آیه وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللهِ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذينَ يَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ نَصيراً [75]
چرا در راه خدا، و [براى رهايى] مردان و زنان و كودكانى كه [به دست ستمگران] تضعيف شدهاند، پيكار نمىكنيد؟! همان افراد [ستمديدهاى] كه مىگويند: «پروردگارا! ما را از اين شهر [مكّه]، كه اهلش ستمگرند، بيرون ببر [و رهايى ببخش]؛ و از سوى خود، براى ما سرپرستى قرار ده؛ و از جانب خود، يار و ياورى براى ما مقرّر فرما».
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَولُهُ وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ بِمَکَّهًَْ مُعَذَّبِینَ فَقَاتِلُوا حَتَّی یَتَخَلَّصُوا وَ هُم یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیراً.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ مَا لَکُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ الْمُسْتَضْعفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاء وَ الْوِلْدَانِ؛ [به خاطر آن مردان و زنان و کودکانی] که در مکّه مورد شکنجه قرار گرفتند، بجنگید تا آنها را رها سازید و آنها میگویند: رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا وَ اجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- کَانَ أَهْلُ مَکَّهًَْ اجْتَهَدُوا أَنْ یَفْتِنُوا قَوْماً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ عَنْ دِینِهِمْ وَ الْأَذَی لَهُمْ وَ کَانُوا مُسْتَضْعَفِینَ فِی أَیْدِیهِمْ فَقَالَ تَعَالَی ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ أَیْ مَا لَکُمْ لَا تَسْعَوْنَ فِی خِلَاصِهِمْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- مشرکان مکّه بسیار تلاش میکردند که قومی از مؤمنین [که در آنجا ساکن بودند] که [در اقلیّت بودند و از نظر قوا] ضعیف بودند را با فریب از دینشان برگردانند و بر آزار آنان میکوشیدند، پس خداوند فرمود: ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ المُسْتَضْعَفِینَ یعنی چرا برای نجات آنان از این گرفتاری، کمکشان نمیکنید!
الباقر (علیه السلام)- عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال: الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها إِلَی قَوْلِهِ نَصِیراً قَالَ نَحْنُ أُولَئِکَ.
امام باقر (علیه السلام)- حمران نقل میکند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: در آیه: وَ المُسْتَضْعفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَ اجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا وَ اجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا مقصود از آنها ما هستیم.
الصّادق (علیه السلام)- عُثْمَانُبْنُأَبَانٍ قَال: سَأَلْتُ الصَّادِقَ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها ... قَالَ نَحْنُ ذَلِکَ
امام صادق (علیه السلام)- عثمانبنابان گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: وَ المُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها پرسیدم. فرمود: «منظور ما [اهل بیت (] هستیم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَمَاعَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْمُسْتَضْعَفِینَ؟ قَالَ هُمْ أَهْلُ الْوَلَایَهًِْ قُلْتُ أَیَّ وَلَایَهًٍْ؟ تَعْنِی قَالَ لَیْسَتْ وَلَایَهًَْ الدِّینِ وَ لَکِنَّهَا فِی الْمُنَاکَحَهًِْ وَ الْمُوَارَثَهًِْ وَ الْمُخَالَطَهًِْ وَ هُمْ لَیْسُوا بِالْمُؤْمِنِینَ وَ لَا بِالْکُفَّارِ وَ مِنْهُمُ الْمُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ فَأَمَّا قَوْلُهُ وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ إِلَی قَوْلِهِ نَصِیراً فَأُولَئِکَ نَحْنُ.
امام صادق (علیه السلام)- سماعه گوید: از امام صادق (علیه السلام) دربارهی مستضعفین پرسیدم، ایشان فرمود: «آنها اهل ولایت هستند». گفتیم: «مقصود شما کدام ولایت است»؟ فرمود: «مقصود ولایت ائمّه (نیست، بلکه منظور از آن، ولایت در عقد نکاح و ارث و معاشرت است؛ درحالیکه این اولیای امر، حتماً مؤمن و یا کافر نیستند، بلکه کسانی هستند که کارشان موقوف به فرمان خداوند است. و در آیه: وَ المُسْتَضْعفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَ اجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا وَ اجْعل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا مراد از آنان ما هستیم.
السّجّاد (علیه السلام)- کَانَتْ خَدِیجَهًُْ (سلام الله علیها) مَاتَتْ قَبْلَ الْهِجْرَهًِْ بِسَنَهًٍْ وَ مَاتَ أَبُوطَالِبٍ بَعْدَ مَوْتِ خَدِیجَهًَْ (سلام الله علیها) بِسَنَهًٍْ فَلَمَّا فَقَدَهُمَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) شَنَأَ الْمُقَامَ بِمَکَّهًَْ وَ دَخَلَهُ حُزْنٌ شَدِیدٌ وَ أَشْفَقَ عَلَی نَفْسِهِ مِنْ کُفَّارِ قُرَیْشٍ فَشَکَا إِلَی جَبْرَئِیلَ ذَلِکَ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) اخْرُجْ مِنَ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها وَ هَاجِرْ إِلَی الْمَدِینَهًِْ فَلَیْسَ لَکَ الْیَوْمَ بِمَکَّهًَْ نَاصِرٌ وَ انْصِبْ لِلْمُشْرِکِینَ حَرْباً فَعِنْدَ ذَلِکَ تَوَجَّهَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی الْمَدِینَهًِْ.
امام سجاد (علیه السلام)- حضرت خدیجه (سلام الله علیها) یکسال پیش از هجرت پیامبر (صلی الله علیه و آله) وفات یافت و ابوطالب (رحمة الله علیه) نیز یکسال پس از مرگ خدیجه (سلام الله علیها) از دنیا رفت. هنگامیکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن دو را از دست داد، ماندن در مکّه برای ایشان زجرآور شد و بسیار غمگین بود و به خاطر کفّار قریش، احساس ترس کرد و از این موضوع به جبرئیل شکوه نمود. خداوند بر او وحی نمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! از قریهای که اهل آن کفّار هستند، خارج شو و به مدینه هجرت کن، امروز در مکّه برای تو یاوری نیست و علیه مشرکان جنگی بر پا کن»! در همین زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) بهسوی مدینه روانه شد.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- رَبَّنا سَهِّلْ لَنَا الْخُرُوجَ مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ یَعْنِی مَکَّهًَْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- منظور از رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها یعنی خدایا خروج ما را از این شهر یعنی مکّه آسان کن.