آیه وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَسيباً [86]
هرگاه به شما تحيّتى گويند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهيد؛ يا [لااقل] به همان‌گونه پاسخ گوييد. خداوند حساب همه چيز را دارد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِذَا عَطَسَ أَحَدُکُمْ فَسَمِّتُوهُ قُولُوا یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ وَ یَقُولُ هُوَ لَکُمْ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَ یَرْحَمُکُمْ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها.
امام علی (علیه السلام)- هرگاه یکی در میان شما عطسه کرد، برای او دعا کنید. بگویید: «رَحِمَکُمُ الله» و او در جواب بگوید: «یَغْفِرُ اللهُ لَکُمْ وَ یَرْحَمُکُمْ». خداوند تبارک‌وتعالی فرموده است: وَ إِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- السَّلَامُ وَ غَیْرُهُ مِنَ الْبِرِّ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- از جمله نیکی‌ها، سلام و دیگر کارهای خوب است.
الصّادق (علیه السلام)- الْقَلِیلُ یَبْدَءُونَ الْکَثِیرَ بِالسَّلَامِ وَ الرَّاکِبُ یَبْدَأُ الْمَاشِیَ وَ أَصْحَابُ الْبِغَالِ یَبْدَءُونَ أَصْحَابَ الْحَمِیرِ وَ أَصْحَابُ الْخَیْلِ یَبْدَءُونَ أَصْحَابَ الْبِغَالِ.
امام صادق (علیه السلام)- گروهی که تعدادشان کمتر است در سلام بر گروه بیشتر پیش‌دستی کنند و سواره بر پیاده و آنان‌که سوار قاطر هستند، بر کسانی که سوار بر الاغ هستند و آنان که سوار اسب‌اند بر کسانی که سوار قاطراند، ابتدا سلام کنند.
الصّادق (علیه السلام)- لَا تُسَلِّمُوا عَلَی الْیَهُودِ وَ لَا عَلَی النَّصَارَی وَ لَا عَلَی الْمَجُوسِ وَ لَا عَلَی عَبَدَهًِْ الْأَوْثَانِ وَ لَا عَلَی مَوَائِدِ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ لَا عَلَی صَاحِبِ الشِّطْرَنْجِ وَ النَّرْدِ وَ لَا عَلَی الْمُخَنَّثِ وَ لَا عَلَی الشَّاعِرِ الَّذِی یَقْذِفُ الْمُحْصَنَاتِ وَ لَا عَلَی الْمُصَلِّی وَ ذَلِکَ لِأَنَّ الْمُصَلِّیَ لَا یَسْتَطِیعُ أَنْ یَرُدَّ السَّلَامَ لِأَنَّ التَّسْلِیمَ مِنَ الْمُسَلِّمِ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدَّ عَلَیْهِ فَرِیضَهًٌْ وَ لَا عَلَی آکِلِ الرِّبَا وَ لَا عَلَی رَجُلٍ جَالِسٍ عَلَی غَائِطٍ وَ لَا عَلَی الَّذِی فِی الْحَمَّامِ وَ لَا عَلَی الْفَاسِقِ الْمُعْلِنِ بِفِسْقِه.
امام صادق (علیه السلام)- به یهود و نصاری و مجوس و بت‌پرستان و به حاضران بر سفره‌ای که در آن شراب نوشیده می‌شود و به بازی‌کنان شطرنج و نرد [قمار بازان] و مرد مخنث (خواجه) و شاعری که به زنان پاک دامن افترا می‌بندد، سلام نکنید؛ همچنین به نمازگزار سلام نکنید، چرا که اولاً نمازگزار نمی‌تواند جواب سلام را بدهد و ثانیاً سلام‌کردن برای فرد مسلمان مستحب و جواب سلام واجب است و همچنین به ربا خوار و فردی که برای دستشویی نشسته و مردی که در حمام است و فاسقی که فسق و فجور خود را آشکار می‌کند، نیز سلام نکنید.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَمَاعَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ وَ الْمُشْرِکِ إِذَا سَلَّمُوا عَلَی الرَّجُلِ وَ هُوَ جَالِسٌ کَیْفَ یَنْبَغِی أَنْ یَرُدَّ عَلَیْهِمْ فَقَالَ یَقُولُ عَلَیْکُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- سماعه گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: اگر یک یهودی یا مسیحی یا مشرک بر مسلمان سلام گوید، چگونه باید پاسخ بدهد؟ امام فرمود: «فقط بگوید: علیکم، یعنی بر شما باد».
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا سَلَّمَ أَحَدُکُمْ فَلْیَجْهَرْ بِسَلَامِهِ لَا یَقُولُ سَلَّمْتُ فَلَمْ یَرُدُّوا عَلَیَّ وَ لَعَلَّهُ یَکُونُ قَدْ سَلَّمَ وَ لَمْ یُسْمِعْهُمْ فَإِذَا رَدَّ أَحَدُکُمْ فَلْیَجْهَرْ بِرَدِّهِ وَ لَا یَقُولُ الْمُسَلِّمُ سَلَّمْتُ فَلَمْ یَرُدُّوا عَلَیَّ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر یکی از شما سلام کرد با صدای بلند سلام کند و نگوید: سلام کردم و جواب سلامم را ندادند. و شاید او سلام کرده باشد، امّا با صدای بلند نگفته که دیگران بشوند و اگر یکی از شما جواب سلام را داد، با صدای بلند بدهد که سلام‌دهنده نگوید: سلام کردم و جواب سلامم را ندادند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَفْشُوا السَّلَامَ وَ أَطِیبُوا الْکَلَامَ وَ صَلُّوا بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَامٌ تَدْخُلُوا الْجَنَّهًَْ بِسَلَامٍٍٍ.
امام علی (علیه السلام)- بلند سلام کنید و نیکو سخن بگویید و شب هنگام که مردم خوابند، نماز بخوانید که دراین‌صورت با درود و سلام وارد بهشت می‌شوید.
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا سَلَّمَ الرَّجُلُ مِنَ الْجَمَاعَهًِْ أَجْزَأَ عَنْهُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر یک فرد از افراد یک گروه سلام کند، دیگر نیازی به سلام‌کردن بقیّه‌ی گروه نیست.
الصّادق (علیه السلام)- ٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ إِنَ الْبَخِیلَ مَنْ یَبْخَلُ بِالسَّلَامِ.
امام صادق (علیه السلام)- بخیل کسی است که از سلام‌کردن بخل بورزد.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ فَهِیَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ فَهِیَ عِشْرُونَ حَسَنَهًًْ وَ مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ فَهِیَ ثَلَاثُونَ حَسَنَهًًْ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس السَّلَامُ عَلَیْکُم بگوید، ده حسنه دارد و هرکس السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ بگوید، برای او بیست حسنه و هرکس السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُه بگوید، برای او سی حسنه نوشته می‌شود.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَ مِنْ تَمَامِ التَّحِیَّهًِْ لِلْمُقِیمِ الْمُصَافَحَهًَْ وَ تَمَامِ التَّسْلِیمِ عَلَی الْمُسَافِرِ الْمُعَانَقَهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- مصافحهًْ (دست‌دادن) کامل‌ترین گونه‌ی تحیّت برای فرد حاضر و مقیم است و معانقه (در آغوش‌گرفتن) کامل‌ترین گونه‌ی سلام و تحیّت برای مسافر است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- السَّلَامُ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدُّ فَرِیضَهًٌْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- سلام‌کردن مستحب است ولی جواب آن واجب است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فَقَوْلُهُ بِأَحْسَنَ مِنْها لِلْمُسْلِمِینَ خَاصَّهًًْ وَ قَوْلُهُ أَوْ رُدُّوها لِأهْلِ الْکِتَابِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- بِأَحْسَنَ مِنْها یعنی به مسلمانان بهتر از آنکه سلام کردند پاسخ دهید و أَوْ رُدُّوها یعنی به اهل کتاب، همانطور که سلام می‌دهند پاسخ دهید.
الصّادق (علیه السلام)- ثَلَاثَهًٌْ تُرَدُّ عَلَیْهِمْ رَدَّ الْجَمَاعَهًِْ وَ إِنْ کَانَ وَاحِداً عِنْدَ الْعُطَاسِ یُقَالُ یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ مَعَهُ غَیْرُهُ وَ الرَّجُلُ یُسَلِّمُ عَلَی الرَّجُلِ فَیَقُولُ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ الرَّجُلُ یَدْعُو لِلرَّجُلِ فَیَقُولُ عَافَاکُمُ اللَّهُ وَ إِنْ کَانَ وَاحِداً فَإِنَّ مَعَهُ غَیْرَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- سه فرد هستند که هرچند یک نفر باشد به‌عنوان جمع به آن‌ها پاسخ داده می‌شود، به هنگام عطسه‌زدن، هرچند که یک‌نفر باشد به او گفته می‌شود یَرْحَمُکُمُ الله. هرکس که به دیگری سلام کند، می‌گوید: السَّلَامُ عَلَیْکُم. هر فردی که برای فرد دیگر دعا می‌کند، هرچند که تنها یک‌نفر باشد؛ می‌گوید: عَافَاکُمُ اللهُ هرچند یک‌نفر باشد یا کس دیگری با او باشد.
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا کَانَ قَوْمٌ فِی مَجْلِسٍ ثُمَ سَبَقَ قَوْمٌ فَدَخَلُوا فَعَلَی الدَّاخِلِ أَخِیراً إِذَا دَخَلَ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَیْهِمْ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر جماعتی در مجلسی نشسته باشند و جماعتی دیگر وارد شوند، گروه دیگر که وارد مسجد شدند باید به آن جماعت در مجلس هستند سلام کنند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- ذَکَرَ الْحَسَن أَنَّ رَجُلًا دَخَلَ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ فَجَاءَهُ آخَرُ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ فَجَاءَهُ آخَرُ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلَیْکَ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) زِدْتَ لِلْأَوَّلِ وَ الثَّانِی فِی التَّحِیَّهًِْ وَ لَمْ تَزِدْ لِلثَّالِثِ فَقَالَ إِنَّهُ لَمْ یَبْقَ لِی مِنَ التَّحِیَّهًِْ شَیْئاً فَرَدَدْتُ عَلَیْهِ مِثْلَهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- روزی فردی نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رفت و گفت: «سلام بر شما»، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «سلام و رحمت خداوند بر شما»، فرد دیگری آمد و گفت: «ای پیامبر (صلی الله علیه و آله) سلام و رحمت خداوند بر شما باد»، پیامبر (صلی الله علیه و آله) جواب داد: «سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما باد»، شخص دیگری وارد شد و گفت: «سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما باد»، پیامبر (صلی الله علیه و آله) جواب داد: «و هم چنین بر تو باد». از پیامبر (صلی الله علیه و آله) سؤال شد چرا هرچه نفر اوّل و دوّم گفتند، شما در جواب سلام آن‌ها چیزی بر آن افزودید و جواب دادید ولی برای جواب شخص سوّم چیزی نیافزودید، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «زیرا او دیگر در آداب سلام، چیزی برای من باقی نگذاشت که اضافه کنم پس مثل کلام خودش را بر او برگرداندم».
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یُسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ یَرْدُدْنَ عَلَیْهِ السَّلَامَ وَ کَانَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یُسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ کَانَ یَکْرَهُ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَی الشَّابَّهًِْ مِنْهُنَّ وَ یَقُولُ أَتَخَوَّفُ أَنْ یُعْجِبَنِی صَوْتُهَا فَیَدْخُلَ عَلَیَ أَکْثَرُ مِمَّا أَطْلُبُ مِنَ الْأَجْرِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به زنان سلام می‌کرد و آنان نیز پاسخ می‌گفتند. و امیرمؤمنان (علیه السلام) به زنان سلام می‌کرد ولی کراهت داشت که به زنان جوان سلام کند و می‌فرمود: «می‌ترسم از آهنگ صدای آنان خوشم آید، آنگاه زیان این کار بیش از اجری که در نظر دارم بر من وارد شود».
الرّضا (علیه السلام)- مَنْ لَقِیَ فَقِیراً مُسْلِماً فَسَلَّمَ عَلَیْهِ خِلَافَ سَلَامِهِ عَلَی الْأَغْنِیَاءِ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَان.
امام رضا (علیه السلام)- هرکس مسلمان فقیری را ببیند و به او همانطور که با یک ثروتمند سلام می‌کند سلام نکند، روز قیامت خدا را خشمگین ملاقات می‌کند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ بَدَأَ بِالسَّلَامِِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- نزدیک‌ترین مردم به خدا و رسولش کسی است که گفتارش را با سلام آغاز کند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یُکْرَهُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَقُولَ حَیَّاکَ اللَّهُ ثُمَّ یَسْکُتَ حَتَّی یَتْبَعَهَا بِالسَّلَامِ.
امام علی (علیه السلام)- برای انسان ناگوار است که سلام و تحیّت به شخصی بگوید و ساکت شود [و جوابی نیاید] مگر آنکه به‌دنبال آن جواب سلام بیاید.