آیه ۹۵ - سوره نساء

آیه لا يَسْتَوِي الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَ الْمُجاهِدُونَ في سَبيلِ اللهِ‌ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللهُ‌ الْمُجاهِدينَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقاعِدينَ دَرَجَةً وَ كُلاًّ وَعَدَ اللهُ‌ الْحُسْنى وَ فَضَّلَ اللهُ‌ الْمُجاهِدينَ عَلَى الْقاعِدينَ أَجْراً عَظيماً [95]

[هرگز] افراد با ايمانى كه بدون بيمارى و ناراحتى، از جهاد خوددارى مى‌كنند، با مجاهدانى كه در راه خدا با مال و جان خود جهاد كردند، يكسان نيستند. خداوند، مجاهدانى را كه با مال و جان خود جهاد نمودند، بر كسانى كه از جهاد خوددارى كرده‌اند مقام برترى بخشيده؛ و به هر‌يك [از اين دو گروه به نسبت اعمال نيكشان]، خداوند وعده‌ی پاداش نيك داده؛ و مجاهدان را بر كسانى كه از جهاد خوددارى كرده‌اند، با پاداش مهمّى برترى بخشيده است.

[هرگز] افراد با ایمانی که بدون بیماری و ناراحتی، از جهاد خودداری می‌کنند

۱ -۱
(نساء/ ۹۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ ذَکَرَ فَضْلَ الْمُجَاهِدِینَ عَلَی الْقَاعِدِینَ فَقَالَ: لَا یَسْتَوِی الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُولِی الضَّرَرِ یَعْنِی الزَّمَنِ کَمَا لَیْسَ عَلَی الْأَعْمی حَرَجٌ وَ الْمُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ ...

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند درباره‌ی فضیلت و برتری مجاهدان نسبت به کسانی که از حضور در جنگ شانه خالی می‌کردند، سخن گفت و فرمود: لاَّ یَسْتَوِی الْقَاعدُونَ مِنَ المُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُوْلِی الضَّرَرِ منظور از غَیْرُ أُوْلِی الضَّرَرِ، یعنی به جز کسانی که به بیماری مزمن دچار هستند و همچنین افرادی که معلولیّت جسمانی دارند؛ مثلاً نابینا هستند: وَ المُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللهُ المُجاهِدینَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَی الْقاعِدینَ دَرَجَةً وَ کُلاًّ وَعَدَ اللهُ الحُسْنی وَ فَضَّلَ اللهُ المُجاهِدینَ عَلَی الْقاعِدینَ أَجْراً عَظیماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۳۸۴
القمی، ج۱، ص۱۴۹/ البرهان

بر کسانی که از جهاد خودداری کرده‌اند مقام برتری بخشیده؛ و به هریک [از این دو گروه به نسبت اعمال نیکشان]، خداوند وعده‌ی پاداش نیک داده؛ و مجاهدان را بر کسانی که از جهاد خودداری کرده‌اند، با پاداش مهمّی برتری بخشیده است

۲ -۱
(نساء/ ۹۵)

الصّادق (علیه السلام)- أَبُو عَمْرٍو الزُّبَیْرِیُّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: ... قُلْتُ أَخْبِرْنِی عَمَّا نَدَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْمُؤْمِنِینَ إِلَیْهِ مِنَ الِاسْتِبَاقِ إِلَی الْإِیمَانِ فَقَالَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ... فَضَّلَ اللهُ الْمُجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً وَ قَالَ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا فَهَذَا ذِکْرُ دَرَجَاتِ الْإِیمَانِ وَ مَنَازِلِهِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ.

امام صادق (علیه السلام)- ابوعمرو زبیری نقل می‌کند: ... به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «به من خبر ده از آنچه که خدای عزّوجلّ به مضمون آن مؤمنین را برای مسابقه در ایمان دعوت کرده است». فرمود: «این کلام خدای عزّوجلّ: و چرا در راه خدا انفاق نمی‌کنید و حال آنکه از آنِ خداست میراث آسمان‌ها و زمین؟ از میان شما آنان که پیش از فتح انفاق کرده و به جنگ رفته با آنان که بعد از فتح انفاق کرده‌اند و به جنگ رفته‌اند برابر نیستند. (حدید/۱۰) این درجه‌های ایمان و مراتب آن نزد خدای عزّوجلّ است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۳۸۴
الکافی، ج۲، ص۴۰/ بحارالأنوار، ج۲۲، ص۳۰۸/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۱۰
۲ -۲
(نساء/ ۹۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا الْإِیمَانُ وَ الْکُفْرُ وَ الشِّرْکُ وَ زِیَادَتُهُ وَ نُقْصَانُهُ فَالْإِیمَانُ بِاللَّهِ تَعَالَی هُوَ أَعْلَی الْأَعْمَالِ دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفُهَا مَنْزِلَهًًْ وَ أَسْنَاهَا حَظّاً فَقِیلَ لَهُ الْإِیمَانُ قَوْلٌ وَ عَمَلٌ أَمْ قَوْلٌ بِلَاعَمَلٍ فَقَالَ الْإِیمَانُ تَصْدِیقٌ بِالْجَنَانِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ وَ هُوَ عَمَلٌ کُلُّهُ وَ مِنْهُ التَّامُّ وَ مِنْهُ الْکَامِلُ تَمَامُهُ وَ مِنْهُ النَّاقِصُ الْبَیِّنُ نُقْصَانُهُ وَ مِنْهُ الزَّائِدُ الْبَیِّنُ زِیَادَتُه ... فَلَوْ کَانَ الْإِیمَانُ کُلُّهُ وَاحِداً لَا زِیَادَهًَْ فِیهِ وَ لَا نُقْصَانَ لَمْ‌یَکُنْ لِأَحَدٍ فَضْلٌ عَلَی أَحَدٍ وَ لَتَسَاوَی النَّاسُ فَبِتَمَامِ الْإِیمَانِ وَ کَمَالِهِ دَخَلَ الْمُؤْمِنُونَ الْجَنَّهًَْ وَ نَالُوا الدَّرَجَاتِ فِیهَا وَ بِذَهَابِهِ وَ نُقْصَانِهِ دَخَلَ الْآخَرُونَ النَّارَ وَ کَذَلِکَ السَّبْقُ إِلَی الْإِیمَانِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَ تَعَالَی وَ فَضَّلَ اللهُ الْمُجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَة.

امام علی (علیه السلام)- ایمان و کفر و شرک و کم و زیادی آن‌ها از این قرار است، ایمان به خداوند بالاترین اعمال می‌باشد و در مرتبه‌ی عالی قرار دارد، و گرامی‌تر از آن مقامی نیست و بهره‌اش از همه افزون‌تر است. گفته شد: «ای امیرالمؤمنین (علیه السلام) ایمان گفتار و کردار است و یا تنها گفتار می‌باشد»؟ فرمود: «ایمان گواهی به قلب، و اعتراف در زبان و عمل به اعضاء و جوارح می‌باشد، ایمان همه‌اش عمل است، ایمان گاهی کامل و گاهی نیمه کامل و زمانی ناقص و گاهی هم زائد است، به‌طوری‌که این نقصان و زیادت به وضوح دیده می‌شود. با ایمان کامل مؤمنان وارد بهشت می‌گردند و به درجات آن نایل می‌شوند .اگر کسانی ایمان آن‌ها ناقص باشد و یا ایمان خود را از دست بدهند وارد دوزخ می‌شوند، کسانی که در ایمان سابقه دارند بر دیگران برتری پیدا می‌کنند، خداوند در قرآنش فرموده است: آن‌ها که سبقت گرفتند و زودتر از همه ایمان آوردند مقرّب می‌باشند. (واقعه/۱۱۱۰) و در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: وَ فَضَّلَ اللهُ الْمجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۳۸۶
بحارالأنوار، ج۶۶، ص۷۸
۲ -۳
(نساء/ ۹۵)

العسکری (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ‌بْنِ‌عَلِیٍ الْعَسْکَرِیِّ عَنْ أَبِیهِ (علیها السلام) وَ ذَکَرَ أَنَّهُ (علیه السلام) زَارَ بِهَا فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ فِی السَّنَهًِْ الَّتِی أَشْخَصَهُ الْمُعْتَصِم فَإِذَا أَرَدْتَ ذَلِکَ فَقِفْ عَلَی بَابِ الْقُبَّهًِْ الشَّرِیفَهًِْ وَ قُل.. أَشْهَدُ أَنَّکَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) الْحَقُّ الَّذِی نَطَقَ بِوَلَایَتِکَ التَّنْزِیلُ ... وَ انْتَ وَلِیُّ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الذَّابُّ عَنْ دِینِهِ وَ الَّذِی نَطَقَ الْقُرْآنُ بِتَفْضِیلِهِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ فَضَّلَ اللهُ الْمُجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً وَ کانَ اللهُ غَفُوراً رَحِیما.

امام عسکری (علیه السلام)- امام عسکری (علیه السلام) از امام هادی (علیه السلام) روایت فرمود: وقتی خواستی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را زیارت کنی بر در قبّه‌ی شریف آن حضرت بایست و بگو... شهادت می‌دهم که تو حقیقتا امیرمؤمنان (علیه السلام) هستی که آیات نازل شده‌ی الهی درباره‌ی ولایت تو بیان شده‌اند. تو ولی خدا و برادر رسولش و حامی دین خدایی. تو همانی که قرآن به برتری‌های او گویاست و خداوند فرموده است: فَضَّلَ اللهُ المُجاهِدِینَ عَلَی الْقاعِدِینَ أَجْراً عَظِیماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً وَ کانَ اللهُ غَفُوراً رَحِیما.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۳۸۶
بحارالأنوار، ج۹۷، ص۳۶۳
بیشتر