آیه ۱۱۱ - سوره انعام

آیه وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَيْهِمُ الْمَلائِكَةَ وَ كَلَّمَهُمُ الْمَوْتى وَ حَشَرْنا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ قُبُلاً ما كانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ [111]

و [حتّى] اگر فرشتگان را بر آن‌ها نازل مى‌كرديم، و مردگان با آنان سخن مى‌گفتند، و همه چيز را در برابر آن‌ها جمع مى‌نموديم، هرگز ايمان نمى‌آوردند؛ مگر آنكه خدا بخواهد؛ ولى بيشتر آن‌ها جهل مى‌ورزند.

۱
(انعام/ ۱۱۱)

علی‎بن‎إبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ عَرَّفَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) مَا فِی ضَمَائِرِهِمْ وَ أَنَّهُمْ مُنَافِقُونَ وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَیْهِمُ الْمَلائِکَةَ وَ کَلَّمَهُمُ الْمَوْتی وَ حَشَرْنا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْءٍ قُبُلًا أَیْ عِیَاناً ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ هَذَا أَیْضاً مَا یَحْتَجُّونَ بِهِ المُجْبِرَهًُْ وَ مَعنَی قَوْلِهِ إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللهُ إَلَّا أَنْ یُجْبِرَهُمْ عَلَی الْإِیمَانِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- سپس خدا پیامبرش (صلی الله علیه و آله) را نسبت به آنچه در سینه‌هایشان بود، آگاه ساخت و اینکه آنان منافقند. و فرمود: وَ لَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَیْهِمُ الْملآئِکَةَ وَ کَلَّمَهُمُ المَوْتَی وَ حَشَرْنَا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْءٍ قُبُلاً؛ یعنی به‌طور آشکار. مَّا کَانُواْ لِیُؤْمِنُواْ إِلاَّ أَن یَشَاء اللهُ و این نیز از جمله آیاتی است که جبریِّون به آن استدلال می‌کنند. و معنای این کلام خداوند تبارک‌وتعالی: إِلاَّ أَن یَشَاء اللهِ این است که مگر اینکه آنان را به ایمان مجبور کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۴۴
فرات الکوفی، ص۱۳۵
بیشتر