آیه وَ إِذا جاءَكَ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ [54]
هرگاه كسانى كه به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند، به آنها بگو: «سلام بر شما! پروردگارتان، رحمت را بر خود لازم شمرده است؛ تا هركس از شما كار بدى از روى نادانى انجام دهد، سپس توبه و اصلاح [و جبران] نمايد، [مشمول رحمت خدا شود]؛ زيرا او آمرزنده و مهربان است».
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِذا جاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ الْآیَهًُْ نَزَلَتْ قَالَ نَزَلَتِ الْآیَهًُْ فِی عَلِیِبْنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ حَمْزَهًَْ (رحمة الله علیه) وَ جَعْفَرٍ (رحمة الله علیه) وَ زَیْدٍ (رحمة الله علیه).
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِذَا وَ إِذا جاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ؛ این آیه در مورد علی (علیه السلام) حمزه (رحمة الله علیه)، جعفر (رحمة الله علیه) و زید (رحمة الله علیه) نازل شده است.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- نَزَلَت فِی التّائِبِینَ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- این آیه در مورد توبهکنندگان نازل شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فی مجمع البیان: نَزَلَتْ فِی الَّذِینَ نَهَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیَّهُ عَنْ طَرْدِهِمْ وَ کَانَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِذَا رَآهُمْ بَدَأَهُمْ بِالسَّلَامِ وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ فِی أُمَّتِی مَنْ أَمَرَنِی أَنْ أَبْدَأَهُمْ بِالسَّلَامِِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از عکرمه چنین روایت شده است: در مورد کسانی نازل شده که خداوند بلند مرتبه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را از اینکه آنها را از خود براند، نهی کرد. و چون پیامبر (صلی الله علیه و آله) آنها را میدید به آنها سلام میگفت و میفرمود: «ستایش از آن آفریدگاری است که در میان امّت من چهرههایی را قرار داد و مرا به سلامکردن به آنها امر فرمود».
الصّادق (علیه السلام)- رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً تَابَ إِلَی اللَّهِ قَبْلَ الْمَوْتِ فَإِنَّ التَّوْبَهًَْ مُطَهِّرَهًٌْ مِنْ دَنَسِ الْخَطِیئَهًِْ وَ مُنْقِذَهًٌْ مِنْ شَفَا الْهَلَکَهًِْ فَرَضَ اللَّهُ بِهَا عَلَی نَفْسِهِ لِعِبَادِهِ الصَّالِحِینَ فَقَالَ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللهَ یَجِدِ اللهَ غَفُوراً رَحِیماً.
امام صادق (علیه السلام)- خدا رحمت کند بندهای را که قبل از مرگ توبه کند، زیرا که توبه، پلیدی معصیت را پاک میکند و از بدبختی و شقاوت هلاکت نجات میدهد و خدا آن را برای بندگان شایستهاش واجب ساخته است و فرمود: کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ. کسی که کار بدی انجام دهد یا به خود ستم کند، سپس از خداوند طلب آمرزش نماید، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت. (نساء/۱۱۰).
الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِذَا بَلَغَتِ النَّفْسُ هَذِهِ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی حَلْقِهِ لَمْ یَکُنْ لِلْعَالِمِ تَوْبَهًٌْ وَ کَانَتْ لِلْجَاهِلِ تَوْبَهًٌْ.
امام باقر (علیه السلام)- زراره نقل میکند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: هنگامیکه روح به اینجا برسد دراینهنگام دستش را روی گلویش گذاشت دیگر توبهی عالم پذیرفته نمیشود، ولی توبهی انسان جاهل قبول میشود.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- اقْبَلْ عُذْرَهُمْ وَ اعْتِرَافَهُمْ وَ بَشِّرْهُمْ بِالسَّلَامَهًِْ مِمَّا اعْتَذَرُوا مِنْهُ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- عذر و اعترافشان را بپذیر و به آنها به سالمبودن از آنچه از آن عذرخواهی کردهاند، مژده بده.