آیه وَ يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ اللهُ يُفْتيكُمْ فيهِنَّ وَ ما يُتْلى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ في يَتامَى النِّساءِ اللاَّتي لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الْوِلْدانِ وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْيَتامى بِالْقِسْطِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللهَ كانَ بِهِ عَليماً [127]
براى شما بيان شده است، [بخشى از سفارشهاى خدا در اين زمينه است؛ و به شما سفارش مىكند كه] با يتيمان به عدالت رفتار كنيد. و هر كار نيكى انجام مىدهيد، خداوند از آن آگاه است [و به شما پاداش شايسته مىدهد]».
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدانِ قَالَ إِنَّ أَهْلَ الْجَاهِلِیَّهًِْ کَانُوا لَا یُوَرِّثُونَ الصَّبِیَّ الصَّغِیرَ وَ لَا الْجَارِیَهًَْ مِنْ مِیرَاثِ آبَائِهِمْ شَیْئاً وَ کَانُوا لَا یُعْطُونَ الْمِیرَاثَ إِلَّا لِمَنْ یُقَاتِلُ وَ کَانُوا یَرَوْنَ ذَلِکَ فِی دِینِهِمْ حَسَناً فَلَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ فَرَائِضَ الْمَوَارِیثِ وَجَدُوا مِنْ ذَلِکَ وَجْداً شَدِیداً فَقَالُوا انْطَلِقُوا إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَنَذْکُرُ لَهُ ذَلِکَ لَعَلَّهُ یَدَعُهُ أَوْ یُغَیِّرُهُ فَأَتَوْهُ فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِلْجَارِیَهًِْ نِصْفُ مَا تَرَکَ أَبُوهَا وَ أَخُوهَا وَ یُعْطَی الصَّبِیُّ الصَّغِیرُ الْمِیرَاثَ وَ لَیْسَ وَاحِدٌ مِنْهُمَا یَرْکَبُ الْفَرَسَ وَ لَایَحُوزُ الْغَنِیمَهًَْ وَ لَا یُقَاتِلُ الْعَدُوَّ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِذَلِکَ أُمِرْتُ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ المُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدانِ اهل جاهلیّت، به کودک کوچک ارث نمیدادند و به دختر نیز از پدرش هیچ ارثی نمیدادند و میراث را تنها به کسانی میدادند که جنگ میکردند و این را در دیانت خود نیک میدانستند و زمانیکه خداوند واجبات ارث را نازل نمود، از این امر بسیار خشمگین شدند و گفتند: «نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برویم و در این رابطه سخن گوییم؛ شاید آن را رها کند یا تغییر دهد». ایشان نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمدند و گفتند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! دختر نصف ماترک پدرش و برادرش را به ارث میبرد و کودک خردسال نیز ارث میبرد؛ حال آنکه هیچیک بر اسب سوار نمیشود و غنیمت به دست نمیآورد و با دشمن نمیجنگد»!؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «به همین مطلب، امر شدهام».
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- أَمَّا قَوْلُهُ: وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ، قَالَ: نَزَلَتْ مَعَ قَوْلِهِ تَعَالَی: وَ یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّساءِ قُلِ اللهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ وَ ما یُتْلی عَلَیْکُمْ فِی الْکِتابِ فِی یَتامَی النِّساءِ اللاَّتِی لا تُؤْتُونَهُنَّ ما کُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْکِحُوهُنَّ فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ، فَنِصْفُ الْآیَهًِْ فِی أَوَّلِ السُّورَهًِْ وَ نِصْفُهَا عَلَی رَأْسِهِ الْمِائَهًِْ وَ عِشْرِینَ آیَهًًْ، وَ ذَلِکَ أَنَّهُمْ کَانُوا لَا یَسْتَحِلُّونَ أَنْ یَتَزَوَّجُوا یَتِیمَهًًْ قَدْ رَبَّوْهَا فَسَأَلُوا الرَّسُول (صلی الله علیه و آله) عَنْ ذَلِکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی: یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّساءِ إِلَی قَوْلِهِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- آیهی شریفه: وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُواْ فِی الْیَتَامَی فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَ ثُلاَثَ وَ رُبَاع؛ به همراه این آیه نازل شده: وَیَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّسَاء قُلِ اللهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ وَمَا یُتْلَی علَیْکُمْ فِی الْکِتَابِ فِی یَتَامَی النِّسَاء الَّلاتِی لاَ تُؤْتُونَهُنَّ مَا کُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَن تَنکِحُوهُنَّ، و فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَ ثُلاَثَ وَ رُبَاع؛ نیمی از آیه در اوّل سوره است و نیم دیگر آن بعد از صدوبیست آیه، و این بدین دلیل است که اعراب حلال نمیدانستند که با دخترک یتیمی ازدواج کنند که خود، وی را بزرگ کردهاند و از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دربارهی این قضیّه پرسیدند و خداوند این آیه را نازل کرد: وَ یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّسَاء ... مَثْنَی وَ ثُلاَثَ وَ رُبَاع.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِیالْجَارُودِ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّساءِ قَالَ کَانَ نَبِیُّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سُئِلَ عَنِ النِّسَاءِ مَا لَهُنَّ مِنَ الْمِیرَاثِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ الرُّبُعَ وَ الثُّمُنَ.
امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) دربارهی آیه: وَ یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّسَاء فرمود: «از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دربارهی میزان ارثی که زنان میبرند، پرسیدند و خداوند یکچهارم و یکهشتم را نازل کرد».
الباقر (علیه السلام)- مَا کُتِبَ لَهُنَّ أَیْ مِنَ الْمِیرَاثِ.
امام باقر (علیه السلام)- مَا کُتِبَ لَهُنَّ یعنی از میراث.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- أَنَّهُمْ کَانُوا یُفْسِدُونَ مَالَ الْیَتِیمِ فَأَمَرَهُمُ اللَّهُ أَنْ یُصْلِحُوا أَمْوَالَهُمْ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- ایشان در مال یتیم فساد میکردند [و آن را به ناحق میخوردند] و خداوند ایشان را امر کرد تا اموال آنان را به اصلاح آورند.