آیه أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ قيلَ لَهُمْ كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَريقٌ مِنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلى أَجَلٍ قَريبٍ قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَليلٌ وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقى وَ لا تُظْلَمُونَ فَتيلاً [77]
آيا نديدى كسانى را كه [در مكّه] به آن‌ها گفته شد: «[فعلاً] دست از جهاد برداريد؛ و نماز را برپا كنيد؛ و زكات را بپردازيد»؛ [امّا آن‌ها از اين دستور ناراحت بودند]، ولى هنگامى‌كه [در مدينه] فرمان جهاد به آن‌ها داده شد، جمعى از آنان، از مردم مى‌ترسيدند، همان‌گونه كه از خدا مى‌ترسند، بلكه بيشتر. و گفتند: «پروردگارا! چرا جهاد را بر ما مقرّر داشتى؟! چرا اين فرمان را تا زمان نزديكى تأخير نينداختى»؟! به آن‌ها بگو: «سرمايه‌ی زندگى دنيا، ناچيز است؛ و آخرت، براى كسى كه پرهيزگار باشد، بهتر است. و كمترين ستمى به شما نخواهد شد».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَلَمَّا أَمَرَ النَّاسَ بِالْحَرْبِ جَزِعُوا وَ خَافُوا فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَرِیقٌ مِنْهُمْ یَخْشَوْنَ النَّاسَ کَخَشْیَةِ اللهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْیَةً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ إِلَی قَوْلِهِ سُبْحَانَهُ أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُرُوجٍ مُشَیَّدَةٍ فَنَسَخَتْ آیَهًُْ الْقِتَالِ آیَهًَْ الْکَف.
امام علی (علیه السلام)- وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) [برای اوّلین‌بار] مردم را به جهاد [با مشرکین] دعوت کرد، مردم ترسیدند و آه و ناله کردند پس خدا این آیه را نازل کرد: أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَرِیقٌ مِنْهُمْ یَخْشَوْنَ النَّاسَ کَخَشْیَةِ اللهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْیَةً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظْلَمُونَ فَتیلاً سُبْحَانَهُ أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُرُوجٍ مُشَیَّدَةٍ و با نزول این آیه که به آیه‌ی قتال مشهور است، آیه: کُفُّ نسخ شد.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ وَ هُوَ کُرْهٌ لَکُمْ نَزَلَتْ بِالْمَدِینَهًِْ وَ نَسَخْتْ آیَهًَْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ الَّتِی نَزَلَتْ بِمَکَّهًَْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- آیه: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ وَ هُوَ کُرْهٌ لَکُمْ در مدینه نازل شد و آیه: کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ را که در مکّه نازل شده بود، نسخ کرد.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَولُهُ أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ فَإنَّهَا نَزَلَت بِمَکَّهًَْ قَبلَ الهِجرَهًِْ فَلَمَّا هَاجَرَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) إلَی المَدینَهًَِْ وَ کُتِبَ عَلَیهِمُ القِتَالُ نُسِخَ هَذَا، فَجَزَعَ أَصحَابُهُ مِن هَذَا فَأَنزَلَ اللهُ أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ بِمَکَّهًَْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ لِأنَّهُم سَأَلُوا رَسُولَ اللهٍ (صلی الله علیه و آله) بِمَکَّهًَْ أن یَأذَنَ لَهُم فِی مُحَارَبَتِهِم فَأَنزَلَ اللهُ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیهِمُ القِتَالُ بِالمَدِینَهًِْ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لاأَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ فَقَالَ اللهُ قُلْ لهم یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) مَتاعُ الدُّنْیا قَلِیلٌ وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظْلَمُونَ فَتِیلًا الفَتِیلَ القِشرُالَّذِی فِی النَّوَاهًْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ؛ این آیه قبل از هجرت در مکّه نازل شده است. زمانی‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به مدینه مهاجرت کرد و جنگ بر آنان واجب شد، این آیه منسوخ شد. اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) بی‌تابی کردند و خداوند این آیه را نازل کرد: آیا ندیدی کسانی را که در مکّه بودند به آن‌ها گفته شد: «[فعلاً] دست از جهاد بردارید. چون آنان در مکّه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خواستند به آن‌ها اجازه جنگ بدهد، خداوند این آیه را نازل کرد: کُفُّواْ أَیْدِیَکُمْ وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ و هنگامی‌که در مدینه، جنگ بر آنان واجب شد؛ وَ قَالُواْ رَبَّنَا لِمَ کَتَبْتَ علَیْنَا الْقِتَالَ لَوْلا أَخَّرْتَنَا إِلَی أَجَلٍ قَرِیبٍ. پس خداوند فرمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! قُلْ مَتَاع الدَّنْیَا قَلِیلٌ وَالآخِرَةُ خَیْرٌ لِّمَنِ اتَّقَی وَلاَ تُظْلَمُونَ فَتِیلاً؛ فَتِیلاً منظور، نخ درون شکاف هسته‌ی خرماست».
الباقر (علیه السلام)- وَ اللَّهِ لَلَّذِی صَنَعَهُ الْحَسَنُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) کَانَ خَیْراً لِهَذِهِ الْأُمَّهًِْ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ وَ اللَّهِ لَقَدْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ إِنَّمَا هِیَ طَاعَهًُْ الْإِمَامِ وَ طَلَبُوا الْقِتَالَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتَالُ مَعَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ نُجِبْ دَعْوَتَکَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَرَادُوا تَأْخِیرَ ذَلِکَ إِلَی الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف).
امام باقر (علیه السلام)- به خدا سوگند کاری که حسن‌بن‌علی (علیه السلام) کرد (صلح با معاویه) از هرآنچه خورشید بدان تابیده بهتر بود. به خدا سوگند منظور از این آیه أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ که نازل کرده است؛ تنها فرمانبری از امام است ولی ایشان خواهان جنگ شدند. و چون با حسین (علیه السلام) جنگ بر آن‌ها مقرّر شد. گفتند: «بار خدایا! چرا بر ما جنگ مقرّر داشتی؟ چرا ما را تا مدّتی کوتاه فرصت ندادی تا دعوتت را بپذیریم و از رسولان (تو پیروی کنیم؟ مقصود آن‌ها از تأخیر همان زمان ظهور حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بود».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌زِیَادٍ الْعَطَّارِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ قَال: نَزَلَتْ فِی الْحَسَنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) أَمَرَهُ اللَّهُ بِالْکَفِّ قَالَ قُلْتُ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ قَالَ نَزَلَتْ فِی الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) کَتَبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَی أَهْلِ الْأَرْضِ أَنْ یُقَاتِلُوا مَعَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- حسن‌بن‌عطّار گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد کلام خداوند متعال: أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ پرسیدم. امام (علیه السلام) فرمود: «درباره‌ی حسن‌بن‌علی (علیه السلام) نازل شده است که خداوند تعالی او را به انصراف [از جنگ] امر کرد. فَلَمَّا کُتِبَ علَیْهِمُ الْقِتَالُ در مورد حسین‌بن‌علی (علیه السلام) نازل شده است. خداوند بر او واجب کرد که بجنگد و بر اهل زمین واجب کرد که به همراه او بجنگد».
الصّادق (علیه السلام)- فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ مَعَ الْحُسَیْنِ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ إِلَی خُرُوجِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فَإِنَّ مَعَهُ النَّصْرَ وَ الظَّفَرَ قَالَ اللَّهُ قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلِیلٌ وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی ...
امام صادق (علیه السلام)- فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ [یعنی] با حسین (علیه السلام). رَبَّنَا لِمَ کَتَبْتَ علَیْنَا الْقِتَالَ لَوْلا أَخَّرْتَنَا إِلَی أَجَلٍ قَرِیبٍ؛ مقصود از إِلَی أَجَلٍ قَرِیبٍ تا خروج حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌باشد که یاری و پیروزی همراه اوست. خداوند فرمود: قُلْ مَتَاع الدَّنْیَا قَلِیلٌ وَالآخِرَةُ خَیْرٌ لِّمَنِ اتَّقَی.
الباقر (علیه السلام)- عَنِ الْفُضَیْلِ عَنِ أَبِی جَعْفَر (علیه السلام)، قال: یَا فُضَیْلُ أَ‌مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تُقِیمُوا الصَّلَاهًَْ وَ تُؤْتُوا الزَّکَاهًَْ وَ تَکُفُّوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ تَدْخُلُوا الْجَنَّهًَْ ثُمَّ قَرَأَ أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ أَنْتُمْ وَ اللَّهِ أَهْلُ هَذِهِ ...
امام باقر (علیه السلام)- فضیل نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «ای فضیل! آیا راضی نمی‌شوید که نماز به پا دارید و زکات دهید و جلوی زبانتان را بگیرید و وارد بهشت شوید»؟! سپس آیه: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّواْ أَیْدِیَکُمْ وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ وَ آتُواْ الزَّکَاةَ را خواند و فرمود: «به خدا سوگند مقصود این آیه، شما [شیعیان] هستید».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُبَیْدِاللَّهِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ قَالَ یَعْنِی کُفُّوا أَلْسِنَتَکُمْ.
امام صادق (علیه السلام)- عبیدالله‌بن‌علی حلبی نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) در مورد این آیه: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّواْ أَیْدِیَکُمْ. فرمود: «مقصود این است که جلوی زبانتان را بگیرید».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ الْفَتِیلُ مَا تَفْتَلُهُ بِیَدِکَ مِنَ الْوَسَخِ ثُمَّ تُلْقِیهِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الفَتِیلُ همان چرکی است که از بین انگشتان خارج می‌کنی و دور می‌اندازی.