آیه ۵۴ - سوره انعام

آیه وَ إِذا جاءَكَ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ [54]

هرگاه كسانى كه به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند، به آن‌ها بگو: «سلام بر شما! پروردگارتان، رحمت را بر خود لازم شمرده است؛ تا هركس از شما كار بدى از روى نادانى انجام دهد، سپس توبه و اصلاح [و جبران] نمايد، [مشمول رحمت خدا شود]؛ زيرا او آمرزنده و مهربان است».

هرگاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آن‌ها بگو: «سلام بر شما

۱ -۱
(انعام/ ۵۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِذا جاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ الْآیَهًُْ نَزَلَتْ قَالَ نَزَلَتِ الْآیَهًُْ فِی عَلِیِ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ حَمْزَهًَْ (رحمة الله علیه) وَ جَعْفَرٍ (رحمة الله علیه) وَ زَیْدٍ (رحمة الله علیه).

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِذَا وَ إِذا جاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ؛ این آیه در مورد علی (علیه السلام) حمزه (رحمة الله علیه)، جعفر (رحمة الله علیه) و زید (رحمة الله علیه) نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۹۸
فرات الکوفی، ص۱۳۴/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۲۶۱/ البرهان
۱ -۲
(انعام/ ۵۴)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- نَزَلَت فِی التّائِبِینَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- این آیه در مورد توبه‌کنندگان نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۹۸
نورالثقلین/ البرهان
۱ -۳
(انعام/ ۵۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فی مجمع البیان: نَزَلَتْ فِی الَّذِینَ نَهَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیَّهُ عَنْ طَرْدِهِمْ وَ کَانَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِذَا رَآهُمْ بَدَأَهُمْ بِالسَّلَامِ وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ فِی أُمَّتِی مَنْ أَمَرَنِی أَنْ أَبْدَأَهُمْ بِالسَّلَامِِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از عکرمه چنین روایت شده است: در مورد کسانی نازل شده که خداوند بلند مرتبه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را از اینکه آن‌ها را از خود براند، نهی کرد. و چون پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن‌ها را می‌دید به آن‌ها سلام می‌گفت و می‌فرمود: «ستایش از آن آفریدگاری است که در میان امّت من چهره‌هایی را قرار داد و مرا به سلام‌کردن به آن‌ها امر فرمود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۳۹۸
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۳۴/ نورالثقلین

تا هرکس از شما کار بدی از روی نادانی انجام دهد، سپس توبه و اصلاح [و جبران] نماید، [مشمول رحمت خدا شود]؛ زیرا او آمرزنده و مهربان است

۲ -۱
(انعام/ ۵۴)

الصّادق (علیه السلام)- رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً تَابَ إِلَی اللَّهِ قَبْلَ الْمَوْتِ فَإِنَّ التَّوْبَهًَْ مُطَهِّرَهًٌْ مِنْ دَنَسِ الْخَطِیئَهًِْ وَ مُنْقِذَهًٌْ مِنْ شَفَا الْهَلَکَهًِْ فَرَضَ اللَّهُ بِهَا عَلَی نَفْسِهِ لِعِبَادِهِ الصَّالِحِینَ فَقَالَ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللهَ یَجِدِ اللهَ غَفُوراً رَحِیماً.

امام صادق (علیه السلام)- خدا رحمت کند بنده‌ای را که قبل از مرگ توبه کند، زیرا که توبه، پلیدی معصیت را پاک می‌کند و از بدبختی و شقاوت هلاکت نجات می‌دهد و خدا آن را برای بندگان شایسته‌اش واجب ساخته است و فرمود: کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ. کسی که کار بدی انجام دهد یا به خود ستم کند، سپس از خداوند طلب آمرزش نماید، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت. (نساء/۱۱۰).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۰۰
مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۱۲۵/ بحارالأنوار، ج۶، ص۳۳/ العیاشی، ج۱، ص۳۶۱/ البرهان/ نورالثقلین
۲ -۲
(انعام/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِذَا بَلَغَتِ النَّفْسُ هَذِهِ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی حَلْقِهِ لَمْ یَکُنْ لِلْعَالِمِ تَوْبَهًٌْ وَ کَانَتْ لِلْجَاهِلِ تَوْبَهًٌْ.

امام باقر (علیه السلام)- زراره نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: هنگامی‌که روح به اینجا برسد دراین‌هنگام دستش را روی گلویش گذاشت دیگر توبه‌ی عالم پذیرفته نمی‌شود، ولی توبه‌ی انسان جاهل قبول می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۰۰
الکافی، ج۲، ص۴۴۰/ البرهان
۲ -۳
(انعام/ ۵۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- اقْبَلْ عُذْرَهُمْ وَ اعْتِرَافَهُمْ وَ بَشِّرْهُمْ بِالسَّلَامَهًِْ مِمَّا اعْتَذَرُوا مِنْهُ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- عذر و اعترافشان را بپذیر و به آن‌ها به سالم‌بودن از آنچه از آن عذرخواهی کرده‌اند، مژده بده.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۰۰
بحرالعرفان، ج۶، ص۳۳۳
بیشتر