید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الصِّدِّیقُونَ ثَلَاثَهًٌْ حَبِیبٌ النَّجَّارُ مُؤْمِنُ آلِ یس ... وَ حِزْقِیلُ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ ... وَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) الثَّالِثُ وَ هُوَ أَفْضَلُهُم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- صدّیقان سه نفر هستند: حبیب نجّار که مؤمن آل یاسین است، ... حزقیل (خربیل) که مؤمن آل فرعون است ... و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) که افضل از آن دو می باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ أَنَا ذَلِکَ الصَّادِق.
امام علی (علیه السلام)- خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ من همان صادق هستم.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَنَحْنُ وَ اللَّهِ الصَّادِقُونَ.
امام علی (علیه السلام)- به خدا سوگند! صادقان، ما (اهل بیت) هستیم.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَبِی‌سَعِید قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا نَزَلَتِ الْآیَهًُْ اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ الْتَفَتَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِلَی أَصْحَابِهِ فَقَالَ أَ‌تَدْرُونَ فِیمَنْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ قَالُوا لَا وَ اللَّهِ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا نَدْرِی فَقَالَ أَبُودُجَانَهًَْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کُلُّنَا مِنَ الصَّادِقِینَ قَدْ آمَنَّا بِکَ وَ صَدَّقْنَاکَ قَالَ لَا یَا أَبَادُجَانَهًَْ هَذِهِ نَزَلَتْ فِی ابْنِ‌عَمِّی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) خَاصَّهًًْ دُونَ النَّاسِ وَ هُوَ مِنَ الصَّادِقِینَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- حسین سعید با سندی از ابوسعید روایت کرده که گفت: هنگامی‌که آیه: اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ، نازل شد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رو به صحابه کرده و فرمود: «آیا می دانید این آیه درباره‌ی چه کسی نازل شد»؟ عرض کردند: «خیر! نمی دانیم ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)». ابودجانه گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ما همه از صادقین هستیم، به تو ایمان آورده و تصدیقتان کردیم». فرمود: «ای ابودجانه! چنین نیست؛ این آیه اختصاصاً در شأن پسر عموی من علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شده است، و او از راستگویان است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ أَمَّا الصَّادِقُونَ فَخَاصَّهًٌْ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَوْصِیَائِی مِنْ بَعْدِهِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امّا صادقان، مخصوص برادرم علی (علیه السلام) و اوصیای پس از او تا روز قیامت است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَهْلِ بَیْتِهِ خَاصَّهًًْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- این آیه فقط در شأن امیرالمؤمنین علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و اهل بیتش (نازل شده است.
الصّادقین (علیها السلام)- هُمْ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَهًُْ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (وَ ذُرِّیَّتُهُمُ الطَّاهِرُونَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام)- آنان علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) و حسن و حسین (علیها السلام) و نسل پاک آن‌ها تا روز قیامت می‌باشند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- کُونُوا مَعَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَصْحَابِهِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- یعنی با علی (علیه السلام) و اصحابش باشید.
الصّادق (علیه السلام)- رَبَّنَا إِنَّکَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَهًِْ وُلَاهًِْ أَمْرِکَ وَ أَمَرْتَنَا أَنْ نَکُونَ مَعَ الصَّادِقِینَ فَقُلْتَ أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ وَ قُلْتَ اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ فَسَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا رَبَّنَا فَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ مُصَدِّقِینَ لِأَوْلِیَائِکَ وَ لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.
امام صادق (علیه السلام)- پروردگارا! به ما دستور دادی که از والیان امرت اطاعت نماییم و با راستگویان همراه باشیم، و فرمودی: اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را!. (نساء/۵۹) و فرمودی: اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ. پروردگارا! شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا! گام ما را استوار بدار و ما را مسلمان بمیران درحالی‌که تسلیم و سر سپرده‌ی دوستان تو هستیم و آنان را تصدیق می‌کنیم و پروردگارا! دل‌هایمان را، بعد از آنکه ما را هدایت کردی، [از راه حق] منحرف مگردان! و از سوی خود، رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده‌ای!. (آل عمران/۸).
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أبِی‌حَمْزَهًَْ الثُّمَالِیّ، قَالَ: قَالَ أبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) ... أَوْلِیَاءُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (ثُمَّ انْتَهَی الْأَمْرُ إِلَیْنَا ثُمَّ ابْنِی‌جَعْفَرٌ وَ أَوْمَأَ إِلَی جَعْفَرٍ وَ هُوَ جَالِسٌ فَمَنْ وَالَی هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَالَی أَوْلِیَاءَ اللَّهِ وَ کَانَ مَعَ الصَّادِقِینَ کَمَا أَمَرَهُ اللَّهُ.
امام باقر (علیه السلام)- ابوحمزه‌ی ثمالی گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «اولیای خدا، محمّد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و علی و حسن و حسین و علیّ‌بن‌حسین (هستند، سپس امامت به ما رسیده و سپس فرزندم جعفر (علیه السلام) [و به جعفر (علیه السلام) درحالی‌که نشسته بود اشاره کرد] پس هرکه از اینان اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است و چنان که خدا به او دستور داده است، با صادقان خواهد بود».
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ صَدَقَهًَْ الْعَنْبَرِیِِّ عَنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: یَوْمُ الْمُبَاهَلَهًِْ الْیَوْمُ الرَّابِعُ وَ الْعِشْرُونَ مِنْ ذِی الْحِجَّهًِْ ... وَ تَقُولُ وَ أَنْتَ عَلَی غُسْلٍ ... الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَرَّفَنِی مَا کُنْتُ بِهِ جَاهِلًا وَ لَوْ لَا تَعْرِیفُهُ إِیَّایَ لَکُنْتُ هَالِکاً إِذْ قَالَ وَ قَوْلُهُ الْحَقُ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی فَبَیَّنَ لِی الْقَرَابَهًَْ فَقَالَ سُبْحَانَهُ إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً فَبَیَّنَ لِی الْبَیْتَ بَعْدَ الْقَرَابَهًِْ ثُمَّ قَالَ تَعَالَی مُبَیِّناً عَنِ الصَّادِقِینَ الَّذِینَ أَمَرَنَا بِالْکَوْنِ مَعَهُمْ وَ الرَّدِّ إِلَیْهِمْ بِقَوْلِهِ سُبْحَانَهُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ فَأَوْضَحَ عَنْهُمْ وَ أَبَانَ عَنْ صِفَتِهِمْ بِقَوْلِهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللهِ عَلَی الْکاذِبِینَ فَلَکَ الشُّکْرُ یَا رَبِّ وَ لَکَ الْمَنُّ حَیْثُ هَدَیْتَنِی وَ أَرْشَدْتَنِی حَتَّی لَمْ یَخْفَ عَلَیَّ الْأَهْلُ وَ الْبَیْتُ وَ الْقَرَابَهًُْ فَعَرَّفْتَنِی نِسَاءَهُمْ وَ أَوْلَادَهُمْ وَ رِجَالَهُمُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِذَلِکَ الْمَقَامِ الَّذِی لَا یَکُونُ أَعْظَمَ مِنْهُ فَضْلًا لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لَا أَکْثَرَ رَحْمَهًًْ لَهُمْ بِتَعْرِیفِکَ إِیَّاهُمْ شَأْنَهُ وَ إِبَانَتِکَ فَضْلَ أَهْلِهِ الَّذِینَ بِهِمْ أَدْحَضْتَ بَاطِلَ أَعْدَائِکَ وَ ثَبَّتَّ بِهِمْ قَوَاعِدَ دِینِکَ ... .
امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌صدقه عنبری گوید: امام کاظم (علیه السلام) فرمود: «روز مباهله روز بیست‌وچهارم ماه ذی‌حجّه میباشد ... درحالی‌که با غسل هستی این‌گونه می‌گویی؛ «... ستایش مخصوص خداوندی است که آنچه را نمی‌دانستیم به من شناساند و اگر شناساندن او نبود، هلاک می‌شدم. زیرا او که سخنش حق است فرمود: بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم]». (شوری/۲۳). و خویشاوندی را برای من بیان کرد و فرمود: خدا و رسولش را اطاعت کنید خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد. (احزاب/۳۳). و بعد از خویشاوندی اهل بیت (را [نیز] برای من بیان کرد و خدای تعالی درحالی‌که صادقان را بیان می‌کرد [همان‌هایی که به ما دستور داد که با آن‌ها باشیم و [امور مشکل] را به آن‌ها برگردانیم] این‌گونه فرمود: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ و آن‌ها (صادقان) را با این کلامش: به آن‌ها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آنگاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. (آل عمران/۶۱). به‌طور واضح بیان کرد و ویژگی آن‌ها را روشن ساخت. پس ای پروردگار من! شکر و منّت مخصوص توست چراکه هدایت و راهنمایی‌ام کردی تا اینکه بر اهل بیت و خویشاوندی، ترس نباشد زنانشان و فرزندانشان و مردانشان را به من شناساندی. خدایا! من به تو نزدیکی می‌جویم به‌واسطه‌ی آن مقامی که برای مؤمنان، برتر و بزرگ‌تر از آن نیست و برای آن‌ها رحمتی بیشتر از آن وجود ندارد و این [فضل و رحمت] به خاطر آن است که به آن‌ها (مؤمنان) شأن و رتبه‌ی آن مقام و برتریِ اهل آن مقام را که [اهل آن مقام] همان‌هایی هستند که به‌وسیله‌ی ایشان امور باطل دشمنانت را از بین بردی و پایه‌های دینت را با آن‌ها ثابت کردی و شناساندی...
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَوْلِهِ تَعَالَی ... أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ ثُمَّ قَالَ تَعَالَی فِی مَوْضِعٍ آخَرَ عَطْفاً عَلَی هَذَا الْمَعْنَی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ کَلَاماً مَعْطُوفاً عَلَی أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ.
امام علی (علیه السلام)- خدای متعال فرمود: اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را!. (نساء/۵۹). سپس در جای دیگری آیه‌ای را بر این معنا عطف کرد و فرمود: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ این کلامی است که عطف بر أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ شده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ثُمَّ جَعَلَ لِلصَّادِقِینَ عَلَامَاتٍ یُعْرَفُونَ بِهَا فَقَالَ تَعَالَی التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ ... وَ وَصَفَهُمْ أَیْضاً فَقَالَ سُبْحَانَهُ إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ ... فِی مَوَاضِعَ کَثِیرَهًٍْ مِنَ الْکِتَابِ الْعَزِیزِ.
امام علی (علیه السلام)- خداوند متعال فرمود: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ سپس برای صادقان نشانه‌هایی قرار داد که با آن‌ها شناخته شوند. فرمود: التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ ... و همچنین آن‌ها را [این‌گونه] توصیف کرد که فرمود: خداوند از مؤمنان، جان‌ها و اموالشان را خریداری کرده، که [در برابرش] بهشت برای آنان باشد [به این‌گونه که]: در راه خدا پیکار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند ... (توبه/۱۱۱) در جاهای زیادی از کتاب عزیز [این صفات را برای صادقان بیان کرده است].