آیه ۱۲۱ - سوره انعام

آیه وَ لا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ وَ إِنَّ الشَّياطينَ لَيُوحُونَ إِلى أَوْلِيائِهِمْ لِيُجادِلُوكُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ [121]

و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخوريد كه اين كار گناه است؛ و شياطين به دوستان خود مطالبى مخفيانه القا مى‌كنند، تا با شما به مجادله برخيزند؛ اگر از آن‌ها اطاعت كنيد، شما هم مشرك خواهيد بود.

و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید که این کار گناه است

۱ -۱
(انعام/ ۱۲۱)

الرسول (علیه السلام)- سُئِلَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) هَلْ یَأْکُلُ الشَّیْطَانُ مَعَ الْإِنْسَانِ فَقَالَ نَعَمْ کُلُّ مَائِدَهًٍْ لَمْ یُذْکَرْ بِسْمِ اللَّهِ عَلَیْهَا یَأْکُلُ الشَّیْطَانُ مَعَهُمْ وَ یَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَکَهًَْ عَنْهَا وَ نَهَی عَنْ أَکْلِ مَا لَمْ یُذْکَرْ عَلَیْهِ بِسْمِ اللَّهِ کَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی سُورَهًِْ الْأَنْعَامِ وَ لا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسیدند: «آیا شیطان با آدمی [غذا] می‌خورد»؟ فرمود: «بلی، هر سفره‌ای که اسم خداوند در آن ذکر نشود، شیطان با ایشان می‌خورد و خداوند برکت را از آن سفره برمی‌دارد. و از خوردن آنچه بر آن اسم خدای تعالی ذکر نشود، نهی کرد. و در سوره انعام فرمود: وَ لا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۰
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵۸/ جامع الأخبار، ص۴۳
۱ -۲
(انعام/ ۱۲۱)

الباقر (علیه السلام)- عَن حُمرَانَ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ فِی ذَبِیحَهًِْ النَّاصِبِ وَ الْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ لَا تَأْکُلْ ذَبِیحَتَهُ حَتَّی تَسْمَعَهُ یَذْکُرُ اسْمَ اللَّهِ قُلْتُ الْمَجُوسِیُّ فَقَالَ نَعَمْ إِذَا سَمِعْتَهُ یَذْکُرُ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ وَ لا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ.

امام باقر (علیه السلام)- حمران گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که درباره‌ی حیوان ذبح شده به‌وسیله‌ی ناصبی، یهودی و نصرانی، فرمود: «و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید». عرض کردم: «مجوسی [چطور]»؟ فرمود: «بله وقتی‌که از او شنیدی که اسم خدا را بر آن (حیوان) می‌برد بخور. آیا سخن خدا را نشنیده‌ای که فرموده است: وَ لا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
تهذیب الأحکام، ج۹، ص۶۸/ الإستبصار، ج۴، ص۸۴/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۴، ص۶۱/ عوالی اللآلی، ج۳، ص۴۵۴/ بحارالأنوار، ج۶۳، ص۲۵/ البرهان
۱ -۳
(انعام/ ۱۲۱)

الکاظم (علیه السلام)- عَن سَمَاعَهًَْ عَنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) قَال سَأَلْتُهُ عَنْ ذَبِیحَهًِْ الْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ فَقَالَ لَا تَقْرَبُوهَا.

امام کاظم (علیه السلام)- سماعه گوید: از امام کاظم (علیه السلام) در مورد حیواناتی که توسّط یهودیان و مسیحیان ذبح شده‌اند، پرسیدم. فرمود: «به آن‌ها نزدیک نشوید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
نورالثقلین
۱ -۴
(انعام/ ۱۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ بِشْرِ بْنِ أَبِی غَیْلَانَ الشَّیْبَانِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ ذَبَائِحِ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ النُّصَّابِ قَالَ فَلَوَی شِدْقَهُ وَ قَالَ کُلْهَا إِلَی یَوْمٍ مَا.

امام صادق (علیه السلام)- بشربن‌ابی‌غیلان شیبانی گوید: از ذبایح یهود و نصاری و ناصبیان پرسیدم. ذبیحه یهودی و نصرانی خورده نمی شود مگر اینکه بشنوند که نام خدا را بر آن می‌برند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۰/ نورالثقلین
۱ -۵
(انعام/ ۱۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ قَالَ: دَخَلْنَا عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أَنَا وَ أَبِی فَقُلْنَا لَهُ جَعَلَنَا اللَّهُ فِدَاکَ إِنَ لَنَا خُلَطَاءَ مِنَ النَّصَارَی وَ إِنَّا نَأْتِیهِمْ فَیَذْبَحُونَ لَنَا الدَّجَاجَ وَ الْفِرَاخَ وَ الْجِدَاءَ أَ فَنَأْکُلُهَا قَالَ فَقَالَ لَا تَأْکُلُوهَا وَ لَا تَقْرَبُوهَا فَإِنَّهُمْ یَقُولُونَ عَلَی ذَبَائِحِهِمْ مَا لَا أُحِبُّ لَکُمْ أَکْلَهَا قَالَ فَلَمَّا قَدِمْنَا الْکُوفَهًَْ دَعَانَا بَعْضُهُمْ فَأَبَیْنَا أَنْ نَذْهَبَ فَقَالَ مَا بَالُکُمْ کُنْتُمْ تَأْتُونَّا ثُمَّ تَرَکْتُمُوهُ الْیَوْمَ قَالَ فَقُلْنَا إِنَّ عَالِماً لَنَا نَهَانَا وَ زَعَمَ أَنَّکُمْ تَقُولُونَ عَلَی ذَبَائِحِکُمْ شَیْئاً لَا یُحِبُّ لَنَا أَکْلَهَا فَقَالَ مَنْ هَذَا الْعَالِمُ هَذَا وَ اللَّهِ أَعْلَمُ النَّاسِ وَ أَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ صَدَقَ وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَقُولُ بِسْمِ الْمَسِیحِ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- حنان‌بن‌سدیر گوید: من و پدرم نزد امام صادق (علیه السلام) آمدیم و عرض کردیم: «فدایت شویم ما دوستانی از نصاری داریم و ما نزد آن‌ها می‌آییم و برای ما مرغ، جوجه و بزغاله ذبح می‌کنند. آیا آن‌ها را بخوریم»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «آن‌ها را نخورید و به آن‌ها نزدیک نشوید؛ چون آن‌ها بر ذبح‌هایشان چیزی می‌گویند که خوردن آن را برای شما دوست ندارم». وقتی به کوفه آمدم، یکی از آن‌ها ما را دعوت کرد و ما از رفتن ابا کردیم؛ پس گفت: «شما را چه شده، نزد ما می‌آمدید ولی امروز آن را ترک کردید»؟ گفتیم: «عالم ما ما را نهی فرمود و گمان می‌کند شما بر ذبح‌هایتان چیزی می‌گویید که خوردنش را برای ما دوست ندارد». گفت: «این عالم کیست؟ این به خدا سوگند داناترین مردم است و داناترین کسی است که خدا آفریده است. به خدا سوگند راست گفت. ما [زمان ذبح] می‌گوییم: به نام مسیح (علیه السلام)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
الکافی، ج۶، ص۲۴۱/ نورالثقلین
۱ -۶
(انعام/ ۱۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُثْمَانَ‌بْنِ‌عِیسَی عَنْ شَیْخٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَهًِْ قَالَ: سَأَلْتُ أباعبدالله (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ یَشْرَبُ فَلَا یَقْطَعُ حَتَّی یَرْوِیَ فَقَالَ وَ هَلِ اللَّذَّهًُْ إِلَّا ذَاکَ قُلْتُ فَإِنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّهُ شُرْبُ الْهِیمِ فَقَالَ کَذَبُوا إِنَّمَا شُرْبُ الْهِیمِ مَا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ.

امام صادق (علیه السلام)- عثمان‌بن‌عیسی از بزرگی از اهالی مدینه نقل می‌کند که از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی کسی که با یک نفس آب می‌نوشد، سؤال کردم، فرمود: «آیا لذّتی جز این وجود دارد»؟ گفتم: «مردم گویند این شرب‌الهیم است». فرمود: «شرب‌الهیم آن است که نام خدا را بر آن نبرند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
بحارالأنوار، ج۶۳، ص۴۶۲

و شیاطین به دوستان خود مطالبی مخفیانه القا می‌کنند، تا با شما به مجادله برخیزند؛ اگر از آن‌ها اطاعت کنید، شما هم مشرک خواهید بود

۲ -۱
(انعام/ ۱۲۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ یَعْنِی وَحْیَ کَذِبٍ وَ فُسُوقٍ وَ فُجُورٍ إِلی أَوْلِیائِهِمْ مِنَ الْإِنْسِ وَ مَنْ یُطِیعُهُمْ لِیُجادِلُوکُمْ أَیْ لِیُخَاصِمُوکُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ إِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَی أَوْلِیَآئِهِمْ؛ یعنی وحی دروغ و فسق و فجور به اولیای آنان و پیروانشان. لِیُجَادِلُوکُمْ؛ یعنی تا با شما نزاع کنند. وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۲
القمی، ج۱، ص۲۱۵/ البرهان
۲ -۲
(انعام/ ۱۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ دَاوُدَ‌بْنِ‌فَرْقَدٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ کُنْتُ أُصَلِّی عِنْدَ الْقَبْرِ وَ إِذَا رَجُلٌ خَلْفِی یَقُولُ أَ تُرِیدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللهُ وَ اللهُ أَرْکَسَهُمْ بِما کَسَبُوا قَالَ فَالْتَفَتُّ إِلَیْهِ وَ قَدْ تَأَوَّلَ عَلَی هَذِهِ الْآیَهًِْ وَ مَا أَدْرِی مَنْ هُوَ وَ أَنَا أَقُولُ وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوکُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ فَإِذَا هُوَ هَارُونُ‌بْنُ‌سَعِیدٍ قَالَ فَضَحِکَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ إِذَا أَصَبْتَ الْجَوَابَ قَلَّ الْکَلَامُ بِإِذْنِ اللَّهِ.

امام صادق (علیه السلام)- داودبن‌فرقد گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم، من در کنار قبری نماز می‌خواندم که ناگهان مردی از پشت سرم گفت: آیا شما می‌خواهید کسانی را که خداوند [بر اثر اعمال زشتشان] گمراه کرده، هدایت کنید؟!. درحالی‌که خداوند به خاطر اعمالشان، [افکار] آن‌ها را کاملًا وارونه کرده است!. (نساء/۸۸)». به او رو کردم پس از اینکه این آیه را برای من تأویل کرد و من نمی‌دانم چه کسی بود من می‌گفتم: وَ إِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَی أَوْلِیَآئِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ که ناگهان [متوجّه شدم] که وی هارون‌بن‌سعد است». امام صادق (علیه السلام) خندید و سپس فرمود: «پس به خواست خدا، تو درست پاسخ دادی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۴
بحارالأنوار، ج۴۷، ص۳۴۶/ رجال الکشی، ص۳۴۵/ نورالثقلین؛ فیه: «قبل» بدلٌ «قلّ»/ البرهان؛ فیه: «قال» بدلٌ «قلّ»
۲ -۳
(انعام/ ۱۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ، قَالَ، قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) إِنَ رَجُلًا خَلْفِی حِینَ صَلَّیْتُ الْمَغْرِبَ فِی مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: فَما لَکُمْ فِی الْمُنافِقِینَ فِئَتَیْنِ وَ اللهُ أَرْکَسَهُمْ بِما کَسَبُوا أَ تُرِیدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللهُ، فَعَلِمْتُ أَنَّهُ یَعْنِینِی، فَالْتَفَتُّ إِلَیْهِ فَقُلْتُ: وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوکُمْ، وَ ذَکَرَ مِثْلَهُ سَوَاءً إِلَی آخِرِهِ وَ قَالَ فِی آخِرِهِ: قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَا جَرَمَ وَ اللَّهِ مَا تَکَلَّمَ بِکَلِمَهًٍْ، فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) مَا أَحَدٌ أَجْهَلَ مِنْهُمْ إِنَّ فِی الْمُرْجِئَهًِْ فُتْیَا وَ عِلْماً وَ فِی الْخَوَارِجِ فُتْیَا وَ عِلْماً، وَ مَا أَحَدٌ أَجْهَلَ مِنْهُمْ.

امام صادق (علیه السلام)- داودبن‌فرقد گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «زمانی‌که در مسجد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نماز مغرب خواندم، مردی پشت سرم بود و گفت: چرا درباره‌ی منافقین دو دسته شده‌اید؟! [بعضی جنگ با آن‌ها را ممنوع، و بعضی مجاز می‌دانید]. درحالی‌که خداوند به خاطر اعمالشان، [افکار] آن‌ها را کاملًا وارونه کرده است! آیا شما می‌خواهید کسانی را که خداوند [بر اثر اعمال زشتشان] گمراه کرده، هدایت کنید؟!. (نساء/۸۸)». دانستم که منظورش من هستم؛ پس به طرف او برگشتم و گفتم: «وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوکُمْ ... عرض کردم: «فدایت شوم به خدا سوگند ناگزیر یک کلمه حرف نزد». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هیچ‌کس نادان‌تر از آن‌ها نیست. در میان مرجئه فتوی و علمی است و در میان خوارج فتوی و علمی است و هیچ‌کس نادان‌تر از آن‌ها نیست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۴
رجال الکشی، ص۳۴۵/ نورالثقلین
بیشتر