آیه أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُريدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُريدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالاً بَعيداً [60]
آيا نديدى كسانى را كه گمان مى‌كنند به آنچه [از كتاب‌هاى آسمانى كه] بر تو و پيش از تو نازل شده، ايمان آورده‌اند، در‌حالى‌كه مى‌خواهند براى داورى نزد طاغوت و حكّام باطل بروند؟! با اينكه به آن‌ها دستور داده شده كه به طاغوت كافر شوند. امّا شيطان مى‌خواهد آنان را در گمراهى دورى بيفكند.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنَّهَا نَزَلَتْ فِی الزُّبَیْرِ‌بْنِ‌الْعَوَّامِ فَإِنَّهُ نَازَعَ رَجُلًا مِنَ الْیَهُودِ فِی حَدِیقَهًٍْ فَقَالَ الزُّبَیْرُ نَرْضَی بِابْنِ‌شَیْبَهًَْ الْیَهُودِیِّ وَ قَالَ الْیَهُودِیُّ نَرْضَی بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ أَنْزَلَ اللَّهُ أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ وَ یُرِیدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِیداً وَ إِذا قِیلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلی ما أَنْزَلَ اللهُ وَ إِلَی الرَّسُولِ رَأَیْتَ الْمُنافِقِینَ یَصُدُّونَ عَنْکَ صُدُوداً وَ هُمْ أَعْدَاءُ آلِ مُحَمَّدٍ (کُلُّهُمْ جَرَتْ فِیهِمْ هَذِهِ ....
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- این آیه موقعی نازل شد که زبیربن‌عوام با شخصی یهودی بر سر یک باغ کشمکش و اختلاف داشتند. زبیر گفت: «قضاوت را پیش ابن شیبهًْ یهودی ببرم». و یهودی گفت: «من به قضاوت و حکم محمّد راضی هستم»؟ سپس خداوند این آیه را نازل کرد: أَ لَمْ تَرَ إِلیَ الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ ءَامَنُواْ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُواْ إِلیَ الطَّغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُواْ أَن یَکْفُرُواْ بِهِ وَ یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُضِلَّهُمْ ضَلَالَا بَعِیدًا وَ إِذَا قِیلَ لهَُمْ تَعَالَوْاْ إِلیَ مَا أَنزَلَ اللهُ وَ إِلیَ الرَّسُولِ رَأَیْتَ المُنَافِقِینَ یَصُدُّونَ عَنکَ صُدُوداً، تمام دشمنان خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) از مصادیق این آیه می‌باشند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ یَعْنِی کَعْبَ بْنَ الْأَشْرَفِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- منظور از طاغوت در یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُواْ إِلیَ الطَّغُوتِ کعب‌بن‌اشرف است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِ‌حَنْظَلَهًَْ، قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ رَجُلَیْنِ مِنْ أَصْحَابِنَا بَیْنَهُمَا مُنَازَعَهًٌْ فِی دَیْنٍ أَوْ مِیرَاثٍ فَتَحَاکَمَا إِلَی السُّلْطَانِ وَ إِلَی الْقُضَاهًِْ أَ‌یَحِلُّ ذَلِکَ قَالَ مَنْ تَحَاکَمَ إِلَیْهِمْ فِی حَقٍّ أَوْ بَاطِلٍ فَإِنَّمَا تَحَاکَمَ إِلَی الطَّاغُوتِ وَ مَا یَحْکُمُ لَهُ فَإِنَّمَا یَأْخُذُ سُحْتاً وَ إِنْ کَانَ حَقّاً ثَابِتاً لِأَنَّهُ أَخَذَهُ بِحُکْمِ الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أَمَرَ اللَّهُ أَنْ یُکْفَرَ بِهِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ قُلْتُ فَکَیْفَ یَصْنَعَانِ قَالَ یَنْظُرَانِ إِلَی مَنْ کَانَ مِنْکُمْ مِمَّنْ قَدْرَوَی حَدِیثَنَا وَ نَظَرَ فِی حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْکَامَنَا فَلْیَرْضَوْا بِهِ حَکَماً فَإِنِّی قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَیْکُمْ حَاکِماً فَإِذَا حَکَمَ بِحُکْمِنَا فَلَمْ یَقْبَلْهُ مِنْهُ فَإِنَّمَا اسْتَخَفَّ بِحُکْمِ اللَّهِ وَ عَلَیْنَا رَدَّ وَ الرَّادُّ عَلَیْنَا الرَّادُّ عَلَی‌اللَّهِ وَ هُوَ عَلَی حَدِّ الشِّرْکِ بِاللَّهِ قُلْتُ فَإِنْ کَانَ کُلُّ رَجُلٍ اخْتَارَ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِنَا فَرَضِیَا أَنْ یَکُونَا النَّاظِرَیْنِ فِی حَقِّهِمَا وَ اخْتَلَفَا فِیمَا حَکَمَا وَ کِلَاهُمَا اخْتَلَفَا فِی حَدِیثِکُمْ قَالَ الْحُکْمُ مَا حَکَمَ بِهِ أَعْدَلُهُمَا وَ أَفْقَهُهُمَا وَ أَصْدَقُهُمَا فِی الْحَدِیثِ وَ أَوْرَعُهُمَا وَ لَا یَلْتَفِتْ إِلَی مَا یَحْکُمُ بِهِ الْآخَرُ.
امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌حنظله گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «در بین دو مرد از هم مذهبان ما درباره‌ی دین یا ارث اختلاف شده و برای محاکمه، نزد سلطان وقت یا قاضیان معروف می‌روند، آیا این کار مجاز است»؟ فرمود: «هرکه به حق یا ناحق نزد آن‌ها به محاکمه رود پیش طاغوت به محاکمه رفته با اینکه خدا فرمان داده به طاغوت کفر ورزند و پشت کنند، خدای متعال می‌فرماید: یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ عرض کردم: «پس چه کنند»؟ فرمود: «به‌سراغ یکی از شماها که حدیث ما را روایت می‌کند و در حلال و حرام ما نظر دارد و احکام ما را می‌داند بروند و به حکمیّت او راضی شوند که ما او را حاکم شماها مقرّر ساختم و اگر طبق حکم ما قضاوت کند و از او نپذیرد (کسی که حکم بر ضرر اوست) گویا حکم ما را سبک شمرده و ما را رد کرده و کسی که حکم ما را رد کند گویا حکم خدا را رد کرده و این خود در مرز شرک به خدا است». گفتم: «اگر هرکدام شخصی را حَکَم ساخت و راضی شدند که آن دو شخص ناظر در حقّ آن‌ها باشند و آن دو حَکَم، حکم مختلف دادند و هر دو استناد به حدیث شما دارند و حدیث‌ها مختلف هستند، حکم چیست»؟ فرمود: «حکم آن درست است که عادل‌تر و فقیه‌تر و در نقل حدیث راستگوتر و با تقوی‌تر است و به حکم آن دیگری توجّه نشود».
الصّادق (علیه السلام)- أَیُّمَا رَجُلٍ کَانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَخٍ لَهُ مُمَارَاهًٌْ فِی حَقٍّ فَدَعَاهُ إِلَی رَجُلٍ مِنْ إِخْوَانِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ فَأَبَی إِلَّا أَنْ یُرَافِعَهُ إِلَی هَؤُلَاءِ‌کَانَ بِمَنْزِلَهًِْ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ ...
امام صادق (علیه السلام)- هرکجا که بین یک فرد و فرد دیگر، بر سر مسأله‌ای منازعه و اختلاف باشد و آن فرد جهت حکم و قضاوت بینشان، طرف مقابل را به رجوع به یکی از برادران مسلمانش [جهت قضاوت بینشان] دعوت کند، امّا طرف مقابل نپذیرد و قضاوت را به این‌ها (حاکمان ظالم) ارجاع دهد، همانند کسانی است که خداوند درباره‌ی آن‌ها می‌فرماید: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُواْ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُواْ إِلَی الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُواْ أَن یَکْفُرُواْ بِهِ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام): فِی قَوْلِهِ تَعَالَی أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّهُ لَوْکَانَ لَکَ عَلَی رَجُلٍ حَقٌّ فَدَعَوْتَهُ إِلَی حُکَّامِ أَهْلِ الْعَدْلِ فَأَبَی عَلَیْکَ إِلَّا أَنْ یُرَافِعَکَ إِلَی حُکَّامِ أَهْلِ الْجَوْرِ لِیَقْضُوا لَهُ کَانَ مِمَّنْ حَاکَمَ إِلَی الطَّاغُوتِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُواْ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُواْ إِلَی الطَّاغُوتِ فرمود: «ای ابومحمّد! اگر تو بر گردن شخصی حق داشته باشی و او را به حاکمان عادل دعوت کنی، امّا او امتناع کند و تو را به حاکمان ظالم ارجاع دهد تا آن‌ها حکم کنند، به‌منزله‌ی کسانی است که داوری طاغوت را می‌پذیرند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَال: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ وَ لاتَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَی الْحُکَّامِ فَقَالَ یَا أَبَابَصِیرٍ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ عَلِمَ أَنَّ فِی الْأُمَّهًِْ حُکَّاماً یَجُورُونَ أَمَا إِنَّهُ لَمْ یَعْنِ حُکَّامَ أَهْلِ الْعَدْلِ وَ لَکِنَّهُ عَنَی حُکَّامَ أَهْلِ الْجَوْرِ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّهُ لَوْکَانَ لَکَ عَلَی رَجُلٍ حَقٌّ فَدَعَوْتَهُ إِلَی حُکَّامِ أَهْلِ الْعَدْلِ فَأَبَی عَلَیْکَ إِلَّا أَنْ یُرَافِعَکَ إِلَی حُکَّامِ أَهْلِ الْجَوْرِ لِیَقْضُوا لَهُ لَکَانَ مِمَّنْ حَاکَمَ إِلَی الطَّاغُوتِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: درباره‌ی آیه: اموال یکدیگر را به ناشایست مخورید و آن را به رشوت به حاکمان مدهید تا بدان سبب اموال گروهی دیگر را به ناحق بخورید. و شما خود می‌دانید. (بقره/۱۸۸) از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم. فرمود: «ای ابوبصیر! خداوند می‌دانست که در میان این امّت، حاکمانی ظالم هستند؛ البتّه مراد خداوند حاکمان عادل نیست، بلکه حاکمان ظالم را در نظر دارد. ای ابومحمّد! اگر تو حقّی به گردن انسانی داشته باشی و از آن شخص بخواهی تا آن امر را به نزد حاکمان عادل ببری، امّا او امتناع نماید و آن امر را جهت قضاوت به حاکمان جور (ظالم) ارجاع دهد، قطعاً از کسانی است که داوری را به طاغوت سپرده است و آیه: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یَزْعمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُواْ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُواْ إِلَی الطَّاغُوتِ بیانگر همین مضمون است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَن عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: کُلُّ حَاکِمٍ یَحْکُمُ بِغَیْرِ قَوْلِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَهُوَ طَاغُوتٌ وَ قَرَأَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ ... ثُمَّ قَالَ قَدْ وَ اللَّهِ فَعَلُوا وَ تَحَاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ أَضَلَّهُمُ الشَّیْطَانُ ضَلَالًا بَعِیداً فَلَمْ یَنْجُ مِنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ إِلَّا نَحْنُ وَ شِیعَتُنَا وَ قَدْ هَلَکَ غَیْرُهُمْ فَمَنْ لَمْ یَعْرِفْ حَقَّهُمْ فَعَلَیْهِ لَعْنَهًُْ اللَّهِ.
امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) روایت است که فرمود: هر حاکمی که غیر مطابق با گفتار ما اهل بیت، حکم کند، طاغوت است و سپس این آیه را تلاوت فرمود: یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحاکَمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ سپس فرمود: «به خدا قسم! بسیاری از مردم، این کار را کردند و حکومت طاغوت را پذیرفتند و به این سبب شیطان به گمراهی ابدی و غیر قابل بازگشت گمراهشان کرد. و کسی جز ما و شیعیانمان از مصداق شدن در این آیه نجات پیدا نکرد و غیر از اینان (ائمه (و شیعیانشان) همه هلاک شدند و هرکس حقّ آن‌ها (اهل بیت () را نشناسد و به جا نیاورد از رحمت خدا دور می‌شود».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الْمَعْنِیَّ بِهِ کُلُّ مَنْ یَتَحَاکَمُ إِلَیْهِ مِمَّنْ یَحْکُمُ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- منظور از این آیه، کسی است که قضاوت را نزد کسی ببرد که حکم بر مبنای غیر حق بکند، درحالی‌که مردم امر شده‌اند که به آنان کافر شوند [و آن‌ها را نپذیرند].
الباقر (علیه السلام)- مَنْ رَفَعَ رَایَهًَْ ضَلَالَهًٍْ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ.
امام باقر (علیه السلام)- هرکس پرچم گمراهی برافرازد، طاغوت (سرکش و باطل) است.