آیه ۱۴۱ - سوره نساء

آیه الَّذينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللهِ‌ قالُوا أَ لَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَ إِنْ كانَ لِلْكافِرينَ نَصيبٌ قالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَ نَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنينَ فَاللهُ‌ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ لَنْ يَجْعَلَ اللهُ‌ لِلْكافِرينَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ سَبيلاً [141]

[منافقان] كسانى [هستند] كه پيوسته انتظار مى‌كشند و اگر فتح و پيروزى از سوى خدا نصيب شما گردد، مى‌گويند: «مگر ما با شما نبوديم؟ [پس ما نيز در افتخارات و غنايم شريكيم].» و اگر بهره‌اى نصيب كافران گردد، به آنان مى‌گويند: «مگر ما شما را به مبارزه و تسليم‌نشدن در برابر مؤمنان، تشويق نمى‌كرديم؟! [پس با شما شريك خواهيم بود].» خداوند در روز رستاخيز، ميان شما داورى مى‌كند؛ و خداوند هرگز راهى براى تسلّط كافران بر مؤمنان قرار نداده است.

۱
(نساء/ ۱۴۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ ... فَإِنَّهَا نَزَلَتْ فِی عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌أُبَیٍّ وَ أَصْحَابِهِ الَّذِینَ قَعَدُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَوْمَ أُحُدٍ فَکَانَ إِذَا ظَفِرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالْکُفَّارِ قَالُوا أَ‌لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ وَ إِذَا ظَفِرَ الْکُفَّارُ قَالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْکُمْ أَنْ نُعِینَکُمْ وَ لَمْ نُعِنْ عَلَیْکُمْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذینَ یَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ فَإِنْ کانَ لَکُمْ فَتْحٌ مِنَ اللهِ قالُوا أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ وَ إِنْ کانَ لِلْکافِرینَ نَصیبٌ قالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْکُمْ وَ نَمْنَعْکُمْ مِنَ المُؤْمِنینَ فَاللهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرینَ عَلَی المُؤْمِنینَ سَبیلاً در مورد عبدالله‌بن‌ابی و یارانش نازل شد که در روز جنگ احد از همراهی با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) [برای شرکت در جنگ] سر باز زدند و اگر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیروز می‌شد، می‌گفتند: مگر ما با شما نبودیم؟ و اگر کافران پیروز می‌شدند، می‌گفتند: مگر ما شما را به مبارزه و تسلیم‌نشدن در برابر مؤمنان، تشویق نمی‌کردیم؟! که یاریتان می‌کنیم و برعلیه شما به کسی کمک نمی‌کنیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۷۴
بحارالأنوار، ج۲۲، ص۶۴
۲
(نساء/ ۱۴۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ الْآیَهًَْ فَإِنَّهَا نَزَلَتْ فِی عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أُبَیٍّ وَ أَصْحَابِهِ الَّذِینَ قَعَدُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَوْمَ أُحُدٍ فَکَانَ إِذَا ظَفِرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالْکُفَّارِ قَالُوا أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ وَ إِذَا ظَفِرَ الْکُفَّارُ قَالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْکُمْ أَنْ نُعِینَکُمْ وَ لَمْ نُعِنْ عَلَیْکُمْ قَالَ اللهُ فَاللهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ فَإِنْ کانَ لَکُمْ فَتْحٌ مِنَ اللهِ قالُوا أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ وَ إِنْ کانَ لِلْکافِرِینَ نَصِیبٌ قالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْکُمْ وَ نَمْنَعْکُمْ مِنَ الْمؤْمِنِینَ این آیه درباره‌ی عبدالله‌بن‌ابی و یارانش که در جنگ احد از یاری رسول خدا (صلی الله علیه و آله) باز نشستند، نازل شد و وقتی‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در برابر کفّار پیروز می‌گشت، می‌گفتند: مگر ما با شما نبودیم؟ و وقتی کفّار چیرگی می‌یافتند، می‌گفتند: مگر ما شما را به مبارزه و تسلیم‌نشدن در برابر مؤمنان، تشویق نمی‌کردیم؟! که یاریتان کنیم و برضدّ شما یاری نکنیم. خدای تعالی فرماید: فَاللهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَن یَجْعلَ اللهُ لِلْکَافِرِینَ علَی المُؤْمِنِینَ سَبِیلاً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۷۴
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۶۴
۳
(نساء/ ۱۴۱)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ أَبِی الصَّلْتِ الْهَرَوِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّه (علیه السلام) إِنَّ فِی سَوَادِ الْکُوفَهًِْ قَوْماً یَزْعُمُونَ أَنَّ الْحُسَیْنَ‌بْنَ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) لَمْ یُقْتَلْ وَ أَنَّهُ أُلْقِیَ شَبَهُهُ عَلَی حَنْظَلَهًَْ‌بْنِ‌أَسْعَدَ الشَّامِیِّ وَ أَنَّهُ رُفِعَ إِلَی السَّمَاءِ کَمَا رُفِعَ عِیسَی‌ابْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) وَ یَحْتَجُّونَ بِهَذِهِ الْآیَهًِْ وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا فَقَالَ کَذَبُوا عَلَیْهِمْ غَضَبُ اللَّهِ وَ لَعْنَتُهُ وَ کَفَرُوا بِتَکْذِیبِهِمْ لِنَبِیِّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی إِخْبَارِهِ بِأَنَّ الْحُسَیْنَ‌بْنَ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) سَیُقْتَلُ وَ اللَّهِ لَقَدْ قُتِلَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) وَ قُتِلَ مَنْ کَانَ خَیْراً مِن الْحُسَیْنِ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (علیها السلام) وَ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ وَ أَنَا وَ اللَّهِ لَمَقْتُولٌ بِالسَّمِّ بِاغْتِیَالِ مَنْ یَغْتَالُنِی أَعْرِفُ ذَلِکَ بِعَهْدٍ مَعْهُودٍ إِلَیَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَخْبَرَهُ بِهِ جَبْرَئِیلُ عَنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ أَمَّا قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا فَإِنَّهُ یَقُولُ وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِکَافِرٍ عَلَی مُؤْمِنٍ حُجَّهًًْ وَ لَقَدْ أَخْبَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنْ کُفَّارٍ قَتَلُوا النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ مَعَ قَتْلِهِمْ إِیَّاهُمْ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُمْ عَلَی أَنْبِیَائِهِ (سَبِیلًا مِنْ طَرِیقِ الْحُجَّهًِْ.

امام رضا (علیه السلام)- اباصلت گوید: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا! در روستاهای اطراف کوفه گروهی هستند که فکر می‌کنند که امام حسین (علیه السلام) شهید نشده بلکه شخصی به نام حنظلهًْ‌بن‌اسد شامی که شبیه او بود کشته‌شده و امام حسین (علیه السلام) مانند عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) به آسمان بالا برده شده و دلیلشان هم این آیه است: وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی المُؤْمِنِینَ سَبِیلًا». امام (علیه السلام) فرمود: «دروغ می‌گویند. خشم و لعنت خدا بر آن‌ها باد! آنان به خاطر اینکه اخبار غیب پیامبر (صلی الله علیه و آله) را درباره‌ی اینکه حسین‌بن‌علی (علیه السلام) شهید خواهد شد تکذیب کرده‌اند، کافرند. به خدا قسم حسین (علیه السلام) کشته شد و کسانی که از او بهتر بودند یعنی علی (علیه السلام) و حسن‌بن‌علی (علیه السلام) نیز کشته شدند. اصلاً هیچ‌کدام از ما اهل بیت نمی‌میرد مگر آنکه کشته می‌شود. به خدا قسم من نیز با سم توسّط کسی که به من سوء قصد می‌کند ترور می‌شوم. این مطلب را از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که جبرائیل (علیه السلام) از خدای متعال خبر آورده بود می‌دانم و به من رسیده است. این کلام خدا: وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی المُؤْمِنِینَ سَبِیلًا؛ خداوند هیچ‌گاه برای کافران برعلیه مؤمنان حجّتی قرار نداده است. اصلاً خداوند از اخبار افرادی که انبیاء خدا (را به ناحق به قتل رسانده‌اند در قرآن خبر داده بااین‌حال که کشته شده‌اند امّا خداوند برای قاتلان آن‌ها برعلیه انبیاء (هیچ راه و دلیل و حجّتی قرار نداده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۷۴
بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۷۱/ عیون أخبارالرضا (ج۲، ص۲۰۳/ البرهان
۴
(نساء/ ۱۴۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَه فَقَال: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا قَالَ (علیه السلام) لِکَافِرٍ عَلَی الْمُؤْمِنِ حُجَّهًًْ.

امام علی (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) از پدرانش روایت فرمود: مردی از امام علی (علیه السلام) پرسید: «ای امیرالمؤمنین (علیه السلام)! در مورد آیه: وَ لَنْ یَجْعَلَ اللهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا برایم بگو». فرمود: «یعنی کافران حجّتی برعلیه مؤمنان ندارند»

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۷۶
الجعفریات، ص۱۷۸
بیشتر